بررسی وضعیت دارو در کشور

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما ،آقای صبور - نائب رئیس انجمن داروسازان تهران و خانم زهرا شیخی - عضو کمیسیون بهداشت مجلس در گفت و گو با  برنامه صبح و گفتگو با شبکه رادیو گفتگو به بررسی  وضعیت دارو در کشور پرداختند . متن این گفتگو به شرح ذیل است .

سوال: درحوزه دارو هشدار‌هایی داده شد د رانت‌های سال ۱۴۰۱ هم بحث بودجه ریزی بود، هم بحث‌های دیگر اجرایی بود به این که ما در نیمه اول ۱۴۰۲ کمبود نمود خواهد داشت. خودش را به شدت نشان می‌دهد الان در چه وضعیتی هستیم؟ پیش بینی‌ها محقق شده یا نه؟ ما به لحاظ دارو کمبود داریم یا نه؟

آقای صبور: یک موضوع خیلی به نظر من غلط مثلا چه بگوییم املایی بگوییم در کشور الان جا افتاده و آن اینکه ما در حوزه دارو هستیم نزدیک سی سال هم هست کار می‌کنیم، هر حرفی را می‌زنیم چه در مجلس محترم، چه جا‌های دیگر می‌گویند شما تعارض منافع دارید.
وضعیتی که شما الان دارید می‌بینید ما سال ۹۹ دو بار رفتیم پیش اصل ۹۰ جناب آقای شیخی و معاون شان گفتیم عین جمله‌ای که به ما گفتند، گفتند شما تعارض منافع دارید و این حاصلش شده این. موقعی که در حوزه دارو و تجهیزات پزشکی از افرادی که تخصص ندارند مشورت می‌گیرند و قانونگذاری می کنند، همین می‌شود. ما این وضعیت را پارسال هم رفتیم گزارش کردیم که پروسه دارو یک پروسه شش و هشت ماهه است، اگر آن موقع قوانین به نحوی تعیین و ابلاغ می‌شد و مجریان همه به وظایف شان عمل می‌کردند ما دچار این چالش نبودیم. دیروز وزیر بهداشت را مجلس آورده بودند و از او سوال می‌کردند و جالب است که تمام این موارد را ما ۹ ماه پیش به همه شان گفته بودیم الان ما جادوگر هم نیستیم الان اتفاقات افتاده، متاسفانه مثلا در بحث بودجه طرح دارویارکه در بودجه ۱۴۰۲ کارشناسان حدودا ۱۷۰ همت پیش بینی کرده بودند، کمیسیون تلفیق کرد ۱۰۵، صحن علنی تبصره ۱۴ کرد ۶۹، تا ۲۵ خرداد، بعد از آن را خبر ندارم یک ریال واریزی نداشتم. من بی نهایت جلسه رفتم متاسفانه سازمان برنامه ریزی، مدیریت، سازمان برنامه و بودجه، بانک مرکزی و دیگران همش با هم دعوا می‌کنند و این گردن اون می‌اندازه و اون گردن این می‌اندازد در صورتی که خیلی صاف و شفاف است این بودجه‌ای که مصوب شده حداقل یک دوازدهمش باید در ماه‌های اول تزریق می‌شد نشده است، همین مقدار کم هم تا ۲۵ خرداد آمار دارم یک ریالش هم تزریق نشده و از شما توقع معجزه نباید داشته باشند، این اتفاقاتی است که افتاده حاصل عملکرد ضعیف بعضی از دوستان هست و قوانینی که به موقع اجرا نشده است.

