راهکارهای مدیریت مصرف آب در کشاورزی

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، آقایان ذبیح اله اعظمی نماینده مجلس و عضو کمیسیون کشاورزی در مجلس شورای اسلامی
و اسداله سرشاد معاون وزیر و ریاست ستاد معاونت زراعت وزارت جهاد کشاورزی در برنامه نیم نگاه رادیو ایران روش های مدیریت مصرف آب در کشاورزی را تشریح کردند.

سوال: مختصری برای ما بفرمایید که اصلا چقدر در حوزه کشاورزی امکان پذیر است مدیریت مصرف آب در کشور و در حال حاضر شرایط چگونه است؟
اعظمی: متوسط مصرف آب در جهان در کشاورزی ۷۰ درصد است. کشور‌های پیشرفته خیلی کمتر از این هست حتی ۵۰ و کمتر. اما در کشور ما همین عدد خوشبینانه اش را که مرکز پژوهش‌های مجلس و همکاران ما در دانشگاه در آوردند بالای ۸۵-۹۰ درصد است ما می‌گوییم ۸۵ درصد.

این از قبلا هم بوده است یعنی مطلبی که الان عنوان می‌شود به هر صورت یک فکری باید برای این می‌کردند حالا متولی آب کیست؟ متولی آب و تامین آب مورد نیاز هم شرب و هم برای کشاورزی، سد‌ها و ... وزارت نیرو است. اما بخش دوم که آب در کشاورزی مطرح می‌شود متولی اش وزارت جهاد کشاورزی است. شما به حق آبه اشاره کردید که بعد صحبت می‌کنیم، اما در مورد موضوع دوم که مصرف آب در کشاورزی است واقعیت آمار دقیقی به شما بدهم ما حداکثر میزان آبیاری‌های تحت فشار در کشورمان به ۳۵ نمی‌رسد یعنی بین ۲۵ تا ۳۵ خوشبینانه است حالا خوشبینانه مثلا ۳۵ درصد در استان یزد است که کشاورزش بسیار کم است و بیشتر صنعتی و خدماتی است.

اما در مناطق کشاورز خیزمان مثل جنوب کرمان ما ۳۵ درصد اراضی مان تحت آبیاری تحت فشاری است. یک نکته دیگر هم هست جدای همه این‌ها که آبیاری قطره‌ای است مثلا یک گلخانه وقتی یک کشاورز می‌آید آب را باز می‌کند نیم ساعت باز می‌کند به صورت آبیاری قطره ای، اما این آب هم دارد هدرمی رود، اما شما اگر بیایید آبیاری را به صورت هوشمند انجام می‌دهید و بعد سنسور‌هایی که وجود دارد آب را کنترل می‌کند ممکن است که کشاورز نیم ساعت آب را باز می‌کند با این سنسور‌های هوشمند ده دقیقه کفایت کند این سیستم‌ها در باغات کشور هست و شرکت‌های دانش بنیان تکنولوژی اش را هم دارد، اما متاسفانه هنوز این انجام نمی‌شود و کمتر به آن توجه شده است مگر گلخانه‌های خیلی پیشرفته.

سوال: بهرحال تغییر شیوه کشت و زرع و باغداری هم آگاهی می‌خواهد و هم سرمایه می‌خواهد. مسلما الان با این وضعیت آبی که ما سال گذشته گذراندیم و سالی جاری، الان با این وضعیت بارش‌ها، مسلما خود افرادی که کشاورزی می‌کنند، باغداری می‌کنند، کشت و کار دارند می‌گردند دنبال راه حلی که وضعیت آب مصرفش بهینه شود و بهرحال ما می‌خواهیم ببینیم که در این زمینه خود مدیریت اجرایی کشور چطور پیش بینی‌هایی دارد؟ وزارت جهاد، قوانین موجود و شرایط فعلی؟
اعظمی: ۵۳ درصد آب مورد نیاز بخش کشاورزی کشور ما از منابع زیرزمینی تامین می‌شود یعنی این فاجعه است و از طرف دیگر بین ۷۰ سانتی متر تا یک متر سالیانه ما منابع آب زیرزمین مان می‌رود پایین‌تر. به همین دلیل ما در دشت‌هایی که حاصلخیز در استان‌های مختلف که اسم نبرم اکثر این‌ها ما برون نشست و برون چاله داریم که داستان‌های متعددی دارند این هم یعنی هر جا برون نشست و برون چاله شما می‌بینید یعنی برداشت بی رویه آب.

