پخش زنده
امروز: -
نمایشگاه بین‌المللی کتاب ایران پربازدیدترین نمایشگاه کتاب
معاون قرآن و عترت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی: نمایشگاه بین‌المللی کتاب ایران پربازدیدترین و شلوغ‌ترین نمایشگاه کتاب در دنیاست و هیچ نمایشگاهی مثل نمایشگاه تهران مورد توجه توده مردم نیست.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما شبکه قرآن در برنامه گفتگوی قرآنی به موضوع انتشار و استقبال از کتاب‌های قرآنی و مذهبی پرداخته است.
مجری: امروز در گفتگوی خبر قرآنی درباره جایگاه کتب دینی و مذهبی در حوزه چاپ و نشر و همچنین تأثیر کتب دینی در شکل گیری جنبش علمی در حوزه‌های مختلف به منظور تامین نیاز‌های نظام توسعه فرهنگ قرآنی با آقای دکتر علیرضا معاف معاون قرآن و عترت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفتگو می‌کنم .
سوال: آقای دکتر می‌روم سراغ اولین سوال و نکته مهمی که امسال لازم است به آن توجه شود شما در سال‌های گذشته چند باری نمایشگاه کتاب را برگزار کرده اید مقایسه کمی و کیفی بکنید با سال‌های گذشته نمایشگاه امسال را کلاً درباره آمار‌های کتب مذهبی برای ما بفرمایید چاپ قران در سال‌های گذشته و امسال؟
معاف: نمایشگاه بین المللی کتاب امسال اهمیت مضاعفی دارد نسبت به سال‌های گذشته همانطور که جشنواره‌های فیلم و تئاتر و موسیقی و شعر و تجسمی فجر نمایشگاه بین‌المللی قرآن تفاوت داشت این تفاوت رونق و شکوه و شور نشاط اجتماعی و استقبال مردمی است جشنواره‌ها و نمایشگاه‌ها مردمی‌تر هم از حیث برگزاری هم از حیث مخاطب در حال پیگیری است جماعتی اصرار دارند به دروغ که مردم را بی تفاوت غم زده و ناراحت و افسرده نشان بدهند استقبالی که مردم دارند از رخداد‌های فرهنگی رویداد‌های فرهنگی جشنواره‌های فرهنگی با سویه‌های دینی یا با سویه‌های اجتماعی میکنند نشان می‌دهد که نه اینطور نیست و اتفاقاً نمایشگاه‌ها و جشنواره‌ها دارد با شکوه خوبی برگزار میشود من تعبیری دارم که فرامتنیت و بینامتنیت نمایشگاه‌های قرآن کتاب امسال چه بسا از متن آن مهمتر است این فرامتنیت و بینامتنیت استقبال مردم از توجه مردم است شور و نشاط اجتماعی که داخل نمایشگاه است و در جامعه دارد ایجاد می‌کند جامعه شناسان مردم شناسان اساتید علوم اجتماعی مطالعات فرهنگی خوب است که دلال‌های اجتماعی و دلایل اجتماعی این استقبال‌های میلیونی و اتفاقات میلیونی فرهنگی را بررسی کنند نمایشگاه کتاب امسال هم با رونق بهتری در حال برگزاری است حالا آمار و اعداد و ارقام را دقیق عرض می‌کنم ۱۲۵ هزار متر مربع فضای مصلای بزرگ امام خمینی در اختیار نمایشگاه قرار گرفته حدود سه هزار ناشر که حضور حداکثری و بسیار گرم در نمایشگاه حضور پیدا کرده‌اند هم داخلی و هم خارجی که حالا ما در حوزه کتب عربی کتب لاتین و کتب خارجی دو بخش مجزا داریم غیر از