آیین معنابخش و باشکوه اعتکاف در دانشگاهها

به گزارش خبرگزاری صدا وسیما حجه الاسلام و المسلمین رستمی نماینده  ولی فقیه در دانشگاه ها و رئیس نهاد در گفتگو با شبکه یک سیما به تشریح مراسم اعتکاف دانشجویی پرداخت.

 سوال :  از حال و هوای اعتکاف دانشجویی برایمان بگویید.

حجه الاسلام و المسلمین رستمی : سلام علیکم. خدمت شما همه بینندگان عزیز عرض سلام و ادب دارم. این ایام پربرکت رو که به زیبایی ایام البیض و روزهای درخشان نامیده شده را خدمتشان تبریک میگوم. انشالله آرزوی بهترین ها را در این ماه عزیز و ماه خوب که مقدمه ضیافت الهی است دارم. خوب الحمدلله با جمع شدن بساط محدودیت های کرونایی ما شاهد رونق گرفتن فضای حضوری دانشگاهها در فعالیتهای مختلف هستیم. بعد از چند سال تعطیلی اعتکاف دانشجویی و دانشگاهیان امسال بحمدالله مجددا در مساجد دانشگاهی و مساجد شهر برنامه اعتکاف دانشگاهیان را شاهد هستیم . یکی از اتفاقات پر برکت و خوب که آن را باید جزء محصولات دانشگاه بدانیم اعتکاف است. شاید برای ما به هرحال و بینندگان عزیزمان شنیدنی باشد و گفتنی باشد این نکته که خیلی ها آرزو داشتند که دانشگاه محل ترویج بی دینی باشد حتی مؤسسین دانشگاه در ایران در دوره پهلوی ها.

در خاطرات علم داریم که امروز اعلاحضرت اظهار نگرانی کرد از این تعداد دانشجوهای با حجابی که در دانشگاه تهران دیده و ناراحت بود از این موضوع. خوب یه زمانی طرح و ایده این بود اما به برکت انقلاب اسلامی اتفاقی در دانشگاه های ما رخ داد. یعنی در کنار رشد علمی بی نظیر که دنیا باید انگشت به دهان بماند در مقابل این سرعت رشد که مایی که در ابتدای انقلاب اصلاً عددی نبودیم در تولید دانش و علم جهانی امروز میگویند ۲ درصد تولید دانش جهانی را ایرانیان با ۱ درصد جمعیت جهان دارند انجام می دهند. در کنار اتفاق های بزرگ یکی از کارها هم این بود که دانشگاه اتفاقا محل ترویج اتفاقات خوب کشور شد. یعنی اگر در گذشته هر وقت از اعتکاف صحبت می کردیم یه تعداد بسیار محدودی در شهرهای معدودی معتکف بودند مثلا در قم مسجد امام حسن عسکری علیه السلام مسجد جامع قم یکی از زیر زمین های این مسجد محل اعتکاف بود در محله عاصمه و پایتخت تشیع خیلی از شهرها اصلا چیزی به نام اعتکاف نشنیده بودند. اما دانشگاه آمد با شروع اعتکاف دانشجویی و اعتکاف دانشگاهیان, جریان اعتکاف را یک جریان عمومی کشور کرد که امروز به هر حال نفس پربرکت معتکف فضای کشور را عطرآگین کرده است. الحمدلله ما دربسیاری از دانشگاه هایمان امسال علی رغم اینکه بین ۲ ترم هستیم  و دانشجو ها ترم اول را با یه مقدار به هر حال مشکلات  گذراندن در حوادثی که تلاش میکردند دانشگاه را از مسیر خودش منحرف کنند خوب بعضی از دانشگاهها تعطیلاتی بهشون خورد و بحث آلودگی و نظایر آن هم مشکلاتی به وجود آورد  ترم یک مقدار طولانی تر شد و الان بین ۲ ترم هستیم با این وجود الحمدلله فضای پربرکت با رونق با نشاط را در فضای دانشگاه شاهدیم.

