سوال : آن سندی که امضا شده مشخصا چی است و در حوزه لبنیات باید چه اتفاقی بیفتد ؟
اعلایی مقدم : کشور چین شرایط خاصی را اعلام کرده بود براساس پرسشنامه‌ای که شرایط و استاندارد‌هایی که برای کشور چین و برای سلامت مردم چین خیلی مهم است این را اعلام کرده بود، در زمینه بهداشت، در زمینه کیفیت محصولات صادراتی، نحوه انتقال، نحوه نگهداری، نحوه بسته بندی که خیلی مهم بود که این را اگر ما می‌خواستیم یکسان سازی کنیم شرایط و مقررات کشور چین را در شرایط کشور خودمان باید یک سری زیرساخت‌ها را آماده می‌کردیم که مطابق با شرایط گمرک چین بتوانیم به آن جا صادرات انجام دهیم.
سوال : این تفاهم نامه الان این را پوشش می دهد ؟
اعلایی مقدم : بله، تفاهم نامه‌ای داریم در زمینه لبنیات و در زمینه شیلات که در رابطه با انتقال و تبادل دانش و تجربیات بین دو کشور است که این هم متمم همین است .اگر بیاییم تخصصی تفاهم نامه‌ها را بررسی کنیم در بحث سیب و مرکبات هم همین است، در زمینه آجیل و خشکبار که از چند ماه قبل شروع شد یعنی نظم نوینی در بحث صادرات و تجارت محصولات کشاورزی در دنیا حاکم است که می‌آیند فرآیند محور می‌گویند باید باشد یعنی بدانند که چه محصولی در کدام بستر تولید می‌شود، چه عملیات کشاورزی روی محصولات انجام می‌شود از نظر تغذیه گیاهی، از نظر این که سم و کود چگونه مصرف می‌شود، چه مجموعه‌ای این را بسته بندی و فراوری می‌کند و در نهایت چه کسی این را صادر می‌کند یعنی کاملا باید بستر‌های تولید ما شناسنامه دار باشد و محصولات ما شناسه داشته باشد تا بتوانیم که محصول صادر کنیم، در بحث خشکبار هم همین موضوع بود ما حدود ۱۵۴ بخش را در گمرک چین ثبت نام شده تا به الان برای خشکبار، برای پسته و برای خشکبار فراوری شده که این روند کمک می‌کند که یک نظم نوینی را برای آن‌ها داشته باشیم اگر عقب ماندگی در دو سه سال گذشته داشتیم.
سوال : این که می فرمائید ثبت شده یعنی مثلا خشکباری که به آن جا صادر می شود با یک بارکدی بشود مشخص شود که کجا تولید شده و سمومش چقدر است درست است ؟
اعلایی مقدم : بله باید هم شرکت‌ها، شرکت‌های مجاز باشند که شرایط و مقررات و ضوابط چین را رعایت می‌کنند و هم از نظر کیفیت محصول و از نظر بهداشت و سلامت محصول باید براساس استاندارد‌ها و ضوابط و شرایط کشور چین باشد که این مستلزم است که در بستر سامانه گمرک چین این ثبت نام شود و در کشور ما هم در سامانه سما که یک سامانه و فرآیندی است برای صادرات محصولات به کشور‌های دیگر که شروع شده
سوال : تا کی تولیدکنندگان وقت دارند که ثبت کنند ؟
اعلایی مقدم : ما چهار محصول گلخانه‌ای از جمله خیار، گوجه، بادمجان و فلفل را برای کشور‌های اوراسیا و روسیه الزامش را داشتیم، برای مرکبات و سیب به چین این الزام قطعی است و از ۱۵ اسفند که همان طور که قبلا هم اعلام کرده بودیم باید شرایط و ضوابط کشور‌های مقصد را رعایت کنند.
سوال: اگر این اتفاق نیفتد از ۱۵ اسفند به بعد چه
اعلایی مقدم: یعنی کسی نمی‌تواند صادرات انجام دهد، چون آن کشور شرایط خاص خودش را برای ما معرفی کرده و باید باغات کاملا شناسنامه دار باشد، مرکز بسته بندی، سورتینگ همه این‌ها و در نهایت کیو آر کدی که روی محصول زده می‌شود این کیو آر کد بتواند که پرونده محصول را در کشور چین معرفی کند.