ناشران داخلی در نمایشگاه ارسال داشتیم امسال هم همین طور است استقبال خیلی خوب بوده ناشران با انگیزه بانشاط به نمایشگاه آمده اند اتفاقی که تا الان افتاده نشان می‌دهد که کشش و گرایش و علاقه مردم به حوزه فرهنگ به کتاب حالا در رده‌های مختلف که عرض می‌کنم بسیار بالا است و بسیار خوب است همین دیروز نمایشگاه با وجود اینکه روزهای اول طبیعی است شروع کار است نسبت به سال گذشته استقبال خیلی بالاتر بود ما سال گذشته در اولین آمارگیری گردش مالی چهار میلیارد تومان فروش داشتیم امسال در اولین آمارگیری گردش مالی یازده و دو دهم میلیارد تقریباً سه برابر حالا من فکر می‌کنم انشاالله تا سی‌ام اردیبهشت که این ده روز برگزار میشود حالا دوستان خانه کتاب و اجرایی نمایشگاه حتماً دقیق‌تر توزیح خواهند داد در حوزه کتب دینی و کتب مذهبی و کتب قرآنی من اول این نکته را عرض کنم ما یک تعبیری داریم تحت عنوان خدمات متقابل نشر و نشر دینی در کشور ما نشر دینی کمک بسیار بزرگی به حوزه نشر کرده و حوزه نشر در در کار نشر دینی بسیار با انگیزه وارد شده این خدمات متقابل‌ای وجود داشته حالا بعضی آمار‌ها را بگویم که جالب است نشان می‌دهد که علاقه مردم ما به کتب دینی و مذهبی و قرآنی و نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه و مفاتیح چقدر بالا است این‌ها در واقع در حوزه نشر معنادار است معنا‌مند است و باید تحلیل شود.
سوال: یعنی در واقع قرآن مفاتیح و صحیفه سجادیه و نهج البلاغه عزیز ما را جزو کتب دینی حساب میکنیم در آمار؟
معاف: بله هم ناشرانی که زحمت این کار را می‌کشند و دسته ناشر هستند توضیح می‌دهم ناشران متخصص و حرفه‌ای ما در این حوزه کار میکنند از ناشران ممتاز ما در حوزه نشر دینی کار میکنند بهترین ناشران ما در حوزه کتب فلسفی کتب دینی کتب معارفی و کتب مذهبی کار میکنند هم اینکه مردم علاقه دارد به این حوزه‌ها حالا اینکه در آمار‌های مطالعه آیا این کتب میاد یا نه این هم یک بحث مفصلی دارد شما می‌دانید سالهاست به دروغ جریان روشنفکر میخواهد القا کند به دروغ که مردم ما مطالعه نمی‌کنند سرانه مطالعه کشور ما پایین است یا مردم کتاب نمی‌خوانند نخیر بر اساس آمار‌های دقیق و مطالعات تطبیقی بین المللی کشور ما جزو کشور‌هایی است که مردم خوب کتاب می‌خرند و می‌خوانند و خوب کتاب هدیه میدهند چاپ و نشر کتاب تولید کتاب توضیح کتاب در کشور ما جزو کشور‌های بسیار خوب در جهان هست جزو کشور‌های فرهنگی در جهان است دید حتی در بعضی از برنامه‌های طنز سوژه میکنند این موضوع را و یا حتی بعضی از افراد برای اینکه ژست روشنفکری بگیرند می‌آیند می‌گویند که مردم کتاب نمی‌خوانند آخرین کتابی که خواندید چیست چرا کتاب می‌خوانیم نخیر مردم کتاب می‌خوانند کتاب فروشش بسیار در کشور ما وضعیت خوبی دارد گردش مالی بالایی دارد نمایشگاه بین‌المللی کتاب ایران