خودرو و قیمت گذاری خودرو

به گزارش خبرگزاری صدا وسیما: رادیو گفتگو در برنامه صبح و گفتگو با آقایان شهبازی – عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی و کاکایی - عضو هیات علمی دانشکده مهندسی خودرو دانشگاه علم و صنعت گفتگویی انجام داده است که به این شرح می باشد.

موضوع: خودرو و قیمت خودرو

سوال: آقای شهبازی، یک موضوعی که می‌خواهیم به آن بپردازیم قاعدتا شما هم با توجه به اطلاعاتی که دارد و فعالیتی که دارید خبر را خواندید و مطلع هستید عنوان خبر این است لجبازی خودروسازان با مردم قیمت همان است که خودمان مشخص کردیم و خودروسازان بخش خصوصی اعلام کردند که با وزارت صمت و شورای رقابت هیچ توافقی بر سر قیمت نداشتند البته بعضی از شرکت‌های خودروساز خصوصی این موضوع را اعلام کردند، تحلیل شما را از این روند بشنویم؟

شهبازی: در ارتباط با خودرو مسائل و مشکلات فراوانی در کشور وجود دارد و یکی از دغدغه‌های مردم و متقاضیان است و همانطور که مستحضرید دوستان عزیزان حتی از صاحبنظران، مقام معظم رهبری در ارتباط با خودرو همواره و همیشه مطلب دارند تذکر دارند و متاسفانه ما نتوانستیم این قضیه خودرو را سامان بدهیم، خودرو الان بعنوان یک وسیله و یک امکان سرمایه گذاری در جامعه ما تلقی شده، یعنی خودرو را بر عکس کشور‌های دیگر که معمولا یک کالای مصرفی است و زمانی که خودرو می‌گیرند صفر کیلومتر یک خودرو نسبت به کارکرده و  دست دوم یک خودرو جالب است که در کشور ما قیمت‌ها همواره و همیشه بالا می‌رود و این خودش یکی از آن اشکالات است و همین است که خودرو بعنوان یک کالای سرمایه‌ای در کشور ما تلقی می‌شود و نه تنها کسانی که متقاضی و استفاده کننده واقعی خودرو هستند، بلکه کسان دیگر می‌آیند در این بازار سرمایه گذاری می‌کنند و این وضعیت را بوجود آوردند که یک شرایط نابسامانی را ما در آن داریم.
ما معتقدیم در این قضیه هم خودروسازان ضرر می‌کنند هم مردم و مصرف کننده‌ها، کسانیکه بعنوان دلال و واسطه هستند این‌ها هستند که در بازار خودرو سود می‌برند و دنبال آن بحث سوداگری را دارند و سواستفاده می‌کنند.

سوال: ما شما را از خودمان می‌دانیم، چون همیشه در صبح و گفتگو با ما هستید و از اخبار و تحلیل هایتان استفاده می‌کنیم، من سوالم در مورد خودروسازان و شرکت‌های خودروسازی بود که در این زمینه همراهی لازم را نداشتند.

شهبازی: من همین را دارم می‌گویم که این یک اشکال است که خودروساز هم در این قضیه ناراضی و ناراحت است.

سوال: ممکن است مثلا الان از امروز یک طرحی شروع شده ساعت کاری ساعت شش صبح است شاید من ناراضی باشم، ولی چاره‌ای ندارم باید اجرا کنم قانون است.

شهبازی: باشد آن فرق دارد با این قضیه.

سوال: از آن طرف ببینیم من زورم نمی‌رسد مجبورم ساعت شش صبح بیرون بیایم.خودروساز و شرکت خصوصی زورش می‌رسد قیمت را اجرا نمی‌کنند.

شهبازی: او که نباید انجام شود و بلکه باید برخورد شود.الان همین اتفاق افتاده است دیگر ... مدیریت سامان دادن خودرو در کشور این‌ها را باید سامان بدهند.

سوال: چه کسی باید سامان بدهد؟

شهبازی: دولت باید در این قضیه سامان بدهد.

