مقاومت باکتری‌ها به آنتی‌بیوتیک‌ها از بزرگترین چالش‌های سلامت انسان‌ها

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما استان خوزستان، پژوهشگر مرکز تحقیقات سلامت مردان و بهداشت باروری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در مورد نقش مقاومت آنتی‌بیوتیکی در ناباروری، گفت: عفونت‌هایی که به طور کامل درمان نشدند، به فراموشی سپرده شده و مزمن می‌شوند و این عفونت‌های مزمن می‌توانند سرآغاز یک پروسه ناباروری باشند که شاید افراد خیلی متوجه این مساله نشوند.

دکتر معصومه نویدی‌نیا درباره معضل مقاومت آنتی‌بیوتیکی، توضیح داد: آنتی‌بیوتیک‌ها که در جامعه با نام چرک‌خشک‌کن شناخته می‌شوند، دارو‌هایی هستند که برای درمان بیماری‌های عفونی استفاده می‌شوند. مقاومت آنتی‌بیوتیکی یعنی عوامل بیماری‌زا نسبت به دارویی که برای درمان آن‌ها استفاده می‌شوند، مقاومت پیدا می‌کنند و نسل‌های جدیدی از باکتری‌های مقاوم به وجود می‌آورند که نسبت به درمان جواب نمی‌دهند.

وی ادامه داد: در دهه‌های اخیر مصرف آنتی‌بیوتیک علاوه بر پزشکی در کشاورزی هم افزایش چشمگیری داشته و آنتی‌بیوتیک‌ها در دامداری، پرورش مرغ و طیور، پرورش ماهی و آبزیان، تولید محصولات کشاورزی و در باغ‌های میوه نیز استفاده می‌شوند، بنابراین مقاومت به آنتی‌بیوتیک، کشاورزی و محیط زیست را هم تحت تأثیر قرار می‌دهد.

پژوهشگر مرکز تحقیقات سلامت مردان و بهداشت باروری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، خاطر نشان کرد: پدیده مقاومت آنتی‌بیوتیکی کل جامعه انسانی را به خطر می‌اندازد و مقاومت باکتری‌ها به آنتی‌بیوتیک‌ها یکی از بزرگترین چالش‌هایی است که سلامت انسان عصر مدرن را تهدید می‌کند.

وی با بیان این‌که در کشور ما این معضل در سیستم درمانی وجود دارد، گفت: یکی از مهم‌ترین عوامل مقاومت دارویی، مصرف خودسرانه یا بیش از حد آنتی‌بیوتیک است. مقاومت آنتی‌بیوتیکی از بزرگترین چالش‌هایی است که سلامت بیماران و افراد سالم را تهدید می‌کند.

وی با اشاره به مطالعه خود در مورد این معضل، توضیح داد: مطالعه ما بر روی زنان نابارور انجام شد و مقاومت آنتی‌بیوتیکی در بین این افراد مورد بررسی قرار گرفت. یکی از موضوعاتی که در کشور ما در سطح کلان تاکید می‌شود، تشویق به بارداری است. برای تشویق افراد به باروری، لازم است عوامل بازدارنده ناباروری نیز بررسی شود.

استادیار باکتری‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ضمن بیان این‌که یکی از عوامل بازدارنده باروری، ناباروری‌های ناشی از عوامل عفونی است، ادامه داد: برخی باکتری‌ها در صورت ابتلای فرد تنها به صرف مراجعه به پزشک و تجویز آنتی‌بیوتیک با یک درمان ساده از بین می‌روند. در صورتی که برخی افراد درمان خود را کامل نمی‌کنند و به جای اینکه درمان را طبق دستور پزشک ۷ یا ۱۰ روز ادامه دهند، پس از۳-۴ روز با تصور این‌که بهبود پیدا کردند، درمان را رها می‌کنند.

نویدی‌نیا با بیان اینکه عفونت‌های مزمن می‌توانند سرآغاز پروسه ناباروری باشند، خاطر نشان کرد: عفونت‌هایی که به طور کامل درمان نشدند، به فراموشی سپرده شده و مزمن می‌شوند و این عفونت‌های مزمن می‌توانند سرآغاز یک پروسه ناباروری باشند که شاید افراد خیلی متوجه این مساله نشوند.

وی افزود: بر همین اساس ما در این مطالعه زنان نابارور و آن‌هایی را که از نظر آلودگی به دو نوع باکتری مد نظر ما مثبت بودند، ارزیابی کردیم و مقاومت‌های دارویی آن‌ها را سنجیدیم و بررسی کردیم که نسبت به آنتی‌بیوتیک‌های متداول که برای درمانشان وجود دارد، چه حساسیت‌ها و مقاومت‌هایی دارند. نتایج این مطالعه نشان داد که زنان نابارور بررسی شده در این مطالعه نیز درگیر مقاومت آنتی‌بیوتیکی بودند.

وی توصیه کرد: ضروری است که افراد در صورت ابتلا به عفونت‌های باکتریایی درمان خود را تکمیل کنند و از مصرف خودسرانه دارو و آنتی‌بیوتیک‌ها خودداری کنند.

استادیار باکتری‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، خاطر نشان کرد: این موضوع تنها مختص زنان نابارور نمی‌شود و می‌توان این مشکل را به بیشتر افراد جامعه نیز تعمیم داد، چرا که بیشتر افراد به صورت خودسر اقدام به خرید آنتی‌بیوتیک می‌کنند. این دارو‌ها را پزشک بر اساس ویژگی‌های بالینی بیمار تجویز می‌کند و مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک یا کامل نکردن درمان، نوعی دخالت در امر درمان است و می‌تواند آسیب‌های جبران‌ناپذیری به بیمار وارد کند.

وی اظهار کرد: ایران یکی از کشور‌هایی است که با تجویز بیش از اندازه این دارو‌ها روبروست و مصرف آنتی‌بیوتیک در کشور تقریباً برابر با کل مصرف آن در اروپاست. بر این اساس، مصرف آنتی‌بیوتیک در ایران ۱۶ برابر استاندارد جهانی است. آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان عفونت‌های باکتریایی استفاده می‌شوند، اما برای عفونت‌های ویروسی مثل سرماخوردگی، گلو درد و آنفلوانزا مناسب نیستند. استفاده هوشمندانه از آنتی‌بیوتیک کلید کنترل گسترش مقاومت آنتی بیوتیکی است.