اثربخشی عصاره سنجد و زردچوبه در کاهش درد بیماران مبتلا به آرتروز زانو

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما ،بر همین اساس پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با انجام یک کارآزمایی بالینی تاثیر عصاره سنجد و عصاره زردچوبه را در بیماران مبتلا به آرتروز زانوی خفیف تا متوسط، مقایسه کردند.

آرتروز یا استئوآرتریت؛ از دلایل شایع درد زانو و ناتوانی است که میلیون‌ها نفر در سراسر جهان را درگیر کرده است. علت این بیماری، تحلیل رفتن غضروف زانو است. چرا که این غضروف، انتهای استخوان را از ضربه محافظت می‌کند. به طور معمول در این بیماری مفاصل دست‌ها، ران‌ها، زانوها، پا‌ها و مهره‌های کمری، درگیر می‌شوند.

علایم این بیماری به صورت درد و کاهش دامنه حرکت مشخص می‌شود. در موارد پیشرفته‌تر، التهاب، تورم مفصل و تخریب کامل غضروف و ایجاد ناتوانی را به دنبال خواهد داشت. علایم آرتروز معمولاْ از سنین ۴۵ تا ۵۰ سالگی دیده می‌شود.

در حال حاضر هیچ درمان دارویی موثری، نمی‌تواند ساختار اصلی و عملکرد غضروف‌های آسیب‌دیده را در آرتروز  بازسازی کند و مدیریت این بیماری معمولاً با کنترل علائم درد با مسکن‌های ضد التهابی غیر استروئیدی و عدم تحرک انجام می‌شود.

یکی از ترکیبات گیاهی که در طب سنتی ایران بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد، عصاره سنجد است که در درمان بسیاری از اختلالات از جمله بیماری آرتریت روماتوئید و همچنین کاهش درد به کار می‌رود.

مطالعات مختلفی بر روی حیوانات، اثرات ضد درد، ضد التهاب، شل کننده عضلات این ترکیب را نشان داده‌اند؛ ولی تاکنون مطالعات محدودی در مورد تاثیر عصاره میوه گیاه سنجد بر روی بیماران مبتلا به آرتروز زانو انجام شده است.

زردچوبه نیز یک ادویه بسیار محبوب جهانی است. مطالعات بسیاری نشان داده که ترکیب اصلی موجود در زردچوبه که «کورکومین» نام دارد، دارای اثرات آنتی‌اکسیدانی و ضد التهابی است. در یک مطالعه عنوان شده که عملکرد کورکومین از نظر کاهش درد و بهبود علایم و عملکرد، مشابه داروی ایبوبروفین است.

بر همین اساس پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با انجام یک کارآزمایی بالینی تاثیر عصاره سنجد و عصاره زردچوبه را در بیماران مبتلا به آرتروز زانوی خفیف تا متوسط، مقایسه کردند.

این کارآزمایی بالینی در سال ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ بر روی ۵۰ بیمار مبتلا به آرتروز زانو در شهر اصفهان انجام شد و تاثیر این دو عصاره گیاهی را در درد و عملکرد بیماران مورد بررسی قرار گرفت.

برای انجام این مطالعه بیماران به دو گروه A و B تقسیم شدند. بیماران گروه A تحت کپسول‌های خوراکی حاوی عصاره سنجد (هر ۱۲ ساعت یک کپسول، به مدت ۱۵ روز) دریافت کردند. همچنین ورزش‌های کششی عضلات پشت ساق پا و همسترینگ و همچنین ورزش‌های تقویتی عضله چهار سر ران به آن‌ها آموزش داده شد. از آن‌ها خواسته شد که این حرکات را به مدت ۳۰ روز منظم، صبح، ظهر و شب و هر مرتبه ۳ بار به مدت ۳۰ ثانیه انجام دهند.

بیماران گروه B کپسول حاوی عصاره کورکومین زردچونه (هر ۱۲ ساعت یک کپسول، به مدت ۱۵ روز) دریافت کردند. به این بیماران نیز ورزش‌های کششی و تقویتی مشابه گروه A آموزش داده شد. همچنین هر دو گروه بیماران قبل و بعد از درمان، از نظر شدت درد و عملکرد مورد بررسی قرار گرفتند.

بررسی‌های این مطالعه نشان داد که هر دو گروه بیماران بهبود معنی‌داری در خشکی زانو، فعالیت روزانه، درد و عملکرد زانو داشتند و این دو گروه از نظر پارامتر‌های بررسی شده، مشابه یکدیگر بودند.

بر همین اساس پژوهشگران این مطالعه می‌گویند که هر دو عصاره زردچوبه و سنجد، اثرات کوتاه‌مدت قابل قبولی در بهبود درد و علائم و عملکرد بیماران مبتلا به آرتروز زانو دارد.

این محققان می‌گویند با توجه به اینکه در این مطالعه تاثیر این دو عصاره در کوتاه‌مدت بررسی‌شده است، نیاز است که در مطالعات بعدی کاهش درد، بهبود علایم و عملکرد این بیماران در بلندمدت نیز بررسی شود. همچنین با توجه به این که در این مطالعه گروه شاهد وجود نداشت و تنها تاثیر این دو عصاره گیاهی با یکدیگر مقایسه شد، نیاز است که مطالعات بعدی همراه با گروه شاهد و همچنین با حجم نمونه بیشتری انجام شود.

به گفته محققان این کارآزمایی بالینی؛ در مطالعه حاضر، در کنار درمان با عصاره سنجد و عصاره زردچوبه، فعالیت‌های فیزیکی نیز تجویز شد که خود آن می‌تواند بسیار موثر باشند.

این محققان معتقدند که به طور کل می‌توان در کوتاه‌مدت برای کاهش درد و بهبود عملکرد بیماران مبتلا به آرتروز زانو از عصاره زردچوبه یا سنجد استفاده کرد و توصیه می‌کنند که در کنار درمان‌های روتین این بیماران، از این دارو‌های گیاهی نیز استفاده شود.

در انجام این تحقیق بابک وحدت‌پور، صادق برادران محدوی، سحر ارزاقی، شیلا حقیقت و محمد میلاد صادق؛ پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با یکدیگر مشارکت داشتند.

یافته‌های این مطالعه مرداد ماه سال جاری به صورت مقاله علمی با عنوان «مقایسه اثر درمانی عصاره‌ میوه سنجد با عصاره‌ زردچوبه در بیماری استئوآرتریت زانو- یک کارآزمایی بالینی تصادفی شده‌ سه سو کور» در مجله دانشکده پزشکی اصفهان منتشر شده است.