پخش زنده
امروز: -
رونمایی اسناد ۴۰۰ ساله فرش‌های حرم امام رضا
قدیمی‌ترین اسناد فرش‌های حرم امام رضا (ع)، با قدمت بیش از ۴۰۰ سال، در یکصد و شصت و هفتمین برنامه سه‌شنبه‌های علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی برای نخستین بار معرفی و رونمایی شد.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، الهه محبوب؛ رئیس اداره اسناد سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، در مراسم رونمایی از این اسناد که در شرکت فرش آستان قدس رضوی واقع در کنه‌بیست برگزار شد، گفت:حرم مطهر مجموعه‌ای گویا از هنر فرش و تجمیع موزه تخصصی فرش، اسناد و شرکت فرش رضوی تداوم دهنده معرفی این هنر ایرانی است.
خانم محبوب افزود: مرکز اسناد رضوی با گنجینه‌ای بالغ بر ۱۳ میلیون برگ سند، اسناد شرکت‌های وابسته را جمع‌آوری می‌کند تا جریان حرکت ۵۰۰ ساله کتابخانه رضوی در حفظ و نگهداری اسناد آستان قدس رضوی ادامه پیدا کند.
۷۰۰ سند با موضوع فرش
زهرا فاطمی مقدم؛ مسئول امور ارزشیابی اسناد در این جلسه از قدیمی‌ترین اسناد فرش‌های حرم مطهر امام رضا (ع)، باقدمت بیش از ۴۰۰ سال سخن گفت که همواره نقش مهمی در تکمیل زیبایی بصری فضای داخلی حرم مطهر رضوی و نیز تامین آسایش زائران و مجاوران ایجاد کرده است.
خانم فاطمی مقدم افزود: استفاده از فرش در حرم مطهر قدمت دیرین دارد که با ایجاد تشکیلات اداری آستان قدس رضوی در دوره صفویه و گسترش فضای اماکن متبرکه و افزایش تعداد زائران، فرش‌های این بارگاه منور نیز بیشتر شد.
مسئول امور ارزشیابی اسناد با اشاره به اسناد رونمایی شده گفت: در مرکز اسناد کتابخانه آستان قدس رضوی بیش از ۷۰۰ سند با موضوع فرش‌های حرم مطهر وجود دارد که قدیمی‌ترین آن مربوط به ۴۲۳ سال پیش است.
وی، به محتوای این سند که در سال ۱۰۲۱ هجری قمری نوشته شده اشاره کرد که در آن به پیشکشی چند تخته قالی قائنی از سوی شاه عباس صفوی برای قسمت‌های مختلف اطراف مضجع مبارک پرداخته است.
از دیگر اسناد فرش، سند سال ۱۰۲۲ هجری قمری بود که مسئول امور ارزشیابی اسناد به آن اشاره کرد و آن را قدیمی‌ترین سندی خواند که مسائل تامین و تهیه فرش برای حرم امام رضا (ع) در آن مندرج شده است.
خانم فاطمی مقدم گفت: در این سند بنا به نیاز اعلام شده توسط خواجه صالح؛ فراش حرم، ۹ عدد جاجیم برای اندرون حرم، به مبلغ ۴ تومان و ۴۲۱۰ دینار بافته و اجرت آن به مبلغ ۴۸۰۰ دینار به جاجیم باف پرداخت شده است.
وی به دیگر راه‌های تأمین مفروشات حرم و اماکن متبرکه وقف و نذر را اشاره کرد و افزود: قدیمی‌ترین سندی که درباره این موضوع وجود دارد به سال ۱۱۱۳ هجری قمری برمی‌گردد که به وقف نمد کُرک الوان توسط زائری قائنی اشاره دارد.
تلاش مجموعة آستان قدس رضوی برای حفاظت و نگهداری صحیح از فرش‌های این مکان مقدس موضوع دیگری است که در اسناد به آن پرداخته شده است.
