جشنواره کتاب سه دقیقه ای ترویج فرهنگ کتاب و کتاب خوانی در جامعه

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما برنامه صبح بخیر ایران شبکه یک سیما با حضور اکبر زاده رئیس سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی به موضوع جشنواره کتاب سه دقیقه ای و ترویج فرهنگ کتاب و کتاب خوانی در جامعه پرداخت.

سوال : سواد یا دانش به معنای دریافت عمومی از جهان پیرامون یعنی کسی که خیلی خوب توجه میکند به اتفاقاتی که در اطرافش می افتد و آن را تجزیه و تحلیل می کند و تبدیل میکند به یک دانش و یک ثبات و آگاهی خیلی از مشکلات کار و زندگی خودش و دیگران را می تواند حل کند تحصیل مثل کلیدی می ماند که باز می کند در اتاق دانش را و بقیه اش با خودمان است که برویم مثلاً خیلی از چیزها را کشف کنیم کتاب خواندن و کتاب یک چیز هایی است که از قدیم در مورد یار مهربان کلی گفته اند ما هم در صبح بخیر ایران سعی کرده اید که به آن بپردازیم حالا هر اتفاقی که کمک بکند به اینکه ما توجه مان به فرهنگ مکتوب بالاتر برود طبیعتاً مطالعه مردم خیلی مهم است در ایران و در کل دنیا سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی یک حرکت خوبی را آغاز کرده حرکت دانشجویی است ولی میشود تعمیم داد به جامعه یک جشنواره سه دقیقه ای کتابخوانی راه انداخته است هر دانشجویی در ۱۵ دانشگاه می توانند بیایند در سه دقیقه یک کتاب را معرفی بکنند طرح بسیار خوبی است

 سوال:طرح قشنگی را شروع کرده اید فکر می کنم به هر کسی بگوید که بیاید در باره کتاب صحبت کن بدش نیاید و اگر بخواهد معرفی بکند یک کتابی را از این جشنواره بهتر است بگویم بشنویم

اکبرزاده: اگر اجازه بدهید من دو سه جمله قبل از اینکه وارد این بحث بشویم بحث جشنواره کتاب سه دقیقه ای بشویم عرض بکنم و بعد وارد این بحث بشویم به طور کلی خیلی وقتها در کشور ما این تصویر وجود دارد که مسائل ما و مشکلات ما مشکلات سخت افزاری است و اگر ما در عرصه تکنولوژی پیشرفت بکنیم لزوما همه مسائل و مشکلات ما حل می شود در حالی که واقعیت این است که آن چیزی که نسبت به صنعت و تکنولوژی فناوری و نسبت به همه این ها و مسائل سخت افزاری تقدم دارد مسئله فرهنگ است مسئله علوم انسانی است و ما تا وقتی که مسئله ما در این حوزه حل نشود و در این حوزه نتوانیم طرح خوب و برنامه خوب داشته باشیم در حوزه صنعت و فناوری هم مشکلات ما حل نمی شود مشکلات هر جامعه ای ابتدا مشکل علوم انسانی و مشکلات فرهنگی سوال: یعنی آن بینشی که باید وجود داشته باشد

اکبرزاده : باورها بینش ها در واقع همین نحوه اداره جامعه مدیریت یک جامعه همه در حوزه علوم انسانی و فرهنگی می گنجد و این یک خیال خام است که ما فکر کنیم که هرچقدر کارخانه در کشور درست کنیم یا فرض کنید در حوزه های دیگر سخت افزاری پیشرفت کنیم جامعه ما جامعه پیشرفته خواهد بود نه اینطور نیست اول مسئله ما باید در حوزه فرهنگ حل بشود حالا این هم یک مشکلی از در جامعه ما معمولاً رشته های فنی و مهندسی و پزشکی جایگاه بالاتری در اذهان عمومی دارند در حالی که واقعیت این است که باز می گویند مسائل ما در آن حوزه نیست حوزه علوم انسانی و حوزه علوم فرهنگی قطعاً تقدم دارد.

سوال : و چقدر مهم است که چطوری بهش بپردازیم به این ترتیب و علاقه را در جامعه ایجاد کنیم که نرخ مطالعه برود بالا و باعث بشود که آن بینش کیفیت خودش را پیدا کند حالا این جشنواره شما هم می‌تواند بخشی از این اتفاق باشد.

