پخش زنده
امروز: -
در برنامه «امواج شبهه» مطرح شد:
جایگاه نبرد‌های پارتیزانی در دکترین دفاعی جمهوری اسلامی ایران
رسانه ، رابطی برای انتقال اطلاعات مختلف در داخل و خارج از کشور به مردم است و جنگ امروز ، جنگ رسانه‌ای است که فضای مجازی در این جنگ می‌تواند بین مردم و نظام فاصله بیندازد.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما ، در برنامه زنده «امواج شبهه» شبکه رادیویی گفت و گو با دکتر علیرضا داودی (کارشناس ارشد رسانه و علوم‌شناختی) و دکتر محمد قنبری (کارشناس ارشد رسانه) و دکتر هادی طاهری‌فر (پژوهشگر حوزه رسانه) به موضوع «بررسی مدل‌های برقراری پیوند میان لزوم ناامیدسازی داخلی در کنار بیان تحرکات و اقدامات دیپلماتیک در رسانه‌های بیگانه» پرداخته شد.
مهم‌ترین روش‌های پرداختن به دیپلماسی فعال شده ایران با سایر کشور‌ها از منظر رسانه‌های بیگانه
دکتر علیرضا داودی (کارشناس ارشد رسانه و علوم‌شناختی) ضمن اشاره به مهم‌ترین روش‌های پرداختن به دیپلماسی فعال شده ایران با سایر کشور‌ها از منظر رسانه‌های بیگانه گفت: ما راجع به رابطه رسانه‌های بیگانه و موضوعات مربوط به ایران معمولاً سه ساحت را مورد بررسی قرار می‌دهیم، ساحت اول مرتبط با میزان کنش و واکنشی است که خود این رسانه‌ها دارند که قاعدتاً بر اساس یک‌سری از قوانین و اصول پیش می‌رود.
این کارشناس ارشد رسانه و علوم‌شناختی افزود: ساحت دوم سخنگو یا زبان تصویری و صوتی سیاستمداران تلقی می‌شود؛ یعنی خودش وارد دخل و تصرف فکت و محور‌ها نمی‌شود و آنچه که سیاستمداران در کشور‌های غربی بیان می‌کنند را می‌گوید و نهایت کاری که انجام می‌دهد مهندسی قبل و بعد پیام است، به همین دلیل یک حالت سخنگویی ایجاد می‌کند که قاعدتاً زمانی که تم دیپلماسی به سمت اروپا کشش دارد عمدتاً رسانه‌های اروپایی تبار بیش‌تر فعال می‌شوند، زمانی که به سمت آمریکا یا موضوعیت آمریکا در اروپا مطرح می‌شود قاعدتاً رسانه‌های اروپایی فرمت دیگری را پیدا می‌کنند.
وی در ادامه عنوان کرد: موضوع سوم در حقیقت زبان مردم یا مخاطب غایب است که همیشه تحت عنوان به نقل یا شنیده شده و یا استناد شده بیان می‌شود، دو مسئله در این قاعده همیشه مغفول واقع می‌شود قاعده نخست فراوانی است که آماری از تعداد مخاطبان را ارائه نمی‌دهند و به‌گونه‌ای رفتار می‌کنند که موضوع مدنظر خواسته همه مردم ایران به‌غیراز تعداد بسیار محدودی است.
داودی افزود: نکته دوم به جنس سر تیتر‌ها و برمی‌گردد که اساساً نمی‌گویند تیتر و یا محتوای انتخاب شده مدنظر مخاطب است و یا موضوعات دیگری است و در حقیقت ما با یک تصلب محتوایی در رسانه‌های بیگانه‌رو به رو هستیم که سه هدف را در دستور کار قرار می‌دهد.