نامه ظهیرالاسلام حسینی؛ متولی‌باشی آستانه در دوره قاجار، به اداره تعمیرات آستان قدس رضوی به‌منظور تجهیز و آماده‌سازی اتاقی به‌عنوان فرشخانه در صحن قدیم (انقلاب اسلامی‌کنونی) برای نگهداری از فرش‌ها از جمله این اسناد است که وی در این جلسه به توضیحی پیرامون آن پرداخت.
هویت تاریخی که به آن بی‌مهری شده است
حمید کارگر؛ مدیر عامل شرکت فرش آستان قدس رضوی نیز به عنوان دیگر سخنران این برنامه به تحولات شرکت فرش آستان قدس رضوی در ۴ دهه گذشته اشاره کرد.
آقای کارگر گفت: میراث فرهنگی این سرزمین قطعاً تخته و خشت نیست، در واقع دانشمندان، علما، پهلوانان، خرده فرهنگ‌ها و همه آنچه در قالب صنایع دستی به ما ارث رسیده مجموعه اتفاقاتی هستند که هویت و تاریخ فرهنگ ما را شکل داده‌اند.
مدیر عامل شرکت فرش آستان قدس رضوی به تاریخچه‌ای از کشف فرش پازیریک با قدمت ۲۵۰۰ سال اشاره کرد و افزود: براساس مستنداتی پژوهشگران غربی این فرش را متعلق به ایران دانستند، اما در کشور کار پژوهشی برای این میراث ارزشمند تاریخی صورت نگرفته است.
آقای کارگر همچنین گفت: در کشور‌های ارمنستان، آذربایجان و ترکیه کتاب‌های بسیاری را منتشر کردند تا بتوانند این تخته فرش را به خود منسوب کنند و برای خود هویت بسازند در حالیکه ما به راحتی از کنار آن گذر می‌کنیم.
وی، کتاب دو جلدی اسناد فرش منتشر شده توسط مرکز اسناد ریاست جمهوری را نمونه‌ای از کار پژوهشی ارزشمند در زمینه فرش معرفی کرد که از سال ۱۲۹۲ دوره قاجار، اسناد فرش ایران در آن جمع‌آوری شده است.
درایت گذشتگان که فرش ایران را مانا کرد
حمید کارگر مدیر عامل شرکت فرش آستان قدس رضوی همچنین به سفر شخصی خود به ملکی در کرمان اشاره داشت که اسناد بسیار ارزشمندی از فرش در محیط بسیار نامطلوب در آن جمع آوری شده بود.
آقای کارگر به برخی از اسناد ارزشمند موجود در میان این مجموعه فرسوده اشاره کرد که در برخی از آن به تدابیری خصوص تجارت‌های داخلی و خارجی پیرامون فرش، جلوگیری از صادرات فرش‌های معیوب، وجود پرونده سابقه قالیبافان در سال ۱۳۲۸ و امریه‌هایی که برای مدیر بازرگانی در ماموریت‌های خارج از کشور برای او تنظیم شده بود پرداخته شده است.
وی همچنین به سرمایه‌گذاری کلانی قریب به نصف منافع شرکت فرش ایران برای تبلیغ طی سده گذاشته اشاره کرد که اسناد آن در این مجموعه متروک به چشم می‌خورد.
مدیر عامل شرکت فرش آستان قدس رضوی با اشاره به تاسیس و فعالیت شرکت تهیه و تولید فرش آستان قدس رضوی در تاریخ ۲۳ اسفند ماه ۱۳۶۰ به صورت سهامی خاص و ثبت تجاری لوگوی شرکت در سال ۸۲ اشاره کرد و گفت: این اسناد از انتخاب نام تا تامین اعتبار از تلاشی حکایت دارد که اکنون پس از ۴ دهه فعالیت ثمرات و نتایج آن مشهود است.
در ادامه این مراسم فیلمی کوتاه و صامت از مراسم کلنگ زنی شرکت فرش در سال ۶۱ با حضور رئیس جمهور وقت آیت الله خامنه‌ای به همراه مرحوم طبسی به نمایش گذاشته شد.
نظر شما