سوال : آقای مویدیان نکته‌ای که وجود دارد این که شما فرمودید ما در حوزه واردات و صادرات می‌توانیم چه ظرفیت‌هایی چین دارد که می‌توانیم بهره برداری کنیم، ما چه ظرفیت‌هایی داریم که چین می‌تواند بیاید سرمایه گذاری کند و تامین مالی کند و ما بتوانیم از این ظرفیت هم استفاده کنیم؟
مویدیان: نکته‌ای که خیلی پایه ای‌تر است و ما باید به آن توجه کنیم این است که تجربه‌های ناموفق گذشته مان را با چین تکرار نکنیم، چین یا هر کشور دیگری اگر بخواهیم با آن وارد رابطه تجاری بلندمدت و پایدار شویم نیاز است که قبل از آن به آن پالس مثبتی دهیم که این ارتباط ما ارتباط کوتاه مدت و سطحی نخواهد بود. ما قبلا این تجربه را داشتیم، اگر بخواهیم رابطه مان با چین به خصوص را تشریح کنیم در چه لایه‌هایی می‌تواند باشد در زمینه کشاورزی، به سه لایه برمی خوریم اولین لایه که عمیق‌ترین لایه است لایه راهبردی است که دو ویژگی دارد یکی بلند مدت است و یکی این که در هم تنیدگی دارد یعنی ممکن است یک سر این ارتباط در کشاورزی باشد یک سر دیگر در صنعت باشد یا در مباحث نظامی باشد یا در مباحث منطقه باشد که این معمولا ارتباط‌های بلندمدت‌تر و پایدارتری است، لایه دوم لایه‌های زیرساختی است ما قطعا برای این که بتوانیم استفاده تقریبا میان مدت یا شبه بلندمدتی را در رابطه دو طرفه داشته باشیم بایدبه سمت همکاری‌هایی برویم که از فضای تجارت و فضای کوتاه مدت تجارت به دور باشد مثل لایه‌های زیرساختی در مباحث آموزش و تحقیقات، لایه‌های مکانیزاسیونی که در موردش صحبت شد یا انتقال تکنولوژی و دانش فنی که یک مقدار عمیق‌تر است و خود چین هم معمولا توسعه کشور خودش را در دهه‌های اخیر بخش مهمی اش را دراین لایه انجام داده و لایه آخر که اجرایی‌تر است همان لایه‌های تجاری است که می‌تواند از صادرات و واردات یا تجارت بین الملل شروع شود به مباحث مربوط به ترانزیت هاب موادغذایی یا کریدور‌هایی که وجود دارد و تبدیل شدن ایران به یک درگاهی در منطقه با توجه به ویژگی استراتژیکی که دارد که از مسیر روسیه است روسیه را می‌تواند به دریا وصل کند و نیاز‌های چین را تامین کند یا بالعکس، در این مسیر قطعا نیاز‌های ایران هم قابل رفع شدن است و می‌توانیم بهره برداری‌های خودمان را هم داشته باشیم، اما این خیلی مهم است که سیاستمداران و دولتمردان ما بر ریل و پایه‌ای این ارتباط را بچینند که پایدار باشد و طرف مقابل هم احساس امنیت در این رابطه و تجارت را داشته باشد.
سوال: آقای بنی تبار بفرمائید الان چقدر ظرفیت بالقوه وجود دارد در حوزه محصولات لبنی و صادراتش که می‌شود از این فرصتی که دو کشور آمدند سر یک میز و قراردادهایی امضا کردند استفاده کرد، آن ظرفیت بالقوه را بالفعل کرد.