رسانه‌های بیگانه به دنبال افزایش سطح اصطکاک مخاطب ایرانی با اقتصاد
وی در ادامه عنوان کرد: موضوع اولی که مطرح است و اصطلاحاً از آن با عنوان «ریل خمیده شده» یاد می‌شود در حقیقت اشاره به این موضوع دارد که شما هیچ زمانی نمی‌توانید یک قطار را روی ریل خمیده راه ببرید و به ریل خمیده شده نیز نمی‌توان اطلاق غیر ریل داده شود در حقیقت هم ریل است و هم کارایی ندارد، بنابراین نخستین کاری که انجام می‌دهد این است که حوزه هر نوع فعالیت برون‌مرزی در ایران را روی قاعده ریل خمیده قرار دهد تا مخاطب در انتها به این نتیجه برسد که دیپلماسی و فرایند وجود دارد؛ اما چه منفعتی برای ما دارد؟! به همین دلیل است که ابتدا مهم‌ترین مشکل روز را که پیش‌ازاین روی آن پردازش انجام داده را متصل به نوع دیپلماسی فعال شده می‌کند که مخاطب نه در آن قابل‌پذیرش و نه قابل رد است.
این کارشناس ارشد رسانه و علوم‌شناختی گفت: نوع دوم اساساً سطح اصطکاک مخاطب با آن مسئله‌ای که مدنظر رسانه‌های بیگانه بوده است را افزایش می‌دهد، در حال حاضر رسانه‌های بیگانه بسیار تمایل دارند که سطح اصطکاک مخاطب با اقتصاد را افزایش دهند؛ بنابراین از حوزه دیپلماسی خارجی صحبت می‌کند و در انتها با عبارت، اما مجدداً به اقتصاد بازمی‌گردد، بنابراین این رسانه‌ها فاز مثبتی را در نظر گرفتند ولیکن زمانی که از، اما استفاده می‌کنند همه آن فاز مثبت در برابر مشکلی که در ذهنش وجود دارد باطل می‌شود؛ بنابراین مقدمه باطل معمولاً پیرو گارد و مفهوم ضد و متناقض را ایجاد می‌کند و مخاطب در ذهنش این سؤال شکل می‌گیرد که این اتفاق چه منفعتی برای من دارد؟! شکل‌گیری این سؤال در ذهن مخاطب در حوزه دیپلماسی به‌واسطه این که میان‌مدت و بلندمدت داریم تا بخواهد به پاسخ برسد زمان منقضی شده و مسئله بعدی خودش را نشان می‌دهد.
داودی افزود: معمولاً رسانه‌های بیگانه برای ایجاد لایی بین موضوعات معمولاً از مفاهیم دیپلماتیک بسیار استفاده می‌کنند، در همین یک ماه اخیر دیپلماسی ایران با عربستان و کشور‌های دیگر را اگر در نظر بگیرید، لایی این‌ها مادر کیان پیرفلک است و از این طریق به‌آرامی به سمت شنیدن و اعتنانکردن می‌رود به همین دلیل ذهن مخاطب به یک ارتفاعی می‌رود؛ اما در پی آن نیز سقوطی بسیار جدی است.
مغفول ماندن منافع ملی در پازل تبلیغی رسانه‌های بیگانه
دکتر محمد قنبری (کارشناس ارشد رسانه) ضمن اشاره به صحبت‌های کارشناس مجری برنامه در خصوص مغفول ماندن منافع ملی در پازل تبلیغی رسانه‌های بیگانه در خصوص مهم‌ترین شگرد‌های رسانه‌های بیگانه در زنده نگه‌داشتن رویداد‌های فردمحور، فرد پایه و جمع محور علیه منافع ملی ایران صحبت کرد و گفت: کلمه ارتفاع پست کلمه‌ای نظامی است که در میدان شناخته می‌شود و میدان عرصه جنگ است و زمانی که جنگ را به حوزه شناخت نسبت می‌دهیم دقیقاً شرایط فعلی ترسیم می‌شود و ناتو از سال ۲۰۲۰ پنج حوزه و میدان زمین، هوا، دریا، فضا و فضای مجازی را می‌شمارد و معتقد است حوزه ششمی نیز وجود دارد که مادر این پنج حوزه است.
وی در ادامه عنوان کرد: میدان در منافع مشترک است اگر بخواهیم برای منافع زمینی را در نظر بگیریم آن زمین، زمین میدان گفته می‌شود. اگر ما به تعبیر مقام معظم رهبری که می‌فرمایند مردم در کانون توجه ارزش در کشور هستند و از آن‌ها در جامعه اسلامی به ملت و امت تعبیر می‌شود میدان اصلی دفاع ما ذهن مردم می‌شود ذهنی که در آن ادراک شکل می‌گیرد که منشأ تصمیم و شناخت است.
