به گزارش
خبرگزاری صدا و سیما؛ مدیر عامل بیمه سلامت دیشب میهمان برنامه صف اول بود. محمدمهدی ناصحی در این برنامه از تحقق بیمه همگانی و خدمات الکترونیکی آن در نظام سلامت سخن گفت.
سوال: خیلی دور نرویم حدود چهار یا پنج دهه پیش و حتی کمتر حدود سه دهه پیش بزرگترها یادشان هست که وقتی میرفتند دکتر، دکترهای غیرایرانی بودند؛ دکتر هندی، پاکستانی، بنگلادشی در ایران بود. از آن سه تا چهار دهه پیش تا به حال اتفاقی که افتاده این است که ما دیگر پزشک خارجی در ایران نداریم. الآن بحث بر سر زیاد و کم بودن پزشکان ایرانی و داخلی است در حوزههای مختلف، عدهای میگویند که پزشک ایرانی به اندازه کافی داریم و مازاد داریم، عدهای هم معتقدند نه پزشک به اندازه کافی نیست. ولی در هر صورت نیاز به پزشک خارجی به طور کلی برطرف شده، از این مقدمه میخواهم به این جا برسم که در دهه پنجم انقلاب که الآن ما در آن هستیم دیگر بحثها سطحش خیلی فرق کرده، ما الآن بیشتر درباره بیمه و رایگان شدن خدمات پزشکی صحبت میکنیم، درباره حتی فراتر از اینها درباره الکترونیک شدن خدمات پزشکی صحبت میکنیم.
آقای محمدمهدی ناصحی؛ مدیرعامل سازمان بیمه سلامت: یک انقلابی در نظام سلامت اتفاق افتاد در کشور ما، ما الآن یکی از کشورهای پیشرو و یکی از بهترین نظامهای شبکه بهداشتی و درمانی را در منطقه و حتی در جهان داریم. استقرار نظام سلامت بعد از انقلاب در کشور، مسیر خدمت رسانی را تغییر داد. ما به صورت شبکهای در حال حاضر در تمام روستاهای کشور یک پایگاه بهداشتی و درمانی داریم، خانههای بهداشت و بهورزان عزیزمان که ارائه خدمت را در صف و صف اول انجام میدهند آنها طلایه دار و پرچمدار سلامت مردم هستند تا رسیده به پزشکان فوق تخصص و مراکز بسیار مجهزی که در حال حاضر در کشور داریم و خوشبختانه در این حوزه، پیشرفتهای بسیار خوبی کشور ما داشته و افتخار میکنیم که حوزه سلامت با اندیشمندانی که در این حوزه از ابتدا شبکههای بهداشتی- درمانی را در کشور مستقر کردند و الآن زمان آن است که ما شبکههای بهداشتی و درمانی را ارتقاء دهیم، ادغام کنیم خدمات دیگر سلامت را در این، نظام پزشکی خانواده، نظام ارجاع و مباحث این چنینی الآن در کشور جایگاه مناسبی پیدا کرده و الآن حرفی برای گفتن داریم که ان شاء الله در کنار کارهایی که به صورت درمان قوی در کشور انجام میشود در مؤسسات، بیمارستانها و مراکز مجهز کشور بتوانیم از جهت بهداشتی هم همان مسیر اولیه که از ابتدای انقلاب شروع کردیم و با استقرار شبکههای بهداشتی و درمانی تقویت پیدا کرد این را بتوانیم پر و بال دهیم، قویتر کنیم و با نیازهای جدید منطبق کنیم. ما قبلاً اوایل شاید چهار دهه قبل بیماریهای واگیر شایع بود در کشور و باید چاره آن را میکردیم. نظام سلامت باید برای وبا و مالاریا کاری میکرد. الآن باید بیماری قلبی، روحی، دیابت و کلاً بیماریهای غیرواگیری که هم هزینه بیشتری دارند هم این که در نظام سلامت باید جایگاه مناسب تری پیدا کنند، در کنار این که باز همان بیماریهای واگیر مثل همین کرونا کنار ما هست. آن نگاه را هم باید به این مقوله داشته باشیم. از این جهت نظام سلامت یک رشد بسیار خوبی را پیدا کرده، الآن هم دانشگاههای علوم پزشکی با توجه به این که نظام درمانی و بهداشتی در آموزش ادغام شدند، این هم یکی از کارهای ارزشمند نظام بوده، کمتر کشوری این زمینه را دارد و این اتفاق شاید بگوییم محیط کاری ما را با دانشگاهها پیوند داده، خیلی جاها حتی صنعت ما پیوند خوبی با محیط و بازار ندارد، ولی نظام سلامت ما بسیار عجین شده، دانشجویان پزشکی ما در فیلدهای بهداشتی و درمانی آموزش میبینند، در بیمارستانها هستند و این نگاهی که ادغام این کار در کشور صورت گرفت؛ بسیار ارزشمند بود، از آنهایی که این نگاه را آوردند؛ بزرگان پزشکی و تصمیم گیر کشور بودند، این مسیر را مسیر درستی ریل گذاری کردند که با تداوم تفکرات مثبت و خوب ما بتوانیم به جایگاهی ارتقاء دهیم که در منطقه و دنیا الآن حرف برای گفتن داریم، صدای ما رساتر شود و خدماتمان به مردم؛ خدمات متعالی تری باشد. در شأن مردم ما باشد. در کنار این خدمات، بیمهها هم در این مدت تقویت شدند. ما بیمهای به آن صورت شاید از ابتدا نداشتیم.
سوال : مثلاً چقدر بوده؟ در دهه ۵۰ آماری داریم که چند درصد مردم بیمه بودند؟
آقای ناصحی: آمار که نه، حتی شکل بیمه هم در کشور به این صورت نبوده، بیمههای پایه.
