آلودگی هوای کلان شهرها و شهرهای صنعتی

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، آقای عبدالمطهر محمدخانی سخنگوی شهرداری، در شبکه دو سیما، برنامه صبحانه ایرانی درباره آلودگی هوای تهران صحبت کردند که مشروح گفتگو در ذیل آمده است؛

سوال : در مورد آلودگی هوای کلان شهرها و شهرهای صنعتی در کشورمان این چند وقت خیلی صحبت کردیم حرف هایمان تکراری بود نه حتی به نسبت روزهایی که حرف زدیم به نسبت سال قبل و سال های قبل تر انگار یا کسی حواسش نیست نمی دانم مسئولیت های چگونه تقسیم شده و چگونه انجام می شود، هرچه که است و نصیب ما شده هوای آلوده شهرهای بزرگ است که تقریبا قبلا فقط تهران بود الان شهرهای دیگر هم شامل حالش شده است . آقای محمدخانی مسئولیت هوای پاک در شهرداری تهران با چه کسی است ؟

محمدخانی : با توجه به قانون هوای پاک و تنوع مسئولیت هایی که در آن جا وجود دارد و بخشی از آن ها متوجه شهرداری تهران است بخش قابل توجهی از آن ها در حوزه حمل و نقل است که می شود معاونت حمل و نقل شهری و بخشی در حوزه فضای سبز است که ذیل معاونت خدمات شهری قرار می گیرد .

سوال : پس مسئول مستقیمی در این بخش نداریم ؟

محمدخانی : به این معنا نه .

سوال : خود شهردار به حساب می آید ؟

محمدخانی : بله البته بخش قابل توجهی از آن در حوزه حمل و نقل است .

سوال : طبیعتا بخش جدی اش در این حوزه است یک وظایف و تکالیفی داریم در قانون هوای پاک که مشخصا به شهرداری محول شده است این وظایف چیست و کدام ها انجام شده است ؟

محمدخانی : این را باید بصورت قطعی عرض کنم که آن چیزی که مربوط به شهرداری است حداقل در این یک سال و اندی اخیر که ما در خدمت مردم شریف تهران بودیم در حوزه های مختلف مسئولیت هایی وجود دارد که ما تقریبا همه آن ها را انجام دادیم مثلا در حوزه گسترش فضای سبز طبق قانون هوای پاک باید متوسط به 15 متر برسد سرانه که الان فکر می کنم اگر بخواهم عدد دقیق را بگویم 15 و 48 است در همین یک سال و نیم اخیر 1250 هکتار ما بحث درختکاری را در حومه و حاشیه تهران داشتیم که این خودش خیلی کمک کننده است ، دو بوستان بزرگ را افتتاح کردیم و تعداد قابل توجهی از پارک های کوچک با عنوان پارک های مادر و کودک

سوال : یعنی می فرمایید در حوزه فضای سبز، کارهایی که باید انجام می شده ، انجام شده است.  در حوزه های دیگر چطور ؟

محمدخانی : بله ، یک بخش هم حوزه معاینه فنی است که شهرداری از قبل هم این اقدام را انجام می داده و الان هم مراکز معاینه فنی ما کار را با یک نظمی انجام می دهند در این بخش فکر نمی کنم مشکلی شهروندان داشته باشند و یک بحث دیگر ، مدیریت ترافیک به معنی طرح ترافیک است که دارد اتفاق می افتد که آن جا در قانون هوای پاک وظایفی به عهده شهرداری است .

سوال : این وظایف در حوزه طرح ترافیک چیست ؟

محمدخانی : بحث مدیریت ترافیک روزانه شهر است و بعد که می آید در موضوع کمیته اضطرار ، معمولا فروش یا عدم فروش طرح ترافیک روزانه است ، زوج و فرد کردن ها است و این که بستر اجرایی آن مدل مدیریت ترافیک را شهرداری بتواند ایجاد کند که آن فراهم شده است.

