بررسی یک چهارم پرونده‌های قضایی کشور در دادگستری استان تهران

­به گزارش خبرگزاری صدا و سيما، علی القاصی مهر رئیس کل دادگستری استان تهران در برنامه سلام خبرنگار درباره محورهای مورد توجه دستگاه قضایی در ارزیابی عملکرد دادگستری کل استان تهران گفتگو کرد. 

سؤال: یکی از محور‌هایی که مورد توجه دستگاه قضایی بوده در ارزیابی عملکرد دادگستری کل استان تهران که جنابعالی ریاست آن را بر عهده دارید، روند پاسخگویی به مراجعان و همچنین برپایی میز‌های خدمت بود، در این زمینه چه اقداماتی در دادگستری کل استان تهران انجام شده؟
القاصی مهر: در ارتباط با این که دادگستری استان تهران به عنوان استان برتر انتخاب و معرفی شد گفت: این حاصل عملکرد همکاران ما؛ کلیه مدیران واحد‌های قضایی، کارکنان و قضات شریف مجموعه دستگاه قضایی استان است که بنده هم بایستی این موفقیت و این اقدامی که در جهت معرفی استان تهران صورت گرفت به همه همکاران خود تبریک عرض کنم و بنده کمترین سهم را در این موفقیت داشتم.
معمولاً ارزیابی‌های دادگستری‌ها و واحد‌های قضایی هر ساله توسط قوه قضائیه یک هیأتی را که مأموریت دارند وضعیت و عملکرد حوزه‌های قضایی را بر اساس شاخص ها، سیاست‌ها و برنامه‌های جاری قوه قضائیه ارزیابی کنند، بر آن مبنا استان‌های برتر و اقدامات شاخص برتر را به عنوان مدیران نمونه انتخاب و معرفی می‌کنند. دادگستری استان هم وضعیت خاص و ویژه‌ای دارد. تشکیلات قضایی دادگستری تهران بزرگترین حوزه قضایی کشور است به طوری که ما در سال گذشته بالغ بر دو میلیون و ۶۰۰ هزار فقره پرونده وارده به دادگستری، واحد‌های قضایی استان داشتیم و همین میزان هم، بلکه بیشتر مختومه داشتیم، به طوری که یک چهارم کل پرونده‌های سراسر کشور مربوط می‌شود به دادگستری استان تهران، حالا با مأموریت‌های متعدد و صلاحیت‌های مختلفی که در مجموعه دادگستری تهران است، بعضی از این صلاحیت‌ها ملی و انحصاری و بعضی هم صلاحیت‌های محلی و خاص مجموعه قضایی همانند دیگر حوزه‌های قضایی است.
اقدامات بسیار مهم همکاران ما هم در بیانیه گام دوم و هم سیاست‌های ابلاغی ریاست قوه قضائیه در جهت سند تحول قضایی صورت گرفت و به خصوص بر اساس معیار‌ها و شاخص‌هایی که مقام معظم رهبری در هفته قوه قضائیه سال ۱۴۰۱ آن جا مطالباتی را از قوه قضائیه داشتند که ما این مطالبات را به مطالبات هشت گانه دسته بندی کردیم که یکی از موضوعات بسیار مهمی که همکاران ما نسبت به آن در طی سال گذشته تمرکز ویژه داشتند برای پیگیری و اجرا و تحقق آن اهداف؛ همان مطالبات هشت گانه مقام معظم رهبری بود که این مطالبات قبلاً هم نسبت به آن من در جلسات قبل پرداختم، عمل با قدرت به سند تحول بود که دیگر در مبارزه با فساد به خصوص فساد در درون قوه قضائیه، تقویت دانش قضایی، شناسایی و تشویق افراد زحمت کش، معطل نماندن هیچ بخشی از اختیارات و مأموریت‌های دستگاه قضایی، برخورد با بر هم زنندگان امنیت روانی جامعه، پیگیری و به سرانجام رساندن پرونده‌ها و کارها؛ این‌ها مطالبات هشت گانه‌ای بود که مقام معظم رهبری در مراسم قوه قضائیه در سال گذشته ابلاغ فرمودند و به عنوان حکم حکومتی و اسناد بالادستی ما در همه زمینه‌ها مورد توجه و برنامه ریزی قرار گرفت. یکی از این موارد که به روی آن خیلی برنامه ریزی کردیم موضوع ارتباط مردم با مسئولین و مدیران واحد‌های قضایی بود به طوری که ما سعی مان بر این بود که این ارتباط تسهیل شود و هم این که به هر حال هیچ مدیر و مسئولی خود را فراتر از مردم نبیند و به عنوان خدمتگزار مردم این ارتباط آسان در همه حوزه‌ها و بخش‌های قضایی ایجاد شد به طوری که خود ما در مرکز استان ملاقات‌هایی را در هر هفته یک روز کاری را فقط اختصاص دادیم برای ارتباط با مردم.