سوال : فکر میکنم محدود بوده به بعضی از کارمندها، درست است؟
آقای ناصحی: بله، کارمندها و شاید شغلهای خاصی، تأمین اجتماعی تازه شکل گرفته بود، ولی آن نظام بیمه همگانی که در دهه ۷۰ قانونش تصویب شده، آن نظام نبوده و بعد از تصویب در سال ۱۳۷۲ تازه شکل و قوام پیدا کرد مؤسسات و مراکز بیمهای با هدف پوشش همگانی جمعیت که یک اصل و یک هدف بیمه گذاری است در نظام سلامت و پوشش خدمات بیمهای است و همچنین تأمین یا حفاظت مالی از مردم و کم کم داریم میرسیم به آن جا که صندوق ارزشمند بیماران صعب العلاج و خاص در کشور با همت مجلس و دولت امسال شکل گرفته و خدمت را برای این که کاهش دهد هزینههای مردم را در بیماریهای صعب العلاج، این کار بزرگ انجام میشود. یعنی قدم به قدم نظام بیمهای پایهای سلامت کشور رشد کرده و الآن حرفی برای گفتن داریم. در بحث پوشش جمعیتی؛ یکی از کشورهای مطرح، شاید اولین کشور باشیم در منطقه خود که تقریباً با بیمه پایه بیمه سلامت، بیمه تأمین اجتماعی و سایر بیمههایی که هستند. در کنار این دو بیمه بزرگ الآن میتوانیم ادعا کنیم همه مردم کشور ما بیمه هستند و آنهایی هم که اگر بیمه نیستند بخواهند و عمدتاً هم از دهکهای بالا هستند به راحتی میتوانند با عرضی که در ادامه خواهم داشت خودشان را بیمه کنند.
سوال: ما صد درصد بیمه داریم؟ درست است؟
آقای ناصحی: صد درصد بیمه هستند یا قابلیت بیمه شدن را به صورت آنی دارند. یک فرمولی را میگویم که همه بیایند بیمه شان را چک کنند ببینند بیمه دارند یا نه؟ قرار شد این کد دستوری را زیرنویس کنند تا دوستان ببینند هر کسی که الآن تلفن همراه دارد در همین شماره گیر معمولی اش این کار را انجام دهد، این کد دستوری را میگویم و آنها چک کنند. اگر در همین استودیو هم تلفن همراهشان را بگیرند ببینند چه بیمهای هستند، تاریخ اعتبارشان به چه صورت است و آنهایی که بیمه نیستند از این فرصت استفاده کنند به سامانه شهروندی ما مراجعه کنند و خود را بیمه کنند، خیلی از شرایط ما بیمه رایگان است یا با حداقل پرداخت میتوانند خود را بیمه کنند. کد دستوری *۱۶۶۶#، این را شماره گیری کنند، پیامی میآید؛ گزینه یک را انتخاب کنید، بعد کد ملی خود را وارد کنید، اینجا پیام میآید که چه نوع بیمهای دارید، تاریخ اعتبارتان به چه صورت است یا اصلاً بیمه نیستید. اگر یک آماری هم بگیریم از این طریق هم بشود که چند درصد بیمه نیستند و کمک کند به ما خیلی خوب است، آمادگی داریم کسانی که امشب زدند و آمده که بیمه نیستند بروند سامانه شهروندی بیمه سلامت آن جا گزینه بیمه گری را انتخاب کنند و از این طریق خودشان را بیمه کنند.
سوال: و چه اتفاقی میافتد؟
آقای ناصحی: اینها تحت پوشش بیمه قرار میگیرند، البته شرایط را به آنها میگویند که چه دهکی هستند، البته ما شرایطی گذاشتیم برای بار اول سه ماهه فرد بتواند به صورت رایگان بیمه شود تا بعداً بر اساس ارزیابی وُسع در دهکهای بالا بتواند آن هم با تخفیفی که دولت قائل شده و تخفیف بسیار زیادی هم هست بتواند خودش را بیمه یک ساله درمانی کند که در مراکز بهداشتی و درمانی دولتی ما ۹۰ درصد هزینه بستری، شاید هم در بخشهای بیشتر از ۹۰ درصد را دولت پرداخت میکند، در بخش سرپایی ۷۰ درصد را پرداخت میکند. در بخشهای خصوصی هم در بخشهایی که امکانات دولتی نباشد، این تسهیلات و امکانات در اختیار افراد هست که از آن امکانات هم استفاده کنند.
سوال: همکارانم گزارشهایی آماده کردند که دعوت میکنم یکی از آن گزارشها را ببینیم. (پخش گزارش) ما تا همین چند سال پیش همیشه بحث هزینه بعضی بیماریهای خاص را داشتیم که هزینههای کمرشکن داشتند مثلاً اگر کسی دچار بیماری سرطان میشد چه بسا که باید زندگی اش را میفروخت یعنی دیده بودیم خیلیها که خانه و زندگی میفروختند تا بتوانند هزینههای درمان سرطان را بدهند. شبیه این اتفاق راجع به خیلی بیماریهای دیگر، بیماریهای خاص صعب العلاج هم اتفاق افتاده که آن هم گزارشهایی درباره اش داریم. الآن به طور مشخص چند اتفاق در بیمه به نظر میرسد افتاده؟ یکی گسترش دامنه خدمات بیمهای است، یکی هزینه بیماران خاص است، ما درباره بیماران خاص بعد وارد شویم، الآن گسترش هزینهها یا پرداختهای بیمهای مربوط به درمان چه اتفاقی در آن افتاده؟
آقای ناصحی: کاری که ما انجام دادیم از انتهای سال گذشته و ابتدای سال ۱۴۰۱، این که ما پوشش بیمهای را توسعه دادیم، اول از مناطق کمتر برخوردار کشور در شهر تهران و سایر شهرها شروع کردیم؛ دو هزار و ۲۰ منطقهای که یک طرح تحول عظیمی در آنها اتفاق میافتد، توانمندی مردم است، در کنارش بیمه هم به عنوان یک ارگانی که خدمت ارائه کند متصل شده به این گروه جهادی و خدمت دهنده به این مناطق که آثارش را دیدیم، ما الآن یک میلیون و ۲۵۵ هزار نفر را به صورت فعال رفتیم در این مناطق بیمه کردیم و رایگان. در کنار آن و به برکت این کار، سال بعد با همت و تصویب مجلس توانستیم پنج میلیون و ۲۰۰ هزار نفر را یک جا با اطلاعاتی که از وزارت رفاه گرفتیم بیمه کنیم یعنی جمعاً ما بیش از شش میلیون و ۴۰۰ هزار نفر، شاید آمارهای هفته قبل ما شش میلیون و ۲۵۰ بود، شده شش میلیون و ۴۵۰ بیمه شده رایگان در نظام سلامت؛ یعنی توجه به بحث عدالت در سلامت یکی از بحثهای بسیار مهمی بوده.
