پژوهش محققان ایرانی در حوزه سامانه های دارورسانی بر پایه‌ نانوساختار‌ها

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما به نقل از دانشگاه صنعتی امیرکبیر ، دکتر سارا یزدانی دانش آموخته دکترای دانشگاه صنعتی امیرکبیر و مجری طرح «بارگذاری « آمفوتریسین بی» بر روی نانولوله‌های تک دیواره پگیله و بررسی نقش پارامتر‌های ترمودینامیکی در پایداری سامانه دارورسان» گفت: « آمفوتریسین بی » ، مدت هاست که به عنوان موثرترین داروی ضد قارچ در خط اول درمان عفونت‌های قارچی سیستماتیک و موضعی از نوع متوسط تا شدید توسط متخصصین تجویز می‌شود.

وی افزود : اما عواملی مانند عوارض جانبی جدی، فراهمی زیستی پائین، وقوع واکنش‌های حاد در هنگام انفوزیون وریدی و سمیت کلیوی وابسته به دوز، سبب محدود شدن کاربرد آن به خصوص در بیماران با وضعیت وخیم شده است.
دانش آموخته دکترای دانشگاه صنعتی امیرکبیر گفت : محققان علت عمده موارد نامبرده شده را حلالیت آبی بسیار پائین « آمفوتریسین بی» و توده‌ای شدن آن در محیط درون تن دانسته اند. برای غلبه بر این مشکلات اصلاح و بازنگری فرمولاسیون‌های حاوی « آمفوتریسین بی» امری ضروری است.
وی با بیان اینکه یکی از راهکار‌های غلبه بر این مشکلات، استفاده از سامانه های دارورسانی نوین برای این دارو است، گفت: نانولوله‌های کربنی یکی از انواع نانوساختار‌ها هستند که پس از عامل دار شدن می‌توانند به عنوان گزینه مناسبی برای دارورسانی « آمفوتریسین بی » مطرح شوند.
محقق دانشگاه صنعتی امیرکبیر افزود : علاوه بر این، مطالعه‌ای مبنی بر کاهش سمیت سلولی و بهبود حلالیت آبی یا زیست سازگاری آن‌ها وجود نداشت. در این مطالعه از نانولوله‌های کربنی تک لایه عامل دار شده با مشتقات فسفولیپید پلی اتیلن گلیکول که حلالیت و سازگاری آن‌ها در مقایسه با نانولوله کربنی خالص ارتقا داده شده است، استفاده شد.
وی گفت: از اهداف مهم مورد نظر در این پژوهش می‌توان به طراحی و ارزیابی سامانه های دارورسانی بر پایه‌ نانولوله کربنی با ظرفیت بارگذاری زیاد ، دارورسانی سیستمیک « آمفوتریسین بی» برای عفونت‌های قارچی، کنترل سرعت آزاد سازی دارو از نانولوله‌های کربنی عامل دار شده به منظور کاهش عوارض و سمیت دارویی « آمفوتریسین بی» و محاسبه پارامتر حلالیت و پارامتر فلوری هاگینز به منظور بررسی پایداری سیستم اشاره کرد.
دانش آموخته دکترای دانشگاه صنعتی امیرکبیر افزود : نتایج این پژوهش در مقیاس آزمایشگاهی به نتیجه خوب و امید بخشی رسید و امید است که با فراهم آوردن امکانات و تجهیزات لازم، قدمی در راستای انجام آزمون‌های حیوانی برداشت.
محقق دانشگاه صنعتی امیرکبیر گفت: نتایج حاصل از این پژوهش، یکی از کاربرد‌های نانوتکنولوژی در صنعت دارورسانی و زیست پزشکی را نشان می‌دهد که از اهمیت زیادی برخوردار است.
وی افزود : در صورت وجود امکانات کافی و سرمایه گذاری می‌توان آزمون‌های مربوط به بخش حیوانی و سپس بالینی را انجام داده و با ارزیابی و مطالعه نتایج حاصل از این بخش به طراحی واحد تولید محصول در مقیاس نیمه صنعتی اقدام کرد.
محقق دانشگاه صنعتی امیرکبیر با اشاره به ویژگی‌های طرح گفت: از خصوصیات این طرح پژوهشی می‌توان به سنتز نانوحامل پایدار حداقل به مدت چهار ماه و بارگیری داروی « آمفوتریسین بی» بر روی سطح نانولوله کربنی، کاهش سطح سمیت نانولوله کربنی از طریق عامل‌دار کردن با فسفولیپید زیست سازگار DSPE-PEG-COOH، افزایش حلالیت و پراکندگی نانولوله کربنی بعد از عامل دار شدن و جلوگیری از تشکیل رسوب و آگلومر شدن، کاهش سطح سمیت آمفوتریسین بی بارگذاری شده بر روی نانولوله کربنی نسبت به آمفوتریسین بی خالص، رهایش پایدارتر و آهسته‌تر آمفوتریسین بی از نانولوله کربنی و پایدار بودن سامانه دارورسان و امتزاج پذیری خوب بین اجزاء اشاره کرد.
این طرح در قالب رساله دکتری حدود سه سال زمان برد و لازم به ذکر است که حدود ۷۰ درصد این طرح در خارج از ایران در دانشگاه Universidad del Pais Vasco زیر نظر اساتید متخصص در این حوزه (پروفسور خوزه لوئیس پدراز و گوستاو پوراس) و همچنین تحت راهنمائی دکتر مهرداد مظفریان و دکتر غلامرضا پازوکی از اعضای هیات علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر و با استاد مشاور دکتر نغمه حدیدی از اعضای هیات علمی انستیتو پاستور ایران انجام شد.