۳۰۰ هزار شخص حقوقی ۱۳ میلیون حساب تجاری دارند

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، میرزاپور مدیر اداره مهندسی نرم افزار بانک مرکزی ، موحدی رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی مالیاتی و همچنین سخنگوی سازمان امور مالیاتی کشور خانم باصفا خبرنگار گروه بانک و بیمه خبرگزاری صدا و سیما در برنامه میز اقتصاد شبکه خبر درباره تفکیک حساب‌های تجاری از حساب‌های غیر تجاری گفتگو کردند.

 

با صفا: در قوانین متعدد از جمله ماده ده قانون پایانه‌های فروشگاهی و همچنین قانون سامانه مودیان مالیاتی و همچنین بودجه ۱۴۰۰ بر تفکیک حساب‌های شخصی از تجاری تاکید شده است. حدود دو سال پیش بود که وزیر اقتصاد در برنامه تلویزیونی اعلام کرد که در نشستی که با رئیس کل وقت بانک مرکزی داشته ایشان هم از این موضوع استقبال کرده است، بعد از اصلاح حساب یارانه‌ها و مردمی سازی یارانه‌ها یکی از مشکلات و اعتراض‌هایی که وجود داشت به دهک بندی‌هایی بود که انجام شده بود و در همین راستا کارشناسان تفکیک حساب‌های شخصی از تجاری را یکی از راه حل‌های موجود می‌دانستند، همین الان هم گاهی اوقات مردم با مشکلاتی روبرو هستند مثلا به یک مطبی مراجعه می‌کنند و از ایشان می‌خواهند به جای این که وجه شان را از طریق پز فروشگاهی پرداخت کنند آن پول را کارت به کارت کنند که البته یک مصداق فرار مالیاتی محسوب می‌شود در اسفندماه سال گذشته، بانک مرکزی برای شناسایی حساب‌های تجاری سامانه‌ای را راه اندازی کرد که تا به الان حدود ۲۶ بانک به این سامانه متصل شدند.

 

"پخش گزارش"

 

مجری : همه آن بانک‌هایی که از ایشان نام برده شد بعنوان بانک‌هایی که تاکنون به سامانه بانک مرکزی نپیوستند، این فرصت در اختیارشان فراهم است که تا پایان برنامه روی خط برنامه بیایند و توضیح بدهند کما این که همکاران من از صبح در حال پیگیری هستند و هنوز موفق نشدند.

میرزاپور: از ۳۱ بانک ۲۶ بانک در این سامانه فعال شدند و متاسفانه ۵ تا بانک تا حالا در این زمینه فعالیتی نداشتند.

میرزاپور: بانک سرمایه، بانک دی که البته بانک دی امروز به من اطلاع دادند تا شنبه انشاالله عملیاتی می‌کنند، بانک ایران زمین، بانک ایران ونزوئلا و بانک صنعت و معدن.

سوال: بانک صنعت و معدن را که قبلا نام می‌بردید که وصل شده؟
میرزاپور: بله وضعیت این طور است که وقتی که می‌خواهند به سامانه وصل شوند یک فرآیند تست و کنترل و بررسی و مراحل مختلف پیاده سازی دارد و عملیاتی سازی دارد. در سری‌های قبل صنعت و معدن داشتیم کارهایش را انجام می‌دادیم، ولی ناقص می‌گذارند و ادامه نمی‌دهند ملاک برای ما اتصال به سامانه و فرستادن اطلاعات از طریق سامانه است.

 میرزاپور: صنعت و معدن، بانک ایران زمین، بانک ایران ونزوئلا، بانک سرمایه، بانک دی که انشاالله تا شنبه عملیاتی کنند.

میرزاپور: بله

میرزاپور: طبق بخشنامه‌ای که بانک مرکزی سال ۱۴۰۱ داد، موظف کرد که کلیه بانک‌ها تا ۳۱ مرداد ۱۴۰۱ باید به سامانه وصل شوند، ولی این یک پروسه کندی بود و به تدریج بانک‌ها به سامانه متصل می‌شدند.