سوال : من روزهای کرونا را یادم است که طرح ترافیک هم ملغی شده بود نه فرق جدی و اساسی در رفت و امد خودروها اتفاق افتاده بود آن سالها البته مربوط به دوره شهرداری آقای زاکانی نمی شود ولی اتفاق خاصی نه به لحاظ آلایندگی خودروها افتاد و خیلی با نقد و چالش مواجه کرد ولی الان تکلیف شده که طرح ترافیک برقرار شود براساس قانون هوای پاک ؟

و استانداردش ظاهرا باید زیر 50 ppm باشد تا جایی که مطالعات قبلی من می گوید ولی این که واقعا چقدر است چون عددهای عجیب و غریب داشتیم و من همچنان باور نمی کنم که کامیون ها یا مینی بوس های دیزلی یا گازوئیل سوز همه به لحاظ موتوری مشکل داشته باشند و با یک نیش گاز این قدر بخواهند دود دهند یک جای کار احتمالا در حوزه سوخت می لنگد . الان اتوبوس های شهری اگزوزشان  فیلتر دارد ؟

محمدخانی : البته باز این در مسئولیت شهرداری تهران نیست در واقع طبق قانون تولیدکننده اتوبوس های داخلی است که باید این فیلترها را نصب کند .

سوال : یکی را روی اولی می گذارد ولی بعد فیلتر باید عوض شود .

محمدخانی : بله آن که دارد انجام می شود اما خود این هم یکی از مطالبات جدی است که ما در مورد تولید داخلمان بتوانیم بحث فیلترها را داشته باشیم که البته دارد ولی با استانداردهای بالا داشته باشیم .

سوال : یعنی الان استانداردهای فیلترهای خروجی آلاینده اتوبوس ها استاندارد مطلوبی ندارد .

محمدخانی : چرا ، من نمی توانم بگویم نیست، بحث اصلی این است که ما دعوا را می بریم جایی که یک درصد بسیار کمی از موضوع آلودگی را دارد انجام می دهد، موضوع اصلی آلودگی ما بحث سوخت است، نوع مصرف گازمان است که خدمتتان عرض کردم یا توسعه زیرساخت حمل و نقل ما است، تهران نیاز به یازده خط مترو دارد و باید حداقل سه میلیون نفر در روز از طریق مترو بتوانند تردد کنند ما تا وقتی که یک عزم ملی نداشته باشیم برای این که بتوانیم این را محقق کنیم، صحبت کردن از موضوع حمل و نقل و کاهش آلودگی شوخی است وقتی نتوانیم 7 هزار اتوبوس را در تهران تامین کنیم نمی توانیم خیلی مدعی بحث حمل و نقل عمومی برای هوای پاک باشیم .

سوال : الان تعاملاتمان با دولت چگونه است ؟ یعنی دولت مکلف است که بودجه ای را بابت این مسائل به شهرداری ها اختصاص دهد از جمله شهرداری تهران .

محمدخانی : دولت محترم در سال جاری طبق توافقی که است قرار است که در خرید حداقل  900 اتوبوس به تهران کمک کند که فکر می کنم 140 یا 150 تا فعلا فراهم شده است .

سوال : 900 تا برای سال 1401 بوده ، خیلی وقتی نداریم که بخواهد 750 تای دیگر را تامین کند .

محمدخانی : امیدواریم بخش قابل توجهی تا پایان سال با توجه به قول هایی که داده شده انجام شود و واقعا وزارت کشور در این زمینه دارد تلاش می کند ، ما و دولت هر دو میراث دار یک شرایط بغرنج قبلی هستیم .

سوال : من می گویم عملکرد فعلی را ملاک قرار دهیم چون دولت قبلی و شهرداری قبلی هم میراث دار شرایط بدی از دوره قبل بودند و بخواهیم این گونه نگاه کنیم می افتد گردن بقیه .

محمدخانی : من با عدد و رقم گفتم 5 هزار اتوبوس تبدیل به 2 هزار تا شده است مثلا اگر 5 هزار اتوبوس شده بود 5 هزار و 2 اتوبوس و به ما تحویل داده بودند این حرف را نمی زدم من کارنامه زیر صفر را برای این گفتم و واقعا بحث دعوای سیاسی نیست موضوع عدد و رقم کارشناسی مشخص است ، ما یک چیزی که وجود داشته را از بین بردیم ما در حوزه گزارش معاون حمل و نقل وقت شهرداری است که ما انبارهای مترو را خالی تحویل گرفتیم در حوزه قطعات ، فرسودگی قطارهای مترو وضعیت بسیار بسیار ناگواری داشت ، من می خواهم بگویم که حتما شهرداری تهران دارد تلاش می کند و دولت هم ما مطلع هستیم و می بینیم که دارد کمک می کند.

سوال : ولی کمک ظاهرا خیلی چشمگیری نیست .

