روزی به نام بذر

به گزارش سرویس وبگردی خبرگزاری صدا و سیما،از آنجا که کشاورزی نقش بسیار مهمی در تامین غذای بشر دارد توجه به نوع بذر، سلامت و مغذی بودن آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

علت نامگذاری روز بذر

با توجه به ضرورت توجه به امنیت غذایی و منابع غذایی کنگره جهانی بذر در اسپانیا روزی را بعنوان روز جهانی بذر نامیده است و همچنین به نوشته green party us سازمان‌ها، فعالان و افراد با حرفه‌ها و زبان‌های متفاوت، از بذر‌های بدون حق ثبت اختراع، غذای ارگانیک و حقوق کشاورزان حمایت می‌کند وروز جهانی بذر را یک روز آموزشی و همبستگی و مقاومت برای مردم دانسته تا در مورد غذای اصلاح شده ژنتیکی، اثرات خطرناک سلامتی آن‌ها به مردم اطلاعات دهد. 

این روز بهانه‌ای است تا مردم درباره تجارت کشاورزی شرکت‌های بزرگ آمریکایی و اروپایی و اعضای آن‌ها در حوزه کشاورزی دو قاره آفریقا و آسیا (با تاکید بر کشور هند و کشور‌های ویران شده از جنگ مانند عراق و افغانستان و…) اطلاعات کسب کنند.

رویش بذر، نقطه آغاز زندگی در بسیاری از گیاهان است و روش‌های صحیح انتخاب بذر و تولید آن اثر زیادی بر محصولات کشاورزی می‌گذارد.

 به نحوی که در بهترین شرایط اقلیمی و مناسب‌ترین تیمارها، چنانچه بذر کاشته شده کیفیت نداشته باشد انتظار افزایش بهره‌وری بیهود است.

شاید ذکر این نکته جالب نباشد که کشورمان با حدود ۱۶ میلیون هکتار اراضی زیرکشت آبی و دیم و افزون بر ۱۰۰ میلیون تن محصولات زراعی و باغی متاسفانه سالانه تا ۱۵۰ میلیون یورو واردات بذر دارد و جزو ۲۰ کشور اول واردکننده بذر است، در حالی که حدود ۷۰۰ هزار تن بذر گواهی شده تولید داخلی در کشور مصرف می‌شود، اما همان ۷-۸ هزار تن بذر وارداتی می‌تواند امنیت غذایی کشور را به چالش بکشد.

امروزه شرکت‌‎‌های بزرگ دنیا با آگاهی از شرایط آینده و با علم به این‌که تجارت در حوزه کشاورزی به‌ویژه بذر در آینده پول‌ساز و از نظر تامین امنیت غذایی و سیاسی نیز بسیار با اهمیت خواهد بود، از دیرباز نبض این تجارت را در دست گرفته‌اند.

با توجه به اهمیت این موضوع برخی از کشور‌های قدرتمند جهان «خزانه جهانی بذر اِسوالبارد» را با هدف حفاظت از گونه‌های مختلف بذر کشاورزی در جهان ساختند.

این انبار که در سال ۲۰۰۸ افتتاح شد، با حفاری ۱۵۰ متری در دل کوه ایجاد شده و در صورتی که ذخیره بذر‌های سراسر جهان با خطر نابودی روبه‌رو شود، خزانه جهانی بذر اسوالبارد آخرین امید بشر برای حفاظت از آن‌ها خواهد بود.

هم‌اکنون کمتر از ۱۰ شرکت بزرگ در دنیا در حوزه بذر و کشاورزی با فعالیت خود، امنیت غذایی جهان را در دست دارند که حجم مبادلات آن‌ها در برخی موارد بسیار بیشتر از رکورد شرکت‌های دارویی و حتی صنعت نفت است و این یک واقعیت است که بخش غذا و کشاورزی در آینده بیش از هر بخش دیگری در اقتصاد جهان موثر خواهد بود. به گفته FAO: امنیت غذایی طی دو دهه آینده، تنها به کمک بذر‌های با کیفیت و تحقیقات کشاورزی میسر خواهد شد.

به همین جهت از FAO انتظار می‌رفت بنا بر اهمیت بذر در افزایش بهره‌وری روز جهانی به آن اختصاص می‌داد.

با توجه به مطالب ذکر شده موضوعات کلیدی فراوانی در صنعت بذر به چشم می‌خورد که هر کدام از آن‌ها می‌تواند در شکوفایی اقتصاد و تولید، نقش مهمی ایفا نماید که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

برای تولید بذر‌های هیبرید باید به فناوری تولید بذر‌های لاین‌های مادری دست پیدا کرد که شرکت‌های بزرگ خارجی آن را در انحصار خود قرار داده‌اند.

انبارداری و ذخیره‌سازی، ماشین‌آلات صنعت بذر، تکنولوژی بذر‌های هیبرید، تراریخته، بذر‌های ارگانیک، استاندارد‌های تولید، آزمایشگاه‌های فنی کنترل و گواهی بذر، نگهداری و تولید ژرم‌پلاسم، بانک ژن، تولید بذر‌های گواهی شده و ... امری حیاتی است

امروزه یکی از راهکار‌های توسعه کشاورزی در این زمینه تجارت و بازار بذر است. 

بذر‌های تولید شده در منطقه نیازمند بازار است و بهترین بازار، معمولا سرزمین‌های همسایه هر کشور هستند که با حضور در آن میتوانیم علاوه بر تجارت، به تبادل کارشناس و تکنولوژی نیز بپردازیم. 

نکته مهم این است که واردات بذر مانند انواع دیگر واردات نیازمند رعایت قوانین بین المللی و قوانین داخلی است؛ که خوشبختانه چند ماه پیش ایران به عنوان شصت و چهارمین عضو کشور‌های صادرکنننده گواهینامه بین‌المللی بذر دنیا پذیرفته شد. زیرا محصولاتی که به گونه‌ای با مواد غذایی در ارتباط هستند قوانین دقیق‌تر و سخت‌گیرانه تری دارند.

در حال حاضر و با توجه به تغییرات اقلیمی و ویژگی‌های اکولوژیک ایران و کشور‌های همسایه که مناسب‌ترین بازار هدف برای کشور محسوب می‌گردند، اهداف تولید بذر باید با محوریت تحمل به تنش، افزایش مقاومت به بیماری‌ها و آفات، بذر‌های پرمحصول و تدوین استاندارد‌هایی که با شرایط ایران و منطقه مطابقت کافی داشته باشد، مد نظر قرار گیرد.

در عین حال باید تلاش شود تا با رفع موانع تولید، دخالت کمتر دولت، حمایت جدی و ارائه تسهیلات کم‌بهره، مشکلات تولیدکنندگان بذر به حداقل برسد، مشکلاتی نظیر افزایش هزینه‌های تولید، کاهش میزان حمایت بخش دولتی در قالب یارانه ها، برخورد‌های سلیقه‌ای و فراقانونی و محدود شدن توان کشاورزان برای خرید بذر گواهی شده.

طرح موضوع به بهانه روز جهانی بذر فرصتی است برای بیان جایگاه و اهمیت خطیر صنعت بذر و یادآوری آن برای مسئولین کشور تا بیش از پیش به این صنعت مهجور و بی‌دفاع توجه کافی داشته باشند و منجر به اتخاذ راهکار‌های مناسب برای ارتقای امنیت پایدار غذایی در کشور عزیزمان ایران شود.

 

منابع: ایسنا، اخبار سبز کشاورزی (مزرعه سبز)