اولین نشست علمی آینده پژوهی قضایی برگزار شد

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، حجت الاسلام والمسلمین هادی در اولین نشست آینده پژوهی قضایی گفت: در الگوی جدید در پژوهشگاه یکی از موضوعاتی که ذهنمان را درگیر کرده بود موضوع آینده پژوهی بود تا پژوهش‌های قوه قضاییه به آن ورود کند چراکه این امر مورد تاکید رئیس قوه قضاییه نیز بود و در جلسه با وی، حجت الاسلام و المسلمین اژه‌ای اشاره کرد، نیم نگاهی هم به آینده قوه قضاییه در پژوهشگاه داشته باشید.

رئیس پژوهشگاه قوه قضاییه ادامه داد: پس از یکسال و نیم تشکیل گروه در این راستا، آنچنان نتوانستیم موفقیتی کسب کنیم و این از باب کم کاری پژوهشگاه مطالعات راهبردی نبود بلکه موضوع آینده پژوهی قضایی امر نوین است که می‌توان اذعان کرد که سابقه‌ای ندارد.

وی افزود: با بررسی و پژوهشی که در این حوزه داشتم موضوعی تحت عنوان آینده پژوهی قضایی و مطالعاتی در این زمینه وجود ندارد از این جهت از اساتید در این حوزه استفاده می‌کنیم تا بتوانیم تولید ادبیات در این حوزه داشته باشد. 

حجت الاسلام والمسلمین هادی گفت: تاکنون ورود علمی به موضوع آینده پژوهی قضایی نه در داخل و نه در خارج کشور نبوده است و اگر پژوهشگاه بتواند این کار را انجام دهد توانسته پیشگام در حوزه تولید ادبیات این حوزه باشد.

رئیس پژوهشگاه قوه قضاییه گفت: یکی از دلایل اینکه نتوانستیم ورود جدی تا کنون به موضوع آینده پژوهی قضایی داشته باشیم فقر ادبیات در این حوزه است، چرا که حوزه نوظهور است و جای کار دارد اگرچه که بحث آینده پژوهی و مطالعات آینده سابقه زیادی در کشور‌های غربی دارد، اما برای آن‎ها هم آینده پژوهی قضایی شناخته شده نیست.

وی افزود: به طور کلی مشخص نیست موضوع آینده پژوهی قضایی در چه رشته‌ای قرار می‌گیرد چرا که حقوق در سر واژه‌های آینده پژوهی و حوزه حقوق و قضا به معنی اخص در آینده پژوهی وجود ندارد و این اقدام می‌تواند گام مثبت و مناسبی برای تولید ادبیات در داخل کشور است.

حجت الاسلام والمسلمین هادی گفت: درست است که آینده پژوهی ادبیات خارج از کشور است، اما چه در بحث‌های شریعت و ادبیات حقوقی ما دست پر را داریم و تنها نیاز به پیشگام داریم تا بتوانیم از ادبیات حوزه آینده پژوهی استفاده کنیم.

وی افزود: واقعیت غیر قابل انکار این است که باید در قوه قضاییه مشکلات را احصا و با نگاه کامل به معضلات حال و گذشته و شناخت آن در مسیر آینده پژوهی گام برداریم.

در ادامه این نشست فرامرز عابدینی عضو هیئت علمی دانشگاه عالی دفاع ملی گفت: آینده پژوهی رویکرد‌های مختلفی دارد، درواقع آینده نگری و آینده نگاری مقوله‌های متفاوتی است اینکه مسایل را با رویکرد نگاه به آینده مطالعه می‌کنید اکتشافی است و آینده پژوهی هنجاری به ساخت آینده اشاره دارد که برای آن باید نظام مطلوب‌ها، ارزش‌ها، انتظارات و قوه قضاییه مطلوب را ترسیم کنیم که چه و چگونه باید باشد؛ و موانع پیش روی این آرمان‌ها را شناسایی کنیم.

حجت الاسلام والمسلمین مرادی دادیار دیوان عالی کشور در حوزه آینده پژوهی در قلمرو سیاست جنایی کشور هم گفت: با تحول در مفاهیمی، چون جرم، بزهکاری، پیشگیری از جرم سیاست جنایی و جرم شناسی با دگرگونی‌های عظیم مواجه شده است که نیاز به استفاده از سیاست‌های میان رشته ای، استفاده از توان و ظرفیت مردمی در حوزه جامع عمل پوشانیدن امور جنایی استفاده کنیم.

وی افزود: امروزه از اقتصاد جرم، اقتصاد پیشگیری جرم، مردمی سازی حقوق کیفری و کوچک سازی نهاد‌های رسمی در قلمرو نظام عدالت کیفری سخن گفته می‌شود و در بیشتر کشور‌ها مورد استفاده و آزمون قرار گرفته است.

دادیار دیوان عالی کشور ادامه داد: امروزه دیگر مجازات‌ها اکسیر مطلوب برای مهار جرم نیست از این رو اجرای سیاست‌های پیشگیرانه با کمترین هزینه و بیشترین سود اجتماعی اجرایی شده است.

در ادامه علی زارع پژوهشگر حوزه آینده پژوهی در مورد آینده پژوهی قضایی در سایه هوش مصنوعی گفت: در هوش مصنوعی با محاسبات ریاضی سرو کار داریم پس نمی‌توانیم انتظار شناخت از ماشین داشته باشیم. ماشین می‌تواند تنها بازشناخت داشته باشد و فرضیه و تئوری و علمی جدیدی نمی‌تواند ایجاد کند.

وی گفت: هوش مصنوعی می‌تواند متن کاوی، تصویر و صوت شناسی و محاسبات در حوزه روند‌ها داشته باشند از این رو قرار نیست نرم افزاری داشته باشیم که بهتر از انسان کار کند، اما اینگونه نیست که قابل استفاده نباشند.

این پژوهشگر حوزه آینده پژوهی تصریح کرد: در حوزه قضایی اگر فلسفه قوانین را به دستگاه بدهید می‌تواند نتیجه را سریع‌تر از انسان دهد و یا حداقل فرایند‌ها را بازگو کند که فرایند‌های دادرسی را کاهش می‌دهد.

وی افزود: یکی دیگر از کارکرد‌های هوش مصنوعی در نظام قضایی فرآیند کاوی و فرایند طی کردن یک پرونده است که مشخص می‌شود گلوگاه‌های حقوقی کجا است تا ما بتوانیم فرایند‌ها را اصلاح کنیم دربا استفاده از الگوریتم‌های هوش مصنوعی می‌توان تخلفات در شعب را نیز شناسایی کنیم در واقع امکان شناسایی تخلفات کارکنان هم مشخص میشود.