طرح یکپارچه سازی حکمرانی انرژی در دست بررسی

به گزارش خبرگزاری صداوسیما ، در برنامه بهارستان رادیو اقتصاد  ، دکتر هادی بیگی نژ اد عضو کمیسیون انرژی مجلس به بررسی طرح یکپارچه سازی حکمرانی انرژی پرداخت .

مجری: ابتدا بفرمایید که ایده طرح یکپارچه سازی حکمرانی انرژی از کجا شکل گرفت و مدافعان این طرح به دنبال اصلاح و ایجاد چه الگویی در ساختار حکمرانی انرژی در کشور هستند؟

بیگی نژاد: من چند تا مثال می‌زنم و دیگر خودتان می‌توانید قضاوت کنید. الان مجموعه انرژی هسته‌ای برق تولید می‌کند یعنی ما حدود هزار مگاوات برق را در نیروگاه اتمی بوشهر الان داریم تولید می‌کنیم و تحویل شبکه می‌دهیم. این برق مدل تولیدش فرق می‌کند، چون سوخت اینجا سوخت‌های اورانیومی است سوخت نیروگاه‌های حرارتی مثلا گاز است یا گازوئیل است یا مازوت و این‌ها ست. آن سوخت قیمتش یارانه‌ای نیست، خیلی هایش را اصلا وارد می‌کنیم و قیمتش یارانه‌ای نیست، پس برق هسته‌ای وقتی تمام می‌شود قیمت تمام شده اش با نیروگاه حرارتی که گاز یا گازوئیل آن تقریبا رایگان است با هم فرق می‌کند. متولی تولید کیست؟ انرژی اتمی. متولی استفاده از آن کیست؟ وزارت نیرو. اینجا یک اختلاف‌هایی پیش می‌آید که قیمت این برق تمام شده است با احتساب سوخت است بدون احتساب سوخت است و چطور است؟ این یک دوم می‌رویم سروقت نیروگاه حرارتی. نیروگاه حرارتی گاز را از شبکه تحویل می‌گیرد یا نفت کوره را تحویل می‌گیرد یا گازوئیل را تحویل می‌گیرد و طی فرآیندی به برق تبدیل می‌کند، با چه راندمانی این کار را انجام می‌دهد؟ آیا اصلا برایش مهم است مقدار نفت کوره مصرفی یا برایش اهمیتی ندارد؟ و تامین کننده کیست؟ وزارت نفت است. مصرف کننده کیست؟ وزارت نیرو است، اینجا باز یک اختلافی بوجود می‌آید؛ که این قیمت آنقدر ارزان است که وزارت نیرو هیچ توجهی به راندمان نمی‌کند، این حرف‌هایی که می‌زنم حرف وزارت نفت است. دنیا ۵۵ درصد الان دارد راندمان نیروگاههایش است ما مثلا ۳۰ و خورده ایم ۴۰ و خورده ایم بعضی‌ها ۲۰ و خورده ایم. خوب انصاف نیست، این گاز ارزان قیمت و گازوئیل ارزان قیمت را می‌گیرند نزدیک به مجانی هم هست، هیچ دل هم نمی‌سوزانند اینجا باز یک اختلافی پیش می‌آید. من باید زحمت بکشم کلی بیاورم تامین کنم آن اصلا با بی تفاوتی می‌رود جلو. از این طرف می‌آییم قسمت نیرو؛ نیرو می‌گوید که من الان گرفتارم، الان باید گاز را برسانی قطع نکنی، الان باید گازوئیل رسانده شود، مازوت بیاید با این درصد گوگرد بیاید وگرنه محیط زیست جلوی من را می‌گیرد. ببینید پس دستگاه‌های مختلفی وجود دارد برای تامین انرژی در کشور، حالا برای آب هم که بخواهیم بیاییم صحبت کنیم آن هم باز همین طوری می‌شود لذا آنچه کمیسیون انرژی دنبالش هست این است می‌گوید نقش تنظیم گر بین وزارتخانه‌های مختلف و سازمان‌های مختلف در حوزه انرژی با چه کسی است؟ چه کسی باید این‌ها را تنظیم کند؟ آیا واقعا وزارت نفت که دارد می‌گوید وزارت نیرو راندمانش پایین است و این گاز مجانی که ما به ایشان می‌دهیم آن‌ها دیگر دل نمی‌سوزانند راست می‌گوید؟ یا این که نه، ممکن است یک نهاد تنظیم گر باشد بگوید وزارت نیرو هم محدودیت‌هایی دارد، چون محدودیت دارد به این نتیجه رسیده که فعلا همین مسیر را ادامه دهد.
در این جایگاه ممکن است به یک جمع بندی برسیم که وزارت صمت برای تامین قطعات یا افزایش راندمان آن هم بیاید در میدان کمک بدهد؛ لذا پیشنهاد کمیسیون انرژی این است یک نهاد تنظیم گری بعنوان معاونت رئیس جمهور، نقش تنظیم گری انرژی را داشته باشد نه یکپارچه سازی بگوییم همه یکی شوند، به معنی این که تنظیم گر اینهاست همه یکی باشد تا حرفش را بپذیرند. حالا بیاییم در سوخت. من یک رقمی به شما می‌گویم ماشین حساب اگر کسی داشته باشند می‌توانند حساب کنند، فرض کنید ما ده میلیون خودرو را داشته باشیم که حالا بیشتر است که این‌ها روزی یک لیتر کمتر مصرف کنند، خیلی است هان. یک لیتر کمتر مصرف کردن می‌شود نزدیک به صد هزار میلیارد تومان مثلا در طول سال. خیلی پول است. حالا چه کسی باید بگوید وزارت صمت برویم به سمت ماشین‌هایی با مصرف پایین‌تر؟ از این طرف وزارت نفت می‌گوید وقتی ما می‌آییم بنزین، گازوئیل مفت می‌دهیم هزار و پانصد تومان می‌دهیم مثلا فوقش سه هزار تومان می‌دهیم در دنیا سی هزار تومان است این ماشین سازی برای چه برود به خودش زحمت بدهد، ماشین کم مصرف تولید کند؟ قطعا نمی‌رود و دلش نمی‌سوزد از آن طرف می‌گوییم بله درست است، ولی جامعه مردمی هم باید در این قضیه همراه شوند مشکل بوجود می‌آید و این‌ها پس فعلا دست نگه داریم؛ لذا نهاد تنظیم گر باید تحکم کند به مجموعه خودروسازی‌ها که بگوید از این که ما به شما سوخت ارزان قیمت می‌دهیم سواستفاده نکنید بروید به سمت کاهش. حالا وزیر نفت این را به وزیر صمت بگوید که گوش نمی‌دهد نهادبالاتر می‌خواهد لذا پیشنهاد کمیسیون تنظیم گر است آن هم در حد معاونت رئیس جمهور برای قضیه انرژی.