سوال: خانم دکتر شیخی اعلام نظر بفرمایید:

خانم شیخی: نکاتی که ایشان فرمودند کاملا درست است، ما هم مکرر سال قبل این نکته را گوشزد کردیم هم به متولیان امر سلامت و حلقه مسئولان وزارت بهداشت نه صرفا، بلکه سازمان برنامه و بودجه و بانک مرکزی، گمرک که مراقبت بکنید، حالا نکته طرح دارویار واقعا نگرانی‌های عمده‌ای را همان موقع برای ما ایجاد کرد، چون بدون هماهنگی مجلس و یک شبه طرحی بود که اعلام شد و بار‌ها خود بنده بعنوان سخنگوی کمیسیون ذکر کردم که طرحی هست که صرفا روی کاربرگ شاید خوب باشد و خوب هم نوشته شده باشد، اما واقعا منابع مالی آن دیده شده در شرایطی که ما در بحث تحریم‌ها داریم و مسائل مختلف به چه شکل است که در آینده بتوانیم تضمین کنیم که اتفاقی نیفتد؟
یکی بحث قانونگذاری هست که در بحث قانونگذاری ما تمام تلاش مان را می‌کنیم که همه این فراز و نشیب‌ها را ببینیم و بحث دومی که مشکل نه فقط بحث این موضوع باشد بر تمام مباحث مختلف و قوانین مختلف شما نگاه کنید ببینید قوانینی هست ولیکن متاسفانه آیین نامه‌هایی که برای نحوه اجرای آن قوانین در وزارتخانه‌های مختلف دیده می‌شود به گونه‌ای تقریبا می‌شود گفت دور زدن قانون هست و متاسفانه آثار و تبعات بد آن که به چشم مردم می‌رود.
بحث دارو و حوزه سلامت بحثی نیست که بشود با آن برخورد سطحی نگر داشته باشیم، واقعا الان کمبود‌های دارویی و حتی افزایش پرداختی از جیب مردم به نظر می‌رسد که بی سابقه بوده و با تمام هشدار‌هایی که مکرر داده شد، متاسفانه جدی گرفته نشد و الان ما با چالش‌هایی مواجه شدیم با این چالش‌ها که نگرانی مان هم وضعیت مردم هست و بار‌ها هم تذکر دادیم، بحث‌های انضباط مالی، شفافیت از تخصیص منابع مالی، نحوه هزینه کرد آن‌ها، بحث تقویت نقدینگی در زنجیره تامین دارو و مسائل قیمت گذاری منطقی و تامین ارز مناسب، همه این‌ها حلقه‌هایی یک زنجیره هستنند که به هم وصل هستند قطعا باید مراقبت بشود، اگر یکی از این حلقه‌ها کارش را درست انجام ندهد، کل زنجیره تامین دارو به مشکل می‌خورد و الان متاسفانه علیرغم هشدار‌های جدی مجلس، علیرغم نگرانی‌های عمده‌ای که تولید کننده‌ها، افرادی که در حوزه تجهیزات پزشکی کار کردند و حتی داروخانه‌ها که مکرر گفتند ما واقعا نگران هستیم که با چه مسائلی مواجه می‌شویم، تقریبا می‌شود گفت که نادیده گرفته شد و متاسفانه آن نگرانی‌ها دارد خودش را اینجا نشان می‌دهد.