بنی طبا: چین در حوزه محصولات لبنی حدود ده میلیارد دلار واردات سال گذشته اش بوده که به معنی سه میلیارد تن محصولات، حجم عمده‌ای از این محصولات مربوط به شیرخشک بوده و سایر اقلام و عموما محصولات تمام شده نبوده یعنی پروداکت آخر محصول نهایی نبود، ما بازار مصرف چین در حوزه لبنیات همه ارقامش ارقام رو به رشد بوده ظرف ۵ سال گذشته یعنی در سرانه مصرف کره ۶ درصد افزایش داشته، پودر شیرخشک ۱۳ درصد، پنیر ۳۵ درصد منظور پنیر سخت، شیر هم ۱۹ درصد از حدود ۴۰ میلیون تن شیر خام مورد نیاز خودش را خودش تولید می‌کند و این یعنی چیزی کمتر از ۷۰ درصد نیازش و حدود بیش از ۳۰ درصدش را وارد می‌کند. واقعیت این است که ما الان در حال حاضر صنایع ما آمادگی کامل دارند برای ورود به بازار چین
سوال: در کدام بخش‌ها و چقدر می‌توانیم تامین کنیم؟
بنی طبا: درحوزه تامین مشکلی واقعا نداریم با توجه به ظرفیت‌هایی که در صنعت است، ولی الان مسئله بر سر مقررات است مثلا اشاره شد در مورد روسیه کد آی آر هم قبلا تعریف شده بوده و الان هم حجمی از صادرات دارد انجام می‌شود، آن قراردادی که الان با چین انجام شده پروتکل بهداشتی صادرات محصولات لبنی به چین است که مورد توافق قرار گرفته با سازمان دامپزشکی دو کشور. هنوز این ابلاغ نشده یعنی ما بار میکروبی این‌ها، آنالیز‌هایی که مورد تائیدشان است باید خیلی فوری به انجمن صنایع لبنی و کارخانه‌های بزرگ ابلاغ شود این هنوز ابلاغ نشده، ما خواهشمان این است که زودتر ابلاغ شود. بخش‌های مرتبط با مسائل حمل و نقل و انتقال ارز هم باید حل شود. متاسفانه همین حالا ما هم در رابطه با روسیه و هم در رابطه با بازار عراق مشکل داریم در انتقال ارز و در رابطه با عراق که این مسئله تشدید هم شده است.
سوال: امروز بحث ما بیشتر با چین است.
بنی طبا: این در چین هم تکرار خواهد شد یعنی ما الان با روس‌ها هم که کار میکنیم متاسفانه در انتقال پول به مشکل خوردیم یکی از بخش‌هایی که باید در ماجرای صادرات به چین حل شود نقل و انتقال پول با بهره کم و نرخ انتقال کمتر است یا رفع تعهد ارزی هم که تا به الان حل نشده علیرغم این که دوستان در وزارت جهاد به ما گفته بودند که حل می‌شود، ولی هنوز حل نشده این هم بخشی است که باید حل شود تا بتوانیم با شکل راحت تری با چین کار کنیم و بازار را توسعه دهیم، بازار، بازار بسیار خوبی است و گامی که برداشته شده در رابطه با پروتکل بهداشتی واقعا موثر است و بخش عمده‌ای از مسائل را حل کرده به خصوص از لحاظ فنی و زیرساختی هم این مسائل باید حل شود.
سوال: آقای اعلایی مقدم، پروتکلی که می‌گویند هنوز ابلاغ نشده چه زمانی به دست تولیدکنندگان محصولات لبنی می‌رسد؟
اعلایی مقدم: برای این که این پروتکل ابلاغ شود مستلزم این بود که در این سفر یک تفاهم نامه‌های کلان بین دو کشور همین مشکلاتی که فرمودند در زمینه جا به جایی پول و نوع ارزی که باید انجام شود با حضور بانک مرکزی و همچنین با شیوه‌های تامین مالی متفاوت از جمله تهاتر و مسائل دیگر باید توافق می‌شد یعنی اگر ما می‌آمدیم ابلاغ می‌کردیم، ولی صادرکننده ما نمی‌توانست و به بن بست و موانعی برخورد می‌کرد قطعا این امکان پذیر نبود به همین دلیل هم تیم بانک مرکزی و بانک‌های عامل دیگر که آمده بودند برای این سفر و در هیات حضور داشتند آن جا توافقاتی انجام شددر زمینه تسهیل گری برای صادرات و انتقال ارز بین دو کشور که به زودی این شرایط و مقررات بهداشتی که اشاره فرمودند و قبلا امضا شده بود که خیلی مهم بود برای آن که بپذیرند شرایط بهداشتی کشور ما را و این بلافاصله اقدام خواهد شد.