سوال: چه اصراری است که همه بیمه باشند؟
آقای ناصحی: مخصوصاً این اقشاری که کم درآمد و دهکهای پایین هستند، دولت وظیفه دارد و آنها باید این خدمات را به صورت مناسب دریافت کنند، رایگان باشد یا با حداقل پرداخت از جیبشان، باید این را از طریق و مسیر ارجاع این خدمت را به این عزیزان بدهیم و لازم هم هست. کسی که بیمار دارد در خانواده نباید منتظر باشد یا نگران جیبش باشد که هزینهای ندارد، مکلفیم ما، به عنوان وظیفه خود در وزارت بهداشت و بیمه سلامت، همه اعضای هیأت مدیره، مدیران و کارکنان مان هم قسم شدیم که این کار بزرگ و مهم را برای مردم عزیزمان انجام دهیم. این کار خوشبختانه به لطف خداوند و به همت هیأت دولت و مجلس جاری و ساری شده در کشور. حالا میخواهیم این خدمات را بیشتر کنیم، خود خدمت و فعالیت درمانی و پوشش هزینهها را؛ این اتفاق مهم هم با ایجاد صندوق بیماران صعب العلاج که این را هم مجلس شورای اسلامی، رئیس محترم، هیأت رئیسه و کمیسیون بهداشت و درمان و تلفیق خیلی کمک کردند به دولت در این زمینه. ما پنج هزار میلیارد تومان مصوبه گرفتیم که بتوانیم این بیماریها را پوشش دهیم. خوشبختانه جاری شده این کار و در حال انجام است، هر چند با تأخیر شش ماهه در تدوین اساسنامه و کارهای دیگر بوده الآن ما ۱۰۷ بیماری صعب العلاج و نادر که بسیار پرهزینه بودند، اشاره کردید کمرشکن، یک شاخص بین المللی است یا کاتاستروفیک یعنی این که خانمان برانداز، کسی که مبتلا به سرطان میشود باید فرش زیر پایش و ماشینش را بفروشد، فرزندش اگر مبتلا به این بیماری سرطان؛ یک بیماری عصبی و خاصی در زمینه متابولیک شود یا سایر بیماریهایی که در فاز اولیه ما گذاشتیم به عنوان بیماریهای صعب العلاج، ۱۰۷ بیماری هستند.
سوال: پس اتفاق اولی که افتاده؛ پوشش سراسری شده و الآن تقریباً میشود گفت که هر شهروند ایرانی بیمه است یا میتواند بیمه...
آقای ناصحی: یا بالقوه بیمه هست.
سوال : یعنی میتواند با کمترین زحمتی بیمه شود. قصه دوم فکر میکنم گسترش خدمات درمانی است؛ این را میتوانید مثال هایش را بزنید.
آقای ناصحی: در بحث گسترش خدمات، ما هر سال بسته خدمات آن را بیشتر میکنیم. در حال حاضر ما در زمینه ناباروری، توسعه خدمات داریم. ناباروری را آوردیم، تا الآن بیمهای برای ناباروری وجود نداشت. زوجین نابارور که در کشور سه و نیم تا چهار میلیون نفر هستند یا زوج نابارور هستند، اینها هیچ بیمهای نداشتند یا حمایت بیمهای نمیشدند، خوشبختانه مجلس یک مصوبه خوبی بوده، منابع در اختیار بیمه قرار گرفت، ما الآن ۹۰ درصد هزینههای بستری زوجین نابارور و ۷۰ درصد هزینههای سرپایی را پرداخت میکنیم.
سوال : میتوانید بگویید شامل کدام هزینه هایش میشود؟
آقای ناصحی: هزینههای تشخیصی و درمانی است. هزینههای تشخیصی که قبل از اقدام مثلاً IVF و اقدامات عملی برای این کار، هزینههای تشخیصی دارند، بررسی میخواهد، سونوگرافی میخواهد، آزمایشات مربوطه میخواهد، اینها همه رفتند در پوشش، حتی وسایل و لوازمی که برای این امر نیاز بوده تحت پوشش بیمه قرار گرفته و تا ۹۰ درصد پوشش داده میشود.
سوال : خدمات درمانی اش چطور؟
آقای ناصحی: به همین صورت تحت پوشش است.
سوال: یعنی الآن IVF نود درصد بیمه پرداخت میکند.
آقای ناصحی: بیمه در بخشهای دولتی، با تعرفه دولتی پرداخت میکند. در بخشهای خصوصی یا خیریه همان نسبت با تعرفه عمومی غیردولتی این را پرداخت میکند.
سوال: که این هم همیشه جزو مواردی بود که در سالهای مختلف میگفتند که ناباروری هم زیاد شده و هم بیمه پوشش نمیدهد، هزینه هایش هم زیاد است و خیلی از زوجها قید فرزندآوری را عملاً میزدند به خاطر این که نمیتوانستند از عهده این هزینهها بربیایند. الآن تقریباً ۹۰ درصد هزینههای درمان و تشخیص ناباروری پوشش بیمهای دارد.
