عملکرد ستاد مبارزه با مواد مخدر در یک سال گذشته

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، دکتر اسکندر مومنی با اشاره به حضور در اجلاس سالانه مبارزه با مواد مخدر گفت: این اجلاس با عنوان کمیسیون بین المللی مواد مخدر سازمان ملل هر سال دهه سوم اسفند برگزار می‌شود، که یک هیأت عامل و ۵۳ عضو دارد که جمهوری اسلامی ایران عضو آن هیأت عامل است و بقیه کشور‌ها به عنوان ناظر می‌توانند حضور پیدا کنند. طبق آماری که داده شد، امسال بزرگترین اجلاس بود که ۲۵۰۰ نفر بیش از ۱۵۰ هیأت از کشور‌ها و سازمان‌های مختلف شرکت داشتند، چند رئیس جمهور و نخست وزیر هم بودند و این اجلاس برگزار شد و جمهوری اسلامی ایران عضو آن هیأت اصلی و عاملش است که در خصوص صدور قطعنامه‌ها و تصمیمات سازمان ملل در حوزه مواد مخدر تصمیم می‌گیرد.

 

وی گفت: این اجلاس چند بخش مختلف دارد؛ یک کمیته اجلاس است که همه کشور‌ها در صحن عمومی دیدگاه‌های خود را بیان می‌کنند و اقدامات و دستاورد‌های خود را مطرح می‌کنند و یک بخش کمیته قطعنامه‌ها است، که قطعنامه‌های مربوط به سازمان ملل در آن کمیته‌ها بررسی می‌شود که ایران جزو هیأت عامل یا اصلی کمیسیون مواد مخدر است و بعد نشست‌ها و برنامه ریزی‌های جانبی است که این برنامه‌های عمومی اجلاس سالانه است.

 

 

 

مومنی افزود: جمهوری اسلامی ایران هم در اجلاس عمومی اقدامات خود در یک سال گذشته را بیان و مطالباتش از سازمان ملل و جامعه جهانی را مطرح کرد که با استقبال خوبی همراه شد، به موضوع تحریم‌های ظالمانه نیز که مانعی جدی در مسیر جمهوری اسلامی ایران است، اشاره شد، چرا که ایران به نمایندگی دنیا مبارزه می‌کند و در خط مقدم مبارزه قرار دارد. 

 

دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر ادامه داد: تقریباً می‌توان گفت، هیچ قطعنامه‌ای بدون نظر ایران، در این مجمع به تصویب نمی‌رسد؛ سازمان ملل رسماً اعلام کرد که ایران با فاصله رتبه اول کشفیات مواد مخدر دنیا را دارد، آن‌ها می‌دانند اگر ایران کنترل نکند باید گِرم به گِرم در کوچه پس کوچه‌های اروپا دنبالش بگردند، ایران نیاز به تقدیر‌ها و تشویق‌ها ندارد و فقط به وظیفه خود عمل میکند. 

 

مومنی با اشاره به نشست‌های جانبی اجلاس، گفت: با رؤسای هیأت تعدا زیادی از کشور‌ها نشست و تبادل نظر داشتیم. با ملاقات‌های دوجانبه، چند جانبه، کشور‌های همسایه، همسو و دیگر کشور‌ها رایزنی خوبی داشتیم. نمایشگاهی در حاشیه اجلاس برگزار شد، برای اولین بار یادمان شهدا در مقر اصلی سازمان ملل در وین برپا کردیم که بسیاری از مقامات و مسئولین سازمان‌های بین المللی سازمان ملل ادای احترام کرده و به خانواده‌های این شهدا ابراز همدردی کرده و اذعان کردند که شهدای شما برای نجات انسانیت و بشریت مبارزه کردند. 

 

وی افزود: در بخشی دیگر تفاهم نامه و سند همکاری پنج ساله بین ایران با سازمان ملل منعقد و قرار شد کمک‌ها نسبت به قبل بیشتر شود. اما نکته بسیار مهم جنگ و نبرد بین دو نگرش و تفکر است. تعدادی از کشور‌ها که عموماً کشور‌های غربی هستند دنبال قانونی سازی تولید و مصرف مواد مخدر هستند. کشور‌هایی مثل آمریکا، کانادا و چند کشور اروپایی این کار را انجام دادند و دنبال این هستند که این موضوع را به عنوان قطعنامه سازمان ملل آورده و تولید، مصرف و انتقال مواد مخدر جرم زدایی شود و این را به همه دنیا هم تعمیم دهند. تعدادی از کشور‌ها مثل ایران این را نمی‌پذیریم و با آن مقابله می‌کنیم چراکه اگر آن اتفاق بیفتد، مواد مخدر هم مثل مصرف سیگار در همه دنیا به سرعت فراگیر می‌شود.

