چگونگی انتشار گاز مونوکسید کربن از وسایل گرمایشی

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما آقای عبدولی، معاون محترم پیشگیری سازمان آتش نشانی در برنامه صبح بخیر ایران در شبکه یک سیما درباره انتشار گاز مونوکسید کربن از وسایل گرمایشی گفتگو کرد.
مشروح گفتگو :
مجری: بفرمایید.
جناب آقای عبدولی، معاون محترم پیشگیری سازمان آتش نشانی: بسیار ممنون هستم بابت این برنامه خوب و بابت اینکه موضوع موضوع خیلی مهمی است برای ما و همکاران ما در سراسر کشور، متأسفانه سالانه ما نزدیک ۸۰۰ نفر را متأسفانه به دلیل بی احتیاطی و مسمومیت با گاز مونوکسید کربن از دست می‌دهیم. خیلی ساده با یکسری از کار‌ها و اقدامات پیشگیرانه می‌شود جلوگیری کرد از مواردی که اتفاق می‌افتد. یکی از حوادث دلخراش است برای ما، چون متأسفانه بار‌ها شده است که یک خانواده چند نفره به راحتی خوابیده اند و صبح بیدار نشدند این واقعاً دلخراش است و هر موقع که ما مراجعه می‌کنیم افسوس می‌خوریم که چرا این توصیه‌های ایمنی که بار‌ها ما گفته ایم و شما هم زحمت کشیده اید و بار‌ها این را به عزیزان گفته اید توجه نمی‌شود. خیلی از اقداماتی که می‌شود انجام داد راجب به بحث پیشگیری از مسمومیت با گاز مونوکسید کربن برمی گردد به فضای خانه دستگاهی که استفاده می‌شود و همچنین مسیری که دود تخلیه می‌شود از خانه. مهمترین فاکتور در بحث گرمایشی این است که حتماً باید استاندارد باشد. نصب وسایل گرمایشی این روز‌ها که هوا سرد شده است و بخاری‌ها و وسایل گرمایی خارج می‌شوند نصب آن‌ها باید حتماً افرادی که ذیصلاح باشد یعنی هر کسی مجاز نیست. بخاری خریداری می‌شود و فرد می‌گوید که کاری ندارد خودم نصب اش می‌کنم. این کار درستی نیست. یکسری نکات فنی و اصول فنی دارد که حتماً باید رعایت شوند ضمن اینکه مسیر دودکش‌ها را قبل از اینکه وسایل گرمایشی نصب شود که ممکن است بخاری چوبی باشد یا بخاری نفتی یا بخاری گازی یا شومینه یا پکیج باشد که هر کدام از این‌ها می‌تواند، چون هر سوخت فسیلی که ناقص بسوزد همانطور که شما اشاره فرمودید می‌تواند گاز داخلل خانه‌ها و فضای بسته منتشر کند. مسیر دودکش هم یکسری روش‌ها دارد از ابتدا و از بالا باید کاملاً کنترل شده باشد.
مجری: چطور می‌شود مسیر دودکش را چک کرد که کاملآً باز باشد.
جناب آقای عبدولی، معاون محترم پیشگیری سازمان آتش نشانی: ما چند موضوع داریم یکی خود مسیر دودکش از جایی که بخاری نصب می‌شود تا پشت بام، این حتماً باید مسیرش باز باشد. باز بودن این هم از طریق هوایی که وارد می‌شود، شما اگر پشت بام تشریف ببرید می‌دانید و احساس می‌کنید که خارج می‌شود دود بخاری حتی قبل از اینکه اتفاق بیفتد با یک شعله یا دودی این کار را بکنید. مهمترین فاکتوری که وجود دارد می‌توانید با یک شی ء و نخی از بالا آویزان کنید تا پایین‌ترین نقطه که منزل است دیده شود که یکی از روش‌ها است. خود دودکش است که باید حتماً اچ باشد و اینکه ارتفاع دودکش و فاصله این با دیوار‌های جانبی که هوا و دود تخلیه شود خیلی مهم است بار‌ها شده است که در طول سال دودکش‌ها استفاده نمی‌شود ممکن است پرنده‌ها یا هر وسیله‌ای ممکن است توفان این‌ها را مسدود کند و تغییر بدهد یا دودکش بیفتد این‌ها باید کنترل شود قبل از اینکه وسایل گرمایی نصب شود ضمن اینکه ترک‌های داخل دیوار‌ها و ساختمان هم بعضاً ایجاد می‌شود، چون ما حوادثی داشته ایم که ما در طبقات پایین موتورخانه وجود دارد و دود وقتی که می‌آید بالا از طبقات از طریق دودکش این ترک‌هایی که در ساختمان ایجاد می‌شود بعضاً منتشر می‌شود داخل ساختمان.