سوال: دولت که یک معنای عام است، مشخصا کدام بخش دولت؟

شهبازی: مجموعه‌هایی که وجود دارند، سازمان رقابت، وزارت صمت، مجموعه کسانی که در قیمت گذاری نقش دارند، این‌ها همه باید این قضیه را سامان بدهندو مردم توقع و انتظار دارند، ولی این اتفاق نیفتاده، مسئولیت‌ها را گردن همدیگر می‌اندازیم، شما می‌دانید در زمانی که خودرو وارد بورس کالا شد چه داستانی پیش آمد و همه همین طوری مسئولیت‌ها و کم کاری‌ها یا سهل انگاری را گردن دیگران می‌انداختند مسئولیت‌ها را نمی‌پذیرفتند، این که می‌گوییم دولت، یعنی  همه این مجموعه‌ها با هم باید این را سامان بدهند.

سوال: دولت یک بخش است، وزارت صمت یک بخشی از دولت است، شورای رقابت نمایندگان دستگاه‌ها در آن حضور دارند، فقط نمی‌توانیم بگوییم دولت است درست است؟

شهبازی: نه آنهم در نهایت دولت باید سامان بدهد.

سوال: می‌دانم، شورای رقابت قیمت را اعلام کرده، ولی وزارت صمت ابلاغ نمی‌کند درست است؟

شهبازی: این که من می‌گویم مجموعه بعنوان دولت همانطور که شما گفتید عام، یعنی ما در کشور مسئولیت داریم، مردم این را نمی‌پذیرند که مسئولیت‌ها را گردن دیگران بیاندازیم بالاخره باید یکی سامان بدهد این مسائل و مشکلات را.

سوال: بالاخره چه زمانی قرار است این سامان اتفاق بیفتد؟ چند تا وزیر صمت باید بیایند و بروند و این اتفاق نیفتد از دولت قبلی موضوع خودرو این وضعیت را داشته و چند وزیر هم آمدند و رفتند، شما با همین هدف تعیین تکلیف خودرو وزیر صمت را استیضاح کردید و رای عدم اعتماد دادید، ولی هیچ اتفاقی نیفتاده است.

شهبازی: یکی از عوامل استیضاح وزیر صمت یکی  از آن خودرو بود، موارد دیگر هم وجود داشت، ولی یکی از آن‌ها این بود.
در دولت‌های قبل هم همین بود، یعنی این طور نیست که فقط دولت گذشته، در دولت‌های قبل هم باز قبل از دولت سیزدهم باز این اتفاقات افتاد، این مشکلات را ما در خودرو داشتیم از بعد از انقلاب نتوانستیم داستان و موضوع خودرو را ...

سوال: حالا چهل و چند ساله اش نکنیم، در همین ۴ سال اخیر خیلی این اتفاقات را بیشتر از قبل داریم می‌بینیم.

شهبازی: الان که خیلی بیشتر شده است.

سوال: عرض من همین است که چرا هیچ اتفاقی نمی‌افتد همین مجلس یازدهم را فقط ببینیم مجلس یازدهمی که هم با دولت قبل کار کرده و هم با این دولت، هم در دولت قبل در حوزه وزارت صمت و در حوزه خودرو این مشکل را داشتیم و هم در این دولت.

شهبازی: مسلم است، این‌ها موضوعاتی است که ما باید این‌ها را سامان بدهیم و حل کنیم و مردم و مصرف کننده از ما مسئولین اجرایی توقع و انتظار دارند برای حل این مشکلات.

سوال: بیشتر از ۴ سال زمان نیاز است؟

شهبازی: خب نشده، من هم هم عقیده شما هستم.

سوال: شما که مسئولیت دارید صرفا هم عقیده با هم باشیم، مشکل حل نمی‌شود.

شهبازی: مسئولیت مجلس مشخص است مسئولیت مسئولین اجرایی هم مشخص است. این را مسئولین اجرایی باید سامان بدهند و مجلس که هماهنگی را دارد در ارتباط اب قوانین و همین طور پیشنهاداتی که دولت دارد و معمولا این‌ها را منعکس میکند مجلس هم در این بحثی که در این مدت سه سال داشته قوانین خوبی در زمینه‌های بهبود شرایط اقتصادی در جامعه برای آن توقعی که مردم داشتند به وظیفه اش عمل کرده است.

