امیدواری دانشمندان چینی به مریخ‌نورد خاموش «ژورونگ»

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما ، نزدیک شدن به تابستان مریخی می‌تواند جان تازه‌ای به این ماموریت بدهد. مریخ‌نورد چینی ممکن است گیر کرده باشد، اما دانشمندانی که از داده‌های این مأموریت استفاده می‌کنند، هنوز امیدوارند که این وسیله بتواند دوباره فعال شود و یک بار دیگر کاوش کند. این مریخ‌نورد در ماه مه ۲۰۲۲ وارد خواب زمستانی شد.
در ۱۰ فوریه، ماموریت تیان‌ون ۱ چین - اولین ماموریت بین سیاره‌ای این کشور - دومین سالگرد خود را در مدار مریخ جشن گرفت. اما به نظر می‌رسد یکی از بخش‌های اصلی این ماموریت یعنی مریخ‌نورد ژورونگ، متوقف شده است و عکسی نیز از وضعیت ساکن آن وجود دارد.
ژورونگ در ماه مه ۲۰۲۲ وارد خواب زمستانی برنامه‌ریزی‌شده شد تا از زمستان تاریک و سرد مریخ خارج شود، زیرا این مریخ‌نورد برای تامین انرژی و گرما به انرژی خورشیدی متکی است. کنترل‌کننده‌های آن در اداره ملی فضایی چین (CNSA) پیش‌بینی می‌کردند که در ماه دسامبر با بازگشت نور در بهار مریخ بیدار شود، اما آژانس هنوز هیچ به‌روزرسانی درباره ژورونگ ارائه نکرده است.
ژورونگ، که بخشی از ماموریت مریخی تیان‌ون ۱ چین است، در مه ۲۰۲۱ در «یوتوپیا پلانیتیا» (Utopia Planitia) فرود آمد. این مریخ نورد در ماه مه ۲۰۲۲ وارد حالت خاموش شد. قرار بود در دسامبر سال گذشته، در زمان اعتدال بهاری شمالی مریخ، زمانی که دما و شرایط روشنایی برای این وسیله نقلیه خورشیدی مساعدتر بود، به طور مستقل فعالیت خود را از سر بگیرد، اما این اتفاق نیفتاده است. با این حال، «یی ژو» دانشیار موسسه علوم فضایی در دانشگاه علم و فناوری ماکائو، به VICE World News گفت که ممکن است هنوز برای ژورونگ امیدی وجود داشته باشد.
چین درباره وضعیت ژورونگ اظهار نظری نکرده است، اما تصاویر مدارگرد شناسایی مریخ ناسا (MRO) ثابت می‌کند که مریخ نورد برای مدتی ثابت مانده است.
ژو گفت: تصاویر مدارگرد شناسایی مریخ ناسا نشان می‌دهد که ماسه و گرد و غبار آن را پوشانده است، بنابراین این امر قطعا به توانایی آن در تبدیل نور خورشید به برق آسیب می‌رساند.
یی گفت: ما باید صبر کنیم، زیرا اکنون بهار است و بعداً، فصل تابستان در مریخ خواهد بود. سپس باید نور خورشید بیشتری دریافت کند و دما نیز افزایش می‌یابد. وقتی باتری کاملاً شارژ شد، مریخ نورد یا ابزار آن ممکن است دوباره کار کند.
ژورونگ ابزار‌های فعالی برای تمیز کردن آرایه‌های خورشیدی خود دارد، اما دوره عدم فعالیت آن در منطقه‌ای که مستعد طوفان‌های گرد و غبار است ظاهراً بر توانایی آن در تولید برق و حفظ گرما تأثیر گذاشته است. ژورونگ مانند سایر مریخ نورد‌ها از جمله کاوشگر ماه یوتو چین، واحد گرمکن رادیوایزوتوپی ندارد، اما در عوض دارای یک جفت «پنجره» است که به ماده شیمیایی به نام n-undecane اجازه می‌دهد انرژی گرمایی را ذخیره کند.
جیا یانگ، معاون طراح ارشد ماموریت تیان‌ون-۱ در سپتامبر ۲۰۲۲ به خبرنگاران گفت: ژورونگ زمانی که دو شرط برآورده شود، به طور مستقل از خواب بیدار می‌شود و آن دمایی بیش از ۵ درجه فارنهایت (منفی ۱۵ درجه سانتیگراد) و تولید انرژی بیشتر از ۱۴۰ وات است.
خواه ژورونگ دوباره بر می‌خیزد یا نه، این ماموریت از عمر برنامه‌ریزی شده خود یعنی سه ماه زمینی فراتر رفته است. این مریخ‌نورد نیز مانند مدارگرد همراه خود تیان ون۱، اهداف علمی اولیه خود را تکمیل کرده است.
تیان ون-۱ اولین ماموریت کاوش مریخ توسط چین است که شامل یک مدارگرد، یک فرودگر و یک سطح‌نشین است. تیان-ون ۱ در ماه فوریه سال ۲۰۲۱ میلادی به مریخ رسید و در ماه مه، سطح‌نشین حامل مریخ‌نورد ژورونگ روی یک ناحیه به نام یوتوپیا پلانیتیا (Utopia Planitia) که دشت وسیعی در نیمکره شمالی مریخ است، فرود آمد. گرچه مریخ‌نورد ژورونگ برای یک ماموریت سه ماهه طراحی شده بود، اما این مریخ‌نورد عملکرد خوبی داشت و توانست بیش از زمان مدنظر محققان در مریخ کاوش کند که این موضوع محققان را شگفت‌زده کرد.
تیان ون-۱ هفت محموله علمی با خود دارد که شامل دوربین‌هایی با وضوح متوسط و بالا برای نقشه‌برداری از مناطق بزرگ مریخ و عکسبرداری از سطح این سیاره است. علاوه بر آن رادار کاوش زیرسطحی MOSIR و رادار صوتی به جستجوی یخ در زیر سطح سیاره سرخ می‌پردازند.

اهدافی که مورد کاوش قرار می‌گیرند شامل دهانه‌های برخوردی، آتشفشان‌ها و دره‌ها است. تیان ون-۱ با خود یک طیف‌سنج کانی‌شناسی نیز دارد که با آن ترکیبات سطح سیاره سرخ را مورد بررسی قرار می‌دهد.

داده‌های به دست آمده از تیان‌ون-۱ برای برنامه‌ریزی ماموریت‌های آینده به مریخ نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد که از جمله آن‌ها می‌توان به ماموریت بازگرداندن نمونه از مریخ در سال ۲۰۲۸ اشاره کرد.