سؤال: یعنی جنابعالی هر هفته ملاقات مردمی منظم دارید؟
القاصی مهر: هر هفته روز‌های سه شنبه را اختصاص دادیم برای این کار و به همراه بنده هم حداقل ۱۰ تا ۱۲ نفر از مدیران و معاونین حضور دارند به طوری که ما یک گروه حداقل ۱۰ تا ۱۲ نفر از مدیران ارشد دستگاه قضایی استان آن جا هستیم.

سؤال: یعنی همان جا ممکن است نیاز شود ارجاع دهید؟
القاصی مهر: از قبل هماهنگ می‌کنند، ما دفتر ملاقات‌های مردمی را آن جا فعال کردیم، به صورت سیستمی مردم بخواهند آن جا ثبت نام می‌کنند یا مراجعه حضوری داشته باشند.

سؤال: چگونه است کسی که می‌خواهد ملاقات با جنابعالی داشته باشد؟
القاصی مهر: به هر حال همان جا مراجعه می‌کنند در دفتر ملاقات‌های مردمی هم حضوری و تلفنی تماس که می‌گیرند این امکان هست، حالا بعضاً هم سعی کردیم که مراجعه حضوری داشته باشند، چه بسا به آن درخواست و مطالبی که دارند همان جا یکی از معاونین ما که مسئولیت این ملاقات‌های مردمی را دارند و چند نفر از کارشناسان و قضاتی که آن جا هستند موضوع را بررسی و بلافاصله همان جا تصمیم گیری و نیازی به تعیین روز نداشته باشد و همان جا کارش انجام شود و مکاتبه و نامه‌ای است دنبال شود، کار انجام می‌شود.

سؤال: چقدر معطل می‌شوند یعنی چقدر در نوبت باید بمانند؟
القاصی مهر: طبیعتاً هر کس مراجعه می‌کند همان هفته، هفته بعد سعی می‌کنند برایش وقت ملاقات تعیین کنند، ما هر هفته حداقل ۱۵۰ نفر را به همراه معاونین و مدیران آن جا ملاقات می‌کنیم و سعی می‌کنیم حتی بعضاً آخر وقت کسانی که وقت نداشتند مراجعه کردند آن‌ها را هم حتی الامکان ببینیم.

سؤال: یعنی یک روز کاری را تقریباً می‌گذارید برای ملاقات مردمی؟
القاصی مهر: سه شنبه کلاً اختصاص دارد به این کار، برکات بسیار خوبی داشته. این ملاقات‌ها موجب می‌شود که هم مردم احساس نکنند دسترسی به من رئیس کل، کار طولانی است، نه، باید بیاید پیش منِ نوعی دادخواهی اش را کند، مطالبی دارد بگوید، همین طور ما از وضع رسیدگی‌ها و عملکرد همکاران مطلع می‌شویم، می‌دانیم کدام حوزه و بخش پاسخگو هست، کجا پاسخگو نیست. دستوراتی را ما فی المجلس صادر می‌کنیم، بعضاً تماس‌هایی با خود همکاران، مدیران شهرستان‌ها می‌گیریم، آن جا اعلام می‌کنیم، اطلاعات پرونده را می‌گیریم و نهایتاً سعی ما بر این است که این ملاقات‌ها کاربردی و خروجی داشته باشد و این برنامه ملاقات در کل شهرستان‌ها و مجتمع‌های قضایی توسط مدیران برقرار است. سال گذشته بر اساس آماری که داشتیم، ما بیش از ۸۰ هزار نفر را در همین ملاقات‌های مردمی در سال ۱۴۰۱ ملاقات کردیم.

