توسعه کمی و کیفی حمل و نقل عمومی در سال ۱۴۰۲

به گزارش خبرگزاری صدا وسیما رادیو تهران در برنامه شهر آفتاب با حضور  سید جعفر تشکری هاشمی رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای اسلامی شهر تهران موضوع توسعه حمل و نقل عمومی در سال ۱۴۰۲ را بررسی کرد.

سوال: کاری که مختص سال ۱۴۰۲ است و سبب می‌شود که بار ترافیکی از روی دوش مردم برداشته شود به نظر شما چیست؟
تشکری هاشمی: همان طور که همه تحلیلگران ترافیکی معتقد هستند و این در محافل علمی بار‌ها تکرار شده اگر می‌خواهیم ترافیک شهری ما کاهش پیدا کند باید یک حمل و نقل عمومی جذاب و مناسب را برای همه شهروندان و در همه نقاط شهر فراهم کنیم به گونه‌ای که دسترسی در کلیه نقاط شهر به این حمل و نقل فراهم باشد، هدف اصلی سال ۱۴۰۲ را در شهرداری تهران و بر مبنای برنامه‌ای که در شورای اسلامی شهر مصوب کردیم این است که این حمل و نقل را با یک جهش مواجه کنیم انشاالله بخش برجسته و مهم برنامه‌های ما توسعه کیفی و کمی حمل و نقل عمومی خواهد بود.
سوال: برخی معابر الگو‌های تکرار شونده هم دارند مثلا فلان ساعت فلان گذر همیشه هم بار ترافیکی زیاد است به نظر شما گره‌ها کی باز میشود؟
تشکری هاشمی: ببینید گره‌ها به صورت آنی و یکدفعه باز نمی‌شود اگر شما می‌بینید برخی از نقاط شهر انواع خودرو‌ها در ترافیک شهری متوقف هستند و وقت مردم دقایق طولانی صرف عبور از یک محدوده‌ای که شاید به عنوان گلوگاه ترافیکی از نگاه شما و شهروندان عزیز باشد اگر بخواهیم ریشه آن را پیدا کنیم این است که چرا انقدر حمل و نقل شخصی باید سلطه داشته باشد بر آمد و شد‌های شهری، ما باید کاری کنیم که حتی در آن نقاط گلوگاهی شهر که ساعات طولانی در طول روز با ترافیک‌های سنگین مواجه هستند رو به کاهش برود مردم باید ببینند به جای اتلاف وقت در یک مسیر مشخص میتوانند از یک حمل و نقل استفاده کنند که در زمان کوتاه‌تر آن‌ها را به مقصد می‌رساند بنابراین به صورت یک دفعه قابل انجام نیست در طول یک دوره زمانی منطقی میشود این موضوع را به یک نقطه خوب و منطقی رساند.
سوال: این زمان منطقی به نظر شما چه زمانی است؟
هاشمی تشکری: این تدریجی است مثلاً ما همین الان در مترو تهران ۱۵۰۰ واگن بیشتر نداریم، یک برنامه‌ای را با هماهنگی دولت داریم دنبال میکنیم خوشبختانه مسائل قانونی آن هم برای تامین پیش پرداخت قرارداد ساخت واگن‌ها حل شده و با سازنده مذاکرات لازم صورت گرفته این ۶۳۰ واگن که نزدیک به ۴۰ درصد واگن‌های موجود می‌شود را از یک و نیم سال آینده وارد مدار می‌شود، به این مفهوم است که از یک سال و نیم آینده به بعد برداشت مسافر از طریق مترو افزایش پیدا خواهد کرد یا در مورد خطوط شما شاهد بودید که در روز‌های آخر سال بخش بزرگی حدود ۹ و نیم کیلومتر از خط ۶ مترو به بهره برداری رسید خطی که در گذشته عمده کار‌های عمرانی آن انجام شده بود، ولی تکمیل نشده بود این کار صورت گرفت و بخش اعظمی از شهروندان غرب تهران دسترسی به شبکه مترو را پیدا کردند.
