تجویز و مصرف بی رویه دارو در ایران

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما به نقل از  وبدا، دکتر یونس پناهی افزود: در ایران، تجویز و مصرف بی رویه دارو نیز داریم و این موضوع، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، چراکه هرچه تعداد داروی مصرفی بیمار بیشتر باشد، ممکن است که عوارض بیشتر و تداخل دارویی بیشتر برای بیمار ایجاد کند. علاوه بر این، برای بیمار و برای تامین کننده دارو که باید از کشور‌های مختلف این دارو‌ها را تهیه کند، هزینه بیشتر داشته و افراد بیشتری را در سیستم بهداشت و درمان کشور، درگیر این بخش می‌کند، درصورتی که می‌توان از توان تخصصی افراد شاغل در این بخش، به صورت بهینه و در جای لازم استفاده کرد.

وی ادامه داد: به دلیل اهمیت این موضوع، نشستی ترتیب داده شد و از معاونین آموزشی، درمان و سازمان غذا و دارو برای شرکت در این نشست دعوت شد. چراکه ما در ارتباط با تجویز و مصرف بی رویه دارو، نیاز به فعالیت‌های آموزشی در این زمینه داریم. پزشکانی که تحت آموزش دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور هستند، باید با همه اشکال دارویی موجود در کشور و فارماکوپه دارویی کشور آشنا شوند. آموزش‌های ما، آموزش‌های فوق تخصصی است و پزشکان پس از فارغ التحصیلی، بیشتر دارو‌های فوق تخصصی تجویز می‌کنند.

وی با اشاره به نقش کادر درمان مراکز درمانی در تحقق این هدف، گفت: متاسفانه در بیمارستان ها، گا‌ها پزشکان فقط براساس تمایل بیمار، نسبت به نسخه کردن برخی دارو‌ها اقدام می‌کنند و یا اینکه افرادی بدون نسخه پزشک، مستقیما دارو را از داروخانه‌ها تهیه و مصرف می‌کنند.

معاون تحقیقات وزارت بهداشت تاکید کرد که تجویز و مصرف منطقی دارو که صرفا، کمتر مصرف کردن نیست، یک کار تیمی را می‌طلبد. یعنی برای تحقق این هدف، حتما باید آموزش‌های لازم داده شود، و حتما باید زیرساخت‌های لازم مهیا شود، کادر درمانی حتما در جریان عوارض دارو، تداخلات دارو و نحوه استفاده و تزریق دارو باشند، تا ضمن حفظ سلامتی افراد جامعه، از تجویز و مصرف بی رویه دارو جلوگیری شود.

دکتر پناهی افزود: در پایان این نشست مشترک، مقرر شد تا پیشنهاد‌های شرکت کنندگان که در طول سمینار به صورت مکتوب جمع آوری شد، و همچنین مطالبی که سخنرانان ارائه دادند، مورد کار کارشناسی قرار گیرد و مجموعه معضلات و مشکلات این بخش استخراج شود و مجددا در یک جلسه تخصصی، این معضلات و مشکلات بررسی شده و مشکلاتی را که راه حلی برای آن‌ها نداریم، به مراکز تحقیقاتی واگذار کنیم تا با اجرای طرح‌های تحقیقاتی، راهکار‌های لازم به دست آمده و با ارائه این راهکار‌ها به عنوان نقشه راه، به سیاستگذاران حوزه سلامت و در راس آن‌ها وزیربهداشت، بتوانیم در اصلاح فرایند‌ها و از همه مهمتر، در تجویز و مصرف منطقی دارو، و حتی در تولید دارو و مواد اولیه مورد نیاز، برنامه ریزی کنیم و در نهایت، از هزینه‌ای که متوجه مردم و نظام سلامت می‌شود، جلوگیری کنیم.

وی در پاسخ به اینکه سوال که چه تضمینی برای اجرای این پروتکل‌ها در اقصی نقاط کشور وجود دارد؟ گفت: این برنامه، به دستور وزیربهداشت اجرا می‌شود و نقشه راه که از این برنامه تدوین شود، در شورای معاونین وزارت بهداشت و به ریاست وزیر بهداشت، مطرح می‌شود و هرچه که در این شورا مصوب شود، در کل کشور لازم الاجرا خواهد بود و همه معاونان بر حسن اجرای مصوبات نظارت خواهند داشت، ضمن آنکه بخش بازرسی وزارت بهداشت را مشارکت خواهیم داد تا تمام نتایج و مصوبات مربوط به اجرای این برنامه که باید به " تجویز و مصرف منطقی و درست دارو " بینجامد، تحت نظارت باشد و اجرای صحیح آن را شاهد باشیم.

وی در پاسخ به سوال دیگری که نقش مردم در تحقق این هدف، چقدر می‌تواند پررنگ باشد؟، گفت: نقش مردم در این موضوع، خیلی مهم است. مخاطب اصلی خدمات سلامت، مردم هستند و اگر مردم در جریان واقعیت‌های دارو قرار بگیرند، خودشان بی رویه به مراکز درمانی مراجعه نمی‌کنند، و مصرف بی رویه دارو نخواهند داشت و این نکته بسیار مهم است که مردم بدانند، منظور از " مصرف منطقی "، مصرف درست داروست، و شامل این موضوعات نیز می‌شود که دارو کمتر تجویز نشود و کمتر از زمان تاثیرگذاری آن، مصرف نشود، و یا نوع دارویی که تجویز می‌شود (نوع تزریقی یا خوراکی یک دارو) و یا تجویز دارو‌های مشابه، با توجه به شرایط بیمار، و دیگر ابعاد این موضوع، مورد توجه باشد و درست تجویز شود و داروخانه‌ها نیز بدرستی عمل کرده و بیمار را راهنمایی کنند.

وی تاکید کرد: مردم باید در درجه اول بدانند که دارو را هر وقت که واقعا نیاز است، مصرف کنند. نه آنکه خودشان مستقیما دارو را بدون تجویز پزشک، از داروخانه تهیه کرده و مصرف کنند. چرا که هر دارویی بالاخره دارای عوارضی است که باید با نظر متخصصان مربوطه استفاده شود. ضمن آنکه، دارو، یک کالای استراتژیک است و هم برای خود بیمار و هم برای نظام سلامت کشور هزینه دارد و تجویز و مصرف درست آن، در نهایت، به نفع مردم خواهد بود.

گفتنی است؛ نخستین سمینار «تصمیم گیری مبتنی بر شواهد علمی، بررسی چالش‌های دارویی در اقتصاد سلامت و ارائه راهکار‌ها برای آن»، به همت معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت و با حضور معاونان تحقیقات و آموزشی وزارت بهداشت، و رئیس سازمان غذا و دارو، در دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی برگزار شد.