محمدخانی : ما امیدواریم همین الان آن عدد دو هزار و 50 که خدمت شما عرض کنم به سه هزار اتوبوس رساندیم یعنی آن عقب ماندگی منفی سه هزار تایی که عرض کردم هزار تایش را تازه توانستیم جبران کنیم .

سوال : الان 4 هزار تا ولی عقبیم .

محمدخانی : بله و امیدواریم که تا پایان سال به این عدد بتوانیم 500 تای دیگر مجموع اتوبوس های نو و اتوبوس هایی که تعمیر می شوند و به خطوط برمی گردند این عدد را جبران کنیم یعنی انشاالله امیدواریم که عدد اتوبوس های ما به سه هزار و 500 برسد و در مورد مترو هم همین طور ما تا الان 4 ایستگاه را افتتاح کردیم و تا پایان سال انشاالله سعی می شود که شش ایستگاه دیگر مترو هم راه اندازی شود این عدد در بهار سال آینده هم فکر می کنم حدود 4 ایستگاه است و ما برای آن بخشی که وظیفه شهرداری تهران در حوزه قانون هوای پاک است بحث حمل و نقل عمومی است ما طبیعتا باید برویم سراغ مترو و اتوبوس و نوسازی ناوگان تاکسیرانی ، در مورد تاکسیرانی هم چیزی کمتر از 5 هزار تاکسی را در ظرف این یک سال نوسازی کردیم در واقع تاکسی های نو تحویل رانندگان تاکسی شده و تاکسی های فرسوده گرفته شده که خود این عدد را کاهش می دهد .

سوال : راننده ای تاکسی از این شرایطی که برای تحویل تاکسی قدیمی شان که باید بالای ده سال باشد و الان ما سیزده ، چهارده سال هم داریم از ون هایی که هستند و فکر می کنم حداقل عمر خیلی هایشان باید 14 سال باشد که عوض نشدند خودروی ونی هیچوقت جایگزین نشده در طول این سالها و از آن موقع مانده که این ها کمک می کرد  وخود شرایط ، میزان بهره ای که است  و تسهیلات خیلی ویژه ای به رانندگان بابت تعویض تاکسی شان داده نمی شود این باید فکری برایش شود .

محمدخانی : این که عرض کردم در یک سال اخیر 5 هزار تا تغییر ایجاد شده و تا پایان سال افزایش قابل توجهی خواهد کرد نشان دهنده این است که این شرایط تغییر کرده است یا در حوزه ون ، با همکاری وزارت کشور حدود 630 دستگاه را با قراردادهایی که با شرکت های تولید کننده داخلی داشتیم در حال تحویل ون ها و تحویل کلید آن ها به رانندگان محترم هستیم . این فرآیند دارد تسهیل می شود این که شما فرمودید همراهی دولت و شهرداری آن جا خودش را نشان می دهد .
سوال : من میگویم همراهی دولت و شهرداری این است که حداقل وام کم بهره ای اختصاص یابد.

محمدخانی : در همین زمینه هم اتفاقات خوبی افتاده است البته من به مردم عزیز حق می دهم در اوج آلودگی و این شرایط تنفسی که ایجاد شده شاید بگویند این عدد و رقم ها یا این گزارش های مدیریتی خیلی دردی از ما دوا نمی کند اما واقعیت این است که مجموعه شهرداری تهران در آن بخشی که متعلق به خودش است دارد تلاشش را می کند ، من از شما خواهش می کنم شاید نیاز باشد که یک مطالبه گری شما یک مقداری دقیق تر و تحقیقی تر باشد ، من سوالی عرض کنم الان چون دیدم شما مقید هستید که میزان آلایندگی مناطق را در تهران اعلام می کنید که موضوع اصلی الان بحث گوگرد است میزان اکسید گوگرد در هوای تهران الان افزایش چشمگیری داشته که از سال 94 تا الان بی سابقه است . منشا تولید گوگرد کجاست ؟ من از شما خواهش می کنم در این برنامه این موضوع را پیگیری کنید که کجای کار اشکال دارد ؟ مشکل از حوزه حمل ونقل شهری است ؟ مشکل از سوخت کارخانه ها یا سوخت خودروها است ؟

سوال : این هم من اضافه کنم ما فقط هم نیست که الان هوایمان کثیف باشد ، ما در تابستان آلاینده اوزون را داریم به شکل جدی این هم به دلیل گرمای هوا است ، الان به دلیل سردی هوا آلاینده های کمتر از دو و نیم میکرون است گوگرد است و در تابستان هم اوزون که آن هم هوا را یک جورهایی بحرانی کرده است یعنی ما در تابستان هم خیلی هوای بهتری تنفس نمی کنیم اما قطعا بخشی از این ماجرا به سوخت برمی گردد بحث مازوت سوزی و خود گازوئیلی که همچنان در آن ابهام وجود دارد این که چقدر در این گازوئیل ها گوگرد وجود دارد.