سوال: من مثال بیاورم همین مسیر نیایش تا آبشناسان یک خط اتوبوس نیست و مردم مجبور می‌شوند وسیله شخصی بیاورند حتی محله شهران هم که دسترسی آن به مترو وجود ندارد این‌ها نمونه‌هایی است که حمل و نقل را برای مردم مشکل کرده و مجبور می‌شوند خودرو بیاورند و میلیون‌ها لیتر بنزین مصرف می‌شود کی قرار است این اتفاق بیفتد و این بار از دوش مردم برداشته شود؟
تشکری هاشمی: به همین دلیل هم ما دیدیم تا ناوگان تامین نشود چه به لحاظ کمی و کیفی همین وضعیت آشفته ادامه پیدا خواهد کرد لذا می‌بینید که در بودجه ۱۴۰۲ شورای اسلامی شهر تهران ۶ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان فقط برای خرید اتوبوس گذاشتیم که این اتوبوس‌ها خریداری شوند و البته این‌ها مثل مترو نیست که زمان زیادی ببرد در سال جاری اگر شهرداری به این مصوبه به درستی عمل کند که البته ما پیگیری جدی هم خواهیم کرد که غیر از این نباشد وقتی این مبلغ تبدیل به خرید اتوبوس شود می‌تواند تأثیر شگفت انگیزی بر شبکه بگذارد البته یک اصل کلیدی وجود دارد که شهرداری از این ظرفیت قانونی که برای فراهم کردیم به نحو مطلوب استفاده کند لذا ما تاکیدمان بر این بوده به خصوص در غرب تهران و حمل و نقل عمومی ضعیف است شبکه اتوبوسرانی تقویت شود و شبکه مترو تکمیل شود و این می‌تواند انبوه خودرو‌های که از غرب تهران وارد هسته مرکزی شهر می‌شوند را کاهش دهد به علاوه خیلی از خودرو‌هایی که در سطح شهر تردد می‌کنند را می‌دانیم از شهر‌های اطراف تهران وارد شهر می‌شوند بنابراین شهر‌های اطراف را هم باز به عنوان شهر‌های هدف مورد توجه قرار دادیم و به دنبال حل این آمد و شد‌های این شهر‌ها به تهران هستید تا حجم کمتری از خودرو‌ها از شهر‌های اطراف وارد تهران شوند
این یک پکیجی است که باید در تمام ابعاد چه در بخش اتوبوسی چه در بخش مترو و حتی در بخش تاکسی با استفاده از ون‌هایی که پیش‌بینی کردیم وارد ناوگان شود و باز برای شهرداری تهران ما هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان کمک به خرید خودرو ون را پیش بینی کردیم که این اقدامات را شهرداری انجام دهد و این ناوگان وارد شبکه حمل و نقل عمومی تهران شوند و طبیعی است که با این حجم از وسایل حمل و نقل عمومی می‌توانیم پیش بینی کنیم که استفاده از خودرو به شکل چشمگیری کاهش پیدا کند.
سوال: الان درحوزه حمل و نقل شهری چه تعداد اتوبوس یا چند واگن مترو یا چند دستگاه تاکسی لازم داریم که به استاندارد لازم برسیم؟
تشکری هاشمی: در بخش مترو ما ۲۰۰۰ واگن باید اضافه کنیم به خطوط فعلی مترو تهران تا به آن وضعیت آرمانی برسند این در مصوباتی که در دولت بود برای ۱۱۰۰ واگن موافقت شده، ۶۳۰ واگن قرارداد آن تکمیل شده و ما این پیش‌بینی را داریم که از یکسال و نیم آینده به تدریج این ۶۳۰ واگن وارد شوند و البته تا رسیدن به این دو هزار تا هنوز راه زیادی در پیش داریم.