سوال: بسیار عالی همینطور که فرمودید واقعا در سالیان گذشته آن چیزی که ما شنیدیم اعتکاف برای خواص بود یعنی هرکسی که خیلی اهل پرهیزگاری بود و در طول سال هم  واقعا آدم نور بالا زن اهل  به نوعی میشه گفت  پرهیز روز به روز و لحظه به لحظه بود به اعتکاف هم اعتنای ویژه ای داشت اما این سر ریزش آمد توی جامعه یعنی برای خیلی از کسانی که شاید به اندازه آن عزیزان جزو خواص و متشرعین  نبودند اما این فرصت اینقدر خوب تبلیغ شد و آنقدر به چشم یک اتفاقی که خیلی خب حالا طول سال هم اگر خیلی به خدا نزدیک نبودی الان این فرصت ۳ روزه رو به چنگ بگیر و برو بهره وافری ازش برای استفاده حداکثری ازش بکن این تبلیغات خیلی نتیجه داد و همونطوری هم که گفتید پیشتازانش دانشجویان بودند یعنی خیلی از مواقع شاهد بودیم که از بیرون دانشگاه هم مردم عادی آمدند و توی دانشگاه ها اعتکاف شان رو برگزار میکردند همانطور که فرمودید کرونا خوب یک وقفه ی تلخی رو انداخت خیلی ها دلتنگ شدند توی این سالها اما امسال الحمدالله این فرصت هست از حال و هواي وجه دانشجوییش امسال برایمان بگویید

حجه الاسلام و المسلمین رستمی :خوب الحمدلله آماری که من امروز صبح گرفتم ما تو ۱۱۰ دانشگاه برنامه اعتکاف داریم یعنی اینکه عرض میکنم ۱۱۰ دانشگاه ، گاهی وقت ها یکی از مساجد دانشگاهی میزبان دانشگاه های یک شهر است و مجموعا ۱۱۰ محل برگزاری اعتکاف دانشگاهی که حضور اساتید، دانشجویان و کارکنان دانشگاه رو داریم. در کنار شهر هایی که به دلیل محدودیت ها گاهی وقتها مسجد مناسبی وجود نداشته, در فضای دانشگاهی و گاهی وقت ها جمعیت دانشجویی جمعیت کمی بوده مجموعه دانشجویی در فضایی اعتکاف شهری با سایر عزیزان معکتف مان توفیق اعتکاف را دارند اما این جریان پر برکت و ارزشمند اعتکاف یک فضای ویژه است  به خصوص برای فضای دانشگاهی  یعنی طبیعت زندگی امروز همه عزیزان مان شاهدند بینندگان عزیز که هر چه می گذرد و شاید علیرغم این که امکاناتش فراهم تر می شود مشغله هایش بیشتر می شود. اگر در گذشته به دلیل نبودن امکانات سرعت تبادل سرعت حرکت پایین بود اما بشر فرصت های خلوت فراوان تری داشت امروزه ما می بینیم که ابزارهای نوین برای ما اجازه خلوتی باقی نگذاشته است. دیروز خدمت دوستان معتکف مسجد دانشگاه تهران بودم. گفتم یک زمانی می خواستند اگر کسی را تنبیه کنند می گفتند چند ساعت با دیگران ارتباط نداشته باش. برو در اتاق و بیرون نیا ، الان ممکن یک نفر را یک هفته در اتاقش محبوس کنی اصلا احساس تنهایی نکند. اینقدر به هر حال به صورت مجازی تمام اوقات خلوت و فراغت ما پر شده و ما یک عادت جدیدی به وجود آمده به ظاهر در خلوت خوب. در این شرایط تراکم مشغله ها اتفاقا انسان نیاز بیشتری به خلوت و به آرامش و  به تأمل دارد و اعتکاف این فرصت است یعنی خداوند لطفی که به بندگانش کرده و اولیاء وسیله این هدایت شدند. ۳ روز در خانه خودش پذیرای انسان سرگشته، درگیر با بسیاری از موضوعات آشوب آفرین در دل و مشغول کننده فکر و ذهن و قلب را .