اکبرزاده : حالا یکی از ابزارهایی که در واقع می‌تواند جامعه و مردم را به خصوص جوانان را ترغیب کند به سمت مسائل فرهنگی کتاب از البته یک ابزاری است که میشود گفت که قدیمی ترین و پر تکرار ترین و با سابقه ترین کالای فرهنگی است یعنی ما به اندازه کتاب هیچ کالای فرهنگی را خیلی از محصولات فرهنگی برآمده است کتاب هستند مثل این فرض کنید شما فیلم خیلی از محصولاتی که ما داریم می بینیم فرض کنید موسیقی ریشه در کتاب دارد کتاب ماندگار ترین و قدیمی ترین محصول فرهنگی است و بنابراین حتی امروز هم همین طور است بنابراین اگر ما بخواهیم از لحاظ فرهنگی رشد کنیم و کشور ما در واقع به لحاظ فرهنگی ارتقا پیدا کند سطح فرهنگی جامعه ما باید به کتاب توجه جدی داشته باشیم حالا این برنامه هم که گفتید یکی از اقدامات نمادین ما در این راستا است. سوال : اگر بخواهیم نگاه بکنیم نرخ‌های متفاوتی را اعلام می‌کنند مجموعه های مختلفی مثلاً می گویند که نرخ مطالعه در ایران این است بعد با لحاظ کتب درسی روزنامه مطالعات عمومی فرض بکنید اخبار و اینها را هم حساب میکنند شما آماری دارید در جامعه نخبگانی کشور و یا در سطح اجتماع

اکبرزاده : هرچند سال یکبار اوقات سالانه کارهایی انجام می شود توسط وزارت ارشاد یا برخی از نهادهای مرتبط و می آیند میزان مطالعه را می سنجند بر اساس یکسری شاخص هایی که حالا این شاخص ها را خود این دوستان و عزیزانی که انجام میدهند این کارها را اذهان دارند که این شاخص ها خیلی شاخص های دقیق نیست چون مطالعه یک بحث است و اینکه انسان در واقع یک سری دیتا ها را دریافت می کند و باید اطلاعات داشته باشد یک بحث دیگری است مطالعه یک امر اصطلاحاً می‌گویند تصویر نیست اکتیو یعنی انفعالی نیست این وضعیتی که ما داریم یعنی با شبکه‌های اجتماعی کار میکنیم یا در اینترنت حالا قبل طرح روزنامه و اینها بیشتر یک امر پسیو بود درگیر نمی شدیم یک سری دیتا های بود که وارد می شد چون یک مقداری معیارها و ملاک ها در تعیین شاخص مطالعه متفاوت است این اعداد و رقم ها را نمیشود خیلی بهش اعتنا کرد اما در کل من فکر می کنم با اینکه آمار نشان می دهد که تعداد کتاب در سال زیاد دارد تولید میشود در ایران آنچه که موسسه خانه ادبیات و کتاب سال گذشته را اعلام کردند حدود ۱۰۳ هزار عنوان کتاب تولید شده در ایران در حوزه های مختلف حالا یک بخش قابل توجه ای فکر می کنم ۶۳ درصد هم کتاب های تالیفی است و بقیه اش ترجمه اما من فکر می کنم که این عدد ها را یک خورد اگر بخواهیم کیفی اش کنیم مسئله متفاوت می شود و حس خود من شعور خود من نسبت به جامعه نسبت به دانشجویان اینطور است که خیلی فکر می کنم با آن نقطه ایده آل در واقع فاصله خیلی زیادی داریم برای اینکه به آن نقطه ایده آل برسیم در کتابخوانی و مطالعه

سوال : یک عیارسنجی میتوان انجام داد در همین طرحی که شما فراخوان زده اید و ایده‌اش ایده خوبی است یعنی ترغیب کننده است معمولاً قشر دانشگاهی هم انتظار می رود که معمولاً بیشتر نسبت به مطالعه و کتاب و کتابخوانی اقبال نشان بدهند و استقبال کنند تا الان چطور بوده؟

اکبرزاده : بله ما تا الان دوره این برنامه را برگزار کرده ایم امسال سومین دوره ها شروع شده و تقریباً هر سال در ۱۵ تا ۱۶ استان کشور حالا در تهران چند واحد سازمانی مجموعه دانشگاهی دارن تلاش میکنن نزدیک ۲۰ واحد سازمانی معمولاً اجرا می کنند تا الان در این دوره فکر می کنم نزدیک ۷۰۰ تا ۸۰۰ نفر مشارکت کننده بوده اند خوب هم این نشان می‌دهد که به هر حال آن چیزی که من عرض کردم خدمتتون فکر می کنم که نرخ مطالعه و کتابخوانی خیلی خوب نیست البته کاری که در واقع دوستان ما دارند زحمت می کشند و انجام میدهند و در سراسر کشور اجرا میکنند چون یک فرم جدید است یک فرم است که علاوه بر اینکه شما باید کتاب خواند بشوید یک سری مهارت های دیگری هم باید داشته باشید مهارتهای ارتباطی بیانی و اینها را هم باید داشته باشید خب طبیعی است که یک مقداری مشارکت کننده ها افت می کنند اما آن چیزی که من عرض کردم به طور کلی گفتم وضعیت مطلوب نیست فقط برآمده از این برنامه ها و مسابقات نیست خوب خیلی در واقع شواهد دیگر این مسائل را نشان می دهد.