 

مومنی با اشاره به توجیه این کشور‌ها برای قانونی کردن مواد مخدر گفت: طبق گزارش سازمان ملل کشور‌هایی که مواد مخدر را قانونی سازی کردند، موجب افزایش تولید، قاچاق و مصرف مواد مخدر شده اند. چرا که پشت این قضیه یک مبادله مالی بسیار گسترده‌ای است، بنابراین یکی از مهمترین کار‌های ما جلوگیری از قانونی سازی این مسئله است. برخی کشور‌ها هم خودشان تولید کننده هستند، مثلاً یکی از این کشورها؛ تولید کننده عمده کاناویس است. کاناویس شامل ماریجوآنا، حشیش، خانواده گل و این‌ها می‌شود. این کشور‌ها به دنبال این هستند که، چون سرزمین شان زمینه کشت دارد، بتوانند صادر کنند؛ و اگر این اتفاق بیفتد به مرور و ظرف کمتر از پنج سال، مانند سیگار فراگیر شود. 

 

وی با اشاره به توفیق تقابل با کشور‌هایی که معتقدند باید مصرف مواد را آزاد شود، اظهار داشت:در اجلاس عمومی سازمان ملل هشدار خیلی جدی دادیم و الآن در صدد هستیم ورود پیش ساز‌ها را به کشور‌های مبدأ تحت کنترل در بیاوریم. مواد مخدر صنعتی که می‌گویند، این یک مواد اولیه اش؛ پیش ساز‌ها یا همان اسید‌هایی هستند مثل سودوفدرین و این‌ها که کاربرد دوگانه دارند و کاربرد اصلی شان در صنعت مثل صنایع شیمیایی است، پایه اصلی تولید مواد مخدر صنعتی است. اما در کجای افغانستان؛ این همه کارخانه دارد که نیاز به این مواد داشته باشد؟ آن‌ها، دانش آن را ندارند و در مدتی هم که در اشغال ناتو و آمریکایی‌ها بودند توسعه دادند، این نیاز به دانش گسترده و فناوری‌های جدید و مواد اولیه دارد. به عنوان یک قطعنامه الزام آور تمام کشور‌های تولید کننده‌ای که به سمت کشور افغانستان می‌آیند باید؛ تحت کنترل قرار بگیرد. 

 

 

دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر گفت: خانواده ها، مراقبت کنند، چرا که پیشگیری مهمترین اصل در حوزه مواد مخدر است. ما به عنوان سفیران و سربازان جمهوری اسلامی ایران در مجامع بین المللی این پیگیری را انجام می‌دهیم. جنگی است، چون یک طرفش منافع برخی از قدرت ها، مافیای بین المللی و بخش عمده‌ای اش هم برخی از دولت‌ها هستند. یک طرفش هم ما و برخی از کشور‌هایی مثل ما. راهش هم این است که ما از درون هم این بازدارندگی را ایجاد کنیم، مواد مخدر صنعتی بازگشتش بسیار بسیار سخت است و خیلی سخت بازگشت است و درمانش مشکل است. 

مهمترین مؤلفه این است که آگاه سازی صورت بگیرد توسط ما، نهاد‌های فرهنگی، رسانه‌ها و صدا و سیما تا مردم با عوارض آن آشنا شوند و خانواده‌هایی که در آغاز راه هستند مطلع باشند که ما در عین حالی که در آن جبهه مبارزه و مقابله هم می‌کنیم، در جبهه فرهنگی و پیشگیری هم تلاش مان را انجام می‌دهیم. 

 

وی گفت: سازمان ملل رسماً اعلام کرده افغانستان رتبه اول تولید تریاک، رتبه دوم تولید هروئین و مرفین و باز رتبه اول تولید شیشه را دارد. کشوری که این طور است این همه اسید‌ها و مواد اولیه برای چه به کار می‌رود آن جا؟ معلوم است که برای قاچاق است. تلاش می‌کنیم که به عنوان یک قطعنامه الزام آور سازمان ملل و اعضا بپذیرند که بتوانیم کنترل کنیم. 

 

مومنی افزود: دو نهاد بین المللی در این زمینه داریم، یکی UNODC و دیگری INCB که متولی اصلی هیأت بین المللی کنترل مواد مخدر است. آن نهاد اصلی است که می‌گوید کدام مواد آزادند، کدام مواد در زمینه پزشکی هم مصرف دارند ممنوع هستند. 

 این هیأت و برخی کشورها، همسویی کامل در این زمینه دارند. خیلی از کشور‌های غربی هم مثل ما فکر می‌کنند و در سخنرانی هایشان اعلام و موضع ما را تأیید کردند و یک تعداد از این‌ها هستند که تفکرات و ارزش‌های خود را به جامعه بین المللی تحمیل می‌کنند، بنابراین خیلی از کشور‌های اروپایی جلوی این تفکر ایستادند، چون می‌دانند نتایج کاملاً مشخص و پشتش هم منافع بسیار زیادی است. 