سوال: این مرجع ضمیر چی هست؟ کجا هست؟ از طرف چه کسی نادیده گرفته شد؟

خانم شیخی: من عرض کردم، در حوزه دارو ما صرفا نمی‌توانیم بگوییم که مثلا هر چند که تولیت اصلی حوزه سلامت خود وزارت بهداشت و درمان است، ولی در این حوزه نمی‌شود موضوع را صرفا به حلقه وزارت بهداشت محدودش بکنیم ، چون که کم کاری‌هایی را باید به قسمت‌های فرادستی هم منتصب کرد مثلا ما در حوزه وقتی می‌گوییم سازمان برنامه و بودجه، یعنی هم برنامه دقیق داشته باشند و هم بودجه را به موقع به دست متولی برسانند، ما بحث گمرک و بحث قیمت گذاری را داریم، همه این‌ها اگر با هم و به موقع تصمیم گیری نکنند و بعد از تصمیم گیری هم در عملکرد و اجرا به موقع تصمیم را اجرایی و عملیاتی نکنند با مشکل مواجه می‌شویم.
حوزه دارو هم حوزه شوخی برداری نیست. وقتی که ما قرار است یک دارویی را به دست بیمار برسانیم از قبل باید برنامه ریزی شده باشد، خط تولید مواد اولیه اش حداقل باید شش ماه قبلش تامین شده باشد آیا واقعا با مسائلی که ما الان در حوزه بانک مرکزی، تامین ارز و یا بحث بودجه نشان دار شده‌ای که باید به موقع رسیده باشد و حلقه‌های مفقوده‌ای که این وسط الان بوجود آمده، چطوری می‌توانیم نگران نباشیم که با مشکلی مواجه نشویم، حالا من البته حرف‌هایی هم در حوزه بحث تجدید مصرف منطقی دارو دارم یا مثلا سند جامع پشتیبانی هماهنگی بخش دارویی در حوزه دارو اتفاق بیفتد، ولی هیچکدام این‌ها توجیه کننده این نیست که واقعا ما الان در شرایطی قرار گرفتیم و خدایی نکرده این شرایط بدتر خواهد شد به خاطر بحث تامین دارو.

سوال: نکته‌ای که شما فرمودید همکاری بین بخشی کاملا درست است اقای دکتر صبور هم اشاره کردند که بعنوان مثال بودجه‌ای که پیشنهاد شده بود در سازمان برنامه و بودجه دچار یک تعدیلی می‌شود می‌آید در کمیسیون جرح دیگری به آن می‌خورد و بعد به صحن می‌آید جرح دیگری به آن می‌خورد...

آقای صبور: واقعا ما خسته شدیم یعنی هر جا که می‌رویم باید یکسری حرف‌های تکراری بزنیم، جواب مان هم تکراری است. من موقعی که دارم خدمت شما می‌گویم قبل از بحران آنتی بیوتیک بالاخره مجلس گمان کنم صحبت‌های ما را ضبط می‌کنند ۹۹ شما فکر کنید ما رفتیم با یک تیمی که نزدیک ۲۵۰ سال سابقه داروسازی داشتند یعنی من یک تیم شش نفره را بردم آدمی را بردم که زمان جنگ معاون وزیر بوده این‌ها تجربیات شان را در اختیار آقای شجاعی قرار دادند این‌ها گفتند نکنید این کار را، این کار اشتباه است، گفتند شما تعارض منافع دارید، پیش آقای پژمان فر رفتیم، اسم می‌برم، چون باید پاسخ بدهم گفتند شما تعارض منافع دارید و پیش خیلی جا‌ها رفتیم گفتیم این سیاست گذاری، این ریل گذاری اشتباه است منجر می‌شود به مواردی که اتفاق افتاد و این موارد را ما همه جا تذکر دادیم من صحبتم از شماست سه ماه از بودجه گذشته و مصوب شده است، دولت محترم اول فروردین ابلاغ کرد آخر اسفند هم که مجلس محترم ... چرا سه ماه گذشته؟ تبصره ۱۷ بند‌های مختلف دارد می‌توانم به جرات به شما بگویم ۸۰-۹۰ درصد آن اصلا اجرایی نشده، آدم باید این را به چه کسی بگوید؟ یعنی همان قانونی هم که الان ما مصوب کردیم اجرایی نشده، خواستید بند به بندش را به شما می‌گویم، اگر ما قانونی نوشتیم که ضمانت اجرایی ندارد، نهاد‌هایی که باید اجرا کنند، اجرا نمی‌کنند خروجی اش می‌شود همین و این‌ها مواردی است که به نظر من بحث کمبود بیشتر از همه مشکل ساختاری و مدیریت داریم که به قوانین موجود عمل نمی‌کنند و آنچه هم که در بودجه آمده عمل نکردند، الان سه ماه است گذشته، مثلا من خودم برای یک مهر دارویی شاید باورتان نشود بالای ۵ بار دو ساعته رفتم سازمان برنامه و بودجه کاری که اصلا به ما ربط ندارد، باید معاونت حقوقی پیگیر باشد، تازه قرار شده چهارشنبه بزنند در دستور هیات دولت، چیزی که مصوب قانونی است، من کل صحبتم این است که اگر بخواهیم با همین فرمان جلو برویم، مشکلی از مشکلات دارو حل نمی‌کند، صحبت زیاد کردیم واقعا باید اجرایی کنند، یعنی اگر چیزی مصوب می‌شود، بعد یک مشکل بزرگی هم که ما این جا داریم، ما سازمان برنامه بودجه داریم، بانک مرکزی داریم، سازمان مدیریت داریم، سازمان غذا و دارو داریم، این‌ها یک متولی که اگر دستوری داد همه اجرا کنند ما نداریم، جزیره‌ای دارند عمل می‌کنند هیچکدامشان هم حرف آن یکی را قبول ندارند، چون میگم من در جلسات زیاد این‌ها رفتم، عملا اتفاقی که افتاده بانک مرکزی حرف سازمان برنامه بودجه را قبول نمی‌کند سازمان مدیریت حرف آن یکی را قبول نمی‌کند بیمه‌ها حرف آن‌ها را قبول نمی‌کنند، این وضعی شده که الان می‌بینید ما اگر یک نهادی داشتیم که حکمی را که صادر می‌کرد همه این‌ها مجبور بودند و باید عمل می‌کردند، ما دچار این چالش نبودیم ما هنوز این خلا را متاسفانه داریم.