سوال: اقای کاکایی دیدگاه شما را بشنویم.

کاکایی: من در مورد کلمه لجبازی یک توضیح بدهم.

سوال: من تیتر رسانه‌ها را خواندم.

کاکایی: حرف یک حرف پوپولیستی تیتر خبرساز است در حقیقت، این طور نیست. بالاخره صنعت هم باید بر مبنای میل اقتصادی بچرخد. یعنی این کلمه لجبازی درست نیست دارند در قانونگذاری، در قیمت گذاری دارند با هم چانه زنی میکنند که یک چیز خیلی عادی است و این درست نیست که شما فکر کنید مثلا فرض کنید شورای رقابت حق دارد هر قیمتی را تعیین کند و بعد هیچ کس هم حق ندارد اعتراض کند، بهرحال و برعکسش را هم خدمت شما بگویم بر فرض که یک قیمت بسیار پایین را انتخاب و اعلام کند، نهایتش این است که آن صنعت بسته می‌شود، یعنی شما نمی‌توانید به یک نفر را مجبورش کنید که بیاید و یا با زیر قیمت تمام شده اش بفروشد این که طبیعی است.

حالا شما سوال می‌کنید مشکل از کجاست؟ مشکل از سیاستگذاری هاست و نگاه سیاستگذارانه بخصوص وکلای مجلس که در سه سال گذشته به درستی اشاره کردید، من یک مثال ساده بزنم بروید و بررسی کنید ببینید در سه سال گذشته کدام قانون گذاشته شده و تصویب شده و اجرا شده که باعث شده ده درصد از هزینه تمام شده یکی از این تولیدات اصلی کشور رسما پایین آمده باشد. از مرغ و تخم مرغ بگیریم تا خودرو.

مشکل کجاست؟ مشکل این دیدگاه است، یک دیدگاه این را می‌گوید، یک ثروتی داریم می‌خواهیم توزیع اش کنیم که این نتیجه اش فقر است، یعنی یک عده پولدارند که سرمایه گذاری کردند و دارند کار می‌کنند و بعد ما آن‌ها را سرکوب می‌کنیم و بعد می‌خواهیم قیمت‌ها پایین بیاید، خب نتیجه اش را در این سه سال حداقل دیدیم که قیمت‌ها دائم بالا می‌رود یک دیدگاه درست این است که شما ثروت آفرینی کنید و از طریق مالیات ثروت را بازتوزیع کنید متاسفانه این دیدگاه اول الان حاکم است جالب اینجاست که کوتاه هم نمی‌آیند یعنی الان ما در سه سال گذشته قیمت گذاری دستوری را برای آن دو خودروساز اصلی داشتیم که دیدیم چه بلایی سرشان آورد و بلایی سر بازار آورد دیدیم هم ۱۴۰ هزار میلیارد تومان در ۴ سال ما زیان انباشته داشتیم هم این که دیدیم قیمت خودرو در بازار با دلار بالا و پایین می‌شود پس عملا دو طرف را ناراضی نگه داشتیم و الان جالب است در ۶ ماهه سال گذشته به جای این که آن مشکلات را حل کنند و رویه خودشان را اصلاح کنند این‌ها تامین دادند به بخش خصوصی و نهایتا اتفاقی که خواهد افتاد نه به نفع مردم است و نه به نفع تولید کننده و نه به نفع اقتصاد کلان.

در چنین اقتصاد کلانی وقتی تولید کننده سرکوب می‌شود، روز به روز سرمایه گذاری کمتر می‌شود، ارزش پول ملی پایین می‌آید، وقتی این اتفاق می‌افتد یعنی تورم و در نتیجه نه تنها در رابطه با خودرو مردم لطمه می‌بینند با این روش، بلکه در کل دارند لطمه می‌بینند می‌بینیم که قیمت‌ها همین جور تورم رو بالاخره در این دو سه سال دنبال می‌کنیم دولت هم که عوض شد باز هم تغییری نکرد از نظر روند تورم حالا یک کم بالا و پایین می‌شود، ولی اصل ماجرا آن سیاستگذاری‌ها است که اشتباه است و متاسفانه عزیزان روی این موضوع پافشاری دارند علیرغم این که این اشتباهات نتایجش الان به طور ملموس برای همین مردم بیرون امده است.