آقای ناصحی: مخصوصاً در بخشهای دولتی، یک ما به التفاوتی در بخش خصوصی و دولتی است، به عقیده ما آن هم رقمش کم نیست و باید فکری برای آن هم کنیم که شاید به نحوی بتوانیم در سال ۱۴۰۲ به کمک مجلس این را اصلاح کنیم و حتی شهرستانهایی که مرکز دانشگاهی ندارند و بخش خصوصی عهده دار خدمت هستند بتوانیم هزینهها را در آن جا هم کاهش دهیم.
سوال : اشارهای که کردید، تفاوت بین بیمه در بیمارستانهای دولتی و بخش دولتی و خصوصی، یک بحثی مطرح بود و آن تفکیک هزینههای درمانی بود که شامل هزینههای هتلینگ و اینها و هزینههای مربوط به خود درمان که اگر اینها از هم تفکیک شود آن موقع کسی که بخش خصوصی را انتخاب میکند در واقع بداند که دارد هزینه هتلینگ را پرداخت میکند و هزینههای درمانی اش کماکان میتواند همان ۹۰ درصدی که در بخش دولتی بیمه پرداخت میکرده را آن جا هم...
آقای ناصحی: کم کم داریم به این سمت میرویم، ولی هنوز به این حالتی که کلاً هزینههای درمان را غیر هتلینگ بتوانیم برابر کنیم در بخش خصوصی و دولتی هنوز این اتفاق نیفتاده، ولی کم کم تعرفهها را نزدیک میکنند. شورای عالی بیمه هر سال درصدی این اتفاق میافتد.
سوال : این یک اقدامی است که به محض این که اتفاق بیفتد بعد دیگر این امکان فراهم میشود، میشود امید داشت که تا یک سال دیگر این تفکیک اتفاق بیفتد؟
آقای ناصحی: یک زمان بیشتری میخواهد، بر اساس درصد پیشرفت، ولی اگر عزم بر این باشد و در شورای عالی بیمه منابع هم تأمین شود قطعاً ممکن است این کار یکی دو ساله انجام شود. نکته دیگر در خدمات؛ بحث توان بخشی است، توان بخشی به هیچ وجه در بحث پوشش بیمهای وجود نداشت، ما از دو سال پیش شروع کردیم مخصوصاً در سال ۱۴۰۱ این کار را با جدیت بیشتری دنبال کردیم، مخصوصاً برای معلولین تحت پوشش بهزیستی، از ۹ کد خدمتی رساندیم به ۵۹ کد خدمتی، تحت پوشش بیمه قرار گرفتند با همکاری سازمان بهزیستی ما این توسعه خدمت را ایجاد کردیم در زمینه کاردرمانی، گفتاردرمانی، بینایی سنجی، شنوایی سنجی، روان شناسی و اقداماتی که لازم بود برای این عزیزانی که نیاز به توانبخشی دارند هزینههای سنگین آن باعث میشد که یک بچهای که دچار فلج مغزی میشد از درمان منصرف شوند، ولی این اقدام مخصوصاً پوشش بخش خصوصی را هم در این توانبخشی دیدیم. افرادی که نیاز پیدا میکنند، چون مراکز توانبخشی در بخش دولتی محدود است و در بخش خصوصی هم مصوبه گرفتیم و مراکز طرف قرارداد ما الآن میتوانند با تعرفه خصوصی یا خیریه و بر اساس ملکیتشان این کار را تحت پوشش قرار دهند و استفاده از این امکانات شود، خیلی از داروهایی که قبلاً در بحث بیمهای نبوده اضافه شده به بحثهای بیمهای و مخصوصاً در صندوق بیماران صعب العلاج دیدیم. بیماری دیابت، فشار خون و بیماری قلبی- عروقی بیماری شایع این روزهاست و روز به روز هم داروهای بهتر و جدیدتری میآید. داروی ترکیبی اضافه میشود به بحث بسته دارویی خدمات دیابت، فشار خون و بیماریهای قلبی و عروقی آنها را هم تحت پوشش آوردیم. ما ۳۵ قلم دارویی که مربوط به دیابت، فشار خون و بعضی از بیماریهای متابولیک یا بیماریهای دیگر بوده آنها را همین ماه تحت پوشش آوردیم و هزینه بسیار زیادی برای خانوادهها داشتند مخصوصاً افرادی که به سن بالاتری میرسند و تأمین هزینهها برایشان مشکل است این را تحت پوشش بیمه بردیم، ۷۰ در بعضی موارد ۹۰ درصد این داروها تحت پوشش قرار گرفتند که پرداخت از جیب مردم کاهش پیدا کند. اینها اقداماتی است که به صورت مثال عرض کردم. قطعاً خدمات ما خیلی بیشتر تحت پوشش بیمه قرار گرفته که اگر فرصتی باشد به آنها هم اشاره میکنم.
سوال: اشارهای به خدمات روان شناسی هم کردید، منظور همان مشاوره است؟
آقای ناصحی: بله، روان شناسی هم تا الآن نبوده در بسته هایمان.
سوال: الآن مشاوره هم مشمول بیمه شده؟
آقای ناصحی: در بحث خدماتی که در نظر گرفتیم بسته هایش در حال آماده شدن است این هم میرود در بحثهای توانبخشی و اضافه میشود.
سوال: شرط و شروطی احتمالاً دارد؟
آقای ناصحی: بله، قطعاً تعداد مشاورهای که لازم است، خیلی از بیماریهای صعب العلاج را ما بسته توانبخشی و روان شناسی هم کنارش قرار دادیم یا میدهیم، یعنی یک بیماری قلبی یا فردی سالم بوده دچار یک تصادفی میشود و دچار یک ناتوانی میشود، این قطعاً روی روانش هم تأثیر میگذارد ما باید یک فکری برای آن قسمت هم کنیم، بازتوانی نقش بسیار مهمی را دارد در سلامت فرد؛ چه جسمی، چه روانی. از این جهت ما این بسته خدمات را عجین کردیم با خدماتی که در قسمت روان شناسی هست، دستور رئیس جمهور هم در روزهای اخیر این بود که خدمات روان شناسی هم تحت پوشش بیمه بیاید، ما گام هایش را برداشتیم، قطعاً این دستور قوت قلبی میشود برای عزیزان مان در نظام سلامت که این بحث را جدیتر بگیریم و پوشش روان شناسی را هرچند ما در زمینه داروهای روان پزشکی، بیماران مزمن روانی، اینها هم بستههایی است که در بیماران صعب العلاج تعریف شده.