مجری: یعنی حتی شوفاژخانه‌ای که در طبقات پایین است و اصلاً بخاری در سیستم داخلی خانه ندارید، ولی این انتشار گاز می‌تواند مخرب باشد.
جناب آقای عبدولی، معاون محترم پیشگیری سازمان آتش نشانی: بله یعنی مشعل موتورخانه از داخل طبقات رد شده است به همین دلیل ترک‌های ایجاد می‌شود طبقه مثبت ۸ آن گاز مونوکسید وارد خانه می‌شود و می‌تواند ناگوار باشد. به هر حال راه‌های زیادی برای اینکه شما بتوانید این‌ها را بفهمید واقعاً کجا‌ها این‌ها می‌تواند تشخیص داده شود که قبل از اینکه وارد مرحله خطر شود. اصطلاحاً اگر مقدار این‌ها از یک حدی بگذرد که اصطلاحاً می‌گویند آن مقدار در اکسیژن فضا که پی پی ام در واقع گفته می‌شود اگر مقدارش از این حد بگذرد شما می‌توانید دستگاه سنس می‌کند و آلارم می‌دهد. موضوعی که وجود دارد در مورد این گاز متأسفانه قابل شناسایی نیست با حس انسان، چون بی رنگ و بی بو است تشخیص داده نمی‌شود و کسانی که افرادی که دچار این گاز می‌شوند احساس سرماخوردگی و خستگی و خواب آلودگی می‌کنند اگر آن مقدار گاز بیشتر باشد این علائم تشدید می‌شود و به مرور زمان خدایی ناکرده می‌تواند افراد را به سمت مرگ ببرد.
مجری: اگر واقعاً یک ساختمان قدیمی باشد قدیمی هم نه، اما این مسیر از شوفاژخانه نشت داشته باشد واقعاً فقط با آن سیستم ایمنی و اطفاء حریق می‌شود به این نشتی پی برد والا درحالت عادی چطور می‌شود چک کرد؟
جناب آقای عبدولی، معاون محترم پیشگیری سازمان آتش نشانی: اگر در طبقات پایین باشد دو حالت دارد در خود موتورخانه هم می‌توانیم این وسیله را نصب کنیم به هر حال روی مشعل‌ها تهویه‌ها باید کنترل شود. در موتورخانه متأسفانه حوادث زیادی داریم تهویه داخل موتورخانه باید کنترل شود که هوای تازه باشد و تخلیه دود کاملاً انجام می‌شود. دو اینکه مسیر دودکش را از موتورخانه تا پشت بام باید کنترل شود این‌ها مواردی است که جزء مشاعات ساختمان است که باید قبل از فصل سرما مسائل ایمنی کنترل شود.
مجری: یکسری بخاری زیرپله‌ای هم وجود دارد مثلاً یکسری بخاری‌هایی که خیلی به دودکش نیاز ندارد بعضی از مغازه‌ها نگاه می‌کنید دودکش را در لگن پرازآب می‌گذارند.