میرزاپور: ما از اوایل مرداد ۱۴۰۱ سامانه مان آماده بود.

میرزاپور: به نظر نمی‌رسد، چون سامانه پیچیدگی آنچنانی ندارد فقط ارتباط شبکه بانکی با بانک مرکزی است و ارتباط بانک مرکزی با سازمان امور مالیاتی است. چون خیلی از بانک‌ها همان یکی دو ماه اول بلافاصله به سامانه تفکیک حساب‌های تجاری از غیر تجاری پیوستند به نظر نمی‌رسد از نظر فنی پیچیدگی آنچنانی ندارد.

میرزاپور: سامانه‌ای که در بانک مرکزی عملیاتی شد فرآیندی که به سازمان امور مالیاتی توافق کردیم این طور بود که موضوع در سازمان امور مالیاتی بررسی می‌شود بر اساس اطلاعاتی که بانک مرکزی به سازمان امور مالیاتی می‌دهد.

میرزاپور: فرایندی که با سازمان امور مالیاتی توافق کردیم به این گونه بود که سازمان امور مالیاتی بر اساس اطلاعاتی که بانک مرکزی از شبکه بانکی جمع کرده و پردازش‌هایی روی آن انجام داده به سازمان امور مالیاتی داده بر اساس بررسی‌هایی که سازمان امور مالیاتی انجام می‌دهد به موضوعی می‌رسد که تشخیص می‌دهد که این حساب بعنوان حساب تجاری وجود دارد، آن حساب تجاری را در قالب فرآیند این سامانه به بانک مرکزی اعلام می‌کند و بانک مرکزی به صورت آنی اطلاعات را به بانک عامل می‌فرستد بانک عامل موظف است آن حساب را تجاری اعلام بکند در سامانه‌های خودش و تمام مشوق‌ها و مقرراتی که مرتبط با یک حساب تجاری است رویش اعمال می‌کند.

میرزاپور: بین بانک عامل و بانک مرکزی هیچ اطلاعاتی رد و بدل نمی‌شود فقط صرفا ارتباط سامانه‌ای است ما ارتباط سامانه‌ای را بین سامانه‌های بانک مرکزی و سامانه‌های بانک عامل برقرار می‌کنیم، هیچ اطلاعاتی رد و بدل نمی‌شود فقط اعلام سازمان امور مالیاتی به بانک مرکزی است .

میرزاپور: البته دو سه روزه نه، ولی آنچنان پیچیدگی ندارد .

سوال: این را در قالب پیام هم می‌توانند به شما بدهند. شما پس چطور اطلاعات حساب‌ها را می‌دهید به سازمان امور مالیاتی؟
میرزاپور: بانک مرکزی همکاری اش با سازمان امور مالیاتی وسیع است از سال‌ها پیش ما همین سامانه‌های آنلاینی که بود ما اطلاعات را به صورت حجیم و دسته‌ای ارائه می‌کردیم، معمولا، چون سازمان امور مالیاتی انتهای سال به مالیات اشخاص رسیدگی می‌کند برایش مهم است که در سال قبل چه اتفاقاتی افتاده است. ما بر اساس اطلاعاتی که از بانک‌های عامل در شبکه بانکی داخل بانک مرکزی تجمیع می‌شود، پردازش‌هایی روی این اطلاعات انجام می‌دهیم و مصادیقی روی آن اجرا می‌کنیم و بر اساس الگوریتم‌هایی اطلاعاتی استخراج می‌شود. این اطلاعات ارائه می‌شود به سازمان امور مالیاتی .