حالا بر می‌گردیم به کشاورزی، شما اشاره خیلی خوبی داشتید منابع مالی می‌خواهد ما در مجلس هم در ادوار بوده و هم بودجه ۹۹ و ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ دقیقا این جا ۸۵ درصد برای تغییر سیستم آبیاری از سنتی به تحت فشار توسط دولت تامین می‌شود. اما شما بروید الان یک مصاحبه ترتیب بدهید برای پیمانکار‌هایی که این کار‌ها را انجام دادند همه کار‌ها را متوقف کردند چرا؟

دولت تمام بدهی‌ها و مطالبات این‌ها را در دو سال قبل پرداخت نکرده است. در این صورت کشاورز پیگیر نمی‌کند و پیمانکار هم انجام نمی‌دهد بنابراین ما همچنان روی ۳۰ تا ۳۵ درصد متوقف شدیم و ما این را به آقای رئیس جمهور هم گفتیم و هفته پیش کمیسیون کشاورزی میهمان وزیر نیرو بود این‌ها را صحبت کردیم موضوع آبخیزداری و ابخوان داری را هم گفتیم و گفتیم که درست است وزارت جهاد کشاورزی هست، اما شما هم در هیئت دولت کمک کنید که این بودجه‌های آبخیزداری و آبخوان داری در وزارت جهاد کشاورزی افزایش پیدا کند که سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور بتواند سفره‌های آب زیرزمینی را تقویت کند.

سوال: تعهد پرداختش با وزارت جهاد است؟ یا مشترک است مثلا با وزارت نیرو؟
اعظمی: نه این‌ها همه، چون متولی بخش کشاورزی و مصرف آب جهاد کشاورزی است این‌ها در تبصره ۱۸ می‌بینند و بانک کشاورزی این‌ها را پرداخت می‌کند و معمولا بلاعوض است گفتم ۸۵ درصد و ۱۵ درصد هم خود کشاورز هست. اما بحث تامین آب اصلی هم که همانطور که شما اشاره کردید سد‌های ما همه منفی هستند میزان بارندگی آن طور که قابل پیش بینی بود الان پاییز تمام شد و بارندگی هم زیاد نداشتیم، اما پیش بینی است که دربهمن و اسفندماه بارندگی خوبی داشته باشیم، اما در حال حاضر مانگاه کنیم اصلا دیگر نپزدازیم به موارد دیگر این است.

یک خبر دیگر هم به شما بدهم هفته پیش هم در کمیسیون کشاورزی درباره با همین موضوع بحث شد گفتند که این که وزارت جهاد کشاورزی متولی این بخش هست از آن طرف تامین آب و حق آب‌ها را دارد نیرو می‌گیرد، اما در این قسمت روی گیاهان پر آب بر و این‌ها بحث شد، ایشان عنوان کردند که ما امسال حتما به کشاورز‌های کل کشور اعلام می‌کنیم برای محصولات پرآب بر هم حق آبه بیشتری در نظر می‌گیریم و هم عوارض صادرات و ....مثل هندوانه و ذرت در تابستان این‌ها پرآب بر هستند که فکری باید برای این موضوع کنیم.

