افتتاح ایستگاه بارورسازی ابرها در بیرجند

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما،آقای دکتر مجید علی آبادی معاون پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد بیرجند و مدیر تحقیق و توسعه یکی از شرکت‌های دانش بنیان مهمان مجله علمی روزنه در رادیو گفتگو بود تا در خصوص ساخت ایستگاه بارورسازی ابر‌ها توسط دانش بنیان ایرانی و نصب آن روی ارتفاعات بیرجند توضیحاتی بفرمایند.


سوال: ایستگاه بارورسازی ابر‌ها باید موضوع فوق العاده جالبی باشد، با توجه به این که کشورما کشور گرم و خشک هست، این سال‌ها بحران آب هم داریم، یک موضوع خیلی بنیادی، اساسی و ضروری می‌تواند برای کشور ما باشد، برای ما از این طرح بفرمایید و این که این طرح چه کاری انجام می‌دهد؟
علی آبادی: ایستگاهی که دیروز افتتاح شد اولین ایستگاه هوشمند باروری ابر‌ها به صورت زمینی بود، همانطور که احتمالا شنوندگان عزیز اطلاع داشته باشند باروری ابر‌ها به دو روش انجام می‌شود، یکی روش هوایی هست که توسط هواپیما‌ها و پهپاد‌ها انجام می‌شود و روش بعدی روش زمینی هست. این دو روش مکمل همدیگر هستند یعنی در بعضی از شرایط آب و هوایی مخصوصا مواقعی که جریان باد شدید هست امکان پرواز هواپیما و یا پهپاد‌ها ممکن است وجود نداشته باشد، در این مواقع از ایستگاه‌های زمینی برای باروری استفاده می‌شود.

سوال: می‌تواند چه تغییرات آب و هوایی را در منطقه ایجاد کند؟ آیا فقط در منطقه خودش؟ یا این که می‌تواند به سایر مناطق مثلا استان‌های دیگر هم تاثیرگذار باشد.
علی آبادی: ایستگاه‌های زمینی معمولا طبق مطالعاتی که در دنیا انجام شده است، بیشترین تاثیر را در یک منطقه‌ای به شعاع ده کیلومتر را دارند این از طریق علمی اثبات شده و دانشمندان روی این توافق دارند البته گزارش‌های علمی محدودی هم وجود دارد که اثرات این باروری در فاصله‌های دورتر یا نزدیک یا صد کیلومتر یا بیشتر هم مشاهده شده، ولی موارد نادر هست.

سوال: طبق گزارش‌ها و آمار‌هایی که گرفته شده و کارشناسان نظر‌های مختلفی دادند این که از حدود بیست سال پیش ما وارد دوره خشکسالی سی ساله شدیم، حالا گاهی یک باران‌های شدیدی می‌زند و بارندگی‌هایی مثل الان هست و برخی می‌آیند این موضوع را رد می‌کنند و می‌گویند که ما دوره خشکسالی نداریم و همچنان نظریه‌های ترسالی‌ها به قوت خودشان باقی است نظر شما چیست؟
علی آبادی: من، چون رشته تخصصی من مهندسی شیمی است و مطالعاتی در زمینه هواشناسی هم داشتم در زمینه‌ای که خیلی اطلاعاتم کافی نیست اظهار نظر نکنم، ولی نکته قابل عرضی که دارم این است که دنیا دچار تغییر اقلیم شده و الان می‌بینید کلا پدیده‌های هواشناسی که الان مشاهده می‌کنید رد سال‌های قبل به این شکل نبوده الگو‌های هواشناسی تغییر کردند، یک مقاله‌ای را دانشمندان آلمانی در همین سال گذشته به چاپ رساندند و در مورد اثرات نانوذراتی است که توسط فعالیت‌های بشری در هوا پخش می‌شوند، این نانوذرات می‌آیند و آن پیش بینی‌های کلاسیک هواشناسی را عموما تحت تاثیر قرار می‌دهند. چون در پیش بینی‌های هواشناسی که معمولا انجام می‌شود معمولا در مدل‌های فعلی این نقش ریزگرد‌ها و نانوذرات دیده نشده است در مقاله اشاره شده که این تغییرات اقلیمی بخش زیادی شان از نانوذراتی هستند که بر اساس آلودگی هوا و فعالیت‌های بشری به داخل اتمسفر راه پیدا کردند این نکته‌ای است که اخیرا چاپ شده و خیلی هم با استقبال محققین روبرو شده و قطعا ما در طبیعت دست بردیم و آن الگو‌ها را تغییر دادیم و طبیعت هم به ما با رفتار متقابلی که در مقابل رفتار‌های انسان دارد پاسخ می‌دهد.