چرا دشمنان در لایه تهاجم قرار دارند؟!
قنبری با تأکید بر اینکه دشمن در لایة تهاجم است عنوان کرد: دشمن در تهاجم است چرا که آرایش زمین چیده شده را از آن خود می‌داند، واژه‌ای در دانشگاه‌های نظامی تحت عنوان «نبرد‌های نامتقارن» تدریس می‌شود که از آن با عناوین دیگری نظیر جنگ ناهم‌تراز و جنگ‌های پارتیزانی نیز یاد می‌شود، زمانی از نبرد نامتقارن استفاده می‌شود که دو میدان با دو آرایش نابرابری وجود دارد، وضعیت فعلی ما نیز این‌گونه است یعنی بستر در اختیار دشمن است و نیروی خودی ما نیز که ادراکش منشعب از دریافت از شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های بر بستر ویدئو است استفاده می‌کند؛ لذا دشمن چاره‌ای جز تهاجم ندارد.
این کارشناس ارشد رسانه با تأکید بر اینکه دشمن در جنگ نامتقارن بسیار روی موضوع خلاقیت کار می‌کند، اظهار کرد: دشمن با همه نبوغ و زیر ساخت و هر آنچه که دارایی او محسوب می‌شود تهاجم را در دستور کار قرار می‌دهد.
لایه‌گذاری رسانه‌های بیگانه در رویداد‌های داخلی ایران
دکتر هادی طاهری‌فر (پژوهشگر حوزه رسانه) دررابطه‌با ارتباط بین دیپلماسی فعال شده ایران در ماه‌های اخیر و رویداد‌های داخلی که رسانه‌های بیگانه در تلاش برای لایه‌گذاری هستند، گفت: فصل مشترک بین همه موضوعات مطرح شده منافع ملی مطرح است.
وی در ادامه عنوان کرد: در مقطعی از زمان شاهد این بودیم که گره‌زدن همه منافع ما به برجام به معنای چیدن همه فرصت‌ها در یک سبد است که عواقب بسیار زیادی را برای کشور در پی داشت، همچنین عدم توجه به کشور‌های همسایه و توجه به چند کشور خاص و محدود موجب شد تا از جمعیت ۶۰۰ میلیونی همسایه خودمان غافل شویم و منافع بسیاری را از دست دهیم.
طاهری‌فر ضمن اشاره به نقش مهم رسانه‌ها گفت: رسانه در حقیقت رابطی جهت انتقال اطلاعات و اتفاقات مختلف در داخل و خارج از کشور به مردم است و نقش بسیار مهمی نیز در سیاست‌گذاری‌ها دارد. ما باید نقش رسانه‌ها در سطح داخلی و بحث عملیات جنگ روانی ببینیم امروزه این موضوع بسیار قابل کارکردن است و از بحث‌های متداول نشست‌های مختلفی در ارگان‌های متفاوت است که با آن‌ها مواجه هستیم.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: دشمن با استفاده از ابزار رسانه به دنبال ناامید کردن مردم است تا با ایجاد ناامیدی، نفاق، توطئه و دلسردی مردم را نسبت به اقدامات مسئولین در کشور در مقابل نقد منصفانه، انتقادات منطقی و قصد اصلاح تحریک کند.
طاهری‌فر گفت: اعتقاد داریم که جنگ امروز یک جنگ تمام‌عیار رسانه‌ای است و این فضای مجازی است که امروزه در این جنگ تمام‌عیار رسانه‌ای می‌تواند بین مردم و نظام یک کشور فاصله بیندازد. مقام معظم رهبری در یکی از بیانات خود فرمودند تضعیف امید و خوش‌بینی به آینده کشور از جمله مولفه‌های جنگ نرم علیه ملت‌ها است و تنها راه‌حل برون‌رفت از این موضوع همدلی بین نخبگان، رسانه‌ها، مسئولین و مردم است.
این پژوهشگر حوزه رسانه ادامه داد: القای بی‌آیندگی، بن‌بست و اینکه مسئولین اداره کشور را بلد نیستند از جمله کار‌هایی است که بدخواهان ایران به دنبال آن هستند تا با ایجاد ناامیدی در مردم امید به آینده را از آن‌ها بگیرند.