سوال: در خبر‌ها که ما مرور می‌کردیم ظاهرا آب بهای بخش کشاورزی برای چاه‌ها مثل این که افزایش پیدا کرده است؟ درست است؟
اعظمی: بله در حقیقت همین است علیرغم این که هم این‌ها تعدیل کردند و هم چاه‌ها را تعدیل کردند یعنی کسی که ۳۵ لیتر در ثانیه بوده آمدند کردند ۲۵ لیتر یا مثلا کفش کنیا را به زحمت مجددا مجوز می‌دهند.

سوال: یعنی محدودیت را روی بهره برداری از چاه گذاشتند؟
اعظمی: می‌خواهم همین را بگویم که از متولیان امر که شما حتما می‌آورید و بپرسید و سوال کنید باید پاسخگو هم باشند بخصوص وزارت نیرو. از ایشان بپرسید علیرغم این که مجلس بودجه بسیار خوبی قرار داد برای هوشمند سازی کنتور‌ها، الان بروید بپرسید ۲۰ درصد و یا کمتر از ۲۰ درصد کنتور‌ها هوشمند شده است.

سوال: ما از دکتر اعظمی شروع کردیم که یک شمه‌ای بگویند که مدیریت مصرف آب در کشاورزی چگونه است؛ و ایشان فرمودند که وضعیت به چه ترتیب است چند درصد ما تحت فشار ابیاری در کشور داریم و چقدر آب کشاورزی دارد از منابع زیرزمینی تامین می‌شود، رقم بالاست و رسیدیم به این مطلب که برای تغییر سیستم آبیاری ظاهرا مطالبات پیمانکاران پرداخت نشده تقریبا این تغییر سیستم آبیاری معلق مانده است. درست است آقای دکتر اعظمی؟
اعظمی: بله دقیقا

سوال: ببینیم پاسخ دکتر سرشاد چگونه است؟
سرشاد: بهره وری تعریفش معلوم است. چون به من فرموده بودند که در خصوص بهره وری است و آن نسبت خروجی به ورودی است و آن عددی هم که ما داریم در خصوص بهره وری می‌شود با توجه به امنیت غذایی که جزو وظایف اصلی وزارت جهاد کشاورزی است، نسبت تولید به آب مصرفی است.
اگر اجازه بدهید من مقدمه خیلی کوتاه در خصوص صورت کسر ومخرج کسر را یک توضیحی می‌دهم و بعد خدمت شما و میهمان بزرگوارتان هستم.

سوال: همان مطلبی که خدمت شما گفته بودند همکار ما بحث مدیریت مصرف آب در کشاورزی بود. ما رسیدیم به این جزئیات.
سرشاد: ما فرصت این که بتوانیم این میزان تولیدمان را بالا ببریم یعنی در اصل آن صورت این کسر را افزایش بدهیم کار‌هایی که داخل وزارت جهاد کشاورزی انجام میشود مخصوصا در حوزه معاونت زراعتی که من هستم خدمت کشاورزان عزیز ما، استفاده متعارف از کود‌های شیمیایی هست، استفاده بهینه از بذر‌های اصلاح شده‌ای که عملکرد مطلوبی دارند و می‌توانند این ضریب را افزایش بدهند، قطعا استفاده از مکانیزاسیون و حتی آموزش، آموزش کشاورزان و بالابردن دانش آنهاست.

کار‌هایی که ما کردیم بابت این که بتوانیم ضریب بهره وری را یا راندمان بهره وری را افزایش بدهیم انتقال کشت‌ها بوده از بهاره که بعضا بعضی از محصولات کشاورزی مثل چغندر قند ما می‌توانست به بعضی از مناطق که مطلوب بوده فرضا خوزستان یا مناطق دیگر، از بهاره آوردیم داخل کشت پاییزه که بتوانیم از بارش‌ها استفاده مطلوب کنیم استفاده از سیستم‌های نوین آبیاری بوده و حتی استفاده از گیاهانی که دوره رشدشان کمتر بوده است یا استفاده از محصولات جدیدی مثل سورکوم یا چیز‌هایی که بتوانیم جایگزین کنیم.