سوال : و یک دنیایی از شک آنجا یک دنیایی از شکی که این روزها شاید آفت زندگی مدرن می باشد که در همه دنیا حتی میشود گفت داره به پیش می رود و ترویج میکند طبیعت گرایی  را بجای خدا گرایی ترویج میکنه یک منطقی که توش ذره ای احساس نیست ترویج میکنه هر کاری که تو داری میکنی خودت محوری این واقعا به نظرم این خطریه که شاید خیلی از مواقع باید به عنوان یک خطر اصلی بهش نگاه بکنیم یعنی کلی کتاب ما داریم تو این کشور که هدفش این است خودتو خودتو بله خودسازی اعتماد به نفس کلی اتفاق خوب که باید به خودمان کار بکنیم مهم است اما در پس این خدایی هست که اوست که دارد از لحاظ تکوینی مسیر زندگی بنده اش رو به پیش میبرد و هر کسی که با او مأنوس تر موفق تر است  این را حاج آقا چقدر میتونه اعتکاف جا بندازه

حجه الاسلام و المسلمین رستمی : فطرت بشر هر چه از این غبارها هم به آیینه وجودش بنشیند باز آن میل و گرایش به سمت آن تکیه گاه بی نظیر و لایزال دارد. امروزه مسیری که بعضیها ترویج میکنند این است که جامعه ایرانی برود مسیری که غربی ها طی کردند. تا انتهایش هم رفتند و اتفاقا امروز ما انواعی از سرگشتگی هایی که جامعه غربی میبینیم نتیجه این حرکت است. این که می بینید آقایی در هندوستان منفور و مطرود می رود در آمریکا تبدیل میشود پیامبر گروه های مختلف معرفت جو و مایل به سیر درونی و عرفان ، این نشان می دهد جامعه ای که این تمدن نوین رقم زده جامعه ای با احساس سرگشتگی و دارای احساس سرگشتگی و خلا است که بعضی از عرفان های دروغین و بی مبنای شرقی همینگونه اقبال نشان می دهد . حالا این مجموعه معارف گهر باری که ما در معرفت های اصیل  اسلامی داریم که اتفاقا عمیق ترین ارتباط را با جان ما ایرانیان دارد, یعنی ایرانیانی که حافظ و سعدی و فردوسی و سایر حکما از بهر حال ادیبان ودانشمندان شان ممزوج بودند. امثال بوعلی سینا شخصیت فاخر و بی نظیر عالم که قرن ها باید بگذرد مثل او در دنیا پیدا بشود . او هر جا توقف میکند بعد به بن بستی می خورد می گوید  که من در خلوتی و با رکعتی نماز بن بست های خودم را حل میکنم . این مسیر مسیری که اتفاقا نشان میدهد ما بیشتر به آن نیاز داریم و اعتکاف در این فضا خداوند فراهم میکنه درخانه خودش دور از همه تعلقات بنشینیم و با خودش باشد ما خودمان باشیم و کسی مزاحم نباشد حتی ما تو برنامه هایی که خدمت عزیزان دانشجو  تاکید ما به دوستانمان توصیه مانن عزیزان برگزارکننده این است  که مبادا برنامه های جمعی وقت عزیزان رو پر بکند سخنرانیها، مراسمات همه اینها خوبه اما اصل اعتکاف آن نقطه ی خلوت فرد با خدای خودش است و دوستان ما هم گفتیم که مواظب باشيد درگیر گرده های جمعی و گرده های مجازی نباشید چون خلوت باید اتفاق بیفتد به اعتکاف گفتن حبس اینکه انسان خودش را محبوس کند اجازه خروج به جسمش از مسجد نده اون دلش هم باید این حبس در موردش اتفاق بیفتد که درگیر مشغولیت ها نشود

 فرصت بسیار بزرگی است و اتفاقا اقبالی که در فضای دانشگاهی داریم و فضای علمی کشور داریم نسبت به جمع و نُرم جمعیت عمومی کشورمان بالا تر نشان میدهد که اعتکاف یک عبادت متشخص است به تعبیر درست شما که در زمانی افراد به هر حال دارای عمق در فضاهای معرفتی و عبادی به اعتکاف پرداختند الان هم همین وضعیت را دارد یعنی عزیزانی که معتکف هستند کسانی هستند که ضمن اینکه در فضاهای علمی جزو بخش شاخص و برجسته جامعه هستند در کنار او این انتخاب را دارد و گاهی وقت ها در خیلی از اعتکاف ها ما شرمنده  استقبال ها هستیم یعنی گلایه های فراوانی که چرا به هر حال فرصت برایشان فراهم نشد.