 

 

وی با اشاره به نقش خانواده‌ها در کنترل جوانان، ادامه داد: اولین راهکار به خانواده‌ها مراقبت است به خصوص با دوستانی که خودشان در زمینه مصرف مواد مخدر پرخطر هستند، آنان را شناسایی کنند، گوشه گیری یکی دیگر از نشانه‌های این موضوع است که جوان مصرف کننده خودش را از خانواده، دور می‌کند و ساعت‌ها در اتاق تنها می‌ماند و دیگری تغییر در رفتار و خلق و خوی است. تغییر رفتار‌هایی که ناگهان مشاهده می‌کنند حتماً جدی بگیرند. بیش از ۳۰ درصد نوجوانان و جوان‌هایی که معتاد شده بودند گفتند ما فکر نمی‌کردیم با یکی دو بار مصرف معتاد شویم و یا اینکه قدرت نه گفتن به همسالان نداشتند، دوم اینکه فکر نمی‌کردند معتاد شوند. این خیلی مهم است یعنی ۶۰ درصد از این‌ها به خاطر یک هیجان زودگذر و تجربه دنیای جدید، اتفاق جدید، یک تجربه سرخوشی آنی به مصرف روی آوردند.

 

مومنی افزود: با همکاری آموزش و پرورش که در این زمینه شروع شده، اقدامات پیشگیرانه در مدارس؛ صورت گرفته، ولی این حلقه بدون مراقبت خانواده‌ها به جایی نمی‌رسد و آنان با متوجه معتاد شدن فرزندشان بدون این که نگران شده و یا بدبینی غیرمنطقی داشته باشند یا نسبت به فرزندان به چشم دیگری نگاه کنند، یک مراقبت منطقی و علمی داشته باشند، با روان پزشک‌ها و روان شناس‌ها مشاوره کنند، به سرعت این تغییر رفتار و خلق خو‌ها را منعکس کنند و جلوی این اتفاق را بگیریم. تمام محققین و دانشمندان همیشه می‌گویند که راه حل اصلی؛ پیشگیری است و ارزش اصلی در اقدامات پیشگیرانه است.

 

 

دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر گفت: در اجلاسی که داشتیم، رسماً سازمان ملل اعلام کرد که سطح زیرکشت ۳۲ درصد افزایش پیدا کرده، زمانی که گزارش دقیقی دادند سال ۲۰۰۰ که افغانستان اشغال شد تولید مواد مخدرش ۲۰۰ تن بود، در برخی از سال‌ها به ۹۵۰۰ تن هم رسید؛ حدود ۵۰ برابر که این آمار رسمی است، آمار غیررسمی ما می‌گفت به ۱۰ هزار تن هم رسید. ما در عمل چیزی ندیدیم. فکر می‌کنم این‌ها بیشتر در شعار و نمایش است، دنبال جلب کمک‌ها باشند؛ ما در حوزه مواد مخدر صنعتی در همین دوره‌ای که طالبان آمد افزایش تولید را داریم و نه تنها کاهش پیدا نکرد که این خطرش بیشتر از سنتی است، یکی از کار‌هایی که ناتو و آمریکایی‌ها انجام دادند؛ اقتصاد افغانستان و معیشت مردم را وابسته به مواد مخدر کردند. ما حرفی که با سازمان ملل داشتیم و در این سند همکاری هم به آن اشاره شد گفتیم ببینید منشأ مواد مخدر کجاست؟ بالای ۹۰ درصد تولید تریاک جهان در این کشور صورت می‌گیرد، یعنی به گونه‌ای اقتصادشان را وابسته کردند. حرف ما با سازمان ملل است که البته در سند همکاری پنج ساله آمده و باید محقق شود و در عمل ببینیم چه می‌شود، شاید طالبان با این اقدام حتی سود بیشتری هم شاید عایدش شده باشد؛ در این ۲۰ سال هم سطح زیر کشت افزایش پیدا کرد، محصولات پر بازده شدند، اصلاح ژنتیکی شدند و غیر از این مواد مخدر صنعتی هم اضافه شد. ایران در همین سال گذشته قریب به ۸۰۰ تن کشفیات مواد مخدر داشته است که شاید ۹۰ درصدش ترانزیت است و برای بقیه نقاط دنیاست؛ تنها معبر ترانزیت ما نیستیم، یعنی از چهار مسیر ترانزیت می‌شود، از دریا، از شمال، سمت آسیای میانه و مسکو را نشانه می‌گیرد؛ شمال افغانستان، از آسیای جنوب شرق هم قاچاق داریم، از مسیر ایران داریم، با اقداماتی که دستگاه‌های مقابله‌ای ما انجام دادند، به ویژه ​ایثارگری و جان فشانی‌های نیروی انتظامی، همچنین وزارت اطلاعات و سپاه، از سمت ما میزان ترانزیت کمتر شده و هم قاچاق داخل. یعنی با این اقدامات در انسداد مرزها، مبارزات گسترده حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد از مسیر کشورمان کمتر شده. یکی از هدف گذاری‌های ما این است که از مسیر کشور ما عبور نکند و جا دارد در این حوزه هم ما به سهم خودمان از همه دستگاه‌ها تشکر کنیم، به ویژه به روح مطهر شهدایمان درود بفرستیم که برای نجات دیگران و بشریت جان شان را فدا کردند.

