علل و نشانه‌های کمبود ویتامین ب ۱۲

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما ؛ ویتامین ب ۱۲ یک ویتامین محلول در آب است که در تولید گلبول‌های قرمز خون و DNA و عملکرد سیستم عصبی نقش دارد و به طور طبیعی در مواد غذایی حیوانی از جمله گوشت، ماهی، مرغ، تخم مرغ و لبنیات یافت می‌شود.

پوست رنگ پریده یا زردی
افراد دچار کمبود ویتامین ب ۱۲ اغلب رنگ پریده هستند یا پوست و چشم آن‌ها مایل به زرد است. چرا که کمبود B۱۲ در تولید گلبول‌های قرمز مشکل ایجاد می‌کند. ویتامین B۱۲ در تولید DNA مورد نیاز برای ساخت گلبول‌های قرمز نقش اساسی دارد و بدون آن سلول‌ها قادر به تقسیم نیستند. این مشکل باعث کم خونی مگالوبلاستیک می‌شود که گلبول‌های قرمز بسیار بزرگتر از آن می‌شوند که از مغز استخوان خارج شده و وارد گردش خون شوند. بنابراین، تعداد کمی گلبول قرمز در خون در گردش است و پوست رنگ پریده به نظر می‌رسد.
شکنندگی گلبول‌های قرمز موجب تجزیه بسیاری از آن‌ها افزایش بیلی روبین می‌شود و بیلی روبین در صورت تجزیه سلول‌های قدیمی خون توسط کبد تولید و زیادی بیلی روبین موجب زردی پوست و چشم می‌شود.

ضعف و خستگی
ضعف و خستگی از علائم شایع کمبود ویتامین B۱۲ است چراکه بدن ویتامین B۱۲ کافی برای ساخت گلبول‌های قرمز خون که اکسیژن را به سراسر بدن منتقل می‌کند، ندارد. در افراد مسن، این نوع کمخونی اغلب به دلیل یک بیماری خود ایمنی ایجاد می‌شود که به آنمی پرنیشوز معروف است.
افراد مبتلا به این کمخونی پروتئین مهمی به نام فاکتور ذاتی را تولید نمی‌کنند. فاکتور ذاتی برای جلوگیری از کمبود B۱۲ ضروری است، زیرا در روده با اتصال به ویتامین B۱۲ موجب جذب آن می‌شود.

احساس سوزن سوزن شدن
یکی از عوارض جدی کمبود طولانی مدت B۱۲، آسیب عصبی است. ویتامین B۱۲ نقش مهمی در مسیر متابولیک تولیدکننده چربی میلین دارد که به عنوان نوعی محافظ، احاطه کرده است. بدون B۱۲، سیستم عصبی قادر به عملکرد صحیح نیست. یکی از علائم رایج آن، احساس سوزن سوزن شدن است که شبیه احساس سوزش در دست و پا است. معمولا علائم عصبی مرتبط با کمبود B۱۲ در کنار کم خونی دیده می‌شود.

تغییر در حرکت
در صورت درمان نشدن، آسیب به سیستم عصبی ناشی از کمبود B۱۲ می‌تواند باعث تغییر در راه رفتن شود. حتی ممکن است بر تعادل و هماهنگی بدن تأثیر بگذارد و فرد را بیشتر در معرض زمین خوردن قرار دهد. این علامت اغلب در کمبود B۱۲ تشخیص داده نشده در افراد مسن دیده می‌شود، زیرا افراد بالای ۶۰ سال بیشتر مستعد کمبود B۱۲ هستند. با این حال، پیشگیری یا درمان کمبود ممکن است تحرک را بهبود بخشد.

گلوسیت و زخم‌های دهانی
ابتلا به گلوسیت یا زبان ملتهب و متورم می‌تواند نشانه اولیه کمبود ویتامین B۱۲ باشد، در این حالت رنگ و شکل زبان تغییر کرده و دردناک، قرمز و متورم می‌شود این التهاب می‌تواند زبان را صاف نشان دهد، زیرا تمام برآمدگی‌های کوچک حاوی جوانه‌های چشایی روی زبان، ناپدید می‌شود. گلوسیت علاوه بر دردناک بودن می‌تواند نحوه غذا خوردن و صحبت کردن را نیز تغییر دهد.

تنگی نفس و سرگیجه
اگر به دلیل کمبود B۱۲ دچار کم خونی شده اید، ممکن است احساس تنگی نفس و کمی سرگیجه داشته باشید. چرا که بدن فاقد گلبول‌های قرمز خون است تا بتواند اکسیژن کافی را به سلول‌های بدن برساند.

اختلال در بینایی
یکی از علائم کمبود ویتامین B۱۲، تاری دید یا اختلال در بینایی است. زمانی رخ می‌دهد که کمبود B۱۲ درمان نشده منجر به آسیب سیستم عصبی و عصب بینایی شود. این آسیب می‌تواند سیگنال عصبی را که از چشم به مغز منتقل می‌شود مختل کرده و این وضعیت به عنوان نوروپاتی بینایی شناخته می‌شود.

افراد در معرض خطر کمبود ویتامین ب ۱۲
سالمندان، افرادی که قسمتی از روده آن‌ها با جراحی برداشته شده است، افرادی که از داروی متفورمین برای دیابت استفاده می‌کنند، گیاهخواران و کسانی که دارو‌های ضد اسید مصرف می‌کنند در معرض کمبود ب ۱۲ هستند. متأسفانه علائم کمبود ویتامین B۱۲ ممکن است بعد از سال‌ها ظاهر شود و تشخیص آن را پیچیده می‌کند.
گاهی کمبود B۱۲ با کمبود فولات اشتباه گرفته می‌شود چرا که کمبود B۱۲ باعث کاهش سطح فولات می‌شود. با کمبود فولات ممکن است کمبود ویتامین ب ۱۲ را پنهان کرده و مشکل اصلی دیده نشود.