ضرورت افزایش بودجه تحقیق در آموزش عالی

به گزارش خبرگزاری صداوسیما به نقل از روابط عمومی وزارت علوم ‏،  دکتر پیمان صالحی امروز  در اجلاس رؤسای دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی و فناوری که در سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران برگزار شد؛ گفت: براساس این قانون، دانشگاه‌ها موظفند کارگروه ارتباط با صنعت تشکیل دهند. مدیران دانشگاهی ما نباید اتاق‌نشین باشند و باید به سمت صنایع بروند و آن‌ها را از آیین‌نامه‌ها آگاه کنند تا بتوانند قراداد‌های ارتباط با صنعت را افزایش دهند.
وی با اشاره به آمار قرارداد‌های ارتباط با صنعت دانشگاه‌ها در سال ۱۴۰۱ گفت: تاکنون ۱۰ هزار و ۸۰۰ قرارداد ارتباط با صنعت داشتیم و مبلغ این قرارداد‌ها ۴ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان بوده است. با توجه به ظرفیت اعضای هیات علمی، این وضعیت خوب و قابل دفاعی نیست. از کل ۲۷ هزار نفر اعضای هیئت علمی، فقط  ۶ هزار و ۳۰۰ نفر قرارداد ارتباط با صنعت بسته‌اند.
وی به سهم تحقیق و توسعه از تولید ناخالص داخلی در کشور‌های مختلف اشاره کرد و گفت: کره جنوبی به تولید ناخالص داخلی ۱.۶ تریلیون دلار رسیده است و بیشترین هزینه را در این حوزه انجام می‌دهد.
معاون پژوهشی وزارت علوم با بیان اینکه وضع سهم تحقیق و توسعه در تولید ناخالص کشور ما در سال‌های گذشته مشخص است، افزود: در برنامه ششم توسعه، سهم تحقیق و توسعه از تولید ناخالص داخلی چهار درصد هدف‌گذاری شده بود که دو درصد آن سهم دولت و دو درصد سهم بخش خصوصی بود. در ۲۷ سال در حوزه پژوهش و فناوری مسئولیت اجرایی داشتم به یاد ندارم در این ۲۷ سال، بودجه مناسب دولتی و در حد نیاز به تحقیق و توسعه اختصاص داده شده باشد.

صالحی به گزارش بانک جهانی درباره بودجه تحقیق و توسعه کشور‌ها اشاره کرد و افزود: در همه کشور‌های جهان سهم تحقیق و توسعه از تولید ناخالص داخلی در حال افزایش است و ما هم باید در این مسیر قدم برداریم.
معاون پژوهشی وزارت علوم با اشاره به رتبه علمی کشور گفت: اینکه در ۲۵ سال، از رتبه ۵۸ تولید علم جهان به رتبه ۱۵ رسیده‌ایم، نتیجه این است که ضریب تبدیل محصول به سرمایه اولیه در هیچ کشوری مثل ایران نبوده، نیست و نخواهد بود. در ایران ۰.۵ درصد تولید ناخالص داخلی برای تحقیق و توسعه سرمایه‌گذاری شده است و با این حال تعداد مقالات از ۸۵۰ به ۷۸ هزار رسیده است؛ چنین کاری فقط به دست ایرانیان محقق می‌شود.
وی با اشاره به نامگذاری سال ۱۴۰۱ به عنوان «تولید، دانش‌بنیان و اشتغال آفرین» هشدار داد: اگر در زمینه اقتصاد دانش‌بنیان به سرمایه‌گذاری توجه نداشته باشیم، به نتیجه نخواهیم رسید.