موحدی: یک تعامل بسیار مثبتی در یکی دو سال گذشته بین سازمان امور مالیاتی و بانک مرکزی در حال وقوع هست برای شناسایی حساب‌های تجاری افراد. ما قریب به تقریبا ۱۳ میلیون حساب تجاری را شناسایی کردیم، در سال گذشته به تبع ساماندهی به دستگاه‌ها و پذیرنده‌های بانکی که با کمک بانک مرکزی صورت گرفت، توانستیم تقریبا حدود ۱۸ میلیون و ۸۰۰ هزار پذیرنده بانکی شامل دستگاه‌های پز و ... را ساماندهی بکنیم..

موحدی: ممکن بود برخی از آن‌ها را اطلاع داشته باشیم و برخی را اطلاع نداشته باشیم، مثلا فرض بکنید اگر کسی می‌آید و یک پرونده مالیاتی را اعلام می‌کند موظف است حساب‌های بانکی متصل به آن پرونده مالیاتی را اعلام بکند. چه شخص حقوقی و چه شخص حقیقی که در قالب صاحبان مشاغل دارند فعالیت می‌کنند. برخی از این حساب‌ها هم حساب‌هایی بودند که توسط خود افراد معرفی می‌شدند. برخی از این حساب‌ها حساب‌هایی بودند که متصل به دستگاه‌های پز بودند مجموعا ما از اشخاص حقیقی قریب به بیش از ۹ میلیون حساب تجاری شناسایی شده داریم الان. در کنار آن اشخاص حقوقی را داریم که این اشخاص حقوقی هم قریب به تقریبا کمتر از سه میلیون حساب تجاری متصل به پرونده‌های اشخاص حقوقی را داریم؛ بنابراین قریب به ۱۳ میلیون حساب تجاری این جا شناسایی می شود، اما نکته مهمی که امسال در تعامل با بانک مرکزی توانستیم اطلاعاتی را کسب کنیم و به نظرم اطلاعات بسیار بسیار مهمی است که می‌تواند به شفافیت اقتصادی ما هم کمک بکند حساب‌های مشکوک به فعالیت تجاری بود که طبق دستورالعملی که سال گذشته بانک مرکزی در راستای آن قرار بود به تفکیک حساب‌های تجاری و غیر تجاری بپردازد، نیازمند یک پیاده سازی یک الگوریتم‌ها بود این الگوریتم‌ها و این قواعد که شناسایی می‌کرد رفتار تجاری و یا شبه تجاری که با حساب‌های معمولی، حساب‌هایی که به نام اشخاص باز شده بود قرار بود فعالیت بکند قرار بود با این الگوریتم‌ها شناسایی بشود.

موحدی: ما سال گذشته بله برخی از حساب‌های متصل به دستگاه‌های پز همان حساب‌هایی بود که افراد معرفی کرده بودند بنابراین این جا یک وجه اشتراکی بین این دو دسته حساب بود.

موحدی: ما قریب به ۹ میلیون و ۳۰۰ هزار دستگاه یا ۴۰۰ هزار دستگاه پز را ساماندهی کردیم که طبیعتا حساب‌های متصل به دستگاه‌های پز هم به مثابه حساب تجاری به واسطه بند میم تبصره ۱۲ قانون بودجه ۱۴۰۰ عملیاتی شد و ساماندهی شد.

موحدی: بخشی از آن خوداظهاری بخشی هم به موجب قانون.

موحدی: نه تفکیک را به این شکل نداریم، ولی تفکیک بین اشخاص حقوقی و اشخاص حقیقی را داریم ...

موحدی: تقریبا قریب به ۳۰۰ هزار و بیش از این شخص حقوقی را داریم که مودی ما هستند و سال گذشته تقریبا حدود ۴ میلیون و ۴۵۰ هزار شخص حقیقی و صاحب شغل را داشتیم که مودی ما بودند. تقریبا قریب به ۵ میلیون مودی شناسایی شده داشتیم که البته این‌ها مودیان شناخته شده ما بودند که دارای پرونده هستند.
سوال: این ۱۳ میلیون حساب برای این ۵ میلیون مودی هستند؟

موحدی: بله بیش از ۵ میلیون مودی ما هستند

میرزاپور: تعداد حساب‌ها خیلی بیشتر است نزدیک ۵۸۵ میلیون ما حسابی داریم که می‌توانیم بگوییم بسته نشده است و فعال هستند،

میرزاپور: تعداد کد ملی‌ها را ندارم، ولی حدودی می‌شود گفت فرض کنید زیر ۱۵ سال را اگر از آن حذف بکنیم آمار تقریبی می‌شود گفت.

