اقدامات دولت در حمایت از مشاغل خانگی و کارآفرینی

به گزارش خبرگزاری صدا وسیما، خانم آزیتا همتیان, رئیس دبیرخانه ستاد ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی در گفتگو با رادیو ایران از صدور آنی مجوز کسب و کارهای خانگی و افزایش سطح تسهیلات خبر داد.

سوال : یکی از اقدامات تحولی دولت سیزدهم در حوزه مانع زدایی و حمایت از کسب و کارها ، بحث آنی کردن صدور مجوزهای کسب و کار مربوط به حوزه مشاغل خانگی هست . در همین زمینه معاون اشتغال و کارآفرینی وزیر کار گفتند که بیش از ۱۲۰ هزار مجوز مشاغل خانگی از ابتدای امسال تا به امروز صادر شده است .اول از همه برای ما و مخاطبان مان بفرمایید که این عدد ۱۲۰ هزار مجوزی که عنوان شده روند صدور این مجوزها به چه سمت و سویی بوده است و چطور شده که به این عدد و رقم رسیدیم و اصلا کلا چند دستگاه در حوزه مشاغل خانگی در حال فعالیت هستند در حال حاضر؟

خانم همتیان : حقیقتا از ۲۸ بهمن ۱۴۰۰ تسهیل گری و مانع زدایی در صدور مجوزهای کسب و کار در دستور کار قرار گرفت. با توجه به اینکه ما قانون تسهیل گری صدور مجوزها را داشتیم و بعنوان یکی از اقدامات مهم دولت ، ما امسال دسترسی به امضاهای طلایی و آنچه که به حوزه کارشناسی و سردرگمی مردم بود برای رسیدن به یک مجوز برای ایجاد و راه اندازی یک کسب و کار را , همه لغو شد ، در مورد مشاغل خانگی هم در حال حاضر مجوز 95 درصد از رشته هایمان به صورت آنی صادر می شود. ما ۵۱۱ رشته متنوع داریم در حوزه های مختلفی مثل صنایع دستی ، گروه صنعت و خدمات تولیدی ، فعالیت های فرهنگی – هنری ، امور تولیدات دامی ، شیلات ، صنایع کشاورزی و صنایع غذایی و البته خوشبختانه با جلسه اخیر ستاد ملی ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی که با حضور وزیر محترم تعاون ، کار و رفاه اجتماعی و ۲۵ دستگاه عضو این ستاد برگزار شد , ۵۱۱ رشته مان با مصوبه جدید به ۶۲۵ رشته رسید .

سوال : الان چند تا دستگاه در حال فعالیت هستند در حوزه مشاغل خانگی ؟

خانم همتیان : دستگاههای اجرایی که عضو ستاد ما هستند و دستگاههای تخصصی ذیربط در حوزه رشته های متنوع ما هستند، دستگاهی مثل میراث فرهنگی گردشگری صنایع دستی ، وزارت جهاد کشاورزی ، وزارت صنعت معدن و تجارت و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هستند که این ۶۲۵ رشته ای که عرض کردم  ، جزء فعالیت هایی هست که این دستگاهها بعنوان تایید کننده این رشته ها و صدور این مجوزها با حوزه مشاغل خانگی مشغول به کار هستند ، از سال ۸۹ که قانون مشاغل خانگی تصویب شد .