 امسال در دانشگاه تهران ما دوتا اعتکاف داریم یعنی علاوه بر اعتکاف در مسجد دانشگاه در مسجد کوی دانشگاه هم اعتکاف داریم،  برای اولین بار اعتکاف نخبگان رو داریم یعنی عزیزان ما در بنیاد نخبگان و نهاد آنجا برنامه ریزی کردند دوستان به هرحال عضو بنیاد نخبگان هم بتوانند کنار هم یک اعتکاف داشته باشند اینها نشان میدهد که جریان علمی کشور ما اتفاقا که جریان فاخر ودارای ابعاد مختلف است و یک سویه نیست بلکه در کنار آن حرکت علمی توجه به نیازهای کشور, توجه به حرکت در مرزهای دانش به بازسازی و حرکت و خودسازی درونی برای جامعه سازی و انشاءالله تمدن سازی توجه دارد.

سوال : از دهه هشتادی ها  چند ماه که خیلی موضوعات مختلفی می شنویم اما امسال توی عکسها توی گزارشهایی که تهیه شده بود, خبرگزاری های مختلف مکتوب حتی گزارش های تصویری کار کرده بودند رده سنی که می دیدیم واقعا شگفت آور بود یعنی تو یه سنی میایند به خدا نزدیک می شوند که اتفاقا شاید خیلی حرجی به آنها نباشد اگر نیایند جدا دارم می گویم یعنی اصلا ۱۸ ۱۹ سالگی یعنی فرصتی است اما می آیند  و خیلی مأنوس می شوند خودتان به شخصه توی بازدید میدانی تون گپ و گفتی که با این بچه ها دارید چه حسی دریافت کردید

حجه الاسلام و المسلمین رستمی : درست فرمودید جریانی تلاش دارد روایتی دروغ از جامعه ایرانی به خودش و به دنیا ارائه بدهد  زیبایی های ایران رو تلاش دارد دیده نشود،  اگر ضعفی نقصی ،لکه ای در این وجود زیبا و نورانی وجود دارد تلاش میکند این و مرتب بازنمایی بکند و اون ابزار قدرتمند و پروپاگاند های رسانه ای بزرگی که با هر حال با سایر ابزار قدرت به دست آوردند و ذهن و جان و دل انسان ها را تلاش دارد تسخیر بکند به خدمت این روایت دروغ درآمده اما واقعیت ایران زیبائی هاست در هر گوشه و دانشگاه ما دانشگاه انسان های ارزشمند و فاخراست . بله ممکن است در جمعیت ۳ - ۴ میلیونی دانشگاهی  فرض کن چند ۱۰۰ نفر هم سخن ناروایی بر زبانشان جاری بشود که حتی آنها هم با باهاشون صحبت بشود ارتباط گرفته باشی باز می بینیم خود آنها خوبی های فراوان