محمدخانی : طبق قانون هوای پاک ماده 7 است که در مورد تردد وسایل نقلیه موتوری بحث مدیریت سفرهای روزانه شهری را دارد .

سوال : صحبت شده بود در شورای اسلامی شهر تهران و قانونی مصوب شده بود روزهایی که هوای تهران آلوده است ، بلیت وسایل حمل و نقل عمومی باید نیم بها شود و این را خود آقای زاکانی شهردار تهران هم در یک مصاحبه ای که یکی از خبرگزاری ها کار کرده بود هم به آن اذعان داشتند و ما گلایه کردیم چرا عملیاتی نشده و هر وقت هم عملیاتی شود ما بعنوان شهروندان تهرانی از این ماجرا استقبال می کنیم .

محمدخانی : بله و البته تیتر روزنامه همشهری را که دیروز خانم شریفی مقدم خواندند و گفتند که دعوای مثلا چپ و راست یا دوره قبل و دوره فعلی نیست و مردم دارند آسیب می بینند ما این حرف را قبول داریم و دنبال اختلاف در این موضوع نیستیم و به سهم خودمان طبق قانون همه وظایفی که برای شهرداری تهران در حوزه آلودگی هوا است را می پذیریم و تمام تلاشمان را هم می کنیم برای این که در این زمینه اتفاقی را رقم بزنیم. من در مورد بحث قیمت بلیت مترو و اتوبوس ، مصوبه ای در کمیته اضطرار آلودگی هوا وجود دارد که البته این مصوبه طبق قانون چون بحث قیمت گذاری بلیت است حتما باید بیاید در صحن شورای شهر و آن جا تصویب شود در واقع نمایندگان شورا باید آن را تصویب کنند ، کمیته اضطرار مصوبه ای که داردبه یک نوع می تواند توصیه باشد به شورای شهر که این را انجام دهد و هر وقت هم انجام شود با فراهم کردن زیرساخت هایش ما آمادگی داریم که این کار را انجام دهیم اما مسئله به نظرم فراتر از این ها است ، ما باید این را به صورت جدی دنبال کنیم ، مسئولیت آلودگی و ترافیک با ما است .

سوال : آقای زاکانی جایی گفتند مسئولیت آلودگی هوای تهران را خواستند که به عهده بگیرند که اما و اگرهایی داشت .

محمدخانی : بله مسئولیت حوزه آسیب های اجتماعی با ما است ، یک تلقی قبلا وجود داشت من بعنوان روابط عمومی شهرداری، بعنوان بخش رسانه ای شهرداری، همیشه شهرداری ها می گویند که ما فقط مسئول نیستیم. 18-20 نهاد دیگر در حوزه آلودگی موثر هستند و واقعا هم همین طور است اما ما می گوییم ما مسئولیت را به عهده می گیریم اتفاقا ما می آییم وسط میدان و میگوییم که ما مسئولیت را داریم و از همه هم می خواهیم که کمک کنند اما این ظاهرا یک سوء تفاهمی شد برای برخی از دوستان و شاید منتقدین که گفتند پس مسئولیت را که پذیرفتید پس شهرداری کاری نکرده که الان وضعیت آلودگی به این شکل است ، واقعیت این است که ما میراث یک وضعیت نامطلوبی را داریم که دریک سال و نیم گذشته کمتر در این مورد صحبت کردیم و به مردم گزارش دادیم در شهرداری تهران ، من مشخصا می خواهم عرض کنم ببینید شهرداری تهران طبق طرح جامع ترافیک حداقل هفت هزار اتوبوس را در شهر نیاز دارد این وضعیت در سال 96 یعنی در انتهای دوره قبلی حدود 5 هزار اتوبوس در شهر وجود داشته و این که چقدر فعال در خطوط بوده و چقدر در پارکینگ ها من بحث ندارم ، ما وقتی شهر را تحویل گرفتیم آقای دکتر زاکانی روز ابتدایی شهرداری شان دو هزار و 50 اتوبوس را تحویل گرفتند یعنی از آن 5 هزار تا ما به سمت 7 هزار تا که قانون بوده در 4 سال قبل نرفتیم که هیچ ، حدود سه هزار اتوبوس از شهر تهران کم شد آن زمان کرونا که شما فرمودید یک بخشی از آن بحث عدم اثرگذاری تعطیلی طرح ترافیک و اینها هم همین جا خودش را نشان می دهد ما در یک وضعیت زیر صفری قرار داشتیم .