یا حتی کشت نشائی. در خصوص اعتبارات که شما می‌فرمایید من خیلی خوشحال می‌شدم که اگر نماینده‌ای از سازمان برنامه و بودجه را هم شما دعوت می‌کردید و در این خصوص آن‌ها توضیح می‌دادند ما معاونت‌های مختلف هستند در داخل وزارت جهاد کشاورزی که دنبال پیگیری مطالبات آن هستند.

سوال: یعنی اصلا منابع تامین نشده برای وزارت جهاد؟
سرشاد: شما وزارت جهاد کشاورزی که خودش درآمدی ندارد که فکر کنید بتواند این‌ها را پرداخت کند من خواهشی که دارم اگر این جلسه باز ادامه داشته باشد حتما شما دوستان برنامه و بودجه هم تشریف داشته باشند و آن تخصیص‌هایی که پرداخت می‌شود من عرض می‌کنم من در خصوص زراعت می‌توانم نظرم را بدهم، چون ما عرض کردم معاونت فرضا برنامه ریزی اقتصادی داریم و آن دوستان باید بگویند، ولی نکته اصلی اش این است که اعتباری تخصیص داده نشده است.

سوال: ببینیم دکتر اعظمی نظرشان چیست.
اعظمی: وقتی اظهار نظری در این مورد هست هم بخش علمی اش هست و هم این که آخرین مسائلی که در وزارت نیرو و وزارت جهاد کشاورزی در خصوص آب برق بررسی می‌شود شما توضیحات خیلی خوبی را دادید. ما یکی از همکاران در مجلس دقیقا از رئیس برنامه و بودجه بعنوان میرغضب برنامه و بودجه نام برد که بودجه‌هایی که آنجا تخصیص داده می‌شود از طرف مجلس متاسفانه به موقع تخصیص داده نمی‌شود و یا پرداخت نمی‌شود تا الان هم همین طور است.

به خصوص در مورد سفر‌های ریاست محترم جمهوری در استان‌های مختلف هنوزبسیاری استان‌ها که ما بررسی می‌کنیم این بودجه‌ها نرسیده و تخصیص پیدا نکرده است. ما هفته پیش شنبه یکشنبه کمیسیون کشاورزی در استان ایلام ما حضور داشتیم. در حقیقت واقعیت این را نگاه می‌کنیم می‌بینیم که یک منطقه بسیار حاصلخیز، دشت‌های بسیار حاصلخیز هم قسمت گرمسیر و هم سردسیر میزان آبیاری‌های تحت فشار، مدیریت اب و همان راندمان آب که میهمان گرامی تان اشاره می‌کنند حداقل ممکن است و مهم‌تر از همه این روان آب‌هایی که ما از کشورمان واقعا خارج می‌شود من فکر می‌کنم صرفا مثلا در جنوب هست که می‌آید می‌رود وارد دریا میشود، اما در غرب کشور هست و در فارس آباد و مغان که باز سال قبل ما کمیسیون آنجا حضور داشت و دقیقا آن چیزی هست که مقام معظم رهبری به آن تاکید کرده و از صندوق ذخیره ارزی برای این قسمت دستور داده که بودجه بگذارند.

اما متاسفانه ما هنوز بخش زیادی از آب استان ایلام دارد از کشور خارج می‌شوددر حاشیه خلیج فارس حداقل در شرق هرمزگان آب در استان سیستان و بلوچستان روان آب‌ها دارد از کشور خارج می‌شود که وزیر نیرو همین هفته پیش عنوان کرد که ما ۹ تا سد داریم می‌سازیم تا این سد‌ها ساخته می‌شود می‌دانید که چقدر طول می‌کشد و آخرین نکته سد دالکی بوشهر هست یک سد ملی و می‌تواند با فاصله ۶۰ کیلومتر این آب می‌آید می‌رود وارد دریا می‌شود.