سوال: بله فطرت خدا دوست و میهن دوست

حجه الاسلام و المسلمین رستمی: اسیر یک رفتار القایی می شوند که حتی به خودشان هم بعدا بگویید این حرف  چه سخنی بود بر زبان تو جاری شد ممکنه دفاع ازش نداشته باشد ولی بخش اندکی از آن جامعه و از آن به هرحال گلستان رنگارنگ کشور و باغ زیبای دانشگاه ماست  فضای جوانان و نوجوانان ما هم همین است و اولین بار هم نیست یعنی ما میگیم انقلاب رو همین به هر حال ا دهه ی چهلی های امام بوجود آوردند که آن موقع بین ۱۵ تا ۲۵ سالشون بود جنگ را همین جوانان ا عزیزمان اداره کردند که ما آمار شهدا ما را نگاه میکنیم  میانگین سنی شهدای ما ۲۰ و چند ساله و جوان بودند که کشور را نجات دادند از یک تهاجم وحشتناک به هر حال دشمنان مان بعدا هم سایر صحنه ها جوان ها میدان دار بودند در همین فضای معنوی هم هروقت نگاه میکنیم هم مراسم شب های قدر موقعی که نگاه میکنیم به طیف حاضرین در هیئات حسینی و آن جلوه های زیبای اظهار ارادت جامعه محب به اهل بیت کشورمان نگاه می کنیم بدنه هیات ، خادمانش،  میان دارانش ذاکران اش حرکت دنده هایش  و عمده شرکت کنندگان همین جوانان هستند اعتکاف هم  به همین شکل یعنی شما وارد محیط اعتکاف که میشید با یک مجموعه با طراوت جوانی حاضر میشود که پیر ها مثل بهرحال گلها و نمکهای این  فضای اخوش طعم هستند و بدنه ،بدنه جوان است جامعه جوان ما اینها هستند جوانهای ما همین هایی هستند که اربعین را رقم میزنند که اجازه نمی دهند خیلی ها دیده بشود  اگر تجمعی چند ۱۰۰ نفر جایی اتفاق بیفتد بارها باز نشرش می دهند ولی موقعی که ۳ و ۴ میلیون ایرانی حرکت میکند و ۳۰ ۴۰  میلیون دلشان با اینها همراه  است مسائلی مشکلاتی محدودیت هایی

سوال : چند صد هزار نفر هم به این ها خدمات می دهند؟

حجه الاسلام و المسلمین رستمی: و باز میلیون ها افراد جوانی که تو همین ایران مسیر جا ماندگان اربعین رو رقم میزنند این جمعیت رو اجازه نمیدند دیده شود واقعیت اینهاست و ما نباید ما اجازه بدهیم تسلیم این روایت غلط و این سیاه نمایی دروغ از این خورشید تابان و عالم ایران عزیزمان باشیم. ما خودمان هم دوره دانشجویی بویژه دوره کارشناسی خاطرات بسیار خوبی داشتیم از همین گروه ها و حاج آقایی که وقت  می گذاشتند برای بچه ها برای پاسخ دادن به سؤال هایشان سوال هایی که در ظاهر. ساده بودند اما گره فکری در ذهن یک نوجوان تازه ، تقریبا میشود گفت ۱۸- ۱۹ ساله ایجاد میکنند چقدر وقت میذارید برایشان چقدر وقت میذارید که از این فرصت های به هنگام اعتکاف برخی از شعبه های این دوستان هم  به درستی پاسخ داده بشود معمول عزیزانمان که تو فضای اعتکاف هستند کسانی  هستند که خودشون دستگیره باقی مجموعه ها هستند اما. طلبه های خوب، فاضل بحث حوزوی یکی از بهترین محیط هایی رو که هم تجربه خودشون تایید میکند و هم  مطالبات و تقاضاهای دانشجویی هم نشان میدهد محیط های حضور در جمع جوانان و دانشجویان عزیز است الحمدلله جریان تبلیغی جریان مداوم است منظورم جریان حضور طلبه های خوب و آشنایی با محیط های جوان در محیط های دانشجویی اینها در اردوهای دانشجویی حضور دارند  در خوابگاه های دانشجویی علاوه بر تبلیغ ، مثل ماه مبارک رمضان که میان مقیم خوابگاه میشوند در نماز های جماعت اکثر خوابگاه های ما که جمعیت قابل توجه و فضایی برای اقامه نماز داشته باشد یک طلبه جوان آشنایی با این محیط ها به عنوان امام جماعت شان که در کنارش به هر حال غمگسار و مشاور و رفیق و مونس حضور  دارند که عمده این ها هم یا جوانند یا کسانی هستند که از دوره جوانی با محیط های دانشجویی مرتبط بودن و اقتضائات عزیزان جوانمان رو میشناسند مجموعه به هر حال  فضای دانشگاه فضای آشنایی با طلبه های فاضل است اما هم محدودیت امکانات و هم به هر حال گاهی وقت ها مشکلات دیگه ممکنه اجازه نده در اون حدی که هم نیاز است و هم ما وظیفه می دانیم بتوانیم این مسیر را فراهم بکنیم که تلاشمان این است تأکید مان هم به همکاران در دفاتر نهاد و اساتید ما در گروه های معارف این ارتباط و انس و رفاقت با بچه های دانشجو و جوانان است.