جناب آقای عبدولی، معاون محترم پیشگیری سازمان آتش نشانی: اولاً بخاری‌های بدون دودکش برای فضای بسته خصوصاً مسکونی‌ها ممنوع است. حتماً باید جایی باشد که عمومی باشد و رفت آمد زیاد باشد.
مجری: یعنی در مغازه خود مغازه این قابلیت را دارد؟
جناب آقای عبدولی، معاون محترم پیشگیری سازمان آتش نشانی: مغازه‌ای که رفت و آمد زیاد باشد مشکلی ندارد، اما در خانه‌ها جا‌هایی که حتی ما ممکن است در اداری هم باشد که خیلی رفت و آمد نباشد ممنوع است ضمن اینکه ما دودکش‌های مان یکسری اصول دارند. دودکش وقتی می‌خواهد خارج شود از ساختمان باید آن طول افقی و عمودی اش یک تناسبی داشته باشد. شما هر چقدر که به صورت افقی حرکت می‌کنید راجب به بخاری ها، اگر طول یک متر باشد ارتفاع باید حداقل ۳ متر باشد تا بتواند آن تخلیه دود انجام شود.
مجری: یعنی برای تخلیه دود هر جا بخاری باشد باید ۳ متر ارتفاع حداقل داشته باشید.
جناب آقای عبدولی، معاون محترم پیشگیری سازمان آتش نشانی: خود ۳ متر نیست هر چقدر طول داشته باشیم باید ۳ برابر آن ارتفاع بگیریم. چون این دود به صورت افقی خیلی سخت حرکت می‌کند، اما عمودی باشد دودکش آن را به راحتی تخلیه می‌کند؛ و قطر آن دودکش را باید حتماً متناسب باشد با قطر خروجی وسیله گرمایشی مان. موارد دیگری ازجمله چفت و بست شدن این‌ها با همدیگر، بعضاً مواردی مشاهده می‌شود یا مواردی است که می‌آیند داخل آب می‌گذارند این روش اشتباهی است. نباید این اتفاق بیفتد، چون دود کجا می‌رود بالاخره باید تخلیه شود قطعاً داخل آب تخلیه نمی‌شود برمی گردد داخل خانه و خارج نمیشود به هیچ عنوان فکر کنید که آب تصفیه کند خیر، ضمن اینکه لوله‌های آکاردئونی که متأسفانه استفاده می‌شوند، چون این‌ها انعطاف پذیری شان بالا است، اما خیلی سریع سوراخ می‌شوند و خیلی استحکام آنچنانی ندارند به هیچ عنوان بعنوان یک دودکش برای وسیله گرمایشی استفاده نباید بشوند وسیله گرمایشی دودکش زمانی که کار می‌کند باید کاملاً گرم باشد اگر احساس کردید سرد است سریعاً باید اقدامات پیشگیرانه انجام شود هوای آنجا تأمین شود پنجره‌ها را باز کنید ضمن اینکه وسیله گرمایشی را خاموش کنید و با متخصص یا نیرو‌های آتش نشانی تماس گرفته شود. در کشور در آتش نشانی تهران برای چندمین سال است که ما بحث کانکس را راه انداخته ایم امسال هم از امروز انشاالله از ۹ صبح تا ۹ شب خدمت هم عزیزان هستیم در سراسر کشور با شماره ۶۴۳۲۳۲۳۲ می‌توانند تماس بگیرند سؤال‌های کارشناسی شان را از همکاران ما بپرسند.
مجری: یک طرحی را سازمان آتش نشانی با توجه به همین طرحی که شما فرمودید و انیمیشن گرافیکی که دوستان پخش کردند قرار است سازمان آتش نشانی اجرا کند و آن طرح کاهش مخاطرات گاز مونوکسید کربن است. از این طرح بفرمایید. یک بخش آن اطلاع رسانی و آگاه سازی مردم است.