سوال : بالاخره وقتی که یک مسئله را درباره اش صحبت میکنیم خودش کمک می کند به اینکه هم مسئله را درک کنیم و هم حل مسئله را پیش ببریم چه کار به نظرتان میشود کرد که این جذابیت ایجاد بشود بهتره بگم احساس نیاز یک حرفی را زدند آن حرف شاید خیلی دلپذیر ما ایرانی ها نباشد اینکه میگفتند جامعه ای که کتاب نمی خواند یعنی خودشان هم آنقدر باسواد می داند که بی نیاز می داند نسبت به حل خیلی از مسائل و متاسفانه ما آسیب هایش را در کشور دیده ایم به انواع مختلف و در حوزه های مختلف از کمی دانش در یک حوزه های علیرغم این که اگر جایی با جدیت وارد شدیم آن دانش را حتی تا مرز های دانش پیشرفته ایم تصحیح جدیت و یک استقبالی رامی طلبیده نظر شما چیست ؟

اکبرزاده : بله من هم موافق هستم واقعا همینطور هست یعنی ما باید احساس نیاز به این مسئله داشته باشیم و به طور کلی اصلاً این که عرض کردم در ابتدای عرایضم هم عرض کردم ما در حوزه فرهنگ در حوزه علوم انسانی باید رشد کنیم آن هم مبتنی بر این است که آن احساس نیاز وجود داشته باشد این انگیزه وجود داشته باشد تا وقتی که این احساس نیاز به وجود نداشته باشد علم دانش و فرهنگ در یک جامعه در واقع خانه نمی کند و در آنجا در واقع تثبیت نمی شود این خیلی مسئله مهمی است اما حالا اینکه چه باید بکنیم خیلی مسائل مختلف و کارهای مختلف باید کرد یکی از چیزهایی که باید به آن توجه داشته باشیم در بحث مسائل فرهنگی این است که به هر حال مسائل فرهنگی درست است که تقدم دارند نسبت به دیگر مسائل اما از مسائل دیگر هم تاثیر می پذیرند یعنی این طور نیست که تأثیر نپذیرند یعنی ما هر چقدر در حوزه اقتصادی مشکل داشته باشیم قطعا تاثیر خودش رو روی حوزه فرهنگ می گذارد هر چقدر در واقع آدم ها به لحاظ درآمدی و به لحاظ اقتصادی وضعشان خوب نباشد این تأثیر می گذارد در اینکه آنها کمتر مطالعه کنند چون فراغت کمتری دارند خوب در واقع یک معادله چند مجهولی است است همه آنها را باید حل کنیم اما از طرف دیگر هم یک نکته خیلی مهمی مادر این تیپ کارها باید توجه داشته باشیم این است که کار را باید بسپاریم به دسته جوان ها به ویژه آن جوان هایی که علاقه مند هستند و بگذاریم آنها خودشان اجرا بکنند و انجام بدهند چون معمولاً مجموعه های دولتی و دستگاه ها کار خراب میشود به جای اینکه کار خوب پیش برود .

سوال : الان خودتان کار را دادید به دست جوان ها ؟

اکبرزاده : بله به طور کلی برنامه های فرهنگی جهاد دانشگاهی تلاش بر این است که معمولاً دانشجو محور باشد.

سوال تا کی این جشنواره ادامه دارد ؟

اکبرزاده : خوب مرحله مقدماتی اش دارد اجرا می شود مرحله مقدماتی ما تا پایان فروردین ماه اجرا میشود بعد مرحله نیمه نهایی اجرا می شود و در نهایت مرحله فینال است .

سوال :ما وقتمان رو به اتمام است اگر نکته‌ای است بفرمایید؟

اکبرزاده : یک نکته اینکه به قول یکی از اساتید میگفت که مهندسان و طراحان جهان نیستند کارسازان جهان هستند طراحان جهان آنهایی هستند که اهل فرهنگ و اهل علوم انسانی هستند.