پربازدیدترین شلوغ‌ترین نمایشگاه کتاب در دنیا است این‌ها در نمایشگاه‌های کتاب دنیا بررسی شده هیچ نمایشگاهی مثل نمایشگاه تهران مورد توجه توده‌های مردم نیست شما مثلاً میروید نمایشگاه کتاب فرانکفورت اولاً می‌گویند امسال ۶۴ هزار نفر آمدند عدد‌ها اینطوری است نمایشگاه کتاب تهران میلیونی می‌آیند من با آمار و ارقام خیلی مایل نیستم به عدد‌های غیر دقیق اشاره کنم درنمایشگاه بین المللی قرآن در نمایشگاه بین‌المللی کتاب بزرگترین فستیوال و جشنواره فرهنگی و دینی را داریم می‌آیند استقبال میکنند سرانه مطالعه هم در کشور ما بالاست آیا در سرانه مطالعه قرآن مفاتیح صحیفه سجادیه نهج البلاغه مطالعه روزنامه مطالعه‌های مجازی باید محاسبه شود یا نه بله خوب خیلی جا‌های دنیا محاسبه میکنند ما هم اینجا باید محاسبه کنیم بعضی‌ها می‌آیند این‌ها را میگذارند کنار مطالعه کتاب کتاب نهج البلاغه کتاب صحیفه سجادیه کتاب مفاتیح جزء پرفروش‌ترین و پر تیراژ‌ترین کتاب‌های موثر است این‌ها را میگذارند کنار و می‌گویند که سرانه آمده پایین یا مطالعه در حالت اینترنتی و مجازی انجام میشود آن‌ها هم مطالعه است خیلی مردم الان به کتاب الکترونیک مراجعه میکنند حتی کتاب را می‌شنوند کتاب‌های صوتی الان وجود دارد پس سرانه مطالعه خوب است آمار ما در حوزه کتاب آمار بسیار خوبی است و رونق این حوزه هم رونق بسیار بالایی است نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران تبدیل میشود به بزرگترین رویداد فرهنگی کشور آقای وزیر آقای دکتر اسماعیلی در افتتاحیه هم اشاره کردند همانطوری که نمایشگاه قرآن برای خانواده‌ها هست نمایشگاه کتاب هم یک نمایشگاه خانواده محور است خانواده گرا است من از مردم هم دعوت می‌کنم که خانوادگی بیایند.
سوال: دقیقا می‌خواهم یک سوال بپرسم که حالا من خودم با رصدی که خودم دیروز داشتم خیلی خانوادگی حضور داشتند یعنی خیلی خانواده‌محور دیدم نمایشگاه را دیروز، اما در مورد کودک و نوجوان خیلی دغدغه دارند پدر و مادر‌ها که در زمینه کتب دینی چه نوآوری‌هایی در مورد کودکان و نوجوانان انجام شده حالا چه در سال‌های گذشته به خصوص امسال که در واقع به نظرم باید یک مقدار ویژه‌تر به این نسل دهه هشتادی و نودی نگاه کرد؟
معاف: این موضوع بسیار مهمی است در آمار ۱۴۰۱ من حالا آمار دقیق را به مردم بدهم ما ۹۴۹۴ عنوان کتاب دینی داشتیم دقت کنید این بیش از ۱۰ درصد کل عناوین است عنوان که میگویم یعنی عنوان کتاب اینجا الان بحث تیراژ نیست حدود ۹ میلیون و هفتصد و سه هزار ره گان و تیراژ در کتب دینی داشتیم حدود ۱۰ میلیون دقت کنید الان ما کتاب‌هایی داریم که ۲۰۰ دانه چاپ میشود صددانه چاپ میشود تیراژ یا شماره گان به خاطر وضعیت کاغذ قیمت کاغذ قیمت کتاب پایین آمده و توسعه فضای مجازی و امکان استفاده از اپلیکیشن‌ها و نرم افزار‌ها در فضای مجازی به طور