یمن، آزمون مهمی برای توافق ایران و عربستان است

  به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صداوسیما، سردبیر روزنامه اینترنتی رای الیوم در ویدئوی هفتگی خود با اشاره به این که مسئله توافق ایران و عربستان سعودی همچنان در صدر خبرها قرار دارد، افزود: این توافق بسیاری از ابزارهایی را که آمریکا و اسرائیل از آنها برای ایجاد شکاف در جهان اسلام و ایجاد جنگ داخلی و طایفه ای سنی - شیعی استفاده می کردند، از بین می برد.

عطوان با اشاره به این که منطقه در حال تغییر است و این توافق با موانعی روبروست که بارزترین آنها مسئله یمن است؛ یمن یمن یمن. گفت: پیش از آن که به این موضوع به عنوان موضوع اصلی صحبت امروز بپردازم می خواهم به مسئله مهم دیگری اشاره کنم. این مسئله سفر بشار اسد رئیس جمهور سوریه به روسیه و دیدار وی با ولادیمیر پوتین رئیس جمهور این کشور و از بین رفتن همه امیدها به آشتی و برگزاری نشست مهم بین بشار اسد و رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه است.

علت ناکامی در برگزاری چنین نشستی به این سبب بود که بشار اسد بر شرط کشورش برای برگزاری چنین دیداری اصرار و به هیچ وجه از آن عقب نشینی نکرد. شرط این است که تا وقتی ترکیه به شکل کامل از همه خاک سوریه عقب نشینی نکند، هیچ دیداری در کار نخواهد بود. هیچ بحثی در این باره وجود ندارد. به نظر من این اصرار بر شرط سوریه کاملا درست و بجاست. اگر اردوغان خواستار نشست است باید شرط سوریه را بپذیرد. آنها می گویند اجازه بدهید فعلا آشتی کنیم، بعدا پس از انتخابات می نشینیم و درباره عقب نشینی صحبت می کنیم، بابا دست بردار، کسی که برای برقراری روابط قوی با همسایگان کشورش جدی است فورا نیروهای خود را خارج می کند.

حضور این نیروها در سوریه غیرقانونی است. شما خاک دیگران را اشغال کرده اید. رئیس جمهور سوریه گفت حتی نشست چهارجانبه در سطح معاونان وزارت خارج و وزیر خارجه هم برگزار نخواهد شد. وی تاکید کرد که اول باید عقب نشینی صورت بگیرد بعدا درباره بقیه مسائل صحبت می کنیم. داستان همین است. این موضع سوریه به طور کامل با مواضع روسیه و ایران تناقض دارد. وقتی بشار اسد چنین حرفی را در مسکو می زند به این معناست که مستقل تصمیم می گیرد. اگر وی وابسته به مسکو بود فورا بر اساس ضمانت های روسیه با احیای روابط کشورش با ترکیه و دیدار با رئیس جمهور این کشور موافقت می کرد.

این مسئله بسیار مهم است و تاکید داشتم که این را بگویم. الآن کاملا روشن است که اردوغان در تنگنا قرار گرفته است نظرسنجی ها به نفع اردوغان و حزب وی نیست و زلزله اخیر نیز شرایط را برای دولت ترکیه بسیار سخت تر کرد. مسئله دیگر این که بر اساس نظرسنجی ها موضع مخالفان در حال تقویت است. کاملا روشن است که بشار اسد رئیس جمهور سوریه معادلات را تغییر داده است. در یازده سال گذشته اردوغان به دنبال سرنگون کردن بشار اسد بود اما الآن دیدار اسد با اردوغان و حل مشکل پناهندگان و بازگرداندن آوارگان سوری از ترکیه به کشورشان انجام نمی شود و این مسئله نقش مهمی در انتخابات آینده ترکیه دارد.

اکنون این سوال مطرح است که آیا اسد می خواهد معادله را تغییر دهد و با حمایت کامل از مخالفان دولت ترکیه که قول داده اند از سوریه عقب نشینی و غرامت پرداخت کنند و در بازسازی شرکت داشته باشند، اردوغان را سرنگون کند؟ سوال مهمی است. آیا بشار اسد در مسجد اموی با کمال قلیچدار اوغلو به عنوان رئیس جمهور ترکیه دیدار خواهد کرد؟ این هم سوال بسیار مهمی است. حق ماست که چنین سوالاتی را مطرح کنیم. مسئله سوریه الآن بسیار مهم و حساس است و نه تنها برای انتخابات ترکیه بلکه برای کل منطقه به مسئله مهمی تبدیل شده است و گمان می کنم بخصوص پس از توافق ایران و عربستان سعودی شاهد تحولات مهمی در منطقه باشیم. بعید نمی دانم سوریه با قدرت به صحنه بازگردد و عربستان سعودی و کشورهای حاشیه خلیج (فارس) به همراه نظام جدید ترکیه در بازسازی سوریه شرکت داشته باشند.

اکنون به توافق ایران و عربستان سعودی بر می گردیم. این توافق بسیار مهم است و بخصوص عربستان گام های خود را در این زمینه با احتیاط برمی دارد که البته چنین احتیاطی لازم و خوب است زیرا این توافق منطقه را تکان داد و در واقع برای منطقه مثل سونامی بود. ما در طول هشت سال گذشته با مشکلی به نام نزاع بین ایران و عربستان سعودی روبرو بودیم و در واقع جنگی بین آنها در جریان بود و کاملا روشن است که هر یک از این طرف ها از همه سلاح های خود در این جنگ استفاده کرد اما نتوانست طرف مقابل را شکست دهد و به این نتیجه رسیدند که فقط با آشتی و توقف اقدامات تحریک آمیز طایفه ای سنی - شیعی می توان از این بحران خارج شد. این مسئله مهمترین دستاورد این توافق است.