تهاجم در برابر تهاجم چیست؟
داودی در ادامه گفتگو به موضوع دیپلماسی ایران پرداخت و گفت: نامتقارن سازی یکی از جدی‌ترین روش‌هایی است که در دنیا در حوزه‌های نظامی اتفاق می‌افتد، در خصوص این موضوع که کارویژه رسانه‌ها در این عملیات‌های نامتقارن چیست باید گفت از این کارویژه‌ها با نام «ایجاد فرایند نامتقارن» یاد می‌شود؛ یعنی زمانی می‌تواند نبرد به نتیجه برسد که توازن را برهم بزنید.
وی در ادامه عنوان کرد: به‌هم‌ریختن این توازن برهه تاریخی را ایجاد می‌کند و در حقیقت به معنای به‌هم‌خوردن توازن در انضباطی است که در آن نامتقارن سازی توسط حریف ایجاد شده است، بنابراین مسئله دیگر دعوا بر سر ساحت نیست؛ بلکه دعوا بر سر فرم‌های جدیدی است که خارج از کنترل حوزه تهاجمی هستند به همین دلیل اصطلاحاً «تهاجم در برابر تهاجم» می‌شود.
این کارشناس ارشد رسانه و علوم‌شناختی اظهار کرد: رادیو آزادی در اواسط دهه ۸۰ از طریق کمپین تبدیل به رادیو فردا می‌شود چرا که در مقابل رسانه‌ای مانند رادیوایران یا رادیو‌های دیگر نمی‌توانست کشش داشته باشد و ناگزیر بود آن توازن را به هم بریزد.
وی عنوان کرد: در مقابل فارسی وان یا جم، صداوسیمای ایران شبکه نمایش، نسیم و تماشا را ایجاد می‌کند تا از این طریق توازن ایجاد کند. یکی از دلایلی که بی‌بی‌سی تلویزیون بی‌بی‌سی را در سال ۸۷ راه‌اندازی می‌کند این است که در حوزه نامتقارنی که بر آن مسلط است باید محیط توازن را نیز بر هم بریزد.
داودی عنوان کرد: ما در حوزه دیپلماسی در حوزه تقارن در یک جنگ نامتقارن سنگین هستیم، کاری که در حوزه دیپلماسی در ایران توازن در دنیا را دارد به هم می‌ریزد، حاج‌قاسم زمانی که توازن در حوزه دیپلماسی را به هم می‌ریخت از آن انصارالله و مقاومت بیرون می‌آمد، راجع به دیپلماسی در ایران می‌توان گفت هر چه دیپلماسی در ایران فعال‌تر ضریب به‌هم‌زدن توازن نیز بیش‌تر می‌شود.
ایجاد خط موازی توسط اینترنشنال
داودی افزود: بی‌بی‌سی فارسی بسیار اصرار داشت که اعلام کند فرمت دیپلماسی اتخاذ شده توسط ایران در چارچوب کاری است که اروپایی‌ها بیان کردند، چرا که دیپلماسی که توازن را بر هم می‌زند پاد یا آنتی پاد آن برقرارکردن محیط نامتقارن در متوازن می‌شود و با ایجاد ابهام بیش‌تر می‌تواند جنس توازن را در ذهن مخاطب به هم بریزد، اینترنشنال معادل آن خط موازی را ایجاد کرد و از سطح مذاکرات فراتر می‌رود و به دنبال چیزی مانند قیمت مرغ می‌رود.
طاهری‌فر در ادامه در ارتباط با تلاش رسانه‌های بیگانه جهت تحت‌تأثیر قراردادن ادراک مخاطبان گفت: رسانه‌های بیگانه در تلاش هستند تا ادراک‌های موردنظرشان را بر افکار عمومی کشور تلقین و تثبیت کنند، از جمله کار‌های این رسانه‌ها در این راستا بحران‌سازی مسائل و حوادث عادی باهدف ایجاد فشار روانی، ایجاد ناامیدی است.
قنبری در ادامه گفت: این رسانه‌ها در تلاش هستند تا مصادره به مطلوب کنند و بخشی از آن چیزی که توسط مخاطبین این حوزه لایه‌گذاری می‌شود، تأثیر نهایی‌اش توسط فردی که دارد آن را طراحی و اجرا می‌کند روی حوزه ذهن مخاطب است.