سوال: اقای شهبازی بفرمایید.

شهبازی: من هم این عقیده ایشان را دارم در سیاستگذاری و تصمیماتی که مدیران باید بگیرند.

سوال: ایشان عقیده شان این بود که مجلس آن طور که باید و شاید وارد نشده است.

شهبازی: اصل در مسئله اجرا است که اشتباه عزیزمان همین است.

سوال: نه مجلس که در بحث اجرا که وارد نمی‌شود در بحث نظارتی باید وارد شود.

شهبازی: این کار را که دارد انجام می‌دهد در حوزه قوانین و مسائلی که در زمینه‌های اقتصادی اش حداقل این را مردم به عینه می‌بینند و خود مدیران و نخبگان که مجلس این سه سال اقدامات اساسی خوبی را انجام داد منتها مشکلات کشور و مسائل جوری است که متاسفانه نتوانستند این قضایا را سامان بدهند، همانطور که اشاره کردند ما تورم بالا را داریم حالا یک مقدار بالا و پایین است، این‌ها مواردی است که در جامعه باید این‌ها را سامان داد ما هم معتقدیم که این اتفاق بیفتد.

سوال: چه کسی باید سامان بدهد می‌فرمایید؟

شهبازی: ما نمی‌خواهیم دنبال این قضیه باشیم که بیاییم بگوییم که چه کسی مقصر است بالاخره مردم همه را مسئول می‌دانند، همه ما چه مجلس، چه دولت و چه مسئولین اجرایی بایداین قضیه را سامان بدهند و مردم از ما توقع و انتظار دارند هم در مسئله بهبود شرایط بازار خودرو، هم کیفیت خودرو، هم قیمت خودرو، این‌ها را ما باید انجام بدهیم و من هم معتقدم حالا این که بیاییم بگوییم همه دولت است یا مجلس است.

سوال: ما نمی‌گوییم کی مقصر است می‌خواهیم بدانیم چه کسی باید انجام بدهد؟

شهبازی: باید ما همه کسانی که در ارتباط با مسائل کشور و مدیریت کشور، قوای مختلف که مسئولیت دارند این‌ها باید به وظیفه شان عمل کنند و این وضعیت را سامان بدهند ما هم به این مرحله معتقدیم؛ و اشکالات را هم قبول داریم یعنی این مشکلات و مسائلی که وجود دارد و مردم در رنج هستند و اعتراض دارند و روی مسئله خودرو ...

سوال: من یک مثال بزنم، در طول تقریبا سه ماه اخیر سال ۱۴۰۲ خودروساز خصوصی ما یک خودرو بیرون عرضه نکرده است.

شهبازی: گفتم که ما هم عقیده شما هستیم.

سوال: هم عقیده بودن مان دردی را دوا می‌کند؟

شهبازی: بله.

سوال: چه دردی را دوا می‌کند؟

شهبازی: انعکاس این مطالب و خواستن از مدیران و مسئولین، مسئولینی که می‌گویم نه فرد یا سازمان خاصی، این‌ها را باید سامان داد و حل کرد، نمی‌شود همین طوری از کنارش هم گذشت، باید نشست تدبیر کرد و این‌ها را حل کرد. همه مان هم مقصریم در این قضیه.
این را باید حل کنیم.

سوال: بگذارید آقای کاکایی بگویند.

کاکایی: شما درست می‌گویید، این درست نیست که بگوییم همه مسئولند، اتفاقا مشکل از همین جاست که همه مسئولند، ما الان وزیری را عوض کردیم که اتفاقا ۹۰ درصد زمان استیضاح برای خودرو صرف شد.

