پخش زنده
امروز: -
بیش از ده دستاورد هسته ای کاربردی در روزهای آینده رونمایی می شود
سخنگوی سازمان انرژی اتمی گفت:امسال حدود ۱۵۹ دستاورد هسته ای که در زندگی مردم کاربرد دارد انتخاب شده که بیش از ده مورد از آن در روزهای آینده افتتاح و معرفی می شود.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما؛ شبکه خبر در برنامه میز اقتصاد، با جناب آقای دکتر بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی، درباره توسعه اقتصاد هسته‌ای گفتگویی کرد مشروح گفتگو را در ذیل بخوانید.
سوال: محصولاتی که الان معرفی شده یک گلچینی از محصولاتی بوده که سال گذشته در سازمان انرژی اتمی تولید شدند درست است؟
کمالوندی: همان طور که اطلاع دارید ما در آستانه سالگرد فناوری هسته‌ای که روز ۲۰ فروردین هست اصولا آن دستاورد‌هایی که سازمان در طول سال دارد معرفی می‌کنیم به نمایش می‌گذاریم افتتاح می‌کنیم و به اطلاع مردم عزیز می‌رسانیم امسال هم مثل سنوات قبل می‌دانید که ۱۵ سال است حداقل از سال ۱۳۸۵ این جشن دارد برگزار می‌شود زمانی که ما اولین بار توانستیم به صورت صنعتی بتوانیم غنی سازی کنیم ۲۰ فرودین به عنوان روز فناوری هسته‌ای مطرح شد و هر ساله هم ما مراسمی داریم و در طول سال به همکارانمان اطلاع می‌دهیم و مواردی و شاخص‌هایی را بهشون اعلام می‌کنیم در خصوص این شاخص‌ها عمده اش مواردی است که کاربرد در زندگی مردم دارد که مواردی که در واقع دستاورد داشته این‌ها را به ما معرفی می‌کنند تعداد زیادی معمولا معرفی می‌شود شاید صد‌ها مورد هست که این‌ها ممیزی می‌شود بررسی می‌شود امتیازدهی می‌شود تعدادی از آن‌ها انتخاب می‌شود ما امسال حدود ۱۵۹ مورد داشتیم که حداقل ده مورد از آن‌ها را انشالا طی روزهای آینده به صورت افتتاح و رونمایی معرفی خواهیم کرد.
سوال: گفتید که پرکاربرد بودن در زندگی مردم و این که مردم بتوانند از این استفاده کنند از ملاک‌های انتخاب است در برنامه امروز با توجه به عنوانش می‌خواهیم به توسعه اقتصادی این محصولات هم بپردازیم و بازار‌هایی که ایجاد می‌کنند و قاعدتا همان جنبه چه قدر می‌تواند مشکلات مردم را برطرف کند هست اگر اجازه بدهید حوزه به حوزه جلو برویم خوب بحث رادیو دارو‌ها امروز هم در گزارش داشتیم هم رادیو داروی تشخیصی داشتیم که معرفی شد هم رادیوی داروی درمانی توضیح تشخیصی گالیوم بود فکر میکنم توسعه درمانی هم رادیو رادیوی فکر کنم ید ۱۳۱ بود الان در حوزه رادیو دارو چه قدر بازار مناسب هست برای شرکت‌هایی چه داخلی چه بین المللی که در این حوزه کار می‌کنند؟
کمالوندی: معمولا محصولات صنعت هسته‌ای را دو دسته تقسیم می‌کنند حوزه انرژی و حوزه غیر انرژی در حوزه انرژی عمدتا تولید برق نیروگاه‌های اتمی هستند حوزه غیر انرژی در واقع مهم ترینش می‌شود رادیو دارو حوزه‌های دیگر هم داریم که در کشاورزی ست در محیط زیست، در حوزه صنعتی هم ما کار‌های زیادی داریم یعنی همان طور که برای بیماران رادیو دارو استفاده می‌کنیم پرتو دهی یا استفاده از پرتو را در حوزه‌های مختلف صنعتی استفاده می‌کنیم حالا فرصت بشود من اشاره میکنم موارد مختلف را، ولی همان طور که فرمودید حداقل سه مورد داریم که در حوزه‌هایی که جدید هستند درحوزه‌هایی که رادیو دارویی دارد برای درمان و تشخیص انواع سرطان متاسفانه در کشور ما الان در واقع در اوج سرطان هستیم نسبت به روندی که کشور‌های صنعتی داشتند جایی که کشور‌های صنعتی حدود ۱۵، ۲۰ سال پیش بودند والان دارد یک مقداری پایین می‌آید ما در واقع به آن قله می‌رسیم تعداد افرادی که درگیر سرطان هستند خیلی زیاد است سال گذشته فقط ۱۳۰ هزار مورد ما داشتیم این‌ها نیازمند این هستند که ما تولید رادیو دارو بکنیم، انواع روش‌ها را به کار ببریم که بتوانیم به درمان این بیماران کمک بکنیم.