سؤال: من سه محور دارم و می‌خواهم تقاضا کنم هر کدام را در یک دقیقه پاسخ بفرمایید؛ یکی در حوزه صلح و سازش و توفیقاتی در این حوزه داشتید، چه اقداماتی صورت گرفته؟
القاصی مهر: ما برای صلح و سازش دو دستورالعمل را ابلاغ کردیم، یکی دستورالعمل ویژه پرونده‌های مربوط به تصادفات بود، یکی هم دستورالعمل ویژه مربوط به شعب صلحی در دادسرا‌ها و دادگاه‌ها در مجتمع‌های قضایی بود. در خصوص مجتمع‌های تصادفات، ما بر اساس هماهنگی که با شرکت‌های بیمه انجام دادیم؛ پلیس، راهور، با کلیه دادسراها، حوزه‌های قضایی، کارشناسان، پزشکی قانونی، شرکت‌های بیمه به جایی که مردم بخواهند مستقیم مراجعه کنند به دادسرا، ما شعب ویژه تصادفات را در سراسر استان تشکیل دادیم. این کار موجب شد که پرونده نیاید دادگستری، از طریق خود همان شعب ویژه تصادفات بلافاصله گزارش اصلاحی تنظیم شود و میزان خسارت و دیه آن فرد مشخص شود، با ابلاغ و هماهنگی که با شرکت‌های بیمه انجام دادیم بلافاصله خسارت پرداخت شود و مردم معطل نشوند. ما در سال گذشته بالای ۳۸ هزار پرونده مربوط به تصادفات را کلاً به این شورا‌ها دادیم به طوری که از کل پرونده‌های ارجاعی ما ۹۸ و نیم درصد منتهی به مصالحه و گزارش اصلاحی شد که آمار قابل توجهی است؛ و همین طور شعب صلحی که ما در مجتمع‌های قضایی داریم و بخش عمده‌ای از پرونده‌ها را ارجاع دادیم. ما در حال حاضر آمار صلح و سازش در شهر تهران سال گذشته ۵۷ درصد بوده که در پایان امسال در همین سیستم‌ها به ۶۰ درصد می‌رسد. در شهرستان‌ها ۴۴ درصد، میانگین استان در حال حاضر در سال ۱۴۰۱، ۵۴ درصد میانگین صلح و سازش پرونده‌ها که آمار قابل توجهی است در کل کشور ما در شهر تهران رتبه اول و در میانگین استان در رتبه دوم.

سؤال: یک آمار دیگر می‌خواهم برای مردم بفرمایید در حوزه دادرسی الکترونیک که سال گذشته چه روندی را داشته و در سه ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۲ برای بهره مندی از فناوری‌های نوین چه کردید؟
القاصی مهر: ما در بخش حوزه فناوری اقدامات بسیار مهمی توسط همکاران ما انجام شد که بخش‌های مختلف حوزه فناوری فرصت نیست که من گزارش مشروح آن را عرض کنم، منتهی در این حوزه سعی کردیم که بخش عمده‌ای از رسیدگی‌ها به صورت ویدئوکنفرانس و از طریق الکترونیکی انجام شود. ما در سال گذشته آمار دادرسی الکترونیکی در مقایسه با بقیه استان ها؛ آمار قابل توجهی بود. ما در سال ۱۴۰۱، ۲۹ هزار فقره دادرسی الکترونیکی داشتیم یعنی بدون این که طرف مراجعه کند به صورت برخط انجام شد. در سه ماهه سال جاری هم باز ۱۳ فقره دادرسی الکترونیکی داشتیم. در این خصوص هم ما دادگاه‌های علنی برخط را برای اولین بار در تهران به خصوص در دادگاه‌های کیفری ویژه مطبوعات برگزار کردیم. مکانیزه شدن اغلب مکاتبات اداری و قضایی، توقیف آنی و برخط اموال محکومان، برگزاری مزایده الکترونیکی برای اولین بار در مجتمع‌های شهید بهشتی و صدر تهران برگزار کردیم. همین طور گواهی عدم سوء پیشینه به صورت برخط و آنی، راه اندازی سامانه پنجره واحد زمین در استان تهران ازجمله مهمترین دستاورد‌هایی بود که در حوزه فناوری اطلاعات همکاران ما داشتند که از این جهت ازجمله شاخص‌های برجسته‌ای بود که حائز اهمیت بودند.