سوال: می‌توانید به ما زمان بدهید که ما از شما پیگیری کنیم.
اعلایی مقدم: نتایجی که از این سفر و تفاهمات بوده به زودی ظرف همین هفته از طریق نهاد ریاست جمهوری ابلاغ می‌شود و به محض این که ابلاغ شود بلافاصله ما به صادرکنندگان عزیز، انجمن‌ها و تشکل‌ها کلیاتش ابلاغ می‌شود و ما هم اقدام میکنیم.
سوال: آن جا دو ابرپروژه هم توافق شد که سرمایه گذاری شود و تامین مالی شود در داخل کشور، جزئیات آن را هم می‌فرمائید؟
اعلایی مقدم: خوشبختانه در توافقاتی که انجام شد ما دو پروژه بزرگ داریم یکی پروژه ۲۲۵ هزار هکتاری خوزستان و ایلام است که در زمینه توسعه و تجهیز و نوسازی اراضی یعنی کانال‌های آبرسان و همچنین در زمینه آبیاری، تامین آب، تسطیح و نوسازی که می‌تواند خیلی ارزشمند باشد برای افزایش سطح زیرکشت برای تولید غلات و قرارگرفتن در الگوی کشت کشاورزی ایران که این به توافق رسیده بود ما از سال ۹۷ قرارداد داشتیم با شرکتی که عامل این کار بود و فاینانسی که کشور چین می‌خواست انجام شود دو ایراد در داخل کشورمان بود یکی در سازمان برنامه و بودجه و یکی هم در بانک مرکزی، خوشبختانه قبل از سفر جلساتی مشترکی که گذاشته شد، حل شد و یک پروژه بسیار بزرگ این است که ما در زمینه برنج واردکننده هستیم حدود نزدیک به یک میلیون تن برنج وارد میکنیم اراضی قابل کشت در نوار شمالی کشور داریم در استان گیلان، مازندران و گلستان، ولی به دلیل این که سفره‌های آب زیرزمینی خیلی بالا است و نیاز به تجهیز و نوسازی و زهکشی دارد یکی از پروژه‌های بزرگ ما هم همین است که حدود ۱۱۰ هزار هکتار از اراضی نوار شمالی توافق شد با شرکت مجری جلسه گذاشتیم و تامین مالی می‌شود به صورت فاینانس
سوال: هر دوی این‌ها سرجمع چقدر تامین مالی شدند؟
اعلایی مقدم: حدود ۴ و شش دهم میلیارد دلار برآوردی است که در ۴۸ ماه شرکت مربوطه می‌گوید که اگر ما اگر بر فرض از فردا این قرارداد تجدید شود آن‌ها اعلام آمادگی کردند که ظرف مدت ۴۸ ماه پروژه جنوب را تمام کنند و اگر به موازات
سوال: فقط این دو پروژه ۴ و شش دهم میلیارد دلار؟
اعلایی مقدم: بله
سوال: آن فرضی که گفتید فردا، دقیقش کی است؟
اعلایی مقدم: موانعش رفع شده، موانع از داخل کشور ما برگشت ارز بود از نگاه بانک ملی و بانک عاملش هم بانک کشاورزی بود که بانک مرکزی الحمدلله با توجیهی که ما انجام دادیم و توجیه فنی اقتصادی فرستادیم که
سوال: زمانش کی خواهد بود؟
اعلایی مقدم: من همین جا اعلام می‌کنم از ابتدای سال آینده پروژه‌ها در کشور ما شروع می‌شود یعنی رفع موانع شد و آقای رئیس جمهور هم در آخرین شبی که دستور دادند به همه کارگزارانی که در این هیات بودند که فرمودند دستور کلی که این کار باید از همین فردا صبح مقدماتش فراهم شود.
سوال: یعنی یک ماهی مقدمات دارد.