در بخش اتوبوس، شهر تهران حداقل ۷ هزار دستگاه اتوبوس نیاز دارد آنچه الان موجود است حدود ۱۶۰۰ تا ۱۷۰۰ دستگاه اتوبوس فعال داریم پیش‌بینی ما این است با خرید شش هزار و دویست میلیارد تومان که در بودجه امسال گذاشتیم و این باید با مشارکت باید با همکاری بخش خصوصی صورت بگیرد که این پول تبدیل شود به تعداد بیشتری از اتوبوس‌ها می‌تواند تقریباً ما را به سقف ۵۰% حداقل برساند یعنی اگر شهرداری تهران خرید اتوبوس‌ها را به درستی انجام دهد الان به ما قول دادند دو هزار دستگاه را قراردادش را بستند یا در حال قطعی شدن است، این دو هزار دستگاه به علاوه آن هزار و ۷۰۰ دستگاه که عرض کردم یعنی ما را به ظرفیت تقریباً نصف نیاز تهران میرساند گرچه نیاز ما تکمیل نمی‌شود، ولی می‌توانیم بگوییم یک جهش نسبت به وضع فعلی است.
امیدواریم همین رویه در سال ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴ هم دنبال شود و مردم ببینند در طی یک دوره زمانی منطقی وضعیت اسفبار حمل و نقل عمومی شهر به یک وضعیت مطلوب انشالله تبدیل شود.
سوال: محاسبه شده پولی که بابت انرژی پشت ترافیک هدر می‌رود را چه طور به تولید تزریق کرد و بتوانیم کمک کنیم که تورم را مهار کنیم؟
تشکری هاشمی: بار‌ها این پژوهش‌ها صورت گرفته و نشان می‌دهد نه تنها پول بنزینی که در پشت ترافیک‌های سنگین هدر می‌رود حتی تکنولوژی پایینی که خودرو‌ها دارند و اتلاف وقتی که صورت می‌گیرد با هم تجمیع می‌شوند و ما یک مصرف غیر متعارف سوخت را داریم، ولی تصمیم راجع به این موضوع در سطح کلان و ملی باید گرفته شود یعنی این صرفه جویی‌ها تبدیل شوند به خدمات حمل و نقل عمومی شهر، مجلس مصوبه‌ای را در این رابطه دارد ماده ۱۲ پیش‌بینی شده که از محل همین صرفه جویی‌ها مبالغی را به شهرداری‌ها بدهند تا تبدیل به وسایل حمل و نقل عمومی شود، در چند سال گذشته این موضوع متوقف بود، ولی خوشبختانه در سال ۱۴۰۱ در دولت دوره سیزدهم خوشبختانه استارت این کار خورد و ما شاهد این بودیم که فقط در سال گذشته حدود ۱۵۰ تا ۱۶۰ دستگاه اتوبوس را به شهرداری تهران تحویل دادند این عدد خیلی خیلی کم است در مقابل نیاز ها، ولی این تفکر که از محل صرفه جویی مصرف سوخت به توسعه حمل و نقل عمومی شهر کمک کنند به نظر می‌آید یک مصوبه عاقلانه و عالمانه است، ولی باید به درستی اجرا شود و سیاست‌های تشویقی برای این که چه شهرداری‌ها و چه مردم با کاهش مصرف سوخت حتی وزارت صنعت و معدن با تولید خودرو‌هایی که سوخت کمتری مصرف می‌کنند این صرفه جویی تبدیل شود به خدمات حمل و نقل عمومی بهتر و خودرو‌های با کیفیت بالاتر و در نهایت آسمان آبی تر.
سوال: چاله‌ها در بزرگراه‌ها هم دغدغه مردم است و می‌گویند هم ضرر مالی دارد و ضرر جانی، فوریتی که شورای شهر برای حل این مسئله دارد و اقدامی که می‌خواهد بکند را ممکن است برای ما بگویید.
تشکری هاشمی: برآورد‌هایی که همکاران شهرداری در بخش مربوط به تامین آسفالت مورد نیاز شهر تهران داشتند این بود که اگر حدود هزار و صد میلیارد تومان بودجه در اختیارشان بگذاریم می‌توانند این معایب روکش‌های آسفالت سطح شهر را بهبود ببخشند، ما ۷۰۰ میلیارد تومان مستقیم در بودجه پیش‌بینی کردیم و یک ۲۰۰ میلیارد تومان دیگر حدود ۹۰۰ میلیارد تومان، دو کارخانه آسفالت خریداری شد که آسفالت‌های با کیفیت وارد چرخه آسفالت کاری شهر شود و با کارخانجات موجود دیگری که در اختیار شهرداری تهران است بتوانند انشاالله حجم بیشتری از آسفالت و کیفیت بالاتری را اجرا کنند، امسال بودجه‌ای که پیش‌بینی کردیم به نظر می‌رسد حداقل ۷۰ تا ۸۰ درصد نیاز شهر تهران تامین خواهد شد اگر شهرداری تهران بتواند این بودجه را جذب کند ما حتماً در اصلاحیه بودجه که معمولاً در اواسط سال این پیشنهاد ارائه می‌شود می‌توانیم باز هم منابع در اختیارشان بگذاریم تا انشاالله وضعیت روکش آسفالت شهر بهتر شود.
