چگونه فرزندانمان را به کشت و زرع وفادار نگه داریم؟

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، تهدید شدن بقای کشاورزی خانوادگی و روستایی بر اثر تغییرات سریع اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی، نه تنها پدران و بزرگان خانوار‌های کشاورز، بلکه سیاستگذاران و اندیشمندان جوامع مختلف را برای چاره اندیشی به تکاپو انداخته است.

بر اساس پژوهش‌های مورد تائید سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد، فائو، که از بزرگترین حامیان تلاش برای بقای کشاورزی خانوادگی و روستایی است، هرگونه فعالیت و اقدامی برای وفادار ساختن نسل جدید به حرفه خانوادگی کشاورزی می‌بایست بسیار زودتر از زمان واگذاری مالکیت زمین به آن‌ها صورت گیرد تا در عمل، مزرعه به یک مزرعه دار جوان منتقل شود.

این پژوهش‌ها اگرچه بر مبنای وضعیت کشاورزی خانوادگی در کشور‌های صنعتی و توسعه یافته انجام و ارائه شده است، اما به دلیل مشترک بودن چالش ها، اغلب موارد و به ویژه توصیه‌های ارائه شده در آنها، می‌تواند برای خانواده‌های کشاورز کشور‌های در حال توسعه نیز راهگشا باشد.

نخستین نکته در این پژوهش‌ها توصیه به پرهیز از رایج‌ترین راهکار اتخاذ شده از سوی اغلب پدران است که به نظر می‌رسد تقریبا در سراسر جهان بکار گرفته می‌شود، اما نتیجه مناسبی ندارد.

کارشناسان تاکید می‌کنند که قطعه قطعه کردن زمین کشاورزی و واگذاری آن‌ها به فرزندان، راه مناسبی برای تداوم خانوادگی این حرفه نیست و اتفاقا مسیر فروش زمین‌ها را هموار می‌کند.

این پژوهش با صراحت تاکید می‌کند که با امید به پابست کردن نسل جدید به زمین کشاورزی، هرگز زمین را به قطعات کوچکتر تقسیم نکنید، بلکه برعکس، تا می‌توانید آن را بزرگتر کنید.

همانگونه که پیش از پزوهش‌های دانشگاهی، تجربه‌های عملی نشان داده است؛ سرنوشت حرفه خانوادگی کشاورزی، نه در آینده و زمانی که نسل جدید به مرحله انتخاب و استقلال رسیده، بلکه بسیار زودتر و زمانی که بچه‌ها خردسال ترند، معین می‌شود.

پس اگر تمایل دارید فرزندانتان وفادار به مزرعه باشند، از کودکی آن‌ها را وفادار و علاقمند بار بیاورید.

یکی از نخستین کارها، کمک به حضور بچه‌ها در مزرعه از سر علاقه و میل است و آنچه که این کشش را ایجاد می‌کند، وجود جذابیت دلخواه بچه‌ها در مزرعه است.

اگرچه پرداخت دستمزد و پاداش می‌تواند اقدام موثری باشد، اما برای ایجاد انگیزه عمیق تر، می‌بایست خلاقیت به خرج داد.

یک راهکار موثر، در نظر گرفتن علائق یا رویا‌های بچه هاست تا متناسب با آنها، مزرعه یا بخشی از آن تبدیل به عرصه‌ای در مسیر تحقق آن رویا یا علاقه باشد.
حتی در مزارع بزرگ غلات که اغلب، منظره چندان زیبا و مفرحی ندارند نیز، می‌توان این جذابیت‌ها را ایجاد کرد؛ از نگهداری یک کره اسب گرفته تا درست کردن یک زمین فوتبال، یا اختصاص گوشه‌ای برای نصب وسایل موسیقی.

در صورت کار کردن بچه‌ها در مزرعه، حتی اگر اجباری و به دستور پدر باشد، باید به آن‌ها پاداش پرداخت شود یا سهمی از محصول و سود آن برایشان در نظر گرفته و به آن‌ها اعلام شود.

در اختیار گذاشتن بخشی از محصول، زمینه را برای تمرین تجارت کشاورزی بچه‌ها فراهم می‌کند.

اجازه نوآوری یا آزمایش ابتکارات به بچه‌ها بدهید. در اغلب موارد، بچه‌ها در زمینه‌های مختلف، از آبیاری گرفلته تا کشیدن یک بند یا نصب یک درپوش نظر دارند.

در صورت امکان بخشی از کار‌ها را بصورت قراردادی به نوجوانان بسپارید و اجازه دهید اگر خواستند کارگر، دستگاه یا طرحی را بکار گیرند، اما آن‌ها را در قبال کاری که به آن‌ها سپرده اید، پاسخگو نگه دارید.

این خصوصیات ذاتی نوجوانان است که حتی در صورت بی علاقگی و تقابل ظاهری با کاری، تمایل دارند توانایی خود را ثابت کنند. پس از همین ویژگی استفاده کنید و آن را پرورش دهید.

در شرایط دشوار، مدام نق نزنید و از شغل و سرنوشت خود گلایه نکنید. چون او حتی اگر علاقمند به کشاورزی باشد، به ناچار با باشما همراهی می‌کند و اگر بی علاقه به مزرعه باشد، از فرصت استفاده کرده و تقابلش را تشدید و آشکارتر می‌کند.

به جوانتر‌ها اجازه سرمایه گذاری بدهید. بخشی از زمین را به خود آن‌ها اجاره دهید، یا بخشی از محصول را به او پیش فروش کنید و در هر مورد، اطمینان داشته باشید که او حتما سود کند.

برنامه ریزی، طراحی، سرمایه گذاری و مسئولیت پذیری را آموزش دهید و اگر هیچ علاقه‌ای به کار زراعت نداشت، دستکم از او در اموری مانند حسابداری کمک بگیرید تا متصل به مزرعه باشد.

او را برای جانشینی خود آماده کنید و هر زمان که ممکن بود، در جلسات یا گفتگو‌ها با شرکا یا همسایگان مزرعه او را به عنوان نماینده یا مالک مزرعه بفرستید. فرصت‌های مداوم ایجاد کنید تا با سایر کشاورزان مرتبط باشند.

هیچ یک از جانشینانی را که با هم کنار نمی‌آیند، حذف نکنید و طوری عمل کنید که اطمینان حاصل شود که وارثان و جانشینان شما همیشه آماده اند که دستکم تا پایان فصل، کار را پیش ببرند.

در آخر، قبل از اینکه بازنشسته شوید، مزرعه را به نسل جدید بسپارید.