سوال : ممکن است که بعضی از مخاطبان برایشان این پرسش مطرح شود که حالا یک مشاغل خانگی می خواهد کسی راه بیاندازد و کسب و کار خانگی می خواهد راه بیاندازد این صدور مجوزش برخط باشد ، آنی باشد ، چه تاثیری دارد ؟ می خواهم مشخصا ببینم که این صدور مجوزها چه موانعی را بر سر این کسب و کارهای خانگی برداشته است ؟

خانم همتیان : کلا کسب و کارهای خانگی از بخش های مهم فعالیت های اقتصادی خیلی از کشورهاست. الان طبق آخرین آماری که داریم در بیش از ۱۶۰ کشور جهان، در حوزه کسب و کار مشاغل خانگی مشغول فعالیت ها و تنوع ها و دگرگونی هایی که در این حوزه رخ داده هستند . درکشور ما هم به علت پیشینه قومیتی ، فرهنگی و پیشینه های تاریخی که هست ، از یک سابقه دیرینه ای این مشاغل برخوردار است و ما بنابر آنچه که بعنوان یک قانون و یا بعنوان یک دستورالعمل می خواهیم به آن بپردازیم می خواهیم به این سمت برویم که افراد با انتخاب این مشاغل در منزل و در خانه با کمک اعضای خانواده منطبق بر آنچه که در قانون هم تعریف شده می توانند به تولید برسند ، به اشتغال برسند و این خودش کمک می کند به رفع بیکاری ، به اقتصاد و معیشت خانواده ها . ما هدفمان این است که مشاغل خانگی را به سمت مشاغل خانوادگی و خانواده محور سوق بدهیم که مزیت های خیلی خوب دارد یعنی کسانی که در این حوزه فعالیت میکنند در منزل ، مخصوصا برای زنان آزادی و استقلال عمل بیشتری را می توانند داشته باشند که بنا بر آن ساعتی که در آن حوزه کاری خودشان در منزل تعیین می کنند مثلا مادران در کنار فرزندشان هستند و کارشان را انجام می دهند ، چون ساعت کاری آن انعطاف پذیر است و یک توازنی بین آن کار و آن مسئولیت های خانوادگی برای فردی که در منزل دارد این کار را انجام می دهد توازن برقرار می شود ، واقعا هزینه های راه اندازی این دست از مشاغل بسیار پایین است نسبت به مشاغل دیگر ، قطعا هم به بحث کیفیت زندگی و افزایش ارتقاء این نوع کیفیت کمک می کند .

سوال :  طبیعتا دوندگی هایی که دارند و داشتند را برای گرفتن مجوز از دستگاههای مختلف ...

خانم همتیان : ما کاری کردیم که دیگر نیاز به آن دوندگی ها نیست ، فرد برای این که مثلا یک رشته ای را انتخاب می کردند در حوزه صنایع دستی مثلا ، باید می رفتند به  ادارات مختلف و استعلام هایشان را و مدارکی را تحویل می دادند ولی الان در حال حاضر با ورود به سامانه ما که از طریق درگاه ملی مجوزهای کسب و کار فرد وارد می شود رشته اش را انتخاب می کند , یکسری اطلاعات هویتی را در آنجا تکمیل می کند ، مدارک خیلی جزئی و کوتاه حالا خیلی مدارک زیاد و پیچیده ای هم نمی خواهد، آنها را بارگذاری می کند و می تواند به صورت آنی مجوزش را دریافت کند . منتها برای این موضوع نظارت های پسینی را دیدیم که پس از آغاز فعالیت فرد صورت می گیرد که متقاضی متعهد می شود که آن شرایط کسب و کار را و آن همکاری با ناظرین را که این ناظرین هم ، هم از ادارات تابعه ما هستند و هم از دستگاههای تخصصی ذیربط آن همکاری را داشته باشد و طرحش و کار مورد نظرش بازرسی می شود .