این‌ها مسائلی است که هم در مورد مدیریت منابع آب هست هم از آن طرف بر می‌گردد به جهاد کشاورزی که هم توسعه آب‌ها سیستم‌های آبیاری نوین واقعا آن طور که مجلس در کمیسیون کشاورزی پیگیری می‌کند خیلی کند پیش می‌رود و یک بحث دیگر وقتی که کشاورز صد هکتار زمین دارد و اندازه ۵۰ هکتار اب در دستش هست وقتی شما می‌آیید سیستم آبیاری نوین را دستش می‌دهید و آب اضافه می‌آورد می‌رود ۷۰ هکتار کشت می‌کند این هم یکی از مواردی است که ما یکی از مشکلاتمان در بخش کشاورزی کشور همین است کشاورز اگر آب چشمه‌ای و قناتی و چاهی دارد و آب وقتی که آبیاری سیستم نوین هست آب اضافه می‌آورد کشتش را افزایش می‌دهد این هم مشکلی بر مشکلات کمبود آب کشور اضافه می‌کند.

سوال: آنچه که چارچوب نحوه مدیریت مصرف آب در حوزه کشاورزی هست، به بهانه همین افزایش نرخ آب بها در حوزه کشاورزی ما در خدمت شما هستیم.
سرشاد: نکته اصلی این است که آن اعتبارات باید تخصیص داده شود یعنی شما وقتی میزان مصرف بخش کشاورزی را اعلام می‌کنید، صادقانه تبخیری که پشت سد‌ها دارد صورت می‌گیرد و یا آبی که در محیط زیست دارد مصرف می‌شود به حساب بخش کشاورزی هست من خواهشی که دارم از کمیسیون یا حتی کمیته مربوطه که دارد. 

من عرض کردم واقعیت درصد آبی که لحاظ می‌شود بابت بخش کشاورزی و اعلام می‌شود در خصوص بهره وری آن میزان آبی که داخل محیط زیست و حتی تبخیری که پشت سد‌ها صورت می‌گیرد و آبی که همانطور که فرمودند از نقاط مرزی ما خارج می‌شود این‌ها را هیچ زمان از بخش کشاورزی کمش نمی‌کند.

من خواهشی که دارم اگر کمیته ملی بهره وری یا حتی کمیسیون کشاورزی بتوانند یک کمیته‌هایی داشته باشند که این مقدار را بابت، فرضا اعلام می‌شود در بخش کشاورزی حدود ۹۰ درصد آب مصرفی ... در صورتی که اصلا این طور نیست من به جرات می‌گویم زیر ۷۰ درصد. ما از آن ۷۰ درصد حالا باید بیاییم بهره وری را حساب کنیم من نحوه محاسبه را دارم عرض می‌کنم.

سوال: وقتی گفته می شود که مثلا حالا از همین بخش، شما آن مصارف آب کشاورزی حدود ۵۰ الی ۵۳ درصدش از منابع اب زیرزمینی فاجعه است واقعا.
سرشاد: در سیکل خیلی اش برگشت می‌شود، ولی چیزی که دارند می‌فرمایند آن راهکار‌هایی که ما داریم انجام می‌دهیم بابت بهبود بهره وری عرض کردم کوتاه کردن دوره رشد گیاهان است استفاده از گیاهانی که تقریبا مقاوم باشند به آن تنش‌های خشکی، یا حتی انتقال کشت مثال زدم از بهاره به پاییزه بعضا داخل کشت مرسومی که داخل بهاره انجام می‌شود هفت مرحله هشت مرحله چغندر قند آب می‌خورد این را انتقال دارند داخل خیلی از مناطق و سطح زیرکشتش دارد معنادار می‌شود و کشت انتقال پیدا کرده به کشت پاییزه که این داخل کشت پاییزه خیلی از بارش‌هایی که دارد صورت می‌گیرد آن گیاه دیگر استفاده می‌کند.