سوال: فرق بیماریهای صعب العلاج و بیماریهای خاص چیست؟
آقای ناصحی: بیماران خاص اسمی نیست که خیلی مصطلح و رایج در دنیا باشد. ابتدائاً برای بعضی بیماریها مثل ام اس، همودیالیز، دیالیز سه فاقی و هموفیلی برای این که پنج بیماری را جدا کنند که هزینه بالایی داشت، ابتدا گفتند به صورت خاص به اینها توجه کنید، جدا کردند، ولی در اصل بیماران نادر، پرهزینه و صعب العلاج ترم کلی و اصلی این بیماران است که شامل بیماران این پنج بیماری خاص که ابتدائاً هم گفتیم میشود.
سوال: یعنی بیماریهای صعب العلاج اعم از بیماریهای خاص است.
آقای ناصحی: بله، کامل پوشش میدهد.
سوال: بیماریهای خاص فقط پنج عنوان است، بیماریهای صعب العلاج شامل اینها هم هست.
آقای ناصحی: کل بیمارانی که پرهزینه هستند و بیماران نادر؛ ترمی است که شاید بیش از صدها بیماری را به عنوان بیماری نادر در نظر بگیرند، یعنی تکرار آنها زیاد نیست، ولی بیماریهایی هستند که پرهزینه و مشکل زا هستند برای مردم و نیاز به توجه دولت و نهادهای مردمی هست که بتوانند هزینه هایش را پوشش دهند.
سوال: باز گزارشی داریم درباره همین خدمات درمانی و بیمهای بیماریهای صعب العلاج، باهم ببینیم. (پخش گزارش) درباره همین بحث بیماریهای صعب العلاج چه اتفاقاتی تا به حال افتاده و چه اتفاقاتی قرار است بیفتد؟
آقای ناصحی: ما همین طور که قول دادیم، بعد از این که این قانون تصویب و اساسنامه به ما ابلاغ شد شروع کردیم در نیمه دوم سال بستههای خدمتی را از معاونت درمان وزارت بهداشت دریافت کردیم و فعالیتها و خدماتی که باید در این بسته در سامانهها بارگذاری شود، آنها را بارگذاری کردیم، الآن ۳۱ بیماری در سامانههای ما بارگذاری شدند. به زودی ۱۹ بیماری متابولیک هم به آن اضافه میشود، جمعاً ۵۰ بیماری در سامانهها وارد میشود، یعنی سامانهها خود به خود هزینهها را محاسبه میکنند، دیگر پرداخت از جیب مردم کاهش پیدا میکند و نیاز به هزینه و گرفتن مبالغ از بیمهها نخواهد بود. ولی در مجموع ۱۰۷ بیماری را در مرحله اول تحت پوشش این صندوق بردیم یا در برخی موارد صندوق به ما اجازه داده است اساسنامه بتوانیم به نیازمندانی که بیماری خاص پرهزینهای هم پیدا کردند کمک کنیم. الآن به استانها اختیار دادیم کمیتههای استانی در همه کشور شکل گرفته و پروندهها بررسی میشود در کمیته استانی، آن بیماریهایی که در سامانه نیست فعلاً در کمیته استانی بررسی میشود و تا سقف ۵۰ میلیون تومان به هزینههایی که انجام دادند ما مبالغ را پرداخت و به حساب فرد میریزیم و اگر هم بیماریای است که بیشتر از این مبلغ هزینه دارد و نیاز به کمک دارد آن را در ستاد کشوری صندوق بیماری صعب العلاج مطرح میشود، به استان اجازه داده میشود که مبالغ بالاتر را هم پرداخت کند. از این جهت ما یک حمایت جدیای در این بحث داریم، در مراکز دولتی که خیلی از مباحث مثل پیوند را به صورت صد درصد تحت پوشش قرار دادیم، الآن هم نزدیک به ۶۰۰ میلیارد تومان صرفاً برای پیوند از ابتدای سال تا الآن مد نظر قرار دادیم که بخشی از آنها را پرداخت کردیم به دانشگاهها و بخشی را هم در حال گرفتن اسناد و پرداخت هستیم به سازمانهای دیگر مثل سازمان تأمین اجتماعی و سازمان بیمه خدمات درمانی نیروهای مسلح هم فراخور بیمارانشان به صورت مرحلهای پول را از این صندوق واریز میکنیم که آنها هم بتوانند بیمارانشان را تحت پوشش قرار دهند. فعلاً کمیتههای استانی ما همه این بیماران را چه بیمه سلامت، چه تأمین اجتماعی و نیروهای مسلح را تحت پوشش قرار میدهند تا این که ساز و کار آن در بیمههای مربوطه تعریف شود، این کار و این اقدام مثبت دارد برای همه بیمه شدگان کشور در صندوقهای مختلف و سازمانهای مختلف تحت پوشش قرار میگیرد. خاستگاه و جایگاهش هم فعلاً مستقر است در بیمه سلامت استان ها، با همکاری معاونت درمان دانشگاه ها، مدیریت درمانهای تأمین اجتماعی، نیروهای مسلح و عزیزانی که در این امر در آن کمیته هستند این خدمات را ارائه میدهیم. بیماریهای مهمی هم هست ما سرطانها را تقریباً به طور کامل همه انواع سرطانها را دیدیم، همه پیوندها در این صندوق آمدند، بیماریهای مزمن روانی، پارکینسون، بیماریهای دیگری که اختلال حرکتی ایجاد میکنند، سکته مغزی، توروموهایی که به وجود میآید، بیماریهای قلبی و عروقی، دیابت و خیلی از بیماریهایی که ممکن است محدود باشد مثل بیماری پروانهای یا ایبی؛ اینها هم تحت پوشش این صندوق و حمایت ۱۰۰ درصد هستند. بیماری SMA یک بیماری نادری است.
