پخش زنده
امروز: -
۷۰ درصد منشاء گرد و غبار‌ها درکشور کانون‌های داخلی هستند
رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور گفت : ۷۰ درصد منشاء گرد و غبار‌ها درکشور کانون‌های داخلی هستند مابقی هم کانون‌هایی که در کشور‌های همسایه عراق ، سوریه، عربستان ، افغانستان هستند ایران را هم تحت تاثیر قرار می‌دهند .
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، رادیو گفتگو دربرنامه:روزنه با حضور آقای دکتر مهدی رهنما رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور درباره اینکه ۷۰ درصد منشاء گرد و غبار‌ها درکشور کانون‌های داخلی هستندبه گفتگو پرداخت 
سلام و احوالپرسی
سوال: همین اول بحث برویم سراغ هدف تاسیس این مرکز که در واقع بر چه اساس و بر اساس چه اهدافی این مرکز در واقع به وجود آمده و تاسیس شده و شروع به کار کرده؟
رهنما: عرضم به حضور شما که همانطور که شما و شنوده‌های عزیز می‌دانید ما سالهاست که با پدیده‌ای به نام گرد و خاک در کشور ایران مواجه هستیم این پدیده، پدیده نوظهوری نیست فقط شدت و ضعفش در دوره‌های مختلف فرق می‌کند و ما سالیان سال است که ما با طوفان‌های شن و طوفان‌های گرد و خاک در اقصی نقاط کشور مردم آشنایی دارند در چند سال گذشته با توجه به تغییرات اقلیم و این‌ها شدت این طوفان‌ها افزایش پیدا کرده تعددشان بیشتر شده لذا لزوم تاسیس مرکزی که بتواند به صورت متمرکز بر کلیه جوانبی که باعث این پدیده می‌شوند مطالعات و تحقیق داشته باشیم ضروری بوده بنابراین ما این مرکز را تاسیس کردیم برای اینکه به صورت یکپارچه موضوعی به نام پدیده گرد و خاک را مطالعه و تحقیق کنیم.
سوال: چه زمانی به صورت رسمی افتتاح شده این مجموعه ؟
رهنما: الان به صورت عملیاتی تقریباً میشه گفت از بعد از سال جدید شروع کرده به فعالیت ما قبل از اینکه این مرکز تاسیس شود این کار‌ها را در قالب گروه‌های مختلف در پژوهشگاه انجام می‌دادیم اینجا متمرکز کردیم از بعد از سال جدید در این مرکز به طور متمرکز داریم این کار‌ها را انجام می‌دهیم.
سوال: میخواستم از شما بپرسم که این منشاء طوفان‌های گرد و خاک تقریباً چه چیز‌هایی هستند و اینکه این کانونشان را چه جوری باید شناسایی کرد؟
رهنما: منشاء کانون گرد و غبار یا گرد و خاک به عبارتی از دید هواشناس‌ها ما بهش می‌گوییم گرد و خاک به عوامل متعددی بستگی دارد یکی از این عوامل نوع پوشش سطح زمین است نوع زمین شناسی که در منطقه وجود دارد بافت خاکی که در مناطق مختلف متفاوت است نوع ترکیبات به قول معروف فیزیکی بافت خاک و الی آخر این‌ها پارمتر‌های مختلفی است که این‌ها اگر با شرایط آب و هوایی مختلف این‌ها آمیخته بشوند ممکن است منجر به پدیده گرد و خاک بشوند ما اگر مثلاً فرض کنید در مناطقی پوشش گیاهی داشته باشیم و بعد از مدتی بنا به خشکسالی و عوامل دیگر این پوشش گیاهی از بین برود و خاک لخت خودش را نشان دهد ممکن است با وزیدن بادی با سرعت کمتر از گذشته منشاء گرد و خاک شود یعنی گرد و خاک از آن بلند شود و این به قول معروف با عنوان یک کانون گرد وخاک شناسایی بشود.
سوال: آقای دکتر چقدر از این کانون‌های گرد و خاکی که در کشوربه وجود میاد و حالا تبدیل به طوفان می‌شود چقدرشون داخل کشور است و چقدرشون خارج کشور است یعنی در واقع این منشاء‌ها در کشور‌های همسایه مان هستند؟
رهنما: ببینیدما دو تا تحقیق برای ستاد ملی گرد و غبار در سازمان حفاظت محیط زیست انجام دادیم یکی منشاء یابی کانون‌های گرد و خاک در داخل کشور بود و یکی هم در کشور‌های پیرامون یعنی در ۲۵ کشور همسایه مان منشاء گرد و خاک را شناسایی کردیم بر اساس مطالعه‌ای که انجام شد و اطلاعاتی که ما جمع آوری کردیم از سازمان‌های مسئول نظیر سازمان زمین شناسی، سازمان منابع طبیعی، و سازمان هواشناسی خود سازمان حفاظت محیط زیست و الی آخر یک چیزی حدود ۷۰ درصد منشاء گرد و غبار‌های داخلی که داریم مشاهده می‌کنیم کانون‌های داخلی هستند مابقی هم کانون‌هایی هستند که در کشور‌های همسایه مثل عراق و سوریه و عربستان ایران را تحت تاثیر قرار می‌دهند و یا در ناحیه شرقی کانون‌هایی که در مرز ایران و افغانستان در کشور افغانستان قرار گرفته شرق ایران را تاثیر قرار می‌دهد.