طبیعی شمارگان پایین آمده تیراژ پایین آمده یک جریان عمومی هم در جهان است که خوب بخشی از کتاب‌ها را می‌روند از فضای مجازی استفاده میکنند در حوزه‌های مختلفی که ما کتاب چاپ میکنیم حالا می‌خواهم به کودک و نوجوان برسم در حوزه ادبیات دین زبان تاریخ جغرافیا علوم اجتماعی علوم کاربردی علوم خاصه فلسفه و روانشناسی کلیات هنر کودک و نوجوان را در یک رده جدا بهش میدهند یک فیلد و یا موضوع جدا تلقی میکنند ما در حوزه دین و کتب دینی و مذهبی با فرامتن دین یا متن دین مستقیم به دین پرداخته یا غیرمستقیم به دین پرداخته مستقیم داستان زندگی امامان را گفته یا اینکه نه غیر مستقیم اخلاقی دینی را بحث کرده آمار تفکیک داریم آمار ادغامی هم داریم ناشران مان که دارند در حوزه دین کار میکنند حدود ۱۷۰۰ ناشر هستند که دارند در حوزه دین کار میکنند خوب این عدد‌ها عدد‌های تصاعدی است فزاینده است نسبت به گذشته عدد‌ها خیلی بهتر شده است بالاتر رفته که تحلیل خودش را هم دارد در حوزه کودک و نوجوان اتفاقی که افتاده بسیاری از ناشران دینی آمدن در این حوزه چرا، چون مخاطب در این حوزه در چندین سال اخیر تقاضا را دارد مطرح می‌کند ما الان حدود ۳۰ درصد ناشران حوزه دین به حوزه کودک و نوجوان دارند می‌پردازند آن ناشرانی که عرض کردم تعداد بالا است شماره گان بالاست عناوین بالاست چرا آمدن در حوزه کودک و نوجوان به خاطر اینکه در این حوزه فروش کتاب گردش مالی کتاب وضعیت خوبی دارد البته شما می‌دانید در حوزه کودک و نوجوان کاغذ صحافی تصویرگری صفحه آرایی این‌ها خیلی کار‌های حرفه‌ای است الحمدلله آمده‌اند الان بچه‌های جوان هنرمند و بلده کار آمدن در این حوزه دارند کار میکنند ما در حوزه کودک و نوجوان باید جذاب سازی ساده سازی روان سازی آسان‌سازی قابل فهم بودن کودک و نوجوان را در دستور کار داشته باشیم البته کودک با نوجوان باز خیلی فرق دارد نوجوان اگر احساس کند که مثل کودک به آن نگاه میشود کتاب را نمی‌خرد کودک اگر ببیند از یک حدی سنگین‌تر است سراغ آن نمی‌رود باز کودک و نوجوان این‌ها تفکیک میشود باهم تفاوت‌های جدی دارد الف ب ج د دارد شما می‌دانید رده بندی سنی دارد در خود کودک در مرکز پرورش فکری کودک و نوجوان این رده بندی‌ها انجام میشود اینکه بچه‌ها از کتاب‌های صوتی بهتر استفاده میکنند روش‌های سمایی بیشتر از روش‌های دیداری استفاده میکنند کتاب‌ها پیوست‌هایی داشته باشد برای پدر‌ها و مادر‌ها برادر‌ها و خواهر‌های بزرگتر که کتاب را می‌خواهند برای بچه توضیح بدهند و یا بخوانند آن پیوست را اول مطالعه بکنند در حوزه کتب کودک و نوجوان باید ما طراحی‌های حرفه‌ای داشته باشیم ما هم در نمایشگاه کتاب و هم در نمایشگاه قرآن توجه ویژه به مسئله دهه نودی‌ها جدا و دهه هشتادی‌ها جدا داشتیم باز هم دعوت می‌کنم که خانواده‌ها خانوادگی بیایند انشاالله نمایشگاه کتاب.