مجری: می‌خواستم درباره مزایای طرح هم بپرسم و تاثیرات که خواهد داشت در بخش اول صحبت هایتان خیلی خوب این موارد را هم بیان کردید. الان طرح در چه مرحله‌ای هست؟

بیگی نژاد: فعلا در کمیسیون راجع آن صحبت می‌شود که تکمیل شود.

مجری: نظرات دستگاه‌های اجرایی گرفته شده یا نه هنوز؟ 

بیگی نژاد: هنوز جلسات با مدیران اجرایی را به شکل کارشناسی جلو بردیم در جلسه کمیسیون به شکل رسمی نیامدند.

مجری: موافق بودند؟ 

بیگی نژاد: چیزی است که همه موافقند، کسی مخالفتی ندارد فقط باید ببینیم خود رئیس جمهور نظرش چیست در این ماجرا؛ چون دستگاه‌ها با این استدلالی که می‌کنیم همه راضی اند و کسی فکر نمی‌کنم مخالفتی داشته باشد.

مجری: با توضیحاتی که شما بیان کردید دقیقا همین است که همه باید که قاعدتا موافق باشند.

بیگی نژاد: من یک مثالی بزنم سال گذشته در بودجه در بودجه ۱۴۰۰ که سال ۹۹ بررسی می‌شد سازمان انرژی اتمی گفت  من خیلی گرفتارم در بودجه بنویسید قیمت تمام شده برق انرژی اتمی با احتساب سوخت؛ من دفاع کردم از این قضیه و خود وزارت نیرو آمد مخالفت کرد، دولت آمد مخالفت کرد و رد شد. یکسال بعد یعنی در سال ۱۴۰۰ که بودجه سال ۱۴۰۱ بسته می‌شد، همین آقایان دولت خودشان در لایحه دولت این را گذاشتند گفتند قیمت تمام شده با احتساب سوخت؛ می‌خواهم بگویم مجلس تا الان چندبار تا الان نقش تنظیم گری داشته نه این که ما اجرایی نیستیم، دستگاه‌های اجرایی خودشان اگر نقش تنظیم گر داشته باشند آن حرفی که عرض کردم خیلی بهتر به نتیجه می‌رسیم.