اعلایی مقدم: مقدماتش این است که باید قرارداد‌ها به روزرسانی شود و برآورد‌ها باید به روزرسانی شود و بروزرسانی اش هم کار مشترک ما و شرکت چینی است که باید پروژه یک بازنگری شود که به روز رسانی شود برای این که ابتدا سال ۹۷ این پروژه‌ها تدوین شده بود.
سوال: آقای نورانی رئیس اتحادیه صادرکنندگان محصولات کشاورزی پشت خط هستند، سلام بر شما بفرمائید که ما چقدر ظرفیت داریم برای صادرات محصولات کشاورزی به چین؟ چقدر آمادگی از سمت بخش خصوصی وجود دارد؟
نورانی: ما در بخش کشاورزی خوب پتانسیل‌های بسیار بالایی در همه بخش‌های کشاورزی داریم، در این دیپلماسی اقتصادی که خوشبختانه در چین به وقوع پیوسته و امیدوار هستیم که هرچه زودتر به نتیجه مطلوب برسد به هر صورت ما در بحث محصولات کشاورزی غیر از اقلام لبنی، یکی هم بحث سیب درختی بود که تفاهم نامه‌هایی نوشته شدند و برای همین ما باید زیرساخت‌های صادراتی مان را تکمیل کنیم، چون ما در بحث کانتینر‌های یخچالی ما کهنه است و باید نوسازی کنیم و باید روند حرکتی مان جوری باشد که بتوانیم به موقع کالاهایمان را صادر کنیم و به موقع ارسال کنیم که مشکلی را در بخش‌های زیرساختی نداشته باشیم.
سوال: اگر مشکلاتی که می‌فرمائید برطرف شود چقدر می‌توانیم صادراتمان را افزایش دهیم؟
نورانی: در دو قلم کالایی که بود دوستان عزیزکه در بخش لبنیات حرفه ای‌تر بودند صحبت کردند اطلاعات کافی را دادند و در بخش محصولات زراعی و باغی هم ما پتانسیل زیادی داریم، ولی آن چه که مهم است این است که اگر زیرساخت‌های ما مهیا شود فکر می‌کنم روند رو به رشدی را در بخش صادرات محصولات کشاورزی برای چین داشته باشیم.
سوال: ممنون از شما، آقای بنی طبا اگر این مشکلاتی که فرمودید برطرف شود که می‌فرمایند در حال مذاکره و رایزنی هستند چقدر می‌توانیم روی ظرفیت صادراتی شما حساب کنیم؟
بنی طبا: ظرفیت صادرات محصولات لبنی که در این کشور اثبات شده است یعنی از جهت تکنولوژی و حجم ما همین الان حدود ۴۰ درصد ظرفیت اسمی کارخانه‌ها برداشت نمی‌شود از آن استفاده نمی‌شود و قابل استفاده است، ولی من پیشنهاد مشخصم این است که ما الان در یک بازار جدید و پرپتانسیلی مثل چین تجربه‌های قبلی به خصوص در لبنیات را تکرار نکنیم بهتر است، در واقع وزارت جهاد می‌تواند از طریق صندوق حمایت از محصولات لبنی که دارند و بودجه خوبی هم در اختیار دارد بیاید برای صادرات به چین کنسرسیوم‌های تخصصی با مشارکت شرکت‌ها تشکیل دهد و آن پروتکل‌های بهداشتی را هم بر محصولاتشان بزند که خدای نکرده نرخ ما در آن بازار شکسته نشود. سوال: عدد و رقم می‌توانید به ما بگویید برآوردی از بابت صادرات؟ بنی طبا: ما سال گذشته حدود ۷۵۰ میلیون دلار صادرات محصولات لبنی بوده این عدد با چین با ظرفیت‌هایی که در چین است می‌تواند با حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد در یک سال دو سال آتی اگر زیرساخت‌ها فراهم شود افزایش پیدا کند.
