پیام وزیر جهادکشاورزی برای ثبت چهارمین نظام میراث کشاورزی بااهمیت جهانی ایران

با اعلام سایت رسمی فائو مبنی بر ثبت انجیر دیم استهبان با عنوان نظام میراث کشاورزی با اهمیت جهانی [جیاس]

محمدعلی نیکبخت وزیر جهادکشاورزی پیامی به این مناسبت صادر کرد.

متن پیام به این شرح است:

بسم‌الله الرحمن الرحیم 

«والتین و الزیتون» 

ثبت جهانی نظام میراثی کشاورزی با اهمیت جهانی باغات سنتی انجیر دیم استهبان در نظام جیاس فائو و همزمانی این رویداد با عید بزرگ غدیرخم را به جامعه محلی، همه فعالان این حوزه در شهرستان استهبان و نظام کشاورزی کشور تبریک و تهنیت می‌گویم. 

نظام میراثی باغات انجیر دیم استهبان در جنوب غربی استان فارس، یکی از مناطق مهم تولید انجیر دیم در جهان است. جوامع ساکن در این منطقه کوهستانی، بیش از 250 سال است که با استفاده از انواع گونه‌های باستانی و باارزش انجیر، باغ‌های منحصر به فرد انجیر را پرورش می‌دهند. آنها از طریق یک نظام متمایز و تاریخی متشکل از سازه‌های سنگی و سفالی برای هدایت آب به ریشه درختان استفاده می‌کنند که سهم مهمی در مبارزه با فرسایش و بیابانزایی در این منطقه با درجه حرارت بالا دارد. 

کشت انجیر دیم نقش حیاتی اقتصادی و اجتماعی در منطقه دارد و معیشت هزاران خانوار، مستقیم و غیرمستقیم و نیز خوراک حیوانات اهلی و وحشی از این محصول تامین می‌شود. در فصل برداشت، مردم منطقه بیش از یک ماه در سال را برای چیدن انجیر دیم در این باغات می‌گذرانند. 

بی‌شک این نظام میراثی با اهمیت جهانی ضمن حمایت از امنیت معیشتی و غذایی، تنوع زیستی کشاورزی، نظام‌های پایدار دانش بومی، شیوه‏ها و ارزش‌های فرهنگی و اجتماعی و همچنین چشم‌اندازهای بی‌نظیر با هدف توسعه گردشگری پایدار کشاورزی و روستایی و غذایی، می‌تواند نقش موثری در دستیابی به پایداری اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی منطقه استهبان ایفا نماید و این وظیفه وزارت جهادکشاورزی را در حمایت از حفظ و توسعه پویای این‌گونه نظام‌های میراثی کشاورزی جهانی کشورمان دو چندان می‌کند. 

در اینجا جا دارد از زحمات و تلاش‌های تیم تحقیقاتی موسسه پژوهش‌های برنامه‌ریزی، اقتصادکشاورزی و توسعه روستایی وزارت جهادکشاورزی که طی یک فرآیند پیچیده و علمی با همکاری بی‌نظیر جامعه محلی، ذی‌نفعان و نقش‌آفرینان غیردولتی به عنوان وارثان اصلی این نظام میراثی و همچنین مدیران، کارشناسان ملی، استانی، شهرستانی، محلی و دولتی به ویژه دفتر امور بین‌الملل و سازمان‏های تخصصی وزارت جهادکشاورزی، معاونت امور باغبانی، استانداری و سازمان جهاد کشاورزی استان فارس، فرمانداری و مدیریت جهادکشاورزی شهرستان استهبان، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و واحدهای استانی و شهرستانی این وزارت و سایر دستگاه‌های دولتی و غیردولتی مرتبط که این دستاورد بی‌نظیر را برای کشور رقم زدند، کمال سپاس و امتنان را داشته باشم. 

فرصت را غنیمت شمرده و از موسسه پژوهش‏های وزارت جهادکشاورزی می‌خواهم هرچه سریع‌تر نسبت به تهیه «لایحه قانون شناسایی، ثبت، حفاظت و توسعه نظام‏های میراثی کشاورزی با اهمیت جهانی ایران» با مشارکت کلیه ذی‌نفعان و ذی‌نقشان دولتی و غیردولتی در سطح ملی و محلی به منظور تصویب در هیات دولت و ارائه به مجلس شورای اسلامی با هدف بهره‏مندی هرچه بیشتر جامعه محلی از شناسایی، ثبت و حفاظت و توسعه نظام‌های میراثی کشاورزی با اهمیت جهانی کشور مقدس جمهوری اسلامی ایران اقدام لازم را به عمل آورد. 

در پایان امیدوارم خداوند همه خدمتگزاران به این مرز و بوم و مردم شریف ایران اسلامی را در دستیابی به اهداف عالیه نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران موفق و منصور بدارد.

پیش از این سه نظام میراثی کشاورزی مهم جهانی از ایران ثبت شده است که اولین "نظام کشاورزی مبتنی بر قنات در کاشان" و دومین و سومین نظام‌های ثبت شده "نظام تولید انگور و فرآورده‌های آن در دره جوزان ملایر" و " نظام زراعت سنتی زعفران مبتنی بر قنات شهرستان گناباد استان خراسان رضوی" هستند. 

هر نظام کشاورزی برای ثبت در جیاس GIAHS باید دارای 5ویژگی ‌ باشد. ویژگی نخست، نقش بسیار مهم این نظام کشاورزی در تامین امنیت غذایی، معیشت خانوارها و افراد مرتبط با نظام است.  ویژگی دوم، تنوع زیستی، تنوع گیاهی و جانوری‌است که حول این نظام شکل گرفته‌. همچنین حفظ دانش بومی و سنتی اگرچه با تکنولوژی مدرن آمیخته شده باشد، ویژگی سوم است و ویژگی چهارم، ارزش‌ها، باورها و نظام‌های اجتماعی، فرهنگی و دینی که حول این نظام شکل گرفته است. مناظر طبیعی که می‌تواند در توسعه گردشگری نقش داشته باشد، ضرورت پنجم برای ثبت یک نظام کشاورزی در جیاس فائو محسوب می‌شود.