وی در ادامه عنوان کرد: ترامپ در زمان انتخابات از شیوه تبلیغاتی ناجوانمردانه استفاده کرد و تصاویری را در ذهن مردم آمریکا ایجاد کرد که فاقد هویت واقعی بود و تماماً از ابزار‌های رسانه‌ای استفاده کرد، در دین خودمان در کتاب نهج‌البلاغه نیز شناختی‌ترین خطبه نهج‌البلاغه خطبه‌ای است که امیرالمؤمنین فرمودند پرچم سپاه را به دست پسرش محمد حنفیه و چند جمله می‌فرمایند، اگر کوه‌ها متزلزل شد تو باید پایدار بمونی، دندان‌ها را به هم فشار بده، سرت را عاریت بده به خدا و چندین جمله دیگر چرا که روبه‌روی سپاه اسلام مجموعه قرار گرفته که جنسش از خود این‌ها است، این جا نیز دارد تصویرسازی شکل می‌گیرد آن جایی که می‌گویند جمجمه‌ات را به خدا عاریه بده در حقیقت به این دلیل است که ادراک در حال شکل‌گیری است.
جدایی دهه هشتادی‌ها از اجتماع جریان عادی جامعه
قنبری گفت: ما اجتماع را اگر بر وزن ارتفاع در نظر بگیریم نقطه مقابلش فضایی از اجتماع می‌شود که باید یک نفر را به فردیت برسانید، در حال حاضر قدرت شبکه‌های اجتماعی بزرگ دنیا در این است که جمعیت بیش‌تری را شامل می‌شوند، در حقیقت این جمعیت‌ها هستند که سهم آن‌ها را در بازار‌های جهانی جابه‌جا می‌کنند. در خطبه ۱۲۷ نهج‌البلاغه امیرالمؤمنین تعبیری دارند که می‌گویند با اکثریت دیدن دار جامعه همراه شوید چرا که یدالله مع الجماعه و بعد از آن مثالی می‌زنند که می‌فرمایند از پراکندگی، تفرقه و جدایی از مردم بپرهیزید که این طعمه شیطان است؛ مانند گوسفندی گه اگر از گله جدا شود طعمه گرگ شده.
وی عنوان کرد: ما در شبکه‌های اجتماعی در حوزه ادراک به جایی می‌رسیم که دهه هشتادی‌ها از اجتماع جریان عادی جامعه ایران جدا کرده بودند و به بی‌بی‌سی و اینترنشنال گوش می‌دادند و فردیت و اتمیزه‌شدن فرد و جداشدن از اجتماع و انسجام اجتماعی را شامل می‌شود.
داودی گفت: ارتفاع پست سازان افرادی هستند که هر جایی که ریل صاف جلو می‌رود خمی در آن ایجاد کنند، هر جایی که رسانه‌های بیگانه راجع به افراد و نیرو‌ها کمپین می‌کنند به‌خصوص موضوعات محتوایی خطری را باید احساس کرد.
برنامه «امواج شبهه» گفتگویی تخصصی پیرامون ماهیت‌شناسی و رفتارشناسی رسانه‌های فارسی‌زبان بیگانه است که باهدف روشنگری و افشای تکنیک‌های رسانه‌ای است، روز‌های یکشنبه و سه‌شنبه ساعت ۱۶ به مدت ۶۰ دقیقه از آنتن این شبکه به نشانی موج اف‌ام ردیف ۱۰۳،۵ مگاهرتز پخش می‌شود.
علاقه‌مندان می‌توانند نظرات خود را از طریق سامانه پیامکی ۳۰۰۰۰۱۰۳۵ و شماره ۰۹۰۳۹۱۳۴۷۴۴ در پیام‌رسان‌های مجازی به اشتراک بگذارند. این برنامه به سردبیری دکتر علیرضا داودی، نویسندگی و تهیه‌کنندگی سیده فاطمه شعار، اجرا و کارشناسی دکتر محمود شهیدی به روی آنتن می‌رود همچنین در این برنامه فائزه مقدم مسئول دعوت از مهمانان، فائزه سلطانی خبرنگار برنامه امواج شبهه و مائده حیدری به‌عنوان آیتم ساز فعالیت می‌کنند.