سوال: ممنون از شما، آقای مویدیان جمع بندی شما را داشته باشیم اگر بخواهیم از این ظرفیتی که ایجاد شده استفاده کنیم امروز که داریم در مبحث کشاورزی صحبت میکنیم وزارت جهاد کشاورزی چه وظیفه‌ای دارد و باید چه اقداماتی مشخصا انجام دهند؟
مویدیان: این تفاهم‌ها اگر که نخواهیم به سرنوشت تفاهم‌هایی که در دولت‌های قبلی بسته شد و در نتیجه، نتیجه نداد دچار نشود قبل از آن باید نهاد ریاست جمهوری به فکر متولی باشد که قرار است این تفاهم نامه را پیش ببرد. اگر ما وزیر جهاد کشاورزی را فرستادیم به چین و تفاهم‌هایی بسته شده و پروژه‌هایی بسته شده باید اختیار کار هم یا به وزیر جهاد کشاورزی داده شود یا به یک متولی که مسئول باشد و بتواند این را به ثمر بنشاند تا بتواند هم پاسخگویی داشته باشد هم این که نتایج را انشاالله مثمرثمر دریافت کنیم.
سوال: ممنون از شما، آقای اعلایی مقدم الان کمیته کشاورزی ما که هنوز مشترک بین دو کشور فعال نشده است، درست است.
اعلایی مقدم: آقای وزیر امروز صبح ما جلسه قرارگاه امنیت غذایی داشتیم و دستور دادند بنده این کمیته را در اسرع وقت تشکیل دهم که دارد تشکیل می‌شود و امروز بعداز ظهر ابلاغ هایش را صادر میکنیم و شروع به کار میکنیم و هم بخش خصوصی حضور دارند و هم اتاق بازرگانی و هم اتاق ایران و چین که در آن جلسات حضور داشتند، موسسات تحقیقاتی وابسته، ما علاوه بر این توافقاتی که داشتیم چند دستاورد این سفر داشت که خیلی اهمیت دارد.
سوال: سرجمع سرمایه گذاری هم می‌فرمائید که چقدر است برای آن سه پرونده عملیاتی که داشتیم در حوزه مرکبات و سیب.
اعلایی مقدم: آن سه تفاهم نامه بستگی به این دارد که بخش خصوصی ما چقدر خودش را با ضوابط و مقررات بهداشتی و قرنطینه‌ای آن کشور خودش را تطبیق دهد یعنی کار سرمایه‌ای نیست در حقیقت بهبود تراز تجاری از طریق صادرات با شرایط چین است.
سوال: یک سه و نیم میلیارد دلار داشتید درست است؟
اعلایی مقدم: یک چهار و شش دهم میلیارد دلار که دو مگاپروژه بوده و یک سه و نیم میلیارد دلار در زمینه شیلات، مکانیزاسیون، زراعت و همچنین در بحث گلخانه ها، توسعه در زمینه دیم و تبادل دانش در زمینه برنج هیبریدی که یک رکوردی کشور چین پیدا کرده که
سوال: یک نکته‌ای آقای بنی طبا و آقای نورانی اشاره کردند بحث کانتینر یخچالی بود برای آن چه اقدامی خواهید کرد؟
اعلایی مقدم: در زمینه لجستیک و جابه جایی کالا از ایران به چین درست می‌فرمایند ما باید با وزارت راه و شهرسازی که خوشبختانه وزیر محترم راه و شهرسازی در این هیات حضور داشتند ما جلسه‌ای را هم در چین با ایشان برگزار کردیم و آسیب شناسی شد اگر چنان چه این توافقات بخواهد عملی شود نقش وزارت راه و شهرسازی در زمینه بازاررسانی و رساندن این محصولات چیست که خوشبختانه این هم مورد توافق ما و وزارت راه و شهرسازی است که در کمیسیون‌های مشترک این را حتما در دستور کار قرار دهیم.
مجری: ما هم این را پیگیری خواهیم کرد.
آقایان شاپور اعلایی مقدم معاون برنامه ریزی و اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی، مویدیان کارشناس اقتصاد کشاورزی ، سید محمدرضا بنی طبا سخنگوی انجمن تولیدکنندگان محصولات لبنی و نورانی رئیس اتحادیه صادرکنندگان محصولات کشاورزی به موضوع توسعه همکاریهای ایران و چین در بخش کشاورزی پرداخت.جزییات این گفتگو را در ادامه می خوانید. 