سوال: من هم عرضم همین بود اقای شهبازی قبول نکردند

کاکایی: حالا ایشان رفته یک جای بالاتر در همان دولت و دارد همان عملیات با سرعت یعنی همان روش‌های تخریب صنعت دارد با سرعت ادامه پیدا می‌کند، تکمیل می‌شود. این نشان می‌دهد که آن آقا و تیمش هم در حقیقت دارد در چارچوب قانون عمل می‌کند درست است؟ و آن مسیر نادرست دارد ادامه پیدا می‌کند. این چطور دارد این کاررا می‌کند در حالی که دارد قانونی عمل می‌کند؟ نشان می‌دهد که قانونگذار در مسیر غلطی ریل گذاری کرده، اتفاقا نکته در همین جاست که، الان شما بروید همین شورای رقابت را مصوبه اش را بررسی کنید، گفته که ما برای رقابت می‌خواهیم یک کار‌هایی بکنیم، شورای رقابت است دیگر.

سوال: آقای کاکایی می‌دانید که شورای رقابت پاسخگو نیست. آقای شهبازی، اقای شجاعی که سخنگوی شورای رقابت هستند برای همین موضوعات خودرویی ما از ایشان می‌خواهیم که بیایند پاسخ بدهند می‌گویند من ممنوع المصاحبه ام، چه کسی ایشان را ممنوع کرده و چرا شورای رقابت جواب نمی‌دهد؟ چرا مجلس پیگیری نمی‌کند که شورای رقابت وارد عرصه شود و پاسخگوی عملکرد خودش باشد؟

شهبازی: شما در مباحثی که دارید می‌خواهید بگویید که مجلس مسئول است

سوال: مجلس مگر مسئول نیست مجلس وظیفله نظارتی دارد.

کاکایی: بحث شخصی نیست آقای شهبازی، بحث نهادی و قانونگذاری است.

شهبازی: مجلس دارد به وظیفه اش عمل می‌کند هم در بعد قانونگذاری و هم در بعد نظارت.

سوال: در بعد نظارت مجلس چه کرده است؟

کاکایی: همین جا اشکال دارد، نکته اینجاست که وظیفه انجام دادن که صرفا توسط حرف نیست باید توسط خروجی شما ارزیابی کنید، درست است یا نه؟ شما وظیفه تان را باید بر اساس خروجی هایتان ارزیابی کنید.

شهبازی: مجلس به وظیفه اش عمل کرده هم دربعد قانونگذاری هم در ارتباط با بعد بعد نظارتی بر اساس بعد نظارتی بوده که آمده سوال کرده و استیضاح کرده و گفته چرا این قضایا به این جا رسیده است؟

سوال: نکته همین است چه اثری داشته نظارت شما؟

کاکایی: قانونگذاری شما اشکال دارد، اگر نداشت باید بعد از سه سال حداقل ده درصد هزینه‌های تولید پایین می‌آمد. بعد از سه سال باید یک چشم انداز مثبتی در صنعت خودرو می‌دیدیم، نکته همین جاست یعنی اگر شما قانون و ریل گذاری تان درست بود بالاخره آن افق را که خوب است را باید ببینیم بعد از سه سال دیگر.

شهبازی: این که درست است، شما روی بحث می‌آییم می‌گوییم که یک جای قانون اشکال دارد این را دولت در قالب لایحه به مجلس بدهد و مجلس عمل کند.

کاکایی: نه، نه، آن قانون ساماندهی را شما دادید، نکته همین جاست یکسری قوانین را شما دادید و آرام آرام ریل گذاری می‌کنید.

شهبازی: آقای دکتر کاکایی، مجلس مگر سال گذشته قانون تصویب نکرد که خودرو وارد شود؟ چرا نشد؟

کاکایی: قانون اشکال داشت دیگر.

شهبازی: نه هیچ اشکالی نداشت.

کاکایی: اتفاقا همان اشکال داشت، چون شما نرفتید بررسی کنید وضعیت بانک مرکزی را و مسئولیت‌های مربوط به ارز و ... 

شهبازی: همه این‌ها پیش بینی شده بود، همه این‌ها باید انجام می‌شد، ولی انجام نشد قانون را اجرا نکردند و بعد از آن طرف در مبحثی که وجود داشت در قانون بودجه ۱۴۰۲ هم پیش بینی شده بود و آن مسئله پیش آمد و آن اتفاق افتاد.

کاکایی: این نشان می‌دهد که شما مسائل را درست ندیدید نکته اش همین جاست.