سوال: همه اینها اتفاقاتی است که برای اولین بار دارد میافتد؟
آقای ناصحی: بله اولین بار بوده در کشور و خوشبختانه این صندوق که یک فرصت مناسبی است برای نظام و کشور و مردم برای این که کاهش پرداخت از جیب مردم داشته باشیم و دغدغه نداشته باشد فردی که مبتلا به یک بیماری ناتوان کننده و صعب العلاج شده، این که دولت پشتش هست و هزینه هایش را پرداخت میکند، دغدغهای نداشته باشد، این ایده این کار بوده، به بار نشسته خوشبختانه و مطمئناً در سال ۱۴۰۲ ما فعالیتهای مان گسترش پیدا میکند، خدمات در سامانهها مستقر میشوند، چون خدمات حداقل ما تا کنون بیش از دو هزار خدمت را وارد سامانه کردیم، سابقه نداشته در شاید دو ماه و نیم بیش از دو هزار خدمت در سامانهها وارد شده الآن به طور مستقیم فرد وقتی میآید بیمه پایه و سهم صندوق مشخص میشود، پرداخت میشود. قطعاً این را الآن در بعضی از داروهایی که مردم دریافت میکنند، در بعضی خدماتی که دریافت میکنند متوجه میشوند که هزینهها بسیار بسیار کاهش پیدا کرده مخصوصاً در زمینه سرطان و داروهای دیابت، افرادی که نشاندار شدند در سامانهها افراد دیابتی، خدمت را میگیرند نزدیک ۳۰۰ هزار نفر هستند.
سوال: چه چیزی را دیابتیها دریافت میکنند که قبلاً دریافت نمیکردند؟
آقای ناصحی: ۱۵ دارویی بوده که ترکیبی بوده و قیمتشان هم بالاست این را پرداخت از جیبشان میکردند. داروهای ترکیبی که مثلاً انسولین بوده، کاملتر شده و داروهایی که ترکیب است مثلاً نتفورمین با دو داروی دیگر ترکیب شده، اینها اثرات مفیدتری را برای کنترل دیابت دارند، از این جهت اینها را آوردیم که پرداخت از جیب مردم کاهش پیدا کند، مصرف این داروها باید حتماً کنترل شده باشد. ما در طرح دارویار تقریباً با همه برندها، مارکها و محصولات مختلف را حساب کنید ۹ هزار و خردهای دارو را تحت پوشش ارز دارویی و کلاً داروی بیمهای شدند، این ۹ هزار قلم که به صورت ژنریک اگر بگوییم شاید بشود حدود دوهزار تا، اینها ارز دارو دریافت میکنند و بیمهای هم هستند عمده ای. حالا تعدادی را نسبت به کل آنهایی که ارز میگیرند شاید کمتر بیمهای باشند، ولی در کل ۹ هزار و ۶۰۰ قلم دارو فعلاً تحت پوشش عرضه دارو و بیمه هستند از محصولات و برندهای مختلف که این از فواید طرح دارویار بوده. مشکلاتی ممکن است در پرداختها یا کاهشهایی هم داشتیم که آنها باید اصلاح شود، ولی نقطه و نکته مثبت این طرح این است که ما ضمن ساماندهی منابع مان میتوانیم در آینده با تأمین کافی منابع، هم دارو و هم تجهیزات را در کشور یک سامان مناسبی دهیم. با وجود سامانه نسخه الکترونیک سلامت را که در ادامه اگر فرصتی باشد راجع به آن توضیح دهم، میبینیم چه فرصت مناسبی را برای کشور و نظام سلامت فراهم شده که با یک دید باز و شفافیت کامل ما مصارف و منابع خود را ببینیم به چه صورت است تا قدمهایی که بر میداریم در تولید، توزیع دارو، واردات دارو خیلی با بینش بهتری باشد.
سوال : آخرین سؤالم را در بحث بیماریهای صعب العلاج یا خاص بخواهم بپرسم، عینیتر الآن یک بیمار سرطانی چقدر هزینه اش هست و چقدرش را بیمه پرداخت میکند؟
آقای ناصحی: سرطانها مختلف است. از ۱۰۰ درصد ما در صندوقها و بیمه پایه مان پرداخت میکنیم تا ۷۰ درصد هزینه ها؛ بستگی به سرطان و نوع هزینهها پرداخت میشود، ما به التفاوت ۷۰ تا ۳۰ هم بر اساس بیماری...
سوال : عدد چقدر است؟
آقای ناصحی: عدد مختلف است، سنگین است ممکن است یک داروی بیمار سرطانی بین ۲۰ تا ۵۰ میلیون تومان باشد.
سوال : کلاً میخواهم بدانم مثلاً در پُرِ پُرش آن بیمار سرطانی که هم جراحی دارد و هم شیمی درمانی باید شود، حالا بعضاً بیش از یک بار بخواهند جراحی شوند، پر پرش چقدر هزینه کلاً دارد.
آقای ناصحی: نمیتوانم الآن عدد دقیقی را به شما بگویم، ولی هزینهای که دارد معمولاً بستگی به گرفتن خدمت در بخش خصوصی یا دولتی دارد. هزینههای بخش دولتی هزینههای کمتری هستند، تعرفههای دولت. خصوصی پنج برابر هزینههایی است که در بخش دولتی میشود هست. این ما به التفاوت اگر فرد برود ابتدائاً درمان را در بخش خصوصی بگیرد ممکن است عدد و رقم به ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلیون یا در بعضی مواقع بیشتر هم با کامل شدن درمان ازجمله رادیوتراپی هم به آن عددهایی که اشاره فرمودید...
