پخش زنده
امروز: -
دانستنی های سلامت ؛
چرا نقرس می‌گیریم؟
نقرس یکی از انواع بیماری‌های ورم مفاصل می‌باشد که با درد همراه است. نقرس در اثر افزایش اسید اوریک در خون به وجود می‌آید. یکی از عوامل افزایش دهنده‌ی اسید اوریک، دریافت زیاد مواد غذایی حاوی اسید آمینه‌ی “پورین” است.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما؛ اسید اوریک اضافی موجود در خون به شکل کریستال‌هایی در مفاصل ته نشین شده و باعث قرمزی، متورم و گرم شدن، درد و التهاب یک یا چند مفصل می‌گردد که بیشتر در انگشت شست پا، پاشنه پا، قوزک پا، زانو و آرنج ظاهر می‌شود. حدود ۹۵ درصد از مردان و ۵ درصد از زنان دچار نقرس می‌شوند. زنان قبل از یائسگی، جزو گروه درگیر با نقرس می‌باشند. گفته می‌شود مردان حدود ۹ برابر زنان در دوره‌ای از عمر خود گرفتار نقرس خواهند شد و تعداد کمی از زنان که به این بیماری مبتلا می‌شوند درد و التهاب آن را پیش از یائسگی تجربه خواهند کرد.
چرا نقرس می‌گیریم؟
تجزیه خوراکی‌های دارای پروتئین در بدن باعث ایجاد ماده‌ای شیمیایی به نام پورین می‌شود که اسید اوریک را در خون بالا می‌برد. در کسانی که متابولیسم یا سوخت‌وساز بدنی آن‌ها نمی‌تواند با دفع اسید اوریک حاصل از تجزیه مواد پروتئینی به درستی کنار بیاید، موارد ابتلا به نقرس افزایش می‌یابد، زیرا بلور‌های تشکیل‌شده راهی برای دفع کامل از بدن نمی‌یابند و در فضای خالی مفاصل رسوب کرده، باقی می‌مانند. در این حالت ممکن است هیچ علامتی بروز نکند و فقط اسید اوریک فرد بالا برود و دردی احساس نشود، اما وقتی سلول‌هایی که وظیفه مراقبت از ایمنی بدن را دارند واکنش نشان دهند، برای هشدار به شخص به منظور پیش گرفتن راهی برای رفع مشکل ایجاد شده، وارد عمل می‌شوند و کلید التهاب و درد را با ترشح ماده‌ای به نام پروستاگلاندین در مفصل رسوب‌گرفته از بلور‌های گفته شده فعال می‌کنند، مرحله بدون علامت به مرحله نقرس یا آرتریت حاد تبدیل می‌شود و در نتیجه، درد، تورم و حساسیت به لمس در نواحی مفصلی ایجاد می‌شود.
علائم بیماری
احتمال ابتلا به بیماری نقرس را می‌توان از علائم و نشانه‌های زیر متوجه شد و برای آزمایش و معاینه توسط پزشک اقدام کرد:
* افزایش اسید اوریک بدن
* درد ناگهانی در قسمت مفاصل بدن و به دنبال آن عضلات یا حتی بافت‌های نزدیک مفصل
* تورم در تاندون معروف به آشیل، بخصوص در متورم شدن مفاصل شست یا قوزک پا یا انگشتان دست
* بروز التهاب و قرمزی
* حساسیت به لمس در بافت ناحیه مذکور
تشخیص بیماری
برای تشخیص این بیماری معمولا پزشکان پس از بررسی علائم اولیه، فرد را به آزمایشگاه راهنمایی می‌کنند تا از طریق نتایج دو آزمایش تشخیص خود را قوت بخشند:
۱–تست مایع مفصلی که طی آن مقداری از مایع درون مفصل با سرنگ کشیده شده وجود یا عدم وجود رسوبات کریستال در آن از طریق میکروسکوپ بررسی می‌شود.
۲–تست خون که طی آن میزان اسید اوریک خون بررسی می‌شود؛ البته باید توجه کرد بالا بودن اسید اوریک همیشه و در همه افراد به بروز نقرس منتهی نمی‌شود و ممکن است اشخاصی هم به این بیماری مبتلا شوند که وضعیت اسید اوریک آن‌ها در حد طبیعی باشد یا برعکس، کسانی با مقادیر زیاد اسید اوریک در خون خود هم باشند که در طول عمر خود هیچ گاه به این بیماری مبتلا نشوند.
