نخستین نشست تخصصی بافت تاریخی شهر شیراز

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، مرکز فارس،در اولین نشست از سلسله‌نشست‌های بافت تاریخی شهر شیراز که در تالار کیمیای دانشکده هنر و معماری دانشگاه شیراز، با حضور جمعی از اساتید و صاحب‌نظران حوزۀ بافت تاریخی، مسئولان مدیریت شهری و دانشجویان برگزار شد، بر چالش‌ها و فرصت‌های توسعۀ پیرامون مکان‌های مذهبی در بافت تاریخی تأکید شد.

در ابتدای این نشست، دکتر مهدی نصیری، رئیس مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر شیراز، هدف اصلی مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر شیراز را کمک به شورای شهر در تصمیم‌گیری‌ها و کمک به شهرداری و دستگاه‌های اجرایی برای فعالیت‌های اجرایی برشمرد و بر اهمیت برگزاری سلسله نشست‌های تخصصی بافت تاریخی و فرهنگی شهر شیراز تأکید کرد.
وی در ادامه با اشاره به اهمیت منطقۀ بافت تاریخی شیراز، از اختصاص بیشترین بودجۀ عمرانی در میان مناطق شهرداری شیراز در سال آینده به شهرداری منطقه ۸ خبر داد و گفت: با کمک نشست‌ها و مطالعات تخصصی که صورت می‌گیرد، بافت تاریخی را احیا و از تصمیم‌های سلیقه‌ای و تخریب آن جلوگیری کنیم.
دکتر محمدسعید ایزدی معاون اسبق وزارت راه و شهرسازی و عضو هیأت‌علمی معماری دانشگاه بوعلی سینا همدان نیز در این نشست، گفت: هر گفت‌وگویی زمینۀ مناسبی را برای اطلاع‌رسانی و هم‌اندیشی فراهم می‌کند و به‌جد معتقدم که این کار مؤثر و کارآمد است.

وی افزود: یکی از مشکلات کشور ما تکرار بسیار اشتباهات است؛ یعنی در طول دهه‌های مختلف، ما تجربه‌هایی داشتیم که از آن درس نگرفتیم. شاید این گفتگو‌ها زمینه را برای درس‌آموزی از تجربیات گذشته فراهم کند.
عضو هیأت‌علمی دانشگاه بوعلی سینا، ضمن اشاره به هم‌پیوندی کالبدی و کارکردی میان اجزا و عناصر بافت‌های تاریخی در شهر‌های ایران بر ضرورت استفاده از تجربیات گذشته به‌منظور برنامه‌ریزی‌های آینده در بافت‌های تاریخی تأکید کرد.
دکتر ایزدی با اعتقاد به اینکه محیط تاریخی (محدوده‌های تاریخی-فرهنگی شهرها) به‌عنوان میراث فرهنگی یک ملت، سازندۀ اصلی منظر تاریخی شهری و بیانگر ارزش‌های اجتماعی، اقتصادی و محیطی‌اند بر لزوم توجه توأمان به حفاظت از میراث فرهنگی ناملموس و میراث فرهنگی ملموس و میراث تاریخی-طبیعی اشاره کرد.
وی ادامه داد: محدوده‌های تاریخی-فرهنگی، به‌منزلۀ بخشی جدایی‌ناپذیر از پیکره و استخوان‌بندی شهر امروزند؛ ازهمین‌رو پرداختن به موضوع حفاظت و احیای این پهنه‌های ارزشمند، باید با رویکردی جامع‌نگر در مقیاس شهر و سرزمین پیرامونی مورد توجه قرار گیرد. این رویکرد بایستی متضمن تقویت و استمرار رابطه همه‌جانبۀ محدوده‌ها با کل شهر باشد.
دکتر علی کریم‌زاده، رئیس کارگروه شهرسازی و معماری مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر شیراز نیز با بیان اینکه بحث مداخلات در بافت صرفاً دغدغه کشور ما نیست و در شهر‌های مذهبی مانند مکه، مدینه و کاظمین هم این بحث وجود دارد، گفت: بنده معتقدم افرادی که دغدغۀ مباحث مذهبی دارند؛ باید هم‌پیوندی و منظر تاریخی را در اولویت قرار بدهند.

وی با اشاره به ظرفیت‌های ویژۀ شهر شیراز و مزین بودن این شهر به سومین حرم اهل بیت (ع) بیان کرد: شهر شیراز محل دفن امامزادگان و بزرگوارانی است که سرآمدشان حضرت احمدبن موسی (ع)، حضرت سیدعلاالدین حسین (ع) و حضرت علی‌بن حمزه (ع) است که به‌عنوان مفاخر و وزنه‌های مذهبی این شهر هستند.
او در ادامه به اهمیت نقش فرهنگی و تاریخی این شهر اشاره کرد و گفت: این شهر در دو دورۀ تاریخی بعد از اسلام یعنی آل بویه و زندیه پایتخت بوده و توانسته طی یک تاریخ ۲ هزارساله، تمام عناصر کالبدی، معنوی، فرهنگی و تاریخی را کنار خود جمع کند. این یک فرصت استثنایی برای ماست که باید توجه داشته باشیم پدران ما چه میراثی برجای گذاشته و ما چه میراثی برای آیندگان و فرزندانمان قرار هست داشته باشیم.
دکتر کریم‌زاده افزود: ما در مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر شیراز به‌جد مباحث مداخله در بافت را، چه بافت تاریخی و چه بافت فرسوده پیگیری می‌کنیم و این مسئله را جزء اولویت‌های کاری خود در مرکز پژوهش‌ها قرار داده‌ایم و به دنبال روشنگری هستیم که اگر قرار است مداخله‌ای اتفاق بیفتد، مداخله با بهترین شیوه و بهترین سبک اتفاق بیفتد.
دکتر سهند لطفی، معاون پژوهشی دانشکدۀ هنر و معماری دانشگاه شیراز هم به‌عنوان سخنران نشست بافت تاریخی شهر شیراز، گفت: ما هروقت بخواهیم راجع به شرایط شهر‌ها و بافت‌های خودمان مطلبی را بگوییم، با واژۀ «امروزه» آغاز می‌کنیم. ما به‌دلیل محدودبودن در شرایط زمانی و مکانی روی شرایط حال ناپایدار تأکید می‌کنیم که این یکی از مهم‌ترین آسیب‌های مواجهه با بافت‌هاست و این نوع، بیان ما را دچار تکرار تجربیات ناموفق می‌کند.
وی ادامه داد: هنگامی‌که سیر تاریخی و دگردیسی بافت تاریخی شهر شیراز را طی دهه‌های گذشته بررسی می‌کنیم، مسلماً ساده‌ترین نتیجه این است که هرچه به دورۀ خودمان نزدیک می‌شویم، میزان خرابی‌ها و ازدست‌رفتن آن چیزی‌که به‌عنوان میراث تاریخی، کالبدی و منظر شهری بوده، بیشتر و بیشتر می‌شود.
دانشیار شهرسازی دانشگاه شیراز ادامه داد: سیر تاریخی به ما نشان می‌دهد که در دهه‌هایی که تغییر داشته‌ایم، این تغییرات در یک دوره‌هایی به‌شدت زیاد، براساس شتاب‌زدگی و فقدان اندیشۀ جامعی نسبت به شرایط بوده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز افزود: ما الان عملاً چیزی تحت‌عنوان یک بافت شهری در پیرامون حرمین نداریم. ما عناصر درشت‌دانه‌ای داریم که جدیدا یا بر اثر محاصره‌شدن عناصر ارزشمند تاریخی ساخته شده‌اند.