سوال: به حوزه پزشکی اشاره کردید یکی از محصولاتی که در حوزه پزشکی الان دارد تولید می‌شود و به بهره برداری هم رسیده استفاده از رادیو ایزوتوپ‌ها هست که فکر میکنم از فرآوری آب سنگین به وجود می‌آید یک گزارشی در این زمینه آماده شده ببینیم. آقای دکتر به جلوگیری از خام فروشی آب سنگین رسیده بودیم و داشتیم اشاره می‌کردیم که از همین آب سنگین توانستیم محصولات مختلفی را بیاوریم استخراج بکنیم ایزوتوپ‌ها یکی از این محصولات است که از همان‌ها محصولات مختلف مثل همین اوره نشان دار شده یا آن کیت‌های تشخیص غربال گری کودکان که فکر میکنم ۵۰ تا بیماری را نشان می‌داد توانستیم به بهره برداری برسیم؟
کمالوندی: هم کیت غربالگری که اشاره کردید حدود ۴۷ بیماری متابولیستی را در همان بدو تولد نشان میدهد یعنی شما می‌توانید با استفاده از این کیت‌ها تشخیص بدهید که چه نوع بیماری مثلا فرض کنید ۱۰ سال ۱۵ سال ۳۰ سال دیگر این فرد گرفتارش بشود و از همان روز شروع کنید جلوگیری کنید از درگیر شدن فرد با بیماری با روش‌های مختلف حتی ممکن است با یک پرهیز‌های ساده غذایی باشد بتوانید جلوی این بیماری‌ها را بگیرید خوب این باعث می‌شود که ما هزینه درمان زیادی را صرفه جویی کنیم مشکل کمتری داشته باشیم با بیماری که می‌تواند ایجاد بشود و خود آن خسارت باز علاوه بر درد‌ها و رنج انسانی که ایجاد می‌شود مشکلات اقتصادی زیادی هم بتواند ایجاد بکند یک نمونه از این موارد که آب سنگین را شما اشاره کردید شما ما الان در جایگاهی هستیم که شاید دیگر تولید آب سنگین واقعا صادر نکنیم یک زمانی آب سنگین را صادر می‌کردیم کیلویی ۳۰۰، ۳۵۰ یعنی یک لیتر آب سنگین ۳۰۰، ۳۵۰ دلار می‌دادیم الان قیمتش حدود هزار و ۱۲۰۰ دلار هست، ولی همان حاضر نیستیم صادر کنیم، چون ما میتوانیم هم استفاده تحقیقاتی و هم دارویی از این‌ها تولید بکنیم که بعضا مواردی از این‌ها هست که به صورت میلی گرمش هزاران دلار است خوب وقتی ما میتوانیم ارزش افزوده در واقع داشته باشیم چرا این‌ها را صادر بکنیم ضمن اینکه ما مراکز تحقیقاتی را داریم تامین می‌کنیم یک نمونه به طور مثال همین آب سنگین بود که می‌خواستند کارخانه آب سنگین نداشته باشیم من البته در مورد راکتور آب سنگین صحبت نمی‌کنم در مورد کارخانه آب سنگین هست همان آبی که در واقع غنی می‌شود استفاده‌ای که می‌تواند داشته باشد در مصارف مختلف حالا در حوزه پزشکی، در حوزه (گداخت؟) هستش در آینده، چون انرژی آینده بشریت انرژی گداخت هست یعنی ما الان داریم از انرژی شکافت استفاده می‌کنیم شکافت اتم هست شاید در حدود ۷۰ سال ۸۰ سال آینده دیگر نیازی به این نباشد و از انرژی در واقع گداخت استفاده بکنیم خوب آب سنگین در واقع این زمینه را برای ما فراهم می‌کند، ولی بسیاری در حوزه تشخیصی نه فقط در حوزه‌های تشخیص‌های بحث‌های بیماری در حوزه‌های صنعتی هم ما میتوانیم استفاده کنیم خوب موارد متعددی شما در طول این چند سال گذشته دیدیدالان ما میتوانیم بگوییم در وضعیتی قرار داریم که داریم جهش می‌کنیم نسبت به سنوات قبلی
سوال: جهش در حوزه فناوری است یا اینکه نه در کنار فناوری جهش در حوزه اقتصادی هم به وجود می‌آید؟
کمالوندی: هر دوی این‌ها، اقتصاد بدون فناوری نمی‌تواند اقتصاد درآمد زایی باشد ما در این فناوری جهش پیدا کردیم به طور مثال یک نمونه دارویی که دارد الان رویش کار می‌شود و تقریبا جواب هم داده دوستان ما به اسم پایادارو گذاشتند حتی بحثی بود که حالا چرا اسمش را یه چیزی بگذاریم که در دنیا هم مفهوم داشته باشد صحبت همکاران این بود که ما پایا می‌گذاریم بگذارید آن‌ها ترجمه کنند.