مجری: مخالفتی تا الان با طرح شده است؟

بیگی نژاد: یک بحثی داشتند و آن هم این بود که آقایان دستگاه اجرایی که به ما مراجعه کردند و در جلسات صحبت کردند می‌گفتند این نشود که مثلا بهینه سازی سوختی که الان در وزارت نفت است کلا تعطیل شود برود معاونت نفت. نه. ما می‌گوییم بهینه سازی در وزارتخانه‌ها هم بماند در عین حال آن معاونت هم شکل بگیرد، چون آن معاونت بازوی اجرایی می‌خواهد بازوی اجرایی اش ما هستیم؛ که گفتیم خیلی خوب این را هم بحث می‌کنیم هنوز که طرح در مرحله مقدماتی و مباحثه و جمع بندی نظرات کارشناسی است حتما این را هم اعلام می‌کنیم لذا من تا الان مخالفتی را نشنیدم.
مجری: در ذهن طراحان آن چه که توضیح دادید در بخش اول صحبت تان صرفه جویی‌هایی که صورت می‌گیرد و مدیریت مصرفی که خواهد بود اثرات آن را برای رونق تولید و اشتغال در خود طرح می‌خواهید ببینید یا اختیارش را به دولت واگذرا می‌کنید؟

بیگی نژاد: این که دستگاه اجرایی متولی است واقعیتی است. بالاخره مجلس وظیفه اش قانونگذاری است نوشتن آیین نامه شیوه اجرا همه دست دولت است. ممکن است بعضی از تکلیف‌ها را بگذاریم، ولی واقعیتش اصل مطلب دست دولت است ما قانونگذاری اش را انجام می‌دهیم.

مجری: یعنی مشخص نمی‌شود مثلا درآمد حاصل از صرفه جویی در این بخش برای این محل هزینه شود و موارد دیگر همین طور؟ بیگی نژاد:، چون کم نیست نمی‌توانیم مثلا سال گذشته و سال قبل‌تر از آن در لایحه بودجه مسئله برق صنایع نیامده بود، هم پارسال و هم امسال یک بحثی آمده که برق صنایع بشود‌ای سی‌ای. این شد بعد یک مبلغی برایش دیدند مثلا سال اول هشت هزار میلیارد، سال دوم ۱۶ هزار میلیارد تومان. چون کمی است موضوع مشخص است می‌گوییم مثلا برق، کدام قسمت برق؟ صنایع، چه مبلغی؟ این مبلغ. کجا هزینه شود؟ اینجا‌ها ما وقتی می‌گوییم نظام تنظیم گری انرژی شکل بگیرد معلوم نیست که چقدر می‌تواند صرفه جویی کند، چون معلوم نیست چقدر صرفه جویی می‌تواند کند و چقدر درآمدزایی برای کشور می‌شود لذا نمی‌شود با قاطعیت بگوییم که پولش کجا برود و کجا استفاده شود.

مجری: به صورت کلی هم نمی‌توانید بگویید که مثلا در حوزه تولید یا اشتغال هزینه شود به این صورت چطور؟

بیگی نژاد: ممکن است باید برویم جلوتر و جمع بندی شود بعد .

مجری: هنوز به تصویب نرسیده است.

بیگی نژاد: ممکن است به این جمع بندی برسیم مثلا می‌گویم مثلا برای بحث صرفه جویی در سوخت، چون قانون حمایت از دانش بنیان‌ها هم بوده بگوییم با عنایت به آن قانون می‌بایستی از شرکت‌های دانش بنیانی که حوزه صرفه جویی کار می‌کنند، در حمایت اولیه قرار بگیرند ممکن است اینطور بگوییم؛ ولی این که عدد رقمی بخواهیم راجع به آن تصمیم بگیریم نه، اصلا مقدور هم نیست.

مجری: بسیار متشکرم