عوامل افزایش خطر ابتلا به بیماری
به باور عمومی، نقرس به دلیل زیاده‌روی در مصرف گوشت قرمز پدید می‌آید؛ اما این تصور چندان صحیح نیست. برخی عواملی که باعث افزایش احتمال ابتلا به بیماری نقرس می‌شود عبارتند از:
* کم‌آبی بدن و مصرف بسیار کم مایعات در طول روز
* مشکلات هضم یا اختلال آنزیمی در تجزیه مواد پروتئینی
* مصرف الکل
* زیاده‌روی در مصرف مواد پروتئینی به‌خصوص گوشت (چه سفید و چه قرمز) که در میان آن‌ها نوع قرمز خطرناک‌تر است
* مصرف زیاد غذا‌های دریایی مثل میگو و ماهی، به‌خصوص ماهی‌های دارای ماده پورین
* زیاده‌روی در مصرف مارچوبه و قارچ
* چاقی و اضافه وزن
* اثرات و عوارض دارویی به‌خصوص با مصرف دارو‌های دیورتیک
* دیابت
* کلسترول بالا
* عوامل ژنتیک و سابقه ابتلای یکی از افراد خانواده به نقرس
* قرار داشتن طولانی مدت در معرض مواد سربی
درمان نقرس
معمولا درد‌های نقرس پس از استراحت شبانه به سراغ فرد می‌آید و با بروز علائم دیگر همچون تورم و التهاب تشدید می‌شود. اگر پس از تشخیص پزشک، ابتلا به نقرس تائید شود متخصصان اغلب دارو‌هایی تجویز می‌کنند که در میان آن‌ها دارو‌های کورتیکواستروئید شایع‌تر است.
همچنین ممکن است دارو‌های ضد التهابی نیز همراه با این دارو‌ها به فرد بیمار داده شود که تقریبا پس از یکی دو روز درد و التهاب و تورم رو به کاهش می‌گذارد، اما احتمال بازگشت علائم برای فرد همچنان به قوت خود باقی می‌ماند.
بر همین اساس فرد مبتلا به نقرس باید برای جلوگیری از بازگشت اثرات، تغییراتی در سبک زندگی و به‌خصوص در عادات غذایی خود بدهد که از آن جمله است پرهیز غذایی در مصرف انواع گوشت و مواد غذایی پروتئینه، کاهش وزن در صورت چاقی و همچنین مشورت با پزشک برای اطلاع از موادی که اسید اوریک خون را بالا می‌برد.
علاوه بر این، بسیارند کسانی که در دوره میانسالی برای جلوگیری از ابتلا به حملات قلبی آسپرین مصرف می‌کنند که این دسته نیز حتما باید از پزشک برای ادامه مصرف این دارو راهنمایی بخواهند، زیرا آسپرین این بیماری را تشدید می‌کند.
هم در دوره درمان، و هم به منظور پیشگیری از ابتلا به نقرس، استفاده از سبزیجات، لبنیات کم‌چرب و بهتر از آن بدون چربی، همچنین محدود کردن مصرف انواع گوشت مرغ، ماهی و گوشت‌های قرمز به بهبودی یا جلوگیری از ابتلا به نقرس کمک شایانی می‌کند.
در صورتی که افراد مبتلا به نقرس بیماری خود را درمان نکنند یا دارو‌ها را به طور منظم و بموقع مصرف نکنند، یا پرهیز‌های توصیه‌شده از سوی پزشک را در رژیم غذایی خود پس از بهبود درد‌ها و التهابات نادیده بگیرند این خطر وجود دارد که به مشکلات دیگری از جمله نقرس پیشرفته یا سنگ کلیه نیز مبتلا شوند.
توصیه به افراد مبتلا به نقرس:
– مصرف زیاد آب (روزی ۲ تا ۳ لیتر). حتماً ۱ لیوان آب، قبل از خواب بنوشند، زیرا این کار به کم شدن اسید اوریک کمک می‌کند.
– وزن خود را ایده آل و ثابت نگه دارند.