سوال: این نظریه خشکسالی سی ساله، ترساله یا هر کدام از این‌ها بخواهد صحیح هم باشد کاری نداریم، اما طبیعی است که هر کاری از جمله باروری سازی ابر‌ها یا استفاده از آب‌های ژرف برای افزایش نزولات جوی یا بهبود ذخایر آبی برای کاهش شدت خشکسالی در ایران انجام شود همه مفید هستند مگر غیر از این است؟

علی آبادی: کاملا درست است ما باید از همه ابزار‌هایی که داریم برای مدیریت منابع آبمان استفاده کنیم. باروری ابر‌ها در واقع یکی از این ابزار‌های در جعبه مدیریت ابزار ما است ما بحث‌های مدیریت روان اب‌ها را داریم صرفه جویی آب توسط مردم عزیزمان را داریم و نشتی‌هایی که در شبکه‌های توزیع آب هست ما در بسیاری از شهرهایمان می‌بینیم که آمار رسمی داریم بین ۳۰ تا ۴۰ درصد آبی که داخل شبکه می‌آید بخاطر پوسیدگی لوله‌ها دارد به هدر می‌رود. این‌ها باید حتما مدیریت شود، بحث آب‌های ژرف باید رویش سرمایه گذاری شود انتقال آب از دریا به داخل کشور باید رویش برنامه ریزی بشود، چون ممکن است ما در شرایطی قرار بگیریم که از هر کدام از این فناوری‌ها استفاده کنیم باروری ابر‌ها هم یکی از این فناوری‌ها هست که باید به آن توجه کنیم البته از هیچ کدام از این‌ها نباید انتظار معجزه داشته باشیم که یکی از این‌ها بتواند مشکل خشکسالی را رفع کند مثلا در مورد باروری ابر‌ها که تخصص ما هست وقت یکه ابری داخل آسمان نباشد باروری ابر‌ها را نمی‌شود انجام داد و نکته بعدی این است که همه ابر‌ها هم قابلیت باروری ندارند، باید به این نکته حتما توجه داشته باشیم که باروری ابر‌ها در سال‌های ترسالی هم حتما انجام بگیرد، چون شانس موفقیت خیلی بالا و بیشتری را ما در سال‌های ترسالی داریم که می‌تواند این آب بارش ذخیره شود برای سال‌های بعد و برای استفاده مردم.

سوال: همانطور که شما اشاره فرمودید از همه ابزار‌ها باید استفاده کرد فقط به یک ابزار نباید بسنده بکنیم در واقع همه این‌ها باید موازی کاری شود تا به آن مطلوبی که مدنظر داریم برسیم. آخرین سوال این که چشم انداز شما از این پروژه‌ای که انجام شده و زحمت کشیدید به همراه همکارانتان چیست و فکر می‌کنید واقعا در آینده بتواند جا‌های دیگر هم این کار انجام شود در نقاط دیگر کشورمان؟ و بتوانند با هم یک اتفاق بزرگ را رقم بزنند در حوزه هواشناسی؟
علی آبادی: بله انشاالله همین طور خواهد بود، ما هدف مان از افتتاح ایستگاه فقط یک ایستگاه نمونه و پایلوت بوده که به صورت تحقیقاتی و آموزشی هم کاربرد دارد، این ایستگاه‌ها قطعا باید تکثیر شوند، اگر به کشور‌های دیگر دنیا هم نگاه کنیم از جمله کشور‌های پیشرو در این زمینه مثل ایالات متحده و چین و روسیه بخصوص چین را من اشاره کنم برنامه‌ای که دارد چندین هزار ژنراتور در رشته کوه‌های چین نصب شدند و در حال نصب هستند یا تعداد پرسنلی که آنجا به کار گرفته شده در بخش باروری ابر‌ها، نزدیک به ۵۰ هزار پرسنل در کشور چین مشغول به کار هست.

سوال: حتی با توجه به آماری که شما اشاره می‌فرمایید، با توجه به این که در منطقه استوایی واقع شده آن‌ها باران‌های زیادی دارند، باران‌های موسمی هم دارند با توجه به این‌ها باز این کار را انجام دادند و این خیلی جالب است.
علی آبادی: بله دقیقا همین طور است بسیار در سطح وسیع کار می‌کنند یا در ایالات متحده هم به همین ترتیب است آن‌ها وضعیت خشکسالی شان به بدی ما نیست، ولی در ده تا ایالت الان باروری ابر‌ها در حدود ۷۰ سال است که دارد انجام می‌شود و خیلی از کشور‌های دیگر، حالا من مثال بزنم، امارات را ما داریم در جنوب ایران، کشور بسیار کوچکی هست، ولی ژنراتور‌های زمینی که کشور چین برایشان تامین کرده نصب کردند، در عمان به همین ترتیب است عملیات باروری انجام می‌شود، ما در امارات سالانه ۲۱۶ پرواز باروری انجام می‌شود یعنی بسیار بسیار جدی گرفتند، امارات طبق آماری که خودشان اعلام کردند ۱۵ روز کلا در سال ابری هست، ابر‌هایی که قابل بارندگی را دارند، ولی در همین ۱۵ روز آمار پروازهایشان در سال ۲۱۶ پرواز هست و ما باید یک مقداری به نظرم جدی‌تر روی ...

سوال: یک مقدار هم بیشتر، فکر می‌کنم باید بجنبیم و من تشکر می‌کنم از شما که این پروژه فوق العاده مهم را به انجام رساندید هر چند می‌فرمایید که پایلوت هست و امیدواریم که هر چه زودتر تسهیلات و پشتیبانی‌های دولتی به شما برسد و این کار گسترش پیدا کند، چون شما امارات را می‌فرمایید ما کشور فوق العاده وسیعی داریم ودر خیلی از جا‌ها باید مراکز بسیار زیادی ایجاد شود.