سوال : تصویری که میآید جلوی چشمم همه این کارهای خیری است که در سالهای گذشته میدیدیم خیلی گروهها و افراد انجام میدهند برای بیماریان صعب العلاج و کمک جمع میکنند که چقدرش میتواند با این اتفاق برچیده شود یا کم شود حداقل. برویم سراغ موضوع نسخه الکترونیک و خدمات الکترونیک سلامت که بخش زیادی اش به بیمه سلامت مربوط است، باز همکارانم گزارش زحمت کشیدند و تهیه کردند، ببینیم. (پخش گزارش) ما در برنامه چهارم داشتیم بحث نظام جامع الکترونیک سلامت را بعد این تبدیل شد به پرونده الکترونیک سلامت و بعد تقلیل پیدا کرد به نسخه الکترونیک، چه شد که این قدر عقب افتاد و اجرا نشد و بعد برویم سراغ خدمات و فوایدش، حالا همین نسخه الکترونیک هم اتفاق خیلی بزرگ و گستردهای است، چون من در جریان کارهایی که همکارانم در چند ماه اخیر کردند در پیگیری اجرای این نسخه الکترونیک هستم میدانم چقدر بحثش گسترده است. چرا این قدر به تأخیر افتاد؟
آقای ناصحی: کار سختی است تغییر یک روش سنتی به یک روش جدید، مخصوصاً در حوزهای که تراکم بیمار زیاد است و کارها انباشته میشود، عادت کردیم به یک روش، سخت است قانون گذار نزدیک ۱۸ سال در قانون برنامه و قانون سالانه به آن اشاره کرده که حتماً باید پرونده الکترونیک در نهایت هم به نسخه الکترونیک بسنده شده و مأموریت به بیمهها داده شد. بیمه سلامت هم به عنوان یک ارگان و یک سازمانی که نیاز است در حوزه سلامت نقشی داشته باشد، مخصوصاً در شفاف سازی موضوعات مربوط به حوزه سلامت و هزینه منابع و مصارف آن حتماً باید در بیمهها بیشتر از جاهای دیگر روشن باشد، از این جهت دوستان ما و ما تصمیم بر این گرفتیم که این امر مهم را اجرایی کنیم. موانع کار بسیار زیاد بود، یک قانون چند خطی بوده و نه امکانات، نه هماهنگی بین دستگاههای مربوطه بوده، حتی بین خود سازمانهای بیمه گر هم حتی الآن هم خیلی آن هماهنگی کامل در سامانهها نیست و خوشبختانه دارد تکامل پیدا میکند. ما از این مراحل داریم میگذریم، وزارت بهداشت حوزه فناوری، حوزه درمان الآن خیلی پای کار هستند و کمک زیادی کردند. ما الآن این گستره نسخه الکترونیک را در کشور داریم، آخرین آمارمان ۱۰۳ هزار و ۹۹۰ پزشک به صورت تمام الکترونیک برای بیمه سلامت نسخه مینویسند. نزدیک به ۲۹ هزار پزشک به صورت کاغذی و الکترونیکی یعنی نیمه الکترونیک نسخه برای ما ارسال میکنند، از این جهت یا نسخه نمینویسند، نسخه پیچی میشود یعنی ترکیبی است که ما میگوییم الکترونیک اینها انجام شود. این کار مهمی است، چون به صورت برخط باید نسخه نوشته شود و در مؤسسهای مثل داروخانه یا آزمایشگاه خدمت بگیرند. سختترین قسمت نظام الکترونیک همین نسخه نویسی است، کنارش قطعاً تکاملش با یکپارچه سازی است به سامانه بیمه سلامت که همین روزها بارگذاری میکنیم، نواقص گرفته شده، خیلی مورد پسند پزشکانی که مورد مشورت قرار گرفتند، اشکالات برطرف شده، راحت شده، زمان کوتاهتر شده، بسته هایمان تعریف شده هستند، مثلاً آزمایشات در یک بستههای خاصی قرار گرفتند برای بیماریهای خاص و بیماریهای مورد توجه و شایع که خیلی کار را راحتتر کرده که پزشکان بتوانند استفاده کنند هر چند شرکتهای دانش بنیان و مؤسسات جوانهای ما هم سامانهها و نرم افزارهایی نوشتند که آنها هم قابلیتهای بسیار خوبی دارد، الآن دارند پزشکان از آنها استفاده میکنند، اینها در کنار هم قرار گرفت. داریم بستههای خدمتی دیگر را وارد میکنیم. در کنار نسخه الکترونیک، نظام اجرا را در این نسخه الکترونیک داشتیم، تکاملش دادیم که بتوانیم اگر پزشکی خانواده اجرا شده، نظام ارجاعش را هم در همین قالب و یک سامانه اجرا شود. آزمایشات پاراکلینیکهای دیگر مثل تصویربرداری همه اینها را داریم به ترتیب وارد همین سامانه میکنیم. در نهایت هم یک اتصالی بین HISها و پروندههای بیمارستانی با این سامانه خواهد بود، یک روکشی از اطلاعات بیمارستانی را وارد این سامانه نسخه میکنیم، این میشود یک پرونده الکترونیک که آرزوی همه ما بوده که ما برای هر فرد ایرانی یک پرونده الکترونیک داشته باشیم، این دارد انجام میشود، نگاه بیمه سلامت این است که به سمت نظام الکترونیک برویم. خوشبختانه قدمها برداشته شد، در کنار این کار مهم ما بحث قراردادهایمان را هم که نزدیک ۱۲ صفحه هر ساله باید قرارداد را برای هر مؤسسه و پزشک میبستیم. این کار را سامانه اش طراحی شده، آماده شده، فکر کنم به زودی این هفته یا هفته بعد قابل استفاده است. همین کار باعث شده یک میلیون کاغذ صرفه جویی شود.
سوال : قسمت کاغذش موضوع خوبی است، طرفداران محیط زیست اهمیتش را درک میکنند، یک قصه مهمتری در خود نظام سلامت یعنی یک قصه که نگوییم قصههای مهمتری در نظام سلامت دارد که بخشی اش را مردم شاید ندانند، این نسخه الکترونیک چه تأثیری در نظام سلامت یا در کار خودشان خواهد گذاشت یا گذاشته؟ بخشی از اینها را اگر بشود به زبان ساده بگویید خیلی خوب است.
