۴ خردادروزی به نام تیروئید بزرگترین غده درون ریز بدن

به گزارش سرویس وبگردی خبرگزاری صدا و سیما، غده تیروئید غده‌ای کوچک و پروانه‌ای شکل است که در وسط و قسمت تحتانی گردن قرار دارد.

این غده  با تولید میزان مناسب از دو هورمون بنام‌های T۳ و T۴ کنترل متابولیسم بدن را بعهده دارد و هرچه این دو هورمون مورد استفاده قرار بگیرند، غده تیروئید مقادیر جایگزین آن‌ها را تولید خواهد کرد.

پرکاری و کم کاری تیروئید:

پرکاری تیروئید زمانی اتفاق می‌افتد که این غده، مقادیربیش از حد از هورمون تولید کند و سرعت مصرف انرژی در بدن بیشتر شود و بالعکس اگر این غده، مقادیر کافی از هورمون را تولید نکند، سرعت مصرف انرژی کمتر شده و اصطلاحا کم کاری تیروئید را خواهیم داشت.

افراد مبتلا به بیماری‌های تیروئیدی در همه گروه‌های سنی و با هر نژادی دیده میشوند. اما بررسی‌ها حاکی از آن است که زنان ۵ تا ۸ برابر بیشتر از مردان در معرض ابتلا به این بیماری هستند.

از جمله راه‌های تشخیص بیماری‌های تیروئید انجام آزمایشات خون است. تست هورمون تحریک کننده تیروئید یا TSH برای شناسایی و تشخیص بیماری‌های تیروئیدی پیش از شروع علائم بالینی استفاده میشود.

غربالگری بهنگام (۳ تا ۵ روزگی نوزاد) و تشخیص زودرس کم کاری تیروئید نوزادان از عوارض بیماری (عقب ماندگی ذهنی، کوتاهی قد و...) پیشگیری می‌کند.

در بزرگسالان نیز در صورتی که این بیماری به موقع تشخیص داده شود با استفاده از شیوه‌های درمانی مناسب میتوان آن را کنترل کرد. 

منظور از درمان این بیماری بازگردانی سطح این هورمون به حالت طبیعی است. کم کاری تیروئید با دارویی به نام لووتیروکسین درمان پذیر است.

این دارو کمبود هورمون را در بدن جبران می‌کند. با تعیین دوز این دارو توسط پزشک سطح هورمون در بدن بیمار تحت کنترل درآمده و به حالت طبیعی برمیگردد.

درمان این نوع بیماری شامل استفاده از دارو برای جلوگیری از تولید هورمون، استفاده از ید رادیو اکتیو برای غیرفعال کردن تولید هورمون و یا جراحی تیروئید که در آن همه یا بخشی از این غده برداشته می‌شود. 

متداول‌ترین روش درمان ید رادیواکتیو است. این نوع درمان در اکثر مواقع منجر به کم کاری تیروئید میشود که نیازمند مصرف لووتیروکسین بوده تا سطح هورمون به حالت نرمال برگردد.

کم کاری تیروئید می‌تواند دلایل متفاوتی داشته باشد؛ همچنین ممکن است در برخی از افراد به‌صورت خفیف بروز کند و علائمی نداشته باشد و یا برای برخی دیگر به‌شدت آزاردهنده باشد.

التهاب تیروئید: التهاب تیروئید درنتیجه‌ی حمله سیستم ایمنی بدن به غده تیروئید به وجود می‌آید که نوعی بیماری خود ایمنی است و هاشیموتو نام دارد. در این حالت غده تیروئید قادر نیست حجم کافی هورمون را تولید کند. بیماری التهاب تیروئید در زنان شایع‌تر از مردان است.

کمبود ید: برای کارکرد صحیح، غده تیروئید به ید نیاز دارد. بسیاری از افراد میزان کمی ید در غذای رژیمی روزانه خود دارند که سبب می‌شود مستعد ابتلا به کم کاری تیروئید شوند. با مصرف نمک‌های یددار می‌توان این مسئله را رفع کرد.

علائم کم کاری تیروئید

کم کاری تیروئید علائم متفاوتی دارد و بر اساس شدت بیماری و شرایط فرد، می‌تواند متغیر باشد. برخی افراد ممکن است یک یا چند علامت کم کاری تیروئید را داشته باشند، اما به کم کاری تیروئید دچار نباشند؛ و برعکس، ممکن است شخصی بدون علامت، تیروئید کم کار داشته باشد. علائم کم کاری تیروئید به دلیل کاهش سوخت‌وساز بدن اتفاق می‌افتد.

آهسته شدن حرکات

بی‌اشت‌هایی

احساس ضعف و خستگی

خشکی پوست

عدم تحمل سرما

یبوست

گرفتگی عضلات

کم شدن حافظه

عدم تمرکز

احساس خواب‌آلودگی در طول روز

افزایش وزن

بی‌حسی دست‌ها و پا‌ها

پف‌آلود شدن صورت، به‌ویژه زیر چشم‌ها

گواتر

 جالب است بدانید، سطح هورمون‌های تیروئیدی و همچنین عملکرد غده تیروئید در بدن ما، به مواد غذایی که مصرف می‌کنیم نیز بستگی دارد.

به همین دلیل در طب سنتی برای بهبود علائم و شرایط کم کاری تیروئید، غذا‌هایی پیشنهاد می‌شود. با رعایت رژیم غذایی، می‌توانید به بالا رفتن سرعت درمان کمک کنید. حتی در برخی موارد، رعایت رژیم غذایی کم کاری تیروئید باعث قطع قرص کم کاری تیروئید توسط پزشک معالج شده است.

در این بخش باید‌ها و نباید‌های رژیم غذایی کم کاری تیروئید را توضیح داده‌ایم که با رعایت آن می‌توانید به اصلاح کم کاری تیروئید، کمک کنید.

ماهی سالمون: به دلیل دارا بودن ویتامین D

آجیل برزیلی: به دلیل دارا بودن سلنیوم

لوبیا سفید و عدس و گوشت قرمز و...: به دلیل دارا بودن آهن (به‌خصوص برای خانم‌ها)

ید: مثل نمک‌های تصفیه‌شده یددار

ماهی‌های اقیانوسی مثل ماهی تن: به دلیل دارا بودن تیروزین

میوه‌هایی مثل موز و آووکادو: به دلیل دارا بودن تیروزین

کدو در تابستان: به دلیل دارا بودن مس

سویا: مانع عملکرد ید

سبزی‌های چلیپایی مثل بروکلی: مانع تولید هورمون تیروئید

گلوتن مثل گندم و جو: تحریک التهاب و حمله سیستم ایمنی (شرایط آن برای افراد مختلف، متفاوت است)

قهوه

برخی از دارو‌ها

...

ویتامین C

ویتامین E

ویتامین B

پروتئین و فیبر

اسید چرب امگا ۳

نکته: برای از بین نرفتن ید نمک، آن را در پایان پخت غذا اضافه کنید.

 

منابع: نوبل لب، معاونت پزشکی، غفاری دیت، آچاره