سوال: توضیح می‌فرمایید.
کمالوندی: یعنی شما به تدریج می‌دانید که رادیو دارو، دارو‌های شیمیایی جایگزین این‌ها می‌شود از طریق ایزوتوپ‌های پایدار در واقع تاثیراتی که می‌تواند روی متابولیسم بدن انسان بگذارد یواش یواش دارو‌های امروز شیمیایی جای خودشان را به این جنس از دارو‌ها میدهد البته در دنیا روی این موضوع تحقیق می‌شود خوشبختانه ما یکی از بهترین‌ها هستیم یکی از پیشرو‌ها هستیم ما نه فقط آب سنگین مان بهترین آب سنگین دنیاست می‌دانید که خود آمریکایی‌ها زمانی که می‌خواستند بخرند آب سنگین ما را بردند آنالیز کردند ۱۰، ۱۲ صفحه آنالیز برای ما فرستادند و این مدارک الان موجود است ما بهترین تولید آب سنگین دنیا را داشتیم الان هم آب سنگین ما رده اول دنیا هست و مشتری زیادی دارد، ولی همین آب سنگین باید تبدیل شود به مشتقات دیگر مثل آن کاری که با نفت می‌شود شما می‌برید پتروشیمی باز از پتروشیمی می‌توانید مشتقات دیگری بگیرید به عبارتی ارزش افزوده یعنی ارزش این را بیشتر می‌کند ارزش افزوده بیشتری دارد به طول مثال من عرض میکنم در سال گذشته ما علاوه بر جوابگویی به داخل کشوردر حوزه آب سنگین فقط ۱۵ میلیون دلار محصولات آب سنگین صادر کردیم برنامه دو سه سال آینده شرکت ما این است که بتواند به صد میلیون دلار برساند ضمن اینکه این بحث اقتصادی در حوزه فناوری هم چشم به این داریم می‌دوزیم که بتونیم یکی از در واقع پیش رو‌ها باشیم در سطح جهانی به لحاظ دارو‌هایی که در این حوزه دارد کار می‌شود.
سوال: آقای دکتر به پایا دارو هم اشاره کردید پایا دارو را برای ما باز می‌کنید نام ایرانی برایش گذاشتید گفتید یک دارو است که از ایزوتوپ‌های پایدار استخراج می‌شود درست است؟
کمالوندی: هدف این است که نوع دارو‌هایی که از ایزوتوپ‌های پایدار استفاده می‌کند این ایزوتوپ‌های پایدار در واقع با آب سنگین ترکیب این‌ها بتواند همان کاری را انجام بدهد که دارو‌های شیمیایی انجام می‌دهند در بدن این یک حوزه کاملا جدید است و ورود ما به این حوزه به مفهوم این است که از سطح تکنولوژی در این حوزه در جهان نه تنها عقب نیستیم بلکه جلوتر هم هستیم میتوانیم بگوییم پیش غراول هستیم در این حوزه عرض کردم آن تحقیقاتی که دارد می‌شود حجم تحقیقات در این حوزه در این زمینه در دنیا بسیار تصاعدی دارد اضافه می‌شود به همین دلیل است که تقاضای آب سنگین در دنیا خیلی زیاد شده ما واقعا نمی‌توانیم جوابگوی این باشیم که تامین بکنیم آب سنگینی که مورد نیاز باشد در سطح دنیا که به ما مراجعه می‌کنند.