سوال: این عدد و رقم بودجه که گفتید ۶ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان چقدر پیش بینی می‌کنید که محقق شود فکر میکنید چند سال طول بکشد که یک تعادل منطقی در تعداد واگن‌ها و اتوبوس‌ها به وجود بیاید؟
تشکری هاشمی: به نظر می‌رسد ظرف سال جاری و حداکثر سال آینده اتوبوس به تعداد کافی از محل منابع شهرداری، کمک‌های دولت و مشارکت بخش خصوصی به طور قطع قابل انجام است البته این اراده مدیریت شهری را هم می‌طلبد فقط پول و مصوبه بودجه نیست که راهگشا است این حداقل مورد نیاز است، ولی اهتمام مدیریت شهری را هم می‌خواهد البته میدانم معاون محترم حمل و نقل تلاش بسیار خوبی را در این جهت انجام می‌دهند بنابراین ما ظرف سال ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ قطعا می‌توانیم نیاز‌های اتوبوسی شهر تهران را به وضعیت مطلوب برسانیم، ولی در مورد مترو هم پول بسیار بسیار بالایی را نیاز دارد و هم اینکه تولید آن زمان بر است، ولی ما با ۶۳۰ واگن کار را شروع کردیم و امیدوارم که انشالله در سال‌های آینده چه کمک دولت و چه منابع شهرداری تهران به کمک این شهر بیاید و ما بتوانیم به حدود دو هزار واگن کسری مان نزدیک شویم شما مستحضر باشید یک واگن مترو الان حدود ۶۰ میلیارد تومان قیمت دارد بنابراین یک رام قطار که شما در خطوط مشاهده می‌کنید حدود ۴۲۰ میلیارد تومان باید فقط پول خرید یک رام قطار داده شود این را شما بخواهید برای کسری دو هزار تا و حتی همین ۶۳۰ تا متوجه میشوید چقدر بودجه کلان را می‌طلبد.
سوال: کمیسیون شما با کمیسیون عمرانی در ساخت و ساز‌ها تفاهم دارید تا مکانی ساخته نشود که یک گره ترافیکی ایجاد کند؟
تشکری هاشمی: کمیسیون عمران و حمل و نقل یک کمیسیون است و ما در این کمیسیون برای این که ساخت و ساز‌ها روال مطلوب و قانونی و همینطور مزاحمت‌های ترافیکی نداشته باشد شرکت تهران را الزام کردیم که هیچ پروژه عمرانی در مقیاس بزرگ در شهر اجرا نشود مگر اینکه مطالعات ترافیکی انجام شود، عارضه سنجی ترافیکی صورت بگیرد و تمام آن الزامات ترافیکی ساخت و ساز جدید مورد توجه قرار بگیرد والا پروانه ساخت شهرداری تهران مجاز نباشد به این گونه بنا‌ها بدهد؛ لذا نظر جنابعالی به این ترتیب تامین می‌شود که ما در این کمیسیون عارضه سنجی ترافیکی تمام نیازمندی‌هایی که با ساخت و ساز به وجود می‌آید چه به لحاظ پارکینگ و چه به لحاظ راه‌های دسترسی و سایر عوامل تاثیر گذار بر ترافیک را آنجا بررسی و تحلیل می‌کنند و در پروانه ملزم می‌کنند که سازنده این ملاحظات را داشته باشد و حتی اگر قابل انجام نباشد از آن ساخت و ساز جلوگیری کنند.