– اگر اضافه وزن دارند، وزن خود را کم کنند، اما برای کاهش سریع وزن نباید گرسنه بمانند یا کم خواری کنند، زیرا کاهش سریع وزن، باعث افزایش اسید اوریک و به دنبال آن بدتر شدن نقرس می‌گردد. حداکثر کاهش وزن مجاز ۵۰۰ گرم در هفته می‌باشد.
– از خوردن غذا‌های پورین دار اجتناب کنند.
– از ریختن روغن زیاد در غذا جدا خودداری کنند.
درمان‌های نقرس
گیلاس و توت فرنگی شیرین یا ترش، در درمان نقرس بسیار مهم است و بهتر است در حدود ۱۰ تا ۲۵ عدد گیلاس یا توت فرنگی تازه در روز مصرف کنید. آب سبزیجات آب هویج همراه با خیار و چغندر، بهترین درمان کننده نقرس می‌باشد. روزانه ۵۰۰ میلی لیتر آب سبزیجات (آب چغندر و آب خیار هر کدام ۱۰۰ میلی لیتر و آب هویج ۳۰۰ میلی لیتر) بنوشید. سیب به عنوان یکی از بهترین درمان کننده‌های نقرس شناخته شده است. سیب دارای اسید مالیک می‌باشد که باعث خنثی کردن اثر اسید اوریک می‌گردد. پیشنهاد شده که بعد از هر وعده غذا، ۱ عدد سیب مصرف شود. مصرف موز ۳ تا ۴ عدد در روز برای درمان نقرس پیشنهاد شده است. ویتامین C به عنوان درمانی برای مفصل دردناک شناخته شده است. نصف لیمو ترش را در ۱ لیوان آب بریزید و ۳ بار در هفته میل کنید. جهت درمان با حمام نمک دو بار در روز پای خود را در آب و نمک بگذارید. برای این کار ۲۵۰ تا ۵۰۰ میلی گرم نمک را در آب داغ حل کنید. از ورزش کردن در هوای تازه و کم کردن استرس غافل نشوید.
غذا‌های بدون پورین
گیلاس، توت فرنگی و آلبالوی تازه (به میزان ۲۵۰ گرم در روز مجاز شناخته شده است)
موز
گوجه فرنگی
کرفس، بامیه، کلم
جعفری
سبزیجات برگ سبز
آناناس
غذا‌های دارای ویتامین C مانند: کلم قرمز، فلفل قرمز، نارنگی، پرتقال و دیگر مرکبات و سیب زمینی
آب میوه و آب
لبنیات کم چرب
کربوهیدرات‌های پیچیده از قبیل: نان، ماکارونی، برنج، غلات، میوه‌ها و سبزیجات
شکلات
نوشیدن قهوه یا چای
نوشیدن نوشابه‌های گازدار
مصرف اسید‌های چرب ضروری از قبیل: تن، ماهی سالمون، آجیل و دانه‌ها
مصرف سویا به جای گوشت قرمز
کره و یا مارگارین کم چرب
تخم مرغ
غذا‌های پورین داری که باعث بروز نقرس نمی‌شوند، عبارتند از:
گل کلم، مارچوبه، قارچ، نخود، اسفناج، نان‌های سبوس دار، مرغ، بوقلمون و لوبیا (این غذا‌ها بهتر است هفته‌ای ۱ بار مصرف شوند، نه بیشتر!)
غذا‌های دارای پورین کم:
گوشت گوسفند، گوشت گوساله، جگر، قلوه، سالمون، بوقلمون، ماهی قزل آلا و اردک.
غذا‌های دارای پورین زیاد:
قلب (دل گوسفند)، شاه ماهی، مخمر، ساردین و نان‌های شیرین
توصیه‌های تغذیه ای:
– از زیاد مصرف کردن ویتامین C بپرهیزید، زیرا این ویتامین افزایش دهنده تولید اسید اوریک می‌باشد.
_کاهش مصرف قند و شکر
– از زیاد مصرف کردن ویتامین B۳ بپرهیزید (بیشتر از ۵۰ میلی گرم در روز). زیادی نیاسین جلوی خروج اسید اوریک را از بدن می‌گیرد.
– از مصرف کردن مکمل‌های آهن جدا بپرهیزید. زیادی آهن در خون باعث ورود اسید اوریک در مفاصل می‌باشد.
منبع: خبرگزاری صدا و سیما
نظر شما