خشکسالی ۳۰ ساله مبنای علمی ندارد

به گزارش خبرگزاری صداوسیما، دکتر ابراهیم اسعدی رئیس پژوهشگاه هواشناسی آب و کشاورزی با حضور در برنامه روزنه بهاری رادیو گفتگو به موضوع روز جهانی اب پرداخت و افزود: روز جهانی آب مصادف با سوم فروردین هر سال (۲۲ مارس) از سوی سازمان ملل نام‌گذاری شده‌است. روز جهانی آب، اولین بار در سال ۱۹۹۲ میلادی، در کنفرانس محیط زیست و توسعه سازمان ملل در شهر ریودوژانیرو کشور برزیل رسماً مطرح شد، در این کنفرانس از تمامی کشورها خواسته شد تا به منظور اجرای بیانیه شماره ۲۱ سازمان ملل، این روز را به عنوان روز ترویج و آگاه‌سازی مردم در مورد آب اختصاص دهند.

مشروح گفتگو به این شرح است: 
سوال : امروز روز جهانی آب است ، آقای دکتر آیا امسال که ترسالی بود دیگر فعلا مشکل آب ما حل شده است؟
اسعدی : همه می دانیم که بحران آب یک وضعیت مزمنی است و یک فشار فزاینده ای است که به دلایل مختلف در سال های اخیر به منابع آب آمده یعنی ما اگرچه یک سال خوب هم داشته باشیم دلیل نمی شود که مشکلات ما حل شده باشد و ما باید خیلی جدی تر از همه این حرف ها فکر کنیم به جبران آن فشاری که در سال های اخیر به منابع آب آمده و سعی کنیم آن ها را جبران کنیم یعنی اگر چند سالی هم خیلی خوب باشد باز ما به نقطه های آغازینمان هنوز زمان طولانی داریم که برگردیم ، یک مسئله در موقعیت های مختلفی باید دنبال چاره گشت قطعا یک سری بحث ها کلان است مدیریت های کلان است ولی به هرحال الگوی مصرف و این که هر فرد به تنهایی با چه فرهنگی و با چه روشی همان مقدار منابعی که در اختیارمان است را بتوانیم مدیریت کنیم در مصارف روزمره می تواند اثر معناداری داشته باشد بنابراین مسئله رعایت و دقت به این که این منابعی که هر روز به راحتی در اختیار ما قرار میگیرد تا شیر آب را باز می کنیم آب می آید و بقیه چیزها ، چیزهایی است که خیلی شکننده تر از آن چیزی هستند که شاید ما تصور کنیم .
سوال : شاید این سوال ، سوال خیلی از شنونده ها باشد برخی از کارشناسان معتقدند که ما وارد مرحله خشکسالی سی ساله شدیم و برخی دیگر این نظر را رد می کنند و می گویند نه ما بارندگی هایی که داشتیم به ترسالی رسیدیم و مسئله خشکسالی سی ساله منتفی است ، نظر شما به عنوان یک کارشناس چیست ؟
اسعدی : واقعیت این است که این موضوع خشکسالی سی ساله مبنای علمی ندارد ، بشر براساس دانشی که دارد و امکاناتی که دارد و ابزاری که دارد می تواند چیزهایی را بررسی کند و نتایجی را بگیرد ، موضوع خشکسالی سی ساله به خودی خود در این مفهوم خاص، مفهومی ندارد یعنی مبنای علمی ندارد مسئله این است که تمام بررسی های داخلی و بین المللی نشان می دهد که به صورت کلی کره زمین دارد به سمت گرمتر شدن می رود و این گرمتر شدن فشار بیشتری وارد خواهد کرد به منابع آبی ، یعنی ما یک خشکسالی اختصاصی در ایران یا در این منطقه نداریم که بگوییم یک دوره خشکسالی سی ساله داریم و واردش شدیم یا نه ولی این را می دانیم که به صورت کلی با افزایش جمعیت و با افزایش گرمایش جهانی هر روز منابع ما خصوصا مسئله آب محدودتر می شود و نیازمند رعایت بیشتر است ولی چیزی تحت عنوان خشکسالی سی ساله برای این کشور یا این منطقه به خودی خود مفهوم علمی ندارد .
سوال : بارندگی ها امسال خیلی خوب بوده خدا را شکر می کنیم ، برای استفاده بهینه از این نعمتی که در اختیار ما قرار گرفته ما باید چه کنیم ؟ یا این که مسئولین دراین راستا چه کارهایی را باید انجام دهند که بشود از این منابع به درستی استفاده کرد یعنی مصرف بهینه داشته باشیم تا مثلا تابستان به کمبود آب برنخوریم ؟
اسعدی : هر اصلاحی یا هر برنامه ای جنبه های مختلف دارد یک بخش هایی کلان است که بر می گردد به نهادهای دولتی و تصمیم گیران کلان که خوب کارهای زیادی است که باید انجام بشود خصوصا تاکید ما این است که هر چه بیشتر بتوانند از پیش بینی ها و اطلاعات هواشناسی استفاده کنند برای عملیاتی که می خواهند انجام دهند مثلا اگر قرار است سدی باز شود یا قرار است دشتی آبیاری شود خیلی لازم است که این اطلاعات چون ما هرچه جلوتر می رویم هر قطره باران برای ما ارزش بیشتری پیدا می کند خیلی از اتفاقات قابل پیش بینی و قابل محاسبه است و این است که در سطوح کلان پیشنهاد ما این است که بیشتر از اطلاعات هواشناسی استفاده شود و در برنامه ریزی های میان مدت، کوتاه مدت و حتی دراز مدت این مسئله لحاظ شود . از نقطه نظر دیگر بخش جامعه و کاربران است که تقریبا همه دیگر آشنا هستند با این معیارهای رعایت مصرف و این که قدر آب را بدانیم من فکر می کنم به جای این که بخواهیم به مردم بگوییم چه کار کنند و چه نکنند بهتر است یادشان بیاوریم که این آب می تواند فردا در لوله نباشد به هر علت حالا مقصر هر کسی باشد ، فعلا اگر کاری به این مسئله نداشته باشیم این که این را به عنوان یک ماده ارزشمند و این که ممکن است فردا در لوله نباشد و یا ممکن است کیفیتش به این میزان نباشد بنابراین در هر کاری که می کنیم در شست شو و پخت و پز و آبیاری و غیره همین مسئله اگر مدنظر باشد من فکر می کنم خیلی می تواند ما را آگاهی دهد که آیا داریم درست مصرف می کنیم یا خیر .