جناب آقای عبدولی، معاون محترم پیشگیری سازمان آتش نشانی: هدف اصلی این طرح بحث آگاهی بخشی به مردم عزیز است و برای اولین بار در کشور امسال این طرح توسط سازمان آتش نشانی تهران استارت خورده است و از همین امروز ساعت ۱۰ صبح در تهران ما استارت آن را از حسن آباد ایستگاه یک استارت می‌خورد و همزمان در ۲۲ منطقه شهر تهران این اتفاق خواهد افتاد در محله‌های کم برخوردار و بافت‌های فرسوده.
مجری: یعنی ایستگاه‌های آتش نشانی هر منطقه.
جناب آقای عبدولی، معاون محترم پیشگیری سازمان آتش نشانی: تقریباً ایستگاه‌های آتش نشانی، ولی قرار است به درب خانه‌های مردم مراجعه کنیم و جا‌هایی که نیاز باشد در بافت‌های فرسوده به صورت نمادین این اتفاق بیفتد، ولی تعدادی برای دوستان پک‌هایی در مورد بحث سنسور‌های مونوکسید یا کاشف‌های مونوکسید کربن توزیع خواهیم کرد یکسری بروشور‌های آموزشی و نکات آموزشی همانجا به عزیزان داده خواهد شد.
مجری: بسته‌ای که می‌گویید یعنی واقعاً سنسور را نصب می‌کنید؟
جناب آقای عبدولی، معاون محترم پیشگیری سازمان آتش نشانی: بله نصب می‌کنیم این با همکاری شهرداری تهران اتفاق افتاده است خوبی آن این است که این طرح سراسری است یعنی در سراسر کشور همزمان با آتش نشانی کلان شهر‌ها هم پای کار آمده اند و این بعنوان یک پویشی قرار است اتفاق بیفتد و من بعد ما هفته آخر آبانماه را هر سال به این اسم اسم گذاری کرده ایم با همکاری اورژانس اداره گاز صداوسیما که دوستان شما از شبکه پنج حضور دارند و همچنین از سازمان نظام مهندسی، چون یک بخشی از موضوعاتی که بحث مشکلات دودکش‌ها برمی گردد به بحث مهندسی که آن‌ها هم الان بحث‌های کنترلی شان این‌ها را جدی‌تر بگیرند و این طرح انشاالله اگر بتوانیم با همکاری همه عزیزانی که در سراسر کشور هستند می‌شود یک موضوع و یک هفته پایداری برای من بعد هر سال اتفاق بیفتد و ما از امروز استارت می‌زنیم و در طول این هفته این اتفاق کاملاً در سطح تهران اتفاق خواهد افتاد.
مجری: یعنی طرح یک هفته‌ای است؟
جناب آقای عبدولی، معاون محترم پیشگیری سازمان آتش نشانی: بله از امروز استارت می‌زنیم و همکاران ما در محله‌های کم برخوردار مراجعه می‌کنند و این بحث آموزشی و فرهنگ سازی اتفاق خواهد افتاد.