سوال: بله آقای دکتر یک سوال دیگر با توجه به اینکه این مجموعه و مرکز بین المللی تازه تاسیس و راه اندازی شده میخواستم از شما بپرسم که چقدر از متخصصین داخلی مشغول به کار هستند در این مجموعه؟
رهنما: ما در حال حاضر تقریباً میشه گفت ۱۰۰ درصد نیرومون نیروهای بومی هستند یعنی متخصصین داخلی اعضای علمی خود پژوهشگاه و سایر دوستانی که در سایر سازمان‌ها در رابطه با گرد و غبار مطالعه و تحقیق می‌کنند فعلاً افرادی هستند که در این مرکز در حال فعالیت هستند ایشالا در پروژه‌های بین المللی که با کشور‌های دیگر در حال مذاکره هستیم نیروهای بین المللی هم بهش اضافه خواهد شد، ولی در حال حاضر کلاً بومی هست.
سوال: چقدر تعامل ایجاد شده بین سازمان جهانی هواشناسی با این مرکز، اصلاً اقداماتی صورت گرفته برای این تعامل یا خیر؟
رهنما: این مرکز فعلاً در قالب همین مرکزی است که در پژوهشگاه هواشناسی تاسیس شده رایزنی‌ها را سازمان هواشناسی با سازمان جهانی هواشناسی در سازمان هواشناسی کشورمان دارد انجام می‌دهد که یکسری توافقات اولیه هم شده که به محض اینکه به صورت رسمی مجوز صادر شود
به قول معرو ف در صورت صلاحدید سازمان هواشناسی کشور این مرکز می‌تواند به عنوان یکی از ارکان یک مرکز جامع تری به عنوان گره منطقه گرد و خاک قرار بگیرد و و سرویس بدهد به اون گره منطقه‌ای
سوال: حدوداً برنامه ریزی تان برای این اقدم کی به این جایگاه می‌خواهید برسید؟
رهنما: در حال حاضر سازمان هواشناسی کشور به صورت مستمر در حال پیگیری راه اندازی این گره منطقه‌ای است ما همین الان هم ما جلسات مکرری را داریم که دوستانمان در سازمان هواشناسی با سازمان جهانی هواشناسی برگزار می‌کنند من فکر می‌کنم با برنامه ریزی‌هایی که در سازمان هواشناسی صورت گرفته ایشالا کمتر از یکسال این گره منطقه‌ای را می‌توانیم در ایران داشته باشیم.
سوال: با توجه به زمان محدودمان یک سوال دیگر به عنوان سوال آخر از خدمت حضرتعالی بپرسم از اقدامان پیشگیرانه و در واقع از قدرت پیش بینی این مرکز بین المللی برای ما بفرمائید که چقدر توانسته در حوزه مطالعات قوی عمل بکند؟
رهنما: ببینید ما اولین مرحله‌ای که برای پیش بینی پدیده گرد و خاک داریم شناسایی کانون‌های بالاقوه و بالفعل موجود است یعنی ما بدانیم از کدام مناطق احتمالاً با چه شدت و ضعفی گرد و غبار بلند خواهد شد و به کدامین سمت و به کدام مناطق را تحت تاثیر قرار می‌گیرد این به عنوان یکی از ضروریات سامانه‌های پیش بینی گردو خاک ازش یاد می‌کنیم ما این کانون‌ها را حالا در پروژه‌هایی که برای سازمان حفاظت محیط زیست کشور داشتیم این مراحل را انجام دادیم یعنی الان ما می‌دانیم در چه نواحی با چه شدت و ضعفی و در چه فصلی و چه زمانی چه کانونی احتمالا ًفعال خواهد شد و چه مقدار گرد و خاک خواهد داشت این را ما الان در مرکزمان داریم سامانه‌های پیش بینی گرد و خاک هم مبتنی بر مدل‌های عددی هواشناسی مختلف در حال حاضر در این مرکز ما راه اندازی کردیم داریم در مرحله عملیاتی می‌بریم تا به صورت روزانه و ساعتی پیش بینی گرد و خاک را داشته باشیم این خود پیش بینی کردن و شناسه‌ای کردن کانون‌ها کمک می‌کنند به این که تصمیم گیرندگان برنامه ریزی کنند اولا ًکه کجا‌ها را بریم به قول معروف تثبیت کنیم اون کانون‌ها و کمک کنیم به کاهش بلند شدن گرد و خاک دوما ًکه با پیش بینی شرایط اضطرار تصمیم گیران تصمیم گیری کنند در خصوص اینکه مثلاً فعالیت‌ها امروز به چه نحوی انجام شود معادن کار کنند یا نکنند و الی آخر.