سوال: عملا این‌ها اتفاق می‌افتد؟ چون ما تعیین الگوی کشت را باید ببینیم چقدر اجرایی می‌شود، اما این مثلا انتقال کشت حالا با توجه به این که اگر کشاورز منتفع بشود چرا انجام ندهد؟
سرشاد: بله، عرض کردم شما نگاه کنید داخل همه مناطق نداریم فیزیولوژی فرضا چغندر قند در مناطق سردسیر می‌رود داخل مرحله گل دهی و نمی‌تواند، بذر تولید می‌کند، ولی داخل مناطقی مثل خوزستان یا حتی مناطقی از استان فارس، گیاه جا‌هایی که معتدل نسبتا هستند یا گرمسیر هستند کشت پاییزه چغندر قند دارد انجام می‌شود و یا حتی کشت نشائی یعنی حتی خود کشاورزی که دارد کار را انجام می‌دهد با توجه به اینکه امور آب دارد آب را حجمی انجام می‌دهد یعنی تمام آن جایی که آب زیرزمینی برداشت می‌شود کنتور دارد.

سوال: الان مثلا نقل قول یکی از همکاران شما را دارم که ۸۵ درصد چاه‌های مجاز ما کنتور ندارند!
سرشاد: بر می‌گردد به امور آب و وزارت نیرو. من نمی‌خواهم شانه خالی کنم، ولی این طور نیست.

سوال: یعنی رقم بالاتر از این است یعنی چاه‌های مجاز ما کنترل بیشتری دارد از میزان مصرف.
سرشاد: ای کاش کمیته‌ای بود که می‌شد این‌ها را روی عدد و رقم تقریبی هیچ زمان نباید اعلام کنیم.

سوال: من اسم نمی‌برم، ولی یکی از مدیران وزارت جهاد یک همچنین اظهار نظری را داشتند و من از روی نقل قول ایشان می‌گویم مطلبی که ایشان بیان کردند که با وجود تکلیف قانونی برای تحویل حجمی آب به کشاورزی از برنامه دوم توسعه ۸۵ درصد چاه‌های مجاز و صد درصد چاه‌های غیرمجاز کشاورزی کنتور ندارند
سرشاد: منبع شان از کجاست؟

سوال: من منبع ندارم امور آب وزارت جهاد کشاورزی این را مطرح کرده است.
سرشاد: نه این بر می‌گردد به وزارت نیرو، ما معاونت آب و خاک داریم، ولی امور آب نداریم حالا اگر خودشان بیان کردند خودشان باید پاسخگو باشند.

سوال: چون این میزان تعداد کنتور و این‌ها را وزارت نیرو می‌داند. شما حساب و کتابش را در وزارت جهاد دارید؟
سرشاد: اصلا آب حجمی دارد تحویل داده می‌شود. یعنی این مقداری که هست، آقای دکتر درست فرمودند گفتند فرضا آمدند سیستم‌های تحت فشار گذاشتند سطح را زیاد کردند قبلا این طور بود، ولی جدیدا واقعا با توجه به جلساتی که برگزار شد و اقداماتی که خود وزارت نیروانجام داد حجم آب تحویل داده نمی‌شود.

عرض کردم ما مبنای آبی که داریم تحویل بخش کشاورزی می‌دهیم باید یک بازنگری شود یعنی چیزی که هست عدد و رقم‌هایی که بیان می‌شود شما می‌فرمایید حتی همکار گرامی من در بخش دیگری گفته من فرضا باز می‌گویم ۷۰ درصد، ملاکم چه بوده است.