 

وی ادامه داد: خوشبختانه در حوزه مبارزه با مواد مخدر داخل کشور یک اجماعی وجود دارد، یعنی همه ارکان نظام، رئیس ستاد که رئیس جمهور هستند و دستگاه ها؛ چه دستگاه‌های مقابله‌ای و دستگاه قضایی همکاری بسیار خوبی دارند در این زمینه یا دستگاه‌های مقابله‌ای که ۸۶ درصد کشفیات مربوط به نیروی انتظامی است، همچنین وزارت اطلاعات و سپاه پاسداران، سازمان‌های دیگر مثل وزارت بهداشت، وزارت رفاه، ​سازمان بهزیستی در حوزه درمان و پیشگیری؛ وزارت آموزش و پرورش و وزارت ورزش؛ سازمان‌های دیگر مثل سپاه و نیروی انتظامی حتی خارج از وظیفه مقابله‌ای شان این کار‌ها را انجام می‌دهند. خوشبختانه یک اجماع، همکاری و همدلی خوبی در این زمینه وجود دارد، اما از سویی دیگر؛ جبر جغرافیایی و اینکه در کنار کشوری هستیم که متأسفانه اقتصادش را نابود کردند و تولید مخدر را به ۵۰ برابر رساندند. ما گریزی نداریم که مقابله مان همه جانبه باشد، یعنی هم فرهنگی و هم پیشگیری، هم مقابله‌ای و هم درمانی و هم اشتغال باشد. 

 

مومنی گفت: در زمینه اشتغال؛ یکی از کار‌های جدید جمهوری اسلامی ایران در مجمع عمومی کمیسیون مواد مخدر، بسترسازی برای راه اندازی تشکل مردمی خیرین است، برای اشتغال هم شروع به کار کردند و این مجمع خیرین یاری گران زندگی راه اندازی شد. قاطعانه بگویم امکان ندارد بدون مردمی سازی و حضور مردم، هیچ دولتی به تنهایی نمی‌تواند موضوع آسیب‌های اجتماعی را رفع کند. ما باید هر چهار حوزه را مجدداً تأکید می‌کنم مبارزه و مقابله، درمان، پیشگیری و توانمندسازی را توأماً پیش ببریم که این تجربه خیلی خوبی بود.

 

وی با اشاره به کشت جایگزین در افغانستان، گفت: موضوع معیشت جایگزین و کشت جایگزین؛ یکی از موضوعات ما با سازمان ملل است. ۹۰ درصد افغانستان تولید می‌شود و صادر می‌شود به همه دنیا. اینجا را باید کنترل کرد، به هر شکل ممکن، البته پیشنهاداتی داده شد؛ با توجه به اقلیم آن جا، نحوه سرمایه گذاری برای کشت‌های پربازده و پرمحصول پیشنهاداتی شده که این یکی از موضوعات اصلی ماست، راه اصلی؛ آن منشأ است، بقیه اش برخورد با معلول است، یعنی علت اصلی آن جاست، آن جا را باید کنترل کرد که این ۹۰ درصد را به حداقل ممکن برسانیم.

 

 

مومنی با اشاره به بحث اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر گفت: واقعاً قانون یک بستر است؛ باید تسهیل کند برای کسانی که مبارزه می‌کنند، درمان می‌کنند، بازدارنده باشد برای مجرمین و قاچاقچیان بزرگ، پیشنهاداتی شد و فکر می‌کنم مراحل آخرش را در دولت بگذراند. 

 

دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر افزود: کسی که مصرف کننده مواد مخدر است باید خود را درمان کند. تا زمانی که درمان می‌کند و تحت درمان است، مجرم نیست، به چشم بیمار به او نگاه می‌شود، ولی اگر نرفت درمان کند، تجاهر به اعتیاد و ایجاد مزاحمت برای دیگران کرد، در منظر و مرئا مصرف می‌کند، زندگی اش در خیابان است، سرقت می‌کند، نقض قانون می‌کند؛ آن جا مجرم محسوب می‌شود.