من به عنوان یکی از مخالفان سرسخت طایفه گرایی، از این بخش توافق بسیار خوشحال شدم زیرا اقدامات تحریک آمیز طایفه ای که در این خصوص صورت می گیرد در واقع کار آمریکا و اسرائیل است که ما شیعیان و سنی ها در دام آن افتاده ایم. این توافق بسیاری از ابزارهایی را که آمریکا و اسرائیل از آنها برای ایجاد شکاف در جهان اسلام و ایجاد جنگ داخلی و طایفه ای سنی - شیعی استفاده می کردند، از بین می برد. مسئله یمن آزمونی واقعی برای این توافق به شمار می رود. درست است، یمن. زیرا اگر یمن نبود این توافق اصلا به دست نمی آمد. اگر جنگ هشت ساله یمن نبود، این توافق حاصل نمی شد. همه به این نتیجه رسیده اند که این جنگ به جنگی فرسایشی تبدیل شده است. صدها میلیارد دلار در این جنگ هدر رفت اما به نفع چه کسی؟ فکر کنید که اگر این میلیاردها دلار برای توسعه یمن و منطقه و ایران و عربستان و مصر و بقیه کشورهای عربی استفاده می شد، چه اتفاقی می افتاد.

اما مشکل چیست؟ مشکلی اساسی در اینجا وجود دارد. به این معنا که عربستان سعودی از طریق مذاکره با دولت صنعا زمینه را برای این توافق آماده کرده و اسرای خود را با صنعا مبادله کرد و علاوه بر این به آتش بس هم دست پیدا کردند. الآن تقریبا یک سال کامل است که آتش بس برقرار است. فرودگاه صنعا را بازگشایی کردند و پس از آن نیز بندر الحدیده بازگشایی شد. محاصره کاهش یافت. بخشی از حقوق کارکنان در یمن پرداخت شد. همه اینها زمینه را برای توافق ایران و عربستان سعودی فراهم کرد. الآن مسئله حل و فصل سیاسی اوضاع در یمن مطرح است. در یمن دولت صنعا و مخالفان دولت صنعا که تحت حمایت عربستان سعودی و امارات عربی متحده هستند حضور دارند.

اکنون ایران و عربستان سعودی به عنوان دو طرف اصلی به توافق رسیده اند، به این ترتیب در یمن چگونه توافقی حاصل شود که رضایت همه طرف ها را جلب کند و مشکلی هم به وجود نیاید؟ مسئله اساسی که آزمونی واقعی برای این توافق به شمار می رود همین است.

مسئله دیگر این است که می گویند این توافق بندهای سری دارد. بسیار خوب، چنین چیزی طبیعی است. در هر توافقی بندهایی وجود دارد که اعلام نمی شود. سوال این است که این بندهای اعلام نشده کدام بندها هستند؟ به نظر من این بندها به دو مسئله مربوط می شوند. مسئله اول حل و فصل اوضاع یمن و به رسمیت شناختن دولت صنعا و پذیرفتن مشروعیت آن و ادغام طرف های دیگر در این دولت است و در همین حال دولت صنعا نیز امتیازاتی خواهد داد و طرف های دیگر در یمن را جذب خواهد کرد. باید به یاد داشته باشیم که عربستان سعودی در درجه اول منافع خودش را دنبال می کند. عربستان که بنگاه خیریه نیست بلکه در درجه اول به دنبال منافع خودش است و گمان می کنم هر چیزی را که با منافع این کشور تعارض داشته باشد کنار می گذارد. عبد ربه منصور هادی کجاست؟

اکنون برخی از محافل سعودی می گویند حرف ایرانی ها با هم یکی نیست و منابع قدرت متعددی در این کشور وجود دارد. برادر من، تاریخ و واقعیت ها را به خوبی مطالعه کنید، برای اولین بار در تاریخ ایران نوعی انسجام کامل بین قوای مجریه و مقننه و رهبر عالی (آیت الله سید علی خامنه ای) که حرف آخر را می زند، وجود دارد. همچنین در عربستان سعودی نیز حکومت مرکزی و منسجمی وجود دارد. به نظر من وجود انسجام بین مراکز قدرت در این کشورها باعث دستیابی به این توافق شد. چین هم در این توافق نقش بسیار مهمی ایفا کرد و شی جین پینگ رئیس جمهور این کشور در جریان سفر دسامبر گذشته به عربستان سعودی این مسئله را با محمد بن سلمان ولیعهد این کشور بررسی کرد و مسئله دستیابی به توافق از همین جا کلید خورد و به شکل کاملا پنهانی و محرمانه پیش رفت.

تصمیم گیری ها در ایران و عربستان منسجم و یکپارچه است و در چین نیز همین گونه است. امارات نیز به این توافق می پیوندد. علی شمخانی به امارات سفر کرد. کویت هم در صدد ترسیم مرزهای دریایی است. به نظر من منطقه به سمت برخی تغییرات گام بر می دارد. ممکن است حتی توافقاتی سری علیه اسرائیل به دست بیاید. ما که از این مسائل اطلاع نداریم. من خیلی خوشبین هستم.