عربستان با کاهش تولید نفت قصد خروج از زیر چتر آمریکا را دارد

به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما، نشریه آمریکایی ریسپانسیبل استیتکرفت در مقاله‌ای به قلم پاتریسیا کارم به موضوع تصمیم عربستان به کاهش تولید نفت پرداخت و نوشت اقدام عربستان به کاهش تولید نفت به این معناست که ریاض از این پس راهبرد «اول سعودی» را در پیش گرفته و از زیر چتر آمریکا بیرون آمده است.

در این مقاله آمده است: بیانیه ماه گذشته عربستان سعودی مبنی بر کاهش غافلگیرکننده تولید نفت در سراسر جهان بازتاب داشت. این کاهش شامل کاهش داوطلبانه پانصد هزار بشکه در روز بود که با هماهنگی کشور‌های اوپک و غیراوپک تولیدکننده نفت (از جمله روسیه) صورت گرفت و مجموع کاهش تولید نفت این کشور به بیش از ۱ میلیون بشکه در روز یا تقریباً ۱ درصد تولید جهانی رسید.  جو بایدن به سرعت این بیانیه را رد کرد و مدعی شد که اگرچه با توجه به ابهامات فعلی بازار، این تصمیم غیر عقلایی است، اما نتیجه «آنقدر که فکر می‌کنید بد نخواهد بود».

 

با این تصمیم، چشم انداز جهانی به طور قطع با تردید مواجه می‌شود، زیرا ایالات متحده و سایر اقتصاد‌ها در لبه رکود قرار دارند، با تهدید تداوم ناامنی مواد غذایی و انرژی و تهدید قیمت بالای انرژی، به ویژه با ادامه درگیری‌های ژئوپولیتیکی. تنها یک روز پس از اعلام این خبر، قیمت نفت برنت حدود ۶ درصد افزایش یافت و به نزدیک به ۸۵ دلار در هر بشکه رسید. این تصمیم همچنین در زمانی است که فدرال رزرو در تلاش است تا تورم را مهار کند؛ تورمی که در بالاترین میزان چند دهه اخیر خود قرار دارد، این احتمال وجود دارد که این امر بتواند به فشار به ایالات متحده برای حرکت به سمت رکود کمک کند.

 

با این حال، با کاهش تقاضا، قیمت نفت از آن زمان در حدود ۷۵ دلار در هر بشکه تثبیت شده است. به این ترتیب، این سرپیچی عربستان سعودی علامت دهی به ایالات متحده است از رویکرد صعودی که پادشاهی برای ترسیم سیاست‌های انرژی و خارجی خود اتخاذ خواهد کرد - و این در حالی است که اتحاد‌های جهانی این کشور با روسیه و چین را تقویت می‌کند و مشارکت منطقه‌ای را با رقبای قدیمی مانند رژیم صهیونیستی، سوریه، ترکیه و حتی ایران برای تقویت ثبات و رفاه منطقه توسعه می‌دهد. در واقع، بدون ضمانت‌های محکم مبنی بر اینکه ایالات متحده در صورت لزوم از پادشاهی دفاع خواهد کرد، ریاض به وضوح تصمیم دارد استراتژی انرژی و امنیت ملی متفاوتی را مخالف خواست واشنگتن دنبال کند چرا که (عربستان) می‌خواهد خود را به عنوان یک قدرت منطقه‌ای معرفی می‌کند؛ استراتژی‌ای که به وضوح با منافع آمریکا در تضاد است.