سوال: البته ۷۰ درصد هم برای کشوری که از نظر اقلیمی در منطقه کم ابی هست رقم بالایی است. درست است که متوسط جهانی این است تقریبا، ولی ما کشور‌هایی داریم که بهتر از این عمل می‌کنند و ما چاره‌ای نداریم الان یکی از شنوندگان ما از مشهد پیام دادند گفتند الان که فصل بارش است دیروز در مشهد چند منطقه آب نداشتند، وای به حال تابستانمان یعنی باید منتظر بارش‌ها در زمستان باشیم و بحث ما این نیست که وزارت جهاد مقصر است واقعیت این است که هر بخشی مصارف خودش را دارد الان ما مصارف آب شرب مان هم هزار جور مشکل دارد به این شکل آب شرب را مصرف کردند و جدا نکردند. بله جزو وظایف وزارت نیرو است
سرشاد: من در خصوص افزایش بهره وری مصرف اب در بخش کشاورزی عرایضم را عرض کردم.

سوال: ادامه صحبت شما را بشنویم که واقعا این تمهیدات تا چه حد؟ اگر شما بخواهید بگویید که در همین دو سه سال گذشته چند تا اقدام موثری انجام دادید که همین مطالبی که فرمودید تغییر فصل برای کشت یک نوع محصول یا راهکار‌های دیگر که فرمودید می‌توانیم بگوییم که الان چقدر تاثیر گذاشته یا الان شما خودتان فرمودید که ۸۵ درصد چاه مجاز می‌گوییم که کنتور ندارد درست نیست. حتما بازدید دارید شما استان‌های مختلف، سازمان جهاد استان‌های مختلف دارند به شما عملکرد را بیان می‌کنند گزارش‌های متعدد دارید، وضعیت چگونه است حداقل در مورد چاه‌های مجاز که می‌شود کنترل کرد.
سرشاد: شما نگاه کنید خود مجلس بعد از یک مدتی می‌آید خیلی از چاه‌های غیرمجاز را می‌آیند مجوز می‌دهند، خب احتمالا یک عقبه‌ای دارد که می‌آید یک تصمیم گیری می‌شود. ولی با توجه به آن روند کاری که ما عرض کردم می‌خواستیم که بهره وری آب را ببریم بالا، حتی در خصوص تغذیه گیاه، استفاده از کود‌هایی که مقاومت گیاه را به خشکی افزایش می‌دهد یا استفاده از بذر‌های اصلاح شده من عرض کردم بذر‌هایی که دوره رشدشان منافع کوتاه‌تر است یعنی چیزی که علمی در داخل دنیا دارد انجام می‌شود یا استفاده بهینه از ماشین آلات کشاورزی، ما کشت حفاظتی را آوردیم که جلوگیری شود از تبخیری که از سطح خاک دارد انجام می‌شود.

خیلی جا‌ها این کشت حفاظتی دارد انجام می‌شود و حتی ما برای مدیران کارشناسان و کشاورزان، بهره برداران قسمت آموزش و ترویج آمده کلاس‌های آموزشی می‌گذارد دوره‌های مختلف می‌گذارند، یا حتی کشت نشائی را من باز عرض کردم کشت نشائی این طور است که شما وقتی که یک گیاه می‌آید به صورت نشا تولید می‌شود این‌ها حتی به صورت پایلوت انجام شده، آب در دوره آبیاری کمتر مصرف می‌شود.

سوال: این‌ها راهکار‌های کارشناسی هست عملا مثلا استفاده از ماشین آلات جدیدتر برای بهبود عملکرد چه در حوزه تولید چه برای مصرف آب این‌ها همه سرمایه می‌خواهد الان همان برای تغییر سیستم آبیاری شما فرمودید که سازمان برنامه و بودجه به تعهد خودش عمل نکرده و وزارت کشاورزی هم حالا می‌ماند با مطالباتی که باید پرداخت شود این‌ها همه چالش‌هایی است که عملا برای اجرایی شدن این راهکار‌ها با آن مواجه می‌شوید درست است؟
سرشاد: این کاش به صورت میزگرد باشد که حتی همکاران گرامی ما داخل سازمان برنامه و بودجه هم تشریف داشته باشند و آن‌ها هم آمار بدهند.