آقای ناصحی: نسخه الکترونیک خطای پزشکی را خیلی کم میکند، نُسخ شفاف هستند با توضیحات کافی که پزشک در آن سامانه باید اعمال کند. این که مصارف و داروهای ما تداخلات دارویی کاملاً مشخص است و فواید دیگری که دارد کاملاً داروهایی که کددار و نشان دار هستند از چرخه خارج میشوند. جلوی فروش مکررش در داروخانههای مختلف گرفته میشود. داروهایی که اصالت دارو دارند، چرخه قاچاق را میگیرد.
سوال : زد و بند و هر چیز این طوری که ممکن است در هر صنفی باشد ازجمله در صنف پزشکان و ارتباط آنها با واردکنندههای دارویی، جلوی اینها هم گرفته میشود، درست است؟
آقای ناصحی: بله، به صورت شفاف، دقیقاً ما الآن تعداد داروهایی که مصرف میشود در کشور داریم مثلاً داروی نتفورمین، داروی ASA بیشترین استفاده را در کشور دارند. قطعاً اگر اطلاعات این چنینی داشته باشیم تولید کننده هم تکلیفش را میداند که برای کشور این اطلاعاتی که عرض میکنم از سامانه بیمه سلامت است، همین سامانه با همین میزان هم همکاران مان در تأمین اجتماعی دارند، یعنی این تعداد را میگوییم در کشور مصرف میشود، تولید کننده و وارد کننده تکلیفش را بداند و این موضوعات در آزمایشات هست، در تصویربرداری هست، آن جایی که آزمایشات غیرضرور و پرهزینه هست آنها میشود شناسایی شود برای پزشکان و مردم توضیح داده شود. در بعضی مباحث میبینیم مصرف دارو در کشور ما بسیار بالاست و در نسخ میبینیم چهار و سه دهم و چهار و یک دهم میانگین قلم دارویی در نسخ ماست که این خیلی منطقی نیست. ما حداکثر دو قلم را مورد قبول است بگوییم اگر برویم به این سمت، نه این که چهار قلم، چهار قلم و نیم در هر نسخه باشد، اینها را باید فرهنگ سازی کرد، پزشکان دقت کنند، آموزش لازم در جامعه پزشکی باشد.
سوال : البته مهمتر از فرهنگ سازی باز دوباره مکانیزم خود بیمه هست یعنی آخرش بیمه میتواند این را کنترل و محدودش کند.
آقای ناصحی: خود مردم نسبت به سلامتشان، چون این داروها خیلی هایشان میرود در گنجینه منازل استفاده نمیشود، مصرف بی رویه دارو که فایدهای ندارد مطمئناً عوارضی هم خواهد داشت. ما میگوییم اگر یک نُرم بین المللی مورد تأیید همه کشورها است ما دیگر دو برابرش مصرف نکنیم، این منابع سلامت را بیاوریم برای پیشگیری و مراقبتهای اولیه برای مردم و در این زمینه نیاییم دور بریزیم دارو، تجهیزات و اموراتی که مثلاً تصویربرداری مکرری که در کشور ایجاد میشود و انجام میشود، بسیاری از آنها غیرضرور است و نیاز نیست.
سوال : یک دکتر برای آن یکی را قبول ندارد، دوباره میفرستد، به یک دکتر سوم مراجعه میکنید، باز آن دوباره میگوید شما دوباره برو عکس بگیر و سی تی اسکن برو، نفر چهارم میگوید اصلاً سی تی اسکن لازم نبوده همان رادیولوژی کافی بوده مثلاً، همه اینها در نسخ الکترونیک مدیریت میتواند شود.
آقای ناصحی: مدیریت شود، شفاف میشود.
سوال : من چیزی شنیدم و آن این است که الکترونیک شدن نسخهها یک انبوهی از اطلاعات و انباشتی از اطلاعات میدهد که با آن خیلی کارها میشود کرد.
آقای ناصحی: یک گنجینه اطلاعات الآن در سازمان بیمه سلامت داریم، قطعاً در تأمین اجتماعی هم هست. از زوایای مختلف میشود این اطلاعات را پژوهشگران ما استفاده کنند در حوزههای مختلف دارویی، در حوزههای مختلف سلامت، پژوهشگران مراکز تحقیقات دانشگاه از آنها استفاده کنند. بسیار بسیار ارزشمند است و این گنجینه قطعاً به درد سلامت کشور میخورد و شفاف سازی امور و دادن اطلاعات برای ساماندهی و مدیریت حوزه سلامت.
سوال : یک بار دیگر شما لطفاً آن کد دستوری که مردم میتوانند بزنند در گوشیها و ببینند که بیمه هستند یا نیستند بفرمایید و اگر دیدند نیستند چه کنند که بتوانند بیمه شوند؟ چون طبق فرموده شما، الآن صد درصد مردم یا بیمه هستند یا به سرعت و به راحتی میتوانند باشند.
آقای ناصحی: این کد دستوری را شماره گیری کنند تا متوجه شوند که بیمه هستند و مدت اعتبار بیمه شان و چه نوع بیمهای دارند. *۱۶۶۶# این را شماره گیری کنید و پیامی برایشان میآید، شماره یک آن را انتخاب کنید، کد ملی را وارد کنید، اطلاعات خودتان را در زمینه بیمه از این سامانه استحقاق سنجی بیمه سلامت بگیرید، هر نوع بیمهای هستید مشخص میشود و اگر بیمه نیستند حتماً به سامانه شهروندی بیمه سلامت مراجعه کنید، در آن جا راهنمایی میشوید چگونه بیمه شوید. ما هم بیمه رایگان کوتاه مدت را فعلاً داریم و اگر نیاز به ارزیابی وسع دارد با تخفیف ویژهای که دولت در نظر گرفته به راحتی میتوانید بیمه ساده شوید با حداقل حق بیمه که بتوانید از مواهب کاری که انجام شده در کشور استفاده کنید.