سوال: حالا آن نهاد الزاما قرار است نگاه تخصصی شما را اجرا کند موضوع دیگری هست.

آقای صبور: نه نگاه ما را نه.

سوال: نگاه تخصصی شما را عرض می‌کنم؟

آقای صبور: می‌نشینند با هم صحبت می‌کنند فرضا آقا کل حرف اینست که پولی که باید تزریق بشود در سیستم منابع پایدار ندارد، ما باید بدویم دو ماه سه ماه چهارماه داد بزنیم شما حرف ما را گوش کنید در رادیو پخش کنید بعد می‌گویند آقا سه همت تزریق شد. خب یک بودجه ماهیانه ثابت تزریق کنید این که مشکلی ندارد عددش مشخص است شما قرار بود ارز را بردارید که برداشتید معادلش ریال تزریق کنید این کار را نکردید، این کل حرف است. ریال را تزریق کنید ریال هم از اول خط بردیم آخر خط این ماه به ماه عددش مشخص است ساز و کارش مشخص است تزریق کنید کار حل می‌شود.

سوال: خانم دکتر شیخی بعنوان جمع بندی بفرمایید:

خانم شیخی: کاملا درست می‌فرمایند یعنی واقعا به نظر می‌رسد که دائما گفتن این نکات و تکرار این بحث و دغدغه‌ها و متاسفانه در اجرا ما هنوز شاهد اجرای درست قوانین نیستیم و برای همین هم دیروز در جلسه کمیسیون بهداشت و درمان این موضوع مجدد پرداخته شد دیروز هم از صحن علنی گزارش بررسی‌های کمیسیون قرائت شد نتیجه این است که اگر که واقعا بخواهند استنکاف از قانون داشته باشند و ترک فعل بکنند قطعا موضوع ۲۳۴ خواهد شد.
نکته‌ای که هست ما به دنبال حل مسئله مردم هستیم، چون واقعا بحث دارو باز هم عرض می‌کنم شوخی بردار نیست مسئله‌ای نیست که بخواهند پشت گوش بیاندازند و قطعا برای این که نتیجه بگیریم هم کل نمایندگان نه صرفا کمیسیون بهداشت و درمان، پیگیر موضوع هستند و امیدوارم که هر چه سریعتر تلاش‌های ما بالاخره نتیجه بدهد.