سوال : یک موضوعی وجود دارد این که روند دریافت مجوز برای کسب و کارهای خانگی آسان شده این واقعا ارجمند است اما مسئله مهمی که کسب و کارهای خانگی را تحت تاثیر قرار داده یک هزینه و سرمایه اولیه برای راه اندازی این کسب و کار هست . بفرمایید که چه اقداماتی در این زمینه انجام می دهید ؟ دوم این که اکثر کسب و کارهای خانگی بیشتر توسط افرادی دارد انجام می شود که دارای درآمد و سرمایه اولیه نیستند و ترس درآمد غیرمشخص یک واقعا چالش بزرگ در راه اندازی یک کسب و کار خانگی هست . در مورد این هم برای ما صحبت کنید که آیا نیاز نیست ما آموزش هایی بدهیم ، دوره هایی برگزار کنیم یا این که این روند توسعه کارآفرینی را به سمتی ببریم که آشنایی ها و سطح دانش بالا برود و نکته سوم عدم هماهنگی بین پول و تولید ، یکی از دلایل مهم شکست مشاغل خانگی در تحقیقاتی که هم اتاق بازرگانی تهران داشته و هم مراکز مختلف داشتند اعلام شده است . برای این چالش ها چه راهکارهایی در نظر گرفتید ؟ این که دوستان بتوانند راحت مجوز بگیرند امری بسیار مهم و واقعا قابل تقدیر است اما چالش های مهمی که رسما کسب و کار خانگی را به سمت شکست می برد را چطور قرار است مدیریت کنید ؟

خانم همتیان : بر اساس آنچه که در قانون ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی قانونگذار بر عهده ما تکلیف کرده است، ما باید از افرادی که وارد این حوزه می شوند حمایت کنیم ,  بعنوان حمایت مالی و تامین مالی، البته الزامی بر این نیست که هر کسی که مجوز می گیرد بخواهد حتما تسهیلات ما را استفاده کند؛ اما برای آن دسته از متقاضیانی که توانایی اش را دارند ، عرض کردم ما افراد زیادی را داریم که شاید مهارت های تجربی و استاد- شاگردی را آموختند و الان باید برای آن هنری که آموختند به یک کسب درآمدی برسند، به این دلیل که می خواهند کمک به معیشت خانواده و اقتصادشان داشته باشند و بعنوان عضوی از خانواده اثرگذار باشند. مثلا یکی از اعضای خانواده را فرض بفرمایید یا بانوان ما هستند که در این حوزه به این ترتیب فعالیت می کردند ، ما تسهیلاتی را که یعنی بانک مرکزی هر ساله منابعی را در قالب تسهیلات بعنوان قرض الحسنه در اختیار می گذارد که امسال هم مبلغ سه هزار میلیارد تومان  در قالب تسهیلات از بانک مرکزی توانستیم به متقاضیان این حوزه اختصاص بدهیم که این در همه استان ها, بنابر مزیت ها و شاخص هایی که هر استان داشت تخصیص دادیم .

سوال : مبلغ تسهیلات چه اندازه است و این که هر کسب و کاری باید بر اساس چه مدارکی و چه اسنادی این تسهیلات را دریافت کند ؟

خانم همتیان : هر کسی که مجوز ما را دریافت می کند از طریق سامانه که کلا عرض کردم فرآیند به صورت کاملا هوشمند و الکترونیکی صورت می گیرد، می تواند بعد از این که مجوز آنی را گرفت، وقتی که نظارت صورت گرفت و اهلیت احراز شد به این معنی که این فرد درخواست تسهیلات داده و الان شرایطش را دارد . چون بنای ما هم بر این است که فردی که بتواند برای رونق و ارتقاء کیفی کارش از این تسهیلات حتما بهره مند شود، وقتی که همه این ها و نظارت ها صورت گرفت فرد می تواند معرفی شود به بانک و آنجا تسهیلاتش را دریافت کند . ما خیلی تلاش کردیم که سقف تسهیلات را افزایش بدهیم و خوشبختانه با پیگیری هایی که انجام شد و مصوبه شورای پول و اعتبار سقف تسهیلات فردی ما از صد میلیون تومان به صد و پنجاه میلیون تومان افزایش پیدا کرد و سقف تسهیلات کارفرمایی و پشتیبانی ما از دو میلیارد به چهار میلیارد تومان افزایش پیدا کرد .