سوال: لازم است حتما ما باید این کار را بکنیم معمولا باید از دیدگاه‌های مختلف این مطررح شود که برسیم به این که ریشه مشکل کجا بوده، اما نیاز به وقت طولانی تری دارد و یک میزگرد‌های حضوری با مسئولان و ما هم مشکل داریم که بعضی از مسئولان خیلی هم خوب پاسخگو نیستند و این مشکل هم هست با برخی از سازمان‌ها اسم نمی‌برم، ولی عملا پیش می‌آید.
یکی از عزیزان شنونده راجع به صادرات محصولات آب بر پرسیدند مثل هندوانه گفتند که ایا درست است که این اتفاق همچنان ادامه دار هست درست مثل صادرات آب می‌ماند و بفرمایید که ظاهرا برایش پیش بینی‌هایی شده مثل ما خبر‌هایی را خواندیم مبنی بر این که عوارض گمرکی اش افزایش پیدا می‌کند بعد دیدیم که لغو شد و بعد نمی‌دانیم چه شد الان برای محصولات آب بر پیش بینی خاصی دارید برای عوارض صادرات؟
سرشاد: عوارض صادراتش که عرض کردم باز می‌شود معاونت بازرگانی ما یا خود وزارت صمت، تدابیری اندیشیدند که این جلوگیری شود، ولی نکته اصلی این است که ما آمدیم کشاورز قراردادی، من عرض کردم وظیفه اصلی جهاد کشاورزی هم ...... جامعه است وقتی شما یکسری چیز‌ها تولید می‌شود یک بخشی داخل کشور مصرف می‌شود یک بخشش داخل صنایع ما و یک بخشی هم صادرات می‌شود. نکته اصلی که این جا بر می‌گردد که بخواهیم ببینیم ما آمدیم کشاورزی قراردادی مصرف کردیم که داخل آن جا، چون شما یک زمان حضور ذهن داشته باشید خیلی قیمت‌ها بالا و پایین می‌شد.

سوال: الان با بالا رفتن نرخ ارز که دوباره شرایط تغییر می‌کند؟
سرشاد: شما، چون مباحث مختلفی را مطرح می‌کنید هر کدام بحث جدیدی را باز می‌کند. داخل قسمت فرضا کود شیمیایی یک زمانی داشتند ارز ۴۲۰۰ را به آن می‌دادند این ۴۲۰۰ برداشته شد شده نیمایی، یعنی آن سرمایه‌ای که داخل شرکت‌های مربوطه وزارت کشاورزی حتی بخش خصوصی بوده که داشته، کد واردات انجام می‌شده تقریبا یک هفتم یک هشتم تقلیل پیدا می‌کند.

شما وقتی یک کالا را با ارز ۴۲۰۰ می‌آورید مبنا یک دفعه بشود هفت برابر از طرف دیگر قیمت جهانی کود‌های شیمیایی داخل بازار زیاد می‌شود ما می‌اییم ارز را این جوری برمی داریم بار را می‌اندازیم روی هزینه تمام شده کشاورز. بعد از یک طرف دیگر ببخشید من راحت صحبت می‌کنم ما آن هزینه هایش را نمی‌خواهیم پرداخت کنیم همین طوری داخل سیستم‌های آبیاری در کود این را اگر ما بتوانیم برنامه ریزی درستی کنیم و عرض کردم واقعا سازمان برنامه و بودجه باید جلسات مفصل تری را با کمیسیون کشاورزی داشته باشد.

سوال: پیگیری باید کنیم ما هم باید در رسانه صحبت‌های آن‌ها را هم داشته باشیم البته این مشکل فقط در حوزه کشاورزی نیست و در حوزه‌های دارو و تجهیزات و خیلی؛ و تولید هم این اتفاق افتاده به خصوص با اصلاحات نرخ ارز البته در مقابل ساز و کار‌هایی که مثلا اندیشیده می‌شد و یک تعدادی از آن‌ها هم خوب هم اجرایی نشد مشکلاتی پیش آمده که این‌ها را ما باید یک به یک راجع به آن توضیح بدهیم.