نقاشی کودکان زبان درون آنهاست

به گزارش خبرگزاری صداوسیما، کود‌کان با زبان تصویر سخن می‌گویند و به اعتقاد روان شناسان کودک هیچ کدام از شکل‌ها و تصاویری که بر لوح سفید کاغذ ترسیم می‌کنند بی هدف نیست، آن‌ها بهتر از هر کسی می‌توانند شادی و خوشحالی، ناراحتی و غمگین بودن خود را با نقاشی کشیدن نشان دهند.

حتی نوع خط و خطوطی که رسم می‌کنند و اینکه در کدام بخش کاغذ نقاشی می‌کشند برای شناخت روحیات و خلق و خوی کودکان مفید و موثر است.

سکینه ساعدی روان شناس کودک و نوجوان با اشاره به ویژگی‌های خاص و حساس نقاشی‌ها و تصویر‌هایی که کودکان ترسیم می‌کنند معتقد است: دنیای جذاب و رنگین کودکان با همدیگر متفاوت است، ولی آن چیزی که مهم است اینکه به طور مشترک نقاشی کودکان زبان آنها به شمار می‌رود و تعداد رنگ‌های استفاده شده در نقاشی کودکان بیانگر حالات درونی آن‌هاست.

وی ادامه می‌دهد: حتی نوع نقاشی کودکان که در یک خانواده استرس زا یا شاد زندگی می‌کند با نوع نقاشی کودکانی که در یک محیط پر تشنج یا آرام زندگی می‌کنند متقاوت است.

به عنوان مثال عمدتا رنگ بنفش به عنوان نماد استرس کودکان به کار می‌رود و کودکانی که ماحصل طلاق پدر و مادر هستند معمولا در نقاشی خود از سه رنگ استفاده می‌کنند که رنگ بنفش یکی از رایج‌ترین رنگ‌های مورد استفاده است که نشانگر استرس و مشکلات زیاد در مورد کودک است.

وی اظهارداشت: این در حالی است که معمولا کودکان شاد در نقاشی‌های خود از رنگ‌های متنوع و شاد و جذاب و بیشتر از پنج رنگ برای نقاشی استفاده می‌کنند.

ساعدی در ادامه خط و خطوط نقاشی شده کودکان را نیز دارای مفهوم عنوان کرد و افزود: معمولا کودکانی که خطوط را به صورت نوک تیز می‌کشند این نشانگر پرخاشگری و عصبانیت کودک بوده و آن‌هایی که خطوط را به صورت بیضی یا موج‌های روان می‌کشند نشانگر منعطف بودن او و همچنین خطوط نازک و ملایم احساسات عاطفی کودک را نمایش می‌دهد و کشیدن خطوط کوتاه نشانگر خجالتی بودن کودک است.

وی ادامه داد: همچنین اگر کودکی یک نقاشی را کشیده و چند بار آن را پاک کرده و از اول بکشد نشانه ترس و اضطراب از تایید نشدن نقاشی و خود اوست.

روانشناس کودک معتقد است: وقتی به کودک گفته می‌شود یک نقاشی بکش دو حالت پیش می‌آید کودک یا در مورد فردی یا مکانی که آن را بسیار دوست دارد و به آن علاقه‌مند است نقاشی می‌کشد یا از کسی که خاطره بدی دارد او را به تصویر می‌کشد و این نشان از سادگی و صداقت کودک است.

وی وجود نماد‌ها در نقاشی کودکان را یکی از ویژگی‌های مشترک نقاشی کودکان ذکر کرد و افزود: برخی از نماد‌ها هستند که در نقاشی بیشتر کودکان به چشم می‌خورد که از آن جمله می‌توان به نماد خورشید اشاره کرد. خورشید در نقاشی کودک نماد پدر است، یعنی هر چقدر رابطه کودک با پدر مهربان‌تر و صمیمی‌تر باشد به همان نسبت خورشید پررنگ‌تر، درخشان‌تر و با شکل و ابروی بهتری خواهد بود.

ولی وقتی پدر خانواده فردی مستبد، بد اخلاق یا فرد بی اهمیت به خانواده باشد خورشید تیره‌تر می‌شود و این یعنی نقش پدر در خانواده خیلی خوب و با انرژی نیست.

ساعدی اظهارداشت: حتی فضایی که کودکان روی آن نقاشی می‌کشند برای روانشناسان خانواده دارای مفهوم و پیام است. به عنوان مثال کودکی که تنها در یک بخش کوچکی از کاغذ نقاشی می‌کند و بخش وسیعی از کاغذ سفید می‌ماند این نوع نقاشی ناشی از اعتماد به نفس پایین کودک است.

اگر کودک تنها در یک گوشه کاغذ نقاشی بکشد یعنی نشانگر ارتباط کم کودکان با اطرافیان است، باید توجه کرد که نقاشی کشیدن یعنی زبان ارتباط برقرار کردن کودک با اطرافیان و هر آن چیزی که او را خوشحال یا ناراحت می‌کند، در واقع کودکان با نقاشی هایشان حرف می‌زنند و اگر اطرافیان نقاشی کودک را تایید نکرده و درباره مفهوم نقاشی از او سوال نکنند او به شدت واکنش نشان می‌دهد.

این همان نکته‌ای است که روان شناس کودک آن را تایید کرده و ادامه می‌دهد: وقتی یک کودک نقاشی می‌کشد انتظار دارد بقیه او را تحسین کنند و او با شیرین زبانی خاص خود نقاشی را برای دیگران تعریف کند وقتی چنین کاری صورت گیرد او به ادامه کار نقاشی کشیدن دلگرم‌تر می‌شود، ولی وقتی او عکس العمل‌های اطرافیان را دریافت نمی‌کند در نتیجه او نقاشی خود را بد یا نامفهوم می‌پندارد که ارزشی برای بقیه ندارد.

وی در ادامه در مورد سایر ویژگی‌های نقاشی کودکان گفت: برخی از کودکان در نقاشی‌های خود خیلی به جزئیات اهمیت می‌دهند که این توجه نشانه هوش زیاد کودک است و معمولا این کود‌کان باهوش هستند، مخصوصا زمانی که همه اجزای بدن را با دقت خاصی نقاشی می‌کنند، اما در مقابل کودکانی که خیلی سعی می‌کنند در یک نقاشی همه چیز را خیلی دقیق سر جای خود بگذارند این نوعی وسواس فکری در کودک را نشان می‌دهد؛ بنابراین به نظر می‌رسد والدین و مربیان آموزشی در مهد کودک و مدارس با زبان تصویر کودک آشنا باشند و تا جایی که می‌توانند با زبان تصویر با او حرف بزنند، نقاشی‌های او را تفسیر کرده و به آنچه که در دل کودک می‌گذرد پی ببرند تا بتوانند از این طریق راهنمای خوبی برای کودکان باشند.