شهبازی: شما مثل این که فقط آمدید بگویید مجلس مسئول است.

کاکایی: من آمدم دقیقا آنالیز نهادی و ساختاری دارم می‌کنم. دوست عزیزمان سوال کرد مشکل کجاست من بعد از ۵ سال  دارم دقیق جواب را به شما می‌گویم.

شهبازی: اصلا همچنین چیزی نیست ما به این مسئله اعتقاد نداریم منتها از آن طرف می‌دانیم که این‌ها مشکلاتی است که همه باید با هم دست به دست هم بدهیم و حل کنیم و مردم از ما توقع و انتظار دارم این که من می‌گویم مسئول، مسئولیتی که از نظر شخصی و نهادی بر عهده ماست، ما مسئولیم همه که آن توقع و انتظار مردم که در واقع بهبود شرایط خودرو هست در کشور سامان پیدا کند، آن‌ها همه ما را مسئول می‌دانند، باید کار انجام بگیرد.

کاکایی: چه کسی به وزیر آقای رئیس جمهور رای اعتماد داده است؟

شهبازی: مجلس، بر اساس برنامه‌هایی که دولت داده، شما اگر.

کاکایی: شما خوب، (صدا مفهوم نبود) که برنامه هایش اجرایی است؟

شهبازی: برنامه اش را اجرا نکرد، گفت من با خودرو می‌خواهم این کار را بکنم و این مسائل را نتوانست و مجلس هم بر اساس این هم سوال کرد و هم استیضاح کرد به وظیفه اش هم عمل کرده مجلس

کاکایی: نه نکته همین جاست، شما وظیفه اول تان رای اعتماد بر اساس اصول و کار‌های درست است، شما اگر برنامه آقای وزیر را آن زمان نگاه می‌کردید در مورد خودرو.  

شهبازی: وزیر خودش هم قبول داشت که نتوانست سامان بدهد.

کاکایی: خوب دیگر، از روز اول معلوم بود که آن برنامه اجرایی نیست.

شهبازی: این برنامه‌ای بود که باید اجرایی اش می‌کرد، این نظر شماست

کاکایی: خیلی واضح بود که اجرایی نبود، من دانه دانه توضیح می‌دهم که چرا اجرایی نبود، نکته اش همین جاست، بعد از یک سال و نیم هنوز باور ندارند که آن برنامه اجرایی نبوده است، نکته هم اتفاق همین جاست که شما تصورات نامناسبی دارید یا حداقل تسلط ندارید به وضع موجود یک برنامه رویایی را جلوی شما می‌گذارند که من به آن برنامه پوپولیستی می‌گویم بعد هم رای می‌دهیم و بعد هم می‌رویم وسط کار می‌مانیم و بعد می‌گوییم بله طرف بلد نبود اجرا کند یا نتوانست، نه خیر، برنامه اشکال ذاتی داشت. اتفاقا من حرفم همین جاست، وقتی شما امسال قول می‌دهد طرف یک میلیون و ۷۰۰ هزار تا خودرو دو تا خودروساز تولید کنند نشان می‌دهد که هیچ اطلاع درستی از وضعیت صنعت ما ندارد دارد این حرف را می‌زند بعد می‌آید بدهی ایجاد می‌کند در مقابل مردم بعد بعدا وسط تابستان حالا خواهید دید قیمت‌ها که می‌رود بالا بعد می‌آییم می‌گوییم نشد. این از اول معلوم بود، شما باید بر اساس اطلاعات واقعی و معیار‌های اقتصادی سیاستگذاری بکنید.

شهبازی: اقای کاکایی مثل این که از من خیلی عصبانی است.

کاکایی: نه من اطلاعات دقیق دارم.

سوال: ما می‌خواهیم به نتیجه خوبی برسیم.

کاکایی: عذرخواهی می‌کنم اگر صدایم عصبانی است.

شهبازی: ما معتقدیم که بالاخره مردم توقع انتظار دارند و ما همه مسئولیم.

سوال: انشاالله پیگیری‌ها به یک سرانجامی برسد.

شهبازی: انشالله ما بتوانیم خواسته به حق مردم را اجرایی کنیم.