سوال: آقای دکتر در سند راهبردی و توسعه پژوهش قرآنی ما یک جنبش شکل گیری داشتیم برای تربیت نیروی انسانی قرار بود یک جنبشی تشکیل بشود در این صنعت برای اینکه نیروی انسانی تربیت شود برای اینکه در واقع نظام فرهنگ قرآنی تولید شود و نشر پیدا کند بعد از ۴۴ سال چقدر ما در این زمینه موفق عمل کرده ایم چه کار‌هایی انجام شده امسال فکر می‌کنید که حالا هم نمایشگاه قرآنی که پشت سر گذاشته ایم و هم نمایشگاهی که در آن هستیم میتواند در این زمینه موثر باشد کار بکند در واقع این سند را پیش ببرد این جنبش را پیش ببرد؟
معاف: اشاره شما به منشور توسعه قران است منشور توسعه قرآنی که در سال ۸۷ در دولت نهم ابلاغ شد حالا بنده در نگارش آن منشور و پیگیری آن منشور کمک کردن به دوستان و همراه بودم در منشور توسعه قرآنی حوزه پژوهش‌های قرآنی و تولید آثار فاخر قرآنی و چاپ و نشر آثار دینی و مذهبی و قرآنی و حوزه‌های مرتبط مثل حوزه روانشناسی دینی حوزه فلسفه جامعه شناسی دینی حوزه‌های علوم کاربردی توجه جدی شده است ما الان حوزه ادبیات دینی این‌ها حوزه‌هایی است که با حوزه دین تداخل دارد و خاص دارد بخش‌های هاشور خورده مشترک دارد ما در ۴۴ سال بعد از انقلاب در توجه به این آثار بسیار موفق بودیم بر اساس آمار کتاب می‌دانید زیرساخت است در حوزه فرهنگ و مانا‌ترین و پایا‌ترین و پویا‌ترین حوزه فرهنگی است اگر شما در حوزه کتاب موفق باشید در حوزه سینما هم موفق‌تر هستید میشود کتاب فیلمنامه و نمایشنامه و تبدیل میشود به یک اثر هنری و فرهنگی شما اگر در کتاب موفق باشید در بسیاری از حوزه‌های آموزشی موفق‌تر هستید الحمدالله در حوزه کتب دینی هم اتفاقات خوبی افتاده حالا شما می‌دانید ما در حوزه چاپ قرآن خود قرآن کریم که قرآن پرفروش‌ترین و پر تیراژ‌ترین کتاب در کشور ماست و بسیاری از ناشران رو می‌آورند به چاپ و نشر خود قرآن به واسطه استقبال مردم ما بعد از انقلاب بیش از ۲۵۰ میلیون جلد قرآن در کشورمان چاپ شده حالا یا سازمان تبلیغات اسلامی یا مرکز نشر قرآن کریم مجوز دادند که حالا نهاد‌های بالادستی هستند بعضی از سال‌ها بیش از ۱۱ میلیون قرآن در کشور چاپ شده شما ببینید عدد‌ها بسیار عدد‌های خوبی است منشور توسعه فرهنگ قرآن وظایفی را برعهده وزارت آموزش و پرورش و وزارت فرهنگ و ارشاد و اسلامی گذاشته ما الان باید آن چیزی که به دست آمده در حوزه تولید به دست مردم برسانیم حالا پژوهش‌های بسیار خوبی در حوزه‌های دینی قرآنی ارزشی و معارفی صورت‌گرفته این‌ها دارد در قالب کتاب می‌آید در قالب آثار چند جلدی
سوال: یعنی مسیر را رو به رشد میبرد؟
معاف: بله بسیار عدد‌ها، عدد‌های خوبی است بسیار آمار آمار خوبی است عرض کردم این فرامتنیت که ما در استقبال مردم می‌بینیم که از متن آن چه بسا مهمتر است الان حاکمیت باید قرآن‌ها را و کتب دینی را با قیمت پایین‌تر در دست مردم برساند این وظیفه ماست از وقتی که این قرآن‌های با کاغذ ۴۵ گرمی کاغذ‌های سبک‌تر آمده خیلی‌ها قران‌های جیبی را همراه خودشان این ور و آن ور می‌برند و در وقت فراغت شان مطالعه میکنند ما باید برویم به سمت اینکه همراه مردم باشد این کتب می‌خواهند این کتب را تهیه کنند خیلی راحت‌تر تهیه کنند نمایشگاه کتاب یک فرصت بسیار خوبی است که همه آثار نشر کشور را ببینیم.
سوال: خیلی ممنون فقط خیلی کوتاه پاسخ بدهید این سند در مسیر تحقیق قرار دارد؟
معاف: بله الحمدلله بسیار عالی.