سوال :  عرض کردم که کسب و کارهای خانگی با عدم تامین سرمایه اولیه مواجه هستند برای این موضوع عزیزان چه باید بکنند ؟

خانم همتیان : من عرض کردم خدمتتان...

سوال:  شما می فرمایید که باید مدارک سوددهی را بارگذاری کنند و بعد شامل تسهیلات شوند .

خانم همتیان : من حرفی از عنوان مدرک سوددهی نزدم . بحث ما این است که وقتی که نظارت کار و طرح فرد انجام می شود بالاخره این فرد .... ببینید چون ما هدفمان این نیست که فقط تزریق پول انجام بدهیم دیگر ما می خواهیم به این سمت برویم که این فرد توانایی اش را دارد که مثلا یک مدل پوشاک را در منزل بتواند تولید کند . این فرد احتیاج دارد که هنرش را دارد و بلد است و اما حالا ما به او تسهیلات بدهیم که ابزار کار را خریداری کند . فرض بفرمایید مثلا راه اندازی یک کارگاه خانگی تولیدی مثلا مانتو یا البسه های مثلا زنانه ، آن فرد بتواند چرخ خیاطی بخرد و با آن چرخ خیاطی شروع به کار کند بالاخره باید نظارت پسینی صورت بگیرد . مجوزش را آنی گرفته و باید مشخص شود برای دستگاه اجرایی و برای ادارات تابعه ما، که این فرد این توانایی را دارد . تسهیلات را در اختیارش قرار می دهیم و می رود ابزار و وسیله اش و یا چرخ خیاطی اش را خریداری می کند و در منزل شروع به کار کردن می کند بحث من این بود که این باید محرز شود . نه این که بخواهد حتما ابزار سوددهی یا مدارک سوددهی داشته باشد . مدارک گواهی مهارتی را هم ما قبلا فنی حرفه ای مورد قبول واقع می شد ما مدرک جهاد دانشگاهی را هم طبق یکی از مصوبات دیگر ستادمان اضافه کردیم یعنی کسانی که آموزش هایی در جهاد دانشگاهی دیدند و مدرک معتبر این نهاد را دارند آنها هم خیلی ها هستند الان در حوزه مشاغل خانگی بعنوان پشتیبان و پیشران هم هستند آنها هم می توانند از تسهیلات استفاده کنند .

سوال : الان بیشترین مشاغلی که طرفدار دارند برای این که مجوز برایشان صادر شود چه چیزهایی هستند ؟

خانم همتیان : حوزه های صنایع دستی معمولا خیلی متقاضی دارند . فرش ، قالیبافی ، گلیم بافی این ها خیلی هستند یکسری از رشته هایی هستند که مربوط به حوزه صنایع غذایی ما هستند مثل بسته بندی های خشکبار و آجیل و میوه های خشک و مواد مربوط به حوزه غذایی آنها هم البته با تلاش ها و پیگیری هایی که کردیم توانستیم آنچه که طبق دستورالعمل ها و ضوابط سازمان غذا و دارو بود آن را هم بتوانیم با هم به یک جمع بندی برسیم ، کارگروههایش تشکیل شد و طبق مصوبه ستادمان قرار شد آنها هم بزودی از طریق سازمان غذا و دارو آن مراحلش انجام شود و کاربرگ ها در درگاه ملی وزارت اقتصاد و دارایی بارگذاری شود و مردم از این به بعد بتوانند در آن رشته ها هم مجوز بگیرند آن ها خودشان ۳۱ رشته ما بودند و یک کم مشکل برای مردم ما ایجاد کرده بودند و آن هم به این دلیل که سازمان غذا و دارو به این جمع بندی هنوز نرسیده بود که بتواند در این حوزه مجوز بدهد ، مخصوصا با توجه به مصوبه هیئت مقررات زدایی قرار شد که این رشته ها هم به صورت ثبت محور باشند که آنها هم انشالله بزودی انجام میشود.