سوال: چون اقتصادی هم نیست ما می‌آییم این را فرآوری می‌کنیم ارزش افزوده بیشتر ازش ایجاد می‌کنیم همان طور که خودتان گفتید و محصولش را می‌فروشیم؟
کمالوندی: دقیقا همین طور است وقتی یک چیزی را ما میتوانیم ارزشش را بیشتر کنیم و بعد صادر بکنیم چرا آن را، من عرض کردم در آینده ما شاید خودمان صادر کننده آب سنگین نباشیم و در واقع استفاده کننده هستیم عمده دانشگاه‌های خودمان که در این زمینه‌های مختلف دارند تحقیق می‌کنند داریم تامین می‌کنیم باوزارت بهداشت ارتباط خوبی داریم عرض کردم نسل آینده دارو‌ها، دارو‌هایی خواهد بود که از مشتقات آب سنگین خواهد بود و از دوترا‌ها خواهد بود در واقع مسیری هست که هر کشوری بخواهد عقب بماند بعدا با هزینه‌های زیاد بخشی از آن را بگیرد کما اینکه در تکنولوژی رقابت زیاد است و به این زودی هم به ما نمی‌دهند مخصوصا به ما، به این دلیل که این‌ها منبع قدرت هستش و در علم روابط بین الملل که کشور‌های قدرتمند برداشت شان این است که اگر کشوری قدرتمند بشود استقلال بیشتری دارد وابستگی کمتری دارد بنابراین مولفه‌های قدرت را باید ازش گرفت یکی از مهم‌ترین مولفه‌های قدرت تکنولوژی است حالا تکنولوژی با کاربرد‌های مختلف فناوری که در حوزه‌های مختلف حالا عرض کردم یک نمونه بارزش حوزه رادیو دارو حداقل حدود یک میلیون انسان در کشور ما صد‌ها هزار نفر وابسته این تولیدات ما هستند یعنی این تولیدات اگر نباشد تشخیص بیماری‌ها سخت می‌شود درمانش بسیار سخت می‌شود بیماری‌هایی که رنج زیادی ایجاد می‌کند برای بیماران متاسفانه خوب در این زمینه می‌دانید که تحریم‌ها هم شامل این حوزه کردند و حالا اگر لازم شد توضیح می‌دهیم بنابراین ما نباید به این بسنده کنیم که حالا اگر می‌گویند ما دارو را تحریم نمی‌کنیم سراغ تولید دارو نرویم کما اینکه دارو را هم دارند تولید می‌کنند نمونه اش همین شرکت پارس ایزوتوپ ما هست که تحریم کردند آمریکایی‌ها و ما مکاتبات متعددی هم گفتیم که شرکت ما داشته باشد گفتیم شما اگر راست می‌گویید که رادیو دارو و دارو را تحریم نمی‌کنید خوب این شرکت دارد این کار را می‌کند کار دیگری انجام نمی‌دهد.
سوال: بازهم جلو گیری شد؟
کمالوندی: متاسفانه نشد، سه بار نامه با فاصله‌های چند ماه بعد از یک سال و خورده‌ای جواب دادند که نه شما وابسته هستید به انرژی اتمی، خوب طبیعتا هر شرکتی باشد وابسته می‌شود به انرژی اتمی چرا، چون سه مسیر دارد که رادیو دارو تولید شود یک مسیر عمده اش که ۷۰ درصد است استفاده از راکتور است و راکتور در اختیار شرکت‌های معمولی نیست این دولت‌ها هستند که راکتور‌ها را دارند بنابراین به هر بهانه‌ای تحریم را اعمال می‌کنند و ما نباید اجازه بدهیم که دستمان زیر ساطور این‌ها باشد وخوشحالیم که به استحضار هموطنان عزیز برسانیم که الان بیماران ما که مراکز پزشکی مراجعه می‌کنند پزشکی هسته‌ای، رادیو دارویی که دارند مواد اولیه اش عمده اش دارد در کشور تولید می‌شود اگر چه یک بخش مختصری هم ما داریم وارد می‌کنیم، ولی تولید، تولید‌های خودمان هستش و از این بابت میتوانیم بگوییم که کما اینکه در گذشته مورد داشتیم که بنزین را تحریم کردند یعنی، چون فکر می‌کردند بنزین باعث می‌شود که سختی و مشقت ایجاد بشود برای مردم و مردم معترض شود نسبت به دولت در این حوزه هم آمده بودند و این حوزه هم حوزه بسیار غیرانسانی هست به نظر من یکی از وظایف ما این است که بتوانیم در جایگاه‌های بین المللی، مراجع بین المللی لوایحی بدهیم که در واقع چهره این‌ها را هم مشخص و آشکار کنیم.