سوال : ما در دوره های قبلی شهرداری ، همیشه این چالش را داشتیم که مثلا دولت ، مجلس اینها که یک وقت هایی متعلق به جناح های مختلف می شدند و شهرداری همیشه اعلام می کرد به ما اتوبوس نمی دهند دولت باید به من بدهد، نمی دهد و دعوا دعوای جناحی بود و این نمی دهد در این دوره شهرداری تبدیل شده به نداده یعنی باز هم یک دعوای جناحی دیگر منتها با شهرداری دوره قبل و این که آن دوره به ما اتوبوس کم داده ، این تحویل گرفته شده به حق ، قبول خوب از این نقطه به بعد چه اتفاقی افتاد ؟

محمدخانی : ما واقعا ممنون دولت محترم هستیم که انصافا در این زمینه کمک می کنند هم آقای رئیسی و هم وزیر کشور و حضور آقای زاکانی در هیات دولت هم از این جهت هم واقعا تاثیرگذار بوده بعنوان شهردار تهران ، از سال گذشته با همراهی که دولت محترم داشته با بضاعتی که وجود داشته حدود 300 اتوبوس نو را به مجموعه ظرفیت شهر اضافه کردیم امیدواریم تا پایان سال این عدد افزایش قابل توجهی با همکاری وزارت کشور داشته باشد .

سوال : پیش بینی تان تا چقدر است؟

محمدخانی : من فکر می کنم باید عزم جدی تری باشد با این تصمیمات جدیدی هم که هفته گذشته در دولت گرفته شد و وزیر کشور هم قول های مساعدی دادند امیدواریم که اتفاق جدی بیفتد . در مورد موضوع ابر متان هم توضیحاتی بدهم .

سوال : بله ، الان تصاویری که منتشر می شود تهران را نشان می دهد در حالت وخیمی از گاز متان ، داستانش چیست ؟

محمدخانی : متان آلاینده هوا و آسیب زننده به مردم نیست اول این را توجه کنیم چون متاسفانه تلقی غلطی با آن عکس ایجاد شد که یک ابر متان بالای سر شهر تهران است و ایجاد خفگی می کند، نه متان یک گاز گلخانه ای است که اثر غیرمستقیم روی محیط زیست از جهت لایه اوزون دارد البته نباید این طوری باشد ولی این که بگوییم این برای مردم .

سوال : تبدیل به بحران نمی شود برای ما ولی ازدیادش هم اتفاق خوبی نیست .

محمدخانی : بله ، تبدیل به بحران نیست البته در شهرهای صنعتی در دهه های گذشته چیز خیلی عجیبی هم نبوده و طبیعی هم بوده، منشا این آلایندگی را برخلاف چیزی که گفته شد که شهرداری تهران تکذیب کرده ما اتفاقا پیگیری کردیم با مشارکت دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران یک کار مطالعاتی در مورد منشا تولید گاز متان در آن منطقه می شود که آیا مرتبط با مجموعه آرادکوه است یا بخش های دیگر ، برای آرادکوه هم دارد یک اتفاق خوبی می افتد ما بحث پسماندها را داریم ام آر اف را داریم در مدیریت میانی پسماند را داریم که کاهش تجمیع پسماند در آرادکوه را خواهد داشت .

سوال : چنین برنامه ای که از پسماندها بخواهد انرژی تولید شود در دستور کار شهرداری تهران است یا خیر؟

محمدخانی : بله حتما است ، ما طرح هایی داریم البته تاسیسات این هزینه های بسیار بالایی دارد که نیازمند حمایت دولت یا مشارکت بخش خصوصی است که انشاالله باید اتفاق بیفتد .

سوال : اگر بخش خصوصی توجیه شود به لحاظ اقتصادی حتما ورود می کند و دولت هم فعلا انشاالله به بحث 750 تا اتوبوس این دو ماه و نیم مانده تا پایان سال انشاالله ورود کند بقیه اش بماند برای مطالبه ما برای سال آینده .