موحدی: ممکن است حساب‌های تجاری باشند، ولی آن الگوریتم‌هایی که استفاده می‌شود شاید قابلیت شناسایی حساب‌هایی که این فعالیت‌های تجاری را دارند قادر به شناسایی آن‌ها نیست.

موحدی: طبق تعامل سازنده‌ای که بین سازمان امور مالیاتی و بانک مرکزی بود در جلسات مختلف ما الگوریتم‌هایی را تعریف کردیم که طبیعتا این الگوریتم‌ها محرمانه است برای این که انحرافی د ررفتار افراد نتواند ایجاد کند، یعنی همین الان اگر ما بخواهیم راجع به الگوریتم‌ها صحبت کنیم اتفاقی که می‌افتد این است که رفتار کسانی که به دنبال فرار مالیاتی هستند خودشان را با این قواعد تطبیق می‌دهند و به گونه‌ای با این راهکار‌ها ...

موحدی: بله، راه آن را پیدا می‌کنند.

موحدی: یک قواعد کلی وجود دارد، ما برای سال ۱۴۰۰ با تعاملی که با بانک مرکزی داشتیم و تعریف آن قواعد حدود ۳۰۸ هزار حساب مشکوک به فعالیت تجاری را با قواعد محرمانه که ناظر به تعداد ورودی به حساب‌ها بود، میزان ورودی به حساب‌ها بود، در ماه، در سال، شامل گردش حساب‌ها و رفتار‌هایی که می‌توانست شناسایی کند این حساب‌ها را شناسایی کردیم. حدود ۳۰۸ اصطلاحا کد ملی را که صاحب حساب‌های بانکی مختلف بودند را ما توانستیم شناسایی کنیم که با حساب هایشان حالا از بین حساب‌هایی که در اختیار بانک مرکزی هست و می‌توانند توضیح بدهند این ...

موحدی: ۳۰۸ هزار کد ملی که حساب‌های آن‌ها با این الگوریتم‌ها دارای فعالیت اصطلاحا مشکوک به فعالیت تجاری است.

موحدی: ما در ابتدا کد ملی را ملاک قرار می‌دهیم. حساب‌هایی که با آن کد ملی با این الگوریتم‌هایی که خدمت شما عرض کردم می‌تواند بعنوان حساب‌های مشکوک به فعالیت تجاری محسوب بشود را شناسایی می‌کنیم، در اختیارمان قرار گرفته برای سال ۱۴۰۰؛ پس بنابراین ۳۰۸ هزار کد ملی اصطلاحا که مربوط به حساب‌های مشکوک به فعالیت تجاری بود را ما توانستیم در بیاوریم؛ که تقریبا حدود ۶۹ هزار و ۷۰۰ کد ملی دارای پرونده فعالیت تجاری بودند، پرونده انفرادی یعنی یک دانه پرونده مالیاتی داشتند طبیعتا یک حسابی که قبلا به عنوان حساب تجاری به ما معرفی نشده بود و یا متصل به دستگاه پز نبود با این حساب‌ها داشتند فعالیت اقتصادی انجام می‌دادند که تقریبا مجموع واریزی به این حساب‌ها حدود ۲۵۴ هزار میلیارد تومان است. فقط مربوط به این ۶۹ هزا رو ۷۰۰ تا