اگر سرمایه گذاری نکنیم؛ عربستان تا ۳ سال آینده در تولید علم از ما جلو می‌زند
صالحی با بیان اینکه گزارش کامل وضع پژوهشی کشور به مسئولان ارائه شده است، گفت: در تولید علم، از ترکیه عقب بودیم که در شش، هفت سال گذشته موفق شدیم، به رتبه ترکیه برسیم؛ ولی این کشور دوباره به ما رسید و در سال ۲۰۲۱ دوباره در تولید علم با ترکیه تلاقی پیدا کردیم.
معاون پژوهشی وزیر علوم درخصوص شیب رشد علمی عربستان هم گفت: اگر این کشور با همین شیب ادامه دهد، سه سال دیگر در تولید علم، به‌راحتی از ما پیشی خواهد گرفت. عربستان سرمایه‌گذاری زیادی در این حوزه انجام داده است.

تا ۵ سال آینده همه نشریات درجه یک دنیا پولی خواهند شد
صالحی در ادامه گفت: تا ۵ سال آینده همه مجله‌های درجه‌یک دنیا پولی خواهند شد؛ این توافقی است که ناشران بین‌المللی با هم انجام داده‌اند. باید دسترسی آزاد به مقالات پیدا کنیم و اگر می‌خواهیم تعداد مقالات ما به ۱۰۰ هزار و ۱۲۰ هزار در سال برسد، باید برای هر مقاله بین ۵۰۰ تا هزار دلار پرداخت کنیم و این نیاز به برنامه‌ریزی و آمادگی دارد.

تاکید بر استفاده از ظرفیت وقف در آموزش عالی
صالحی در ادامه به موضوع «وقف» در آموزش عالی اشاره کرد و گفت: در استفاده از ظرفیت وقف در آموزش عالی، ضعیف هستیم. وقتی دانشگاه‌های بزرگ دنیا را بررسی می‌کنیم؛ مشاهده می‌کنیم در سال ۲۰۲۱، دانشگاه هاروارد ۵۳ میلیارد دلار از طریق کمک اهدایی به دست آورده است و دانشگاه‌هایی مانند ام آی تی و استفنورد هم همین شرایط دارند.
دبیرکل شورای عالی عتف گفت: دانشگا‌های ما از نظر تعداد هیات علمی و دانشجو و برخی شاخص‌ها در حد دانشگاه هاروارد هستند، ولی نسبت مشارکت خیّرین در دانشگاه‌های ما خیلی کم است.
وی افزود: در کشور ما خیریه‌ها و سازمان اوقاف، مراجعه کمی به دانشگاه‌ها دارند. مردم ما از نظر عقیدتی به وقف اعتقاد دارند؛ ولی نمی‌دانند که می‌توانند در این حوزه وقف انجام دهند. باید درخصوص این موضوع فرهنگ‌سازی انجام دهیم.

مجوز استفاده دانشگاه‌ها از شبکه‌های مجازی داده شود
صالحی با اشاره به اهمیت حضور در شبکه‌های اجتماعی به منظور افزایش رویت‌پذیری، و ارتقای جایگاه بین المللی افزود: استفاده از یوتیوب در ایران ممنوع است؛ ولی دانشگاه‌های ما نباید از حضور در یوتیوب و سایر پلتفرم‌ها ممنوع شوند. مقامات ما در این پلتفرم‌ها حضور دارند؛ پس دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های ما نیز باید حضور داشته باشند. باید مجوز‌های لازم برای این موضوع را کسب کنیم؛ زیرا در ادبیات دنیای امروز کسی که رویت‌پذیر نیست، انگار وجود ندارد و فعالیتی نمی‌کند.

معاون پژوهش وزیر علوم در ادامه به اهمیت رویت‌پذیری در حوزه علم و فناوری اشاره کرد و گفت: رویت‌پذیری یعنی کاری کنیم در جامعه، عده‌ای از افراد، مراکز و مقاله‌ها شناخته و دیده شوند. موضوع شناخت مردم داخل کشور از دانشمندان و پژوهشگران همچنین شناخته شدن این افراد در خارج از کشور، در حوزه رویت‌پذیری قرار می‌گیرد.