سوال: چون بحث‌ها مختلف است و وقت برنامه هم محدود است یکی از حوزه‌هایی که خوب متخصصان ما توانستند در آن وارد بشوند و موفق بودند حوزه کشاورزی بوده و زیست محیطی یک گزارش در این زمینه داریم ببنیم و در این حوزه هم وارد شویم، در خصوص محصولاتی که تولید شد در حوزه کشاورزی در سال‌های گذشته ما سامانه‌های پرتودهی را داشتیم حالا چه در حوزه گاما یا همین درحوزه الکتریسته بود آفت کش‌های مختلف بود که برای مزارع استفاده شد آفت کش‌های معروفی که برای مگس‌های مدیترانه‌ای استفاده شد و توانست مشکل کشاورزان را حل بکند یا همان باغات پسته توانستیم دستاورد داشته باشیم در این حوزه صحبت می‌کنید سیاست انرژی اتمی در این حوزه چطور بوده و الان به توسعه اقتصادی رسیده در بازار، وارد شده، میتوانیم واردش کنیم و برای وارد کردنش به چه مولفه‌هایی نیاز داریم؟
کمالوندی: آن حوزه غیر انرژی که عرض کردم یکی از حوزه‌ها کشاورزی است کشاورزی بخش‌های مختلف دارد نگاه کنید ما حدود فکر میکنم حداقل ۱۳۰ یا ۱۴۰ میلیون تن ما محصولات کشاورزی داریم براساس آماری که داریم حدود یک سوم تا یک چهارم این محصولات در مسیر انبار، انبار رفتن یا با آفات این‌ها از بین می‌رود اگر خیلی خلاصه بخواهم عرض کنم ما بتوانیم این آفت‌ها را کنترل کنیم حدود ۳۰، ۴۰ میلیون تن در واقع به تولیدات کشاورزی مان کمک کردیم در این زمینه خوب کار‌های زیادی در علوم و فنون و هسته‌ای کار می‌کنند هم عرض شود که شرکت کاربرد پرتو‌ها که همین الان آقای دکتر شیرمردی توضیح دادند ۱۲ سامانه پرتودهی در بخش‌های مختلف کشور قرار است که انشالا مستقر شود که هر کدام ما فعلا یک دانه داریم از این سامانه ها، ولی این‌ها به تدریج با توجه به اینکه خودمان میتوانیم تولید بکنیم در حال افزایش هست.
سوال: ما فناوری مختلفی در حوزه صنعت هسته‌ای الان توانستیم با تلاش متخصصان تولید کنیم برای این که این فناوری بیاید در بازار و در حوزه اقتصادی نمایان شود با بخش‌های خصوصی سازمان هم همکاری دارد؟
کمالوندی: قطعا یکی از آن کار‌هایی که ما باید انجام بدهیم در واقع مشارکت با بخش خصوصی است طبیعتا در دنیا فناوری‌ها در ابتدا وقتی به وجود می‌آیند از دل علم و این رویش تحقیقات انجام می‌شود از یک سطحی به بعد دیگر باید صنعتی شود و از سطح صنعتی باید تجاری شود در واقع این چرخه سوخت صنعتی ایجاب می‌کند که شما که در یک مقطعی این را تجاری کنید اگر تجاری نکنید و خودتان استفاده کنید بعد از مدتی رقابت پذیر نیست و هزینه هایش افزایش پیدا می‌کند پس باید انبوه تولید شود تا بتواند رقابت پذیر باشد برای این کار به هر حال حوزه مسئولیت ما نیست باید چکار کنیم باید شرکت‌هایی را پیدا کنیم که شرکت‌ها بیایند سرمایه گذاری کنند و این فناوری را ما در اختیارشان قرار دهیم و آن‌ها تولید کنند و به بازار بدهد و توزیع کنند.
نظر شما