موحدی: تقریبا حدود ۲۵۴ هزار میلیارد تومان، در کنار این حدود ۶۲ هزار و ۳۰۰ فرد را ما شناسایی کردیم که این‌ها چند پرونده‌ای بودند یعنی پرونده‌های مشارکتی اصطلاحا داشتند و یا واجد چند پرونده مالیاتی بودند که با مجموع ۲۵۰ هزار میلیارد تومان مجموع واریزی به این حساب‌ها، این را الصاق کردیم به پرونده مالیاتی فعال شان، این مجموعا بخشی از این حساب‌ها بودند.
سوال: می‌خواهم ببینم از همه این‌ها چقدر جلوگیری کردید از فرار مالیاتی؟

موحدی: فرار مالیاتی که فعلا در این مرحله محاسبه نمی‌شود، ما این‌ها را باید به پرونده‌های مالیاتی شان الصاق کنیم مورد بررسی قرار بگیرد ببینیم فعالیت شغلی اش چه بوده آیا فعالیت شغلی اش همانی بوده که قبلا عنوان شده؟ آیا فعالیت شغلی متفاوتی دارد؟ شاید چه بسا در این مدت زمانی که ما تقریبا اگر اشتباه نکنم از دهم خردادماه این اطلاعات را گرفتیم بنابراین از ده خردادماه تا به الان ما توانستیم الصاق بکنیم این حساب‌ها را به صاحبان پرونده‌های مالیاتی، اما نکته قابل توجه این جاست که حدود ۱۷۶ هزار کد ملی فاقد پرونده مالیاتی بودند، که این افراد با مجموع حدود ۷۰۰ هزار میلیارد تومان هیچ پرونده مالیاتی نداشتند که ما بتوانیم این را به آن پرونده‌های مالیاتی الصاق بکنیم پس فرآیندی در حال طی شدن هست که در ادامه اگر سوال باشد توضیح بدهم.

موحدی: در همین یک ماه گذشته که ما مشغول دریافت اظهارنامه‌های مالیاتی بودیم یا صاحبان مشاغل از طریق تکمیل فرم تبصره صد مشغول پرداخت مالیات مقطوع خودشان بودند ما این حدود ۱۳۰ هزار پرونده مالیاتی واجد حساب‌های مشکوک به فعالیت تجاری را توانستیم حساب‌ها را پالایش بکنیم یعنی از این حساب‌ها، از این حساب‌های تجاری که در اختیار گرفتیم با کمک بانک مرکزی توانستیم تسهیلاتی که وارد این حساب‌ها می‌شود را از این‌ها کسر کنیم، سود سپرده بانکی که ممکن بود واریز به این حساب‌ها بشود راکسر کنیم عملا این‌ها را پالایش بکنیم حدودا درصدی از این را کسر بکنیم و این را الصاق بکنیم به پرونده و طبیعتا مالیاتی که الان می‌خواهیم محاسبه بکنیم را بر اساس این اطلاعات مورد محاسبه مالیاتی قرار بدهیم.

موحدی: حتی ممکن بود به نام پزشک صورت نگیرد به نام منشی صورت بگیرد به نام فردی از افراد خانواده صورت بگیرد نکته قابل توجه این جاست ما از حدود ۱۷۶ هزار کد ملی فاقد پرونده‌ای که فعالیت‌های تجاری با آن حساب‌ها صورت می‌گرفت موقعی که این‌ها را مورد پالایش قرار دادیم به نکات خیلی جالبی رسیدیم تقریبا به حساب‌هایی رسیدیم که مثلا فرض کنید ۸۰۰ تا حساب به نام یک فرد زیر ۵ سال دارد فعالیت تجاری به نامش صورت می‌گیرد.