 

شکست روابط آمریکا و عربستان

روابط عربستان و آمریکا بر مبنای منطق «انرژی برای امنیت» بنا شده است. به طور سنتی ایالات متحده میلیارد‌ها دلار را برای کمک‌های نظامی و امنیتی هزینه کرده است و پادشاهی در ازای آن منابع انرژی ارزان قیمت را تحویل می‌دهد. این مشارکت طولانی مدت بین دو کشور برای چندین دهه، حتی به صورت مبادله ای، پایدار باقی مانده بود و کمتر در ارزش‌های مشترک لیبرالیسم در مقایسه با منافع مشترک ژئواستراتژیک، یعنی حفظ صلح و ثبات در منطقه ریشه داشت. اما عقب نشینی ایالات متحده از منطقه در سال‌های اخیر پرسش‌هایی را در مورد پایبندی به تعهد و تمایل این کشور برای حفاظت از منافع امنیتی خلیج فارس ایجاد کرده است. این موضوع زمانی مطرح شد که ایالات متحده در پاسخ به حملات جسورانه هواپیما‌های بدون سرنشین ایران به تاسیسات نفتی عربستان در سال ۲۰۱۹ که بلافاصله تنش‌ها را در خلیج فارس تشدید کرد، کاری انجام نداد. شکاف‌ها در روابط عربستان و آمریکا در دوران دولت اوباما عمیق‌تر شده بود.

 

هدف قرار دادن تاسیسات نفتی آرامکو در سال ۲۰۱۹ و سپس در سال ۲۰۲۲ به هسته اصلی اقتصاد این پادشاهی ضربه زد و نگرانی‌ها در مورد تهدید علیه این کشور را تشدید کرد. زیرساخت‌های حیاتی و قرار دادن ریاض در معرض آزمایشی که نتوانست آن را پشت سر بگذارد. تولید حدود ۵.۷ میلیون بشکه در روز (بیش از نیمی از تولید روزانه کل کشور و بیش از ۶ درصد از عرضه جهانی نفت) به حالت تعلیق درآمد و در نتیجه آسیب پذیری‌های عربستان، علی‌رغم ظرفیت‌های قابل توجه و هزینه‌های گسترده برای تجهیزات نظامی، آشکار شد. فراتر از محکوم کردن حملات و صحبت در مورد نیاز به تنش زدایی، رئیس جمهور وقت دونالد ترامپ در آن زمان پیشنهاد کرد که مسئولیت نهایی در برخورد با حملات برعهده عربستان سعودی است و تمایز بین منافع دو کشور ایجاد می‌کند.  پاسخ ترامپ - که اعزام ۳۰۰۰ نیروی اضافی آمریکایی به خلیج فارس بود - موج شوک را در عربستان ایجاد کرد و نشان دهنده فقدان عزم و اراده بود که ناامیدی و نگرانی ریاض در مورد تعهد بلندمدت واشنگتن را تقویت کرد. عدم تمایل بیشتر ایالات متحده به حمایت از منافع عربستان در یمن و سوریه، تلقی سعودی‌ها از واشنگتن را به عنوان یک ضامن امنیتی قابل اعتماد تضعیف کرد. در نتیجه، با وجود ادامه فروش تسلیحات، تمرین‌های نظامی مشترک و حضور نظامی ایالات متحده در منطقه، بی اعتمادی به وجود آمد.

 

تنش زدایی متعاقب آن با میانجیگری چین و احیای روابط بین ریاض و تهران در مارس ۲۰۲۳ پس از سال‌ها نبرد‌های نیابتی، اختلافات دیپلماتیک و "جنگ سرد" منطقه‌ای مسلماً، تصویر کننده دور شدن عربستان از وابستگی انحصاری خود به ایالات متحده بود. در دسامبر ۲۰۲۲ شی جینپینگ رئیس جمهور چین در ریاض در حال امضای ۳۴ قرارداد سرمایه گذاری در بخش‌های مختلف از جمله انرژی سبز، خدمات ابری و فناوری اطلاعات بود. از آن زمان، عربستان سعودی اقداماتی را انجام داده است - مانند کاهش اخیر تولید نفت - که به این نتیجه رسیده است که به نفع خود است، حتی اگر در تضاد با ایالات متحده باشد؛ و اگرچه کاهش تنش‌ها با تهران در کوتاه مدت ممکن است به نگرانی‌های عربستان سعودی در مورد دفاع از آن پایان ندهد، به این کشور کمک می‌کند تا برای خود زمان بخرد تا گزینه‌های استراتژیک و نظامی خود را گسترش دهد و از این رو چین را به عنوان یکی از این متحدان پرورش دهد.