سوال : بله به ما این هشدار را می دهد که به این موضوع بیشتر فکر کنیم . اگر به کلمه آب دقت کنیم دو حرف بیشتر نیست ولی پشت سر آن خیلی حرف است اگر همین آب یک روز صبح بلند شویم شیر آب را باز کنیم ببینیم آب وجود ندارد واقعا زندگی آن روز ما و روزهای بعدی کاملا مختل است . توصیه های جهانی شما چیست ؟ برخی توصیه ها خانوادگی است ، سازمانی است اما توصیه های کلان تر را می خواهیم از شما بشنویم .
اسعدی : در تمامی بررسی های جهانی متفق القول هستند که کره زمین در حال گرم شدن است و متاسفانه این شدت حتی از شدتی که پیش بینی شده بود برای دهه های گذشته هم بیشتر شده و معمولا شاید جالب باشد برای شنوندگان وقتی ما در مورد آینده داریم صحبت می کنیم چون دقیقا نمی دانیم که در آینده چه اتفاقی می افتد آیا مثلا فرض کنید خدای نکرده ده سال دیگر جنگ جهانی خواهد بود یا نه ، آیا مثلا تکنولوژی های جدیدی خواهد آمد یا نه ، چون دقیق نمی دانیم در آینده چه اتفاقی ممکن است بیفتد می آییم سناریوبندی می کنیم می گوییم سناریوی خوش بینانه ، سناریوی متعادل و سناریوی بدبینانه که در خوش بینانه فرض بر این است که کشورها بیایند به تعهدات جهانی شان عمل کنند و تولید گازهای گلخانه ای را کم کنند و سناریوی بدبینانه این است که با سرعت بیشتری تخریب شود ، جنگ هم بشود سوخت های فسیلی هم همچنان افزایش یابد ، واقعیت این است که در تمام این سناریوها وضعیت آینده زمین خوب نیست حتی در خوش بینانه اش یعنی این قدر آلاینده وارد شده و آن قدر فشار وارد شده و آن قدر تغییرات اتفاق افتاده که حتی در سناریوی خوش بینانه که کشورها در مقیاس جهانی و بین المللی درست عمل کنند هنوز این افزایش ادامه پیدا خواهد کرد ولی به میزان بسیار کم .
سوال : در کنار همه سناریوهایی که شما اشاره فرمودید فکر کنیم که سهم ما چیست ؟ بیشتر به این موضوع فکر کنیم و تعمق داشته باشیم این قدر ساده از کنار مسائل نگذریم .