موحدی: یا مثلا فرض کنید ۵ تا ده سال حدود ۱۱۰۰ نفر را ما حساب هایشان را در اختیار گرفتیم و پیدا کردیم که این ۵ تا ده ساله‌ها دارند فعالیت تجاری می‌کنند، ۱۵ تا ۱۸ سال حدود ۲۷۰۰ تا و مابقی این‌ها بالای ۱۸ سال هستند. ما حتی توانستیم بر اساس سرویس اطلاعاتی و آن ارتباطی که با ثبت احوال داریم توانستیم پیدا کنیم که چه افرادی هستند؟ چه اطلاعاتی دارند؟ اقامتگاه‌های محل فعالیت این‌ها یا محل زندگی این‌ها را توانستیم پیدا بکنیم. شماره تلفن‌های این‌ها را در اختیار داریم، پیامک‌هایی برای این افراد خواهد رفت که آگاه از این باشند که حساب بانکی که در اختیار دارند دارد با آن فعالیت تجاری صورت می‌گیرد، ممکن است فرد آگاه از این باشد ممکن است فرد آگاه از این نباشد یا حسابش را اجاره داده باشد بنابراین این هشدار را ما باید به مردم بدهیم، به برخی از افرادی که دارند سواستفاده می‌کنند این هشدار را بدهیم که حتما مراقب حساب‌های بانکی خودشان باشند که مورد تعرض و اصطلاحا مورد سواستفاده قرار نگیرد.

سوال: آقای میرزاپور بفرمایید که الان ۵-۶ بانک هستند که هنوز نیامدند و متصل نشدند با این بانک‌های متخلف چه برخوردی صورت می‌گیرد.
میرزاپور: بحث این است که موضوع خیلی طولانی شده، در قوانین بانک مرکزی مجازات‌هایی هست که در خصوص این بانک‌ها معمولا اعمال می‌شود بخش نظارت بانک مرکزی ورود می‌کند در این زمینه‌ها، پیگیری می‌کند و مطمئنا به نتیجه می‌رسد.

میرزاپور: حوزه نظارت بانک مرکزی فکر کنم بهتر بدانند.

میرزاپور: ما اطلاعات را در اختیار حوزه نظارت بانک مرکزی قرار می‌دهیم .

میرزاپور: بله اطلاع دارند سوال: پس از شما ما پیگیری می‌کنیم ببینیم که چه اتفاقی می‌افتد .

میرزاپور: فرآیند انتقال اطلاعات از بانک مرکزی و شبکه بانکی به سازمان امور مالیاتی از چند سال پیش شروع شده، اطلاعاتی که به سازمان امور مالیاتی می‌دهیم اطلاعات گردش حساب‌ها ست سالیانه، اطلاعات تسهیلات و تعهدات اشخاص را ارائه می‌کنیم، اطلاعا ت صاحبان حساب‌ها را ارائه می‌کنیم، اطلاعات خرید و فروش ارز افراد ارائه می‌شود، اطلاعات فروش کلیه ابزار‌های پرداخت این از سال ۹۸ دارد اعلام می‌شود و حتی ریز تراکنش‌های بانکی به سازمان امور مالیاتی داده می‌شود.

میرزاپور: تعداد سازمان‌ها و دستگاه‌هایی که در بحث اعتبارسنجی قرار بود به ما اطلاعات بدهند زیاد هستند اکثرا دارند همکاری می‌کنند، ولی متاسفانه بورس و گمرک فعلا در این زمینه فعالیت شان زیاد نیست هر چند داریم با بورس یک کار‌هایی می‌کنیم.

موحدی: مشوقی که برایش وجود دارد این که شاید چه بسا وظیفه باشد از این جهت که شفافیت اقتصادی اقتضا می‌کند که هر پرونده مالیاتی که می‌خواهد شفاف باشد و مالیاتش به درستی محاسبه بشود ما این امکان را فراهم آوردیم که این ثبت اطلاعات را اگر انجام بده این مالیات به درستی محاسبه شود. طبیعتا اگر فردی با حساب‌های تجاری خودش به هر نحوی بخواهد کار کند ممکن است برخی از ورودی‌های به این حساب وجود داشته باشد که در واقع این حساب‌ها حساب‌های تجاری و فعالیت تجاری نباشد، ممکن است آن‌ها مالیاتی بیشتر از آن چه که باید را محاسبه بکند و بنابراین ممکن است متضرر شود.