مجری: برگردیم به اینکه مثلاً خانواده‌ای بلافاصله متوجه شدند که گاز مونوکسید کربن انتشار پیدا می‌کند چه کار باید کنند؟
جناب آقای عبدولی، معاون محترم پیشگیری سازمان آتش نشانی: شخص حالت از اولش که گاز شروع می‌شود شاید افراد احساس نمی‌کنند بعضی مواقع احساس خواب آلودگی می‌کنیم واکنش افراد در برابر گاز مختلف است، اما حالت سرگیجه شروع شدن و حالت تار دیدن یکی از علائم اصلی این گاز است حتی این‌ها اگر احساس کردند کسانی که در خانه یشان وسایل گرمایشی دارند حتماً باید این را یکی از گزینه‌ها بدانند که ممکن است گاز داخل خانه منتشر می‌شود. این یکی از گزینه‌ها این باشد که ممکن است گاز داخل خانه منتشر شده باشد. هیچ بویی ندارد. برای اینکه به این نکته برسیم باید اولین کاری که می‌کنند وسیله گرمایشی را خاموش کنند درب و پنجره‌ها را باز کنند ۱۱۵ و آتش نشانی نیرو‌هایی هستند که برای این موضوع کمک می‌کنند و می‌توانند اگر موارد اورژانسی هم پیش آمد همکاران ما ۲۴ ساعته آمادگی دارند برای حوادث. این گاز قابل انفجار هم هست. در فضا که منتشر شود ممکن است از بیرون وارد خانه شویم حتی اگر این احساس وجود داشته باشد به هیچ عنوان نباید کلید و پریز را زد. یا اینکه وارد شده ممکن است افراد دچار گازگرفتگی شوند حتماً باید از آن فضا خارج شوند این‌ها با اورژانس تماس گرفته شود برای امدادرساانی و کمک‌های اولیه. این موضوعاتی که در بحث مونوکسید کربن گفتیم یکی هم بحث نصب کردن وسایل گرمایشی مثل پکیج و آبگرمکن در آپارتمان‌های زیر ۶۰ متر است. این ممنوع است چرا، چون می‌دانید که وسیله گرمایشی مثل آبگرمکن یا پکیج شعله‌های خیلی زیادی دارند و آب را همزمان به جوش می‌آورد و به دمای ۱۰۰ درجه می‌رساند این اکسیژن بسیار زیادی مصرف می‌کند فضا‌های کوچک‌تر پاسخگوی مقدار اکسیژن این دستگاه نیستند و قطعاً مشکل اکسیژن داخل خانه پیش می‌آید. بهترین آن این است که در فضای خارج از خانه نصب شود در داخل باکن که فضای باز باشد تا مشکلات کمتر باشد.
مجری: اگر مسمومیت اتفاق بیفتد چقدر زمان طلایی داریم برای نجات فرد؟
جناب آقای عبدولی، معاون محترم پیشگیری سازمان آتش نشانی: کسانی که دچار این حادثه می‌شوند باید بدانند که علائمی از این بیماری ممکن است تا آخر عمر با این‌ها باشد حتی اگر درمان هم بشوند این علائم ممکن است ادامه دار باشد سرگیجه مشکلاتی که ممکن است براساس سیستم عصبی ایجاد می‌کند یا حتی مشکلاتی که می‌تواند حتی عضله‌ها و بحث ریه‌ها بگذارد این می‌تواند تا آخر عمر همراه این افراد باشد پس نکات ایمنی را جدی بگیرند خصوصاً برای بچه‌ها بسیار خطرناک است و خیلی سریع این‌ها را درگیر خواهد کرد.
مجری: روزانه به صورت معمول چند مورد در شهر تهران بعنوان یک کلان شهر با یک همچنین معضلی روبرو می‌شوید.
جناب آقای عبدولی، معاون محترم پیشگیری سازمان آتش نشانی: در طول روز خیلی حوادثی که نیاز به کمک داشته باشند ما کمک می‌کنیم خیلی از این حوادث را ما خبر نداریم، چون افراد فوت می‌کنند یا اورژانس مراجعه می‌کند. اما به طول سال هم مربوط است یعنی فصل سرما بیشتر می‌شود در فصل گرما کمتر می‌شود متأسفانه همانطور که به آمار اشاره فرمودید ما در ماه اول سال که هوا گرم هم بوده است فقط وسایل گرمایشی نیست خیلی از موارد مثل پکیج و آبگرمکن هم این اتفاق می‌افتد و افرادی هم داشته ایم که دوستان ما خیلی‌ها راننده‌هایی که در جاده‌ها می‌آیند سردشان می‌شوند پیک نیک استفاده می‌کنند استفاده از شعله در فضای بسته ممنوع است شومینه نباید تنها وسیله گرمایشی برای خانه‌ها باشد می‌تواند در کنار وسیله گرمایشی دیگر قابل استفاده باشد، چون این‌ها شعله باز هستند و به راحتی گاز را داخل خانه منتشر می‌کنند.
مجری: ممنون