چاقی و کم تحرکی از عوامل ایجاد سنگ کیسه صفرا

به گزارش خبرگزاری صداوسیمای مرکز اراک؛ دکتر نیک پور در برنامه «ضربان» شبکه سلامت سیما با محور بیماری‌های کیسه صفرا در ابتدا به تشریح جایگاه کیسه صفرا و وظایف آن پرداخت و گفت: کیسه صفرا به شکل گلابی حجمی حدود ۳۰ تا ۵۰ سی سی دارد و در زیر دنده سمت راست در قسمتی از بستر کبد قرار دارد.

فوق تخصص گوارش و کبد افزود: صفرای ساخته شده توسط کبد از طریق مجرای صفرا از کبد خارج و وارد کیسه صفرا می‌شود، کیسه صفرا جایگاه ذخیره صفراست وقتی غذای پرچرب و پروتئینی استفاده می‌کنیم کیسه صفرا منقبض می‌شود و صفرا را به داخل اثنی عشر می‌ریزد. حضور صفرا برای هضم و جذب چربی‌ها ضروری است کیسه صفرا به غیر از ترشح صفرا یک نقش فیزیولوژیک نیز به عهده دارد که آن تغلیظ صفرا در مواقع ضروری است.

دکتر نیک‌پور گفت: شایعترین مشکل صفرا سنگ‌های کیسه صفراست این سنگ‌ها می‌توانند هم داخل کیسه صفرا باشند هم در مجاری کیسه صفرا قرار داشته باشند، ۸۵ درصد موارد سنگ در خود کیسه صفراست و ۱۵ درصد موارد سنگ در مجاری صفراوی تشکیل می‌شود، همچنین سنگ‌های صفراوی و سنگ‌های کلیوی از نظر مکانیسم ایجاد و نوع آن هیچگونه ارتباطی باهم ندارند.

وی درباره انواع سنگ‌های صفراوی افزود: ۸۰ تا ۹۰ درصد سنگ‌های کیسه صفرا از نوع کلسترولی هستند، نوع دوم سنگ‌های صفراوی سنگ‌های پیگمانه یا رنگی هستند و مختص کسانی است که به تخریب گلبول قرمز مبتلا هستند.

این فوق تخصص گوارش در ادامه به مکانیسم تولید سنگ صفرا پرداخت و گفت: کلسترولی که از کبد به درون صفرا ترشح می‌شود مستعد رسوب است دو عامل مزاحم برای رسوب کلسترول وجود دارد یکی خود اسید صفراوی است که مانع رسوب کلسترول و تشکیل سنگ می‌شود و درگیری چربی از نوع فسفولیپیدهاست که اجازه رسوب به کلسترول را نمی‌دهد.

دکتر نیک پور افزود: اگر ترشح کلسترول به داخل سیستم صفراوی زیاد شود این دو عامل نمی‌توانند از رسوب کلسترول جلوگیری کنند و باعث رسوب کلسترول و تولید سنگ می‌شود یکی از راه‌های دفاعی بدن برای خارج کردن کلسترول اضافی تولید صفرا است، یکی از این مکانیسم‌های دفاعی برای دفع کلسترول اضافی بدن کبد است، کبد کلسترول را به کیسه صفرا ترشح می‌کند تا از طریق دستگاه گوارش از بدن خارج کند.

وی گفت: شایعترین علت ایجاد سنگ کیسه صفرا جنسیت است این بیماری در جنس زن بیشتر دیده میشود استروژن در بانوان باعث ترشح بیشتر صفرا و ایجاد سنگ کیسه صفرا می‌شود.

فوق تخصص گوارش و کبد افزود: دومین علت ایجاد سنگ کیسه صفرا چاقی است، حاملگی مصرف قرص‌های هورمونی باعث افزایش ترشح کلسترول در کیسه صفرا می‌شود البته پروژسترون هم تا حدودی مؤثر است و باعث کاهش تحرک کیسه صفرا می‌شود، در این صورت ماندن زیاد صفرا در کیسه صفرا باعث تولید سنگ می‌شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت: کاهش وزن ناگهانی و همچنین نوسان زیاد وزن یکی دیگر از فاکتور‌های ایجاد کننده سنگ کیسه صفرا است.

دکتر نیک‌پور افزود: استفاده زیاد از غذای کم کالری تحرک کیسه صفرا را کم می‌کند که در این صورت زمینه سازی مناسب برای تولید سنگ کیسه صفرا است، کم تحرکی نیز از عوامل دیگر ایجاد کننده سنگ کیسه صفرا ست.

این فوق تخصص گوارش درباره اینکه آیا افرادی که چربی خون بالا دارند با احتمال بیشتری به سنگ صفرا مبتلا می‌شوند گفت: تا به حال ارتباطی بین چربی بالا و سنگ کیسه صفرا گزارش نشده است، اما اگر میزان تری گلیسیرید خون فرد بالا باشد و HDL یا چربی خوب خون پایین باشد احتمال تولید سنگ کیسه صفرا بیشتر خواهد بود.

دکتر نیک‌پور در پاسخ به این سؤال که شایعترین علامت سنگ کیسه صفرا چیست افزود: بی علامتی شایعترین علامت سنگ کیسه صفرا ست و اغلب بصورت تصادفی یافت می‌شود، ۷۵ درصد موارد سنگ‌های درون کیسه صفرا تا آخر عمر بدون علامت باقی می‌مانند شایعترین محل درد زیر دنده سمت راست و روی معده است البته احتمال دارد افرادی با درد شانه و پشت نیز مراجعه کنند.

این فوق تخصص گوارش تأکید کرد: درد کیسه صفرا درد ثابتی است و کم و زیاد نمی‌شود، این درد ثابت حداقل نیم تا ۵ ساعت طول می‌کشد اگر سنگ کیسه صفرا یکبار علامت دار شود، شانس درد علامت دار شدن دوباره آن در آینده زیاد است.

دکتر نیک‌پور شایعترین و بهترین روش تشخیص سنگ کیسه صفرا را سونوگرافی دانست و گفت: سنگ کیسه صفرا بعد از علامت دار شدن نیاز به جراحی دارد.

این فوق تخصص گوارش در پاسخ به این سؤال که بعد از جراحی کیسه صفرا چه مشکلاتی برای فرد ایجاد می‌شود، ادامه داد: پس از برداشتن کیسه صفرا هیچگونه مشکلی از نظر هضم و جذب چربی رخ نمی‌دهد و مجاری صفراوی وظایف صفرا را انجام می‌دهند.

دکتر نیک پور گفت: به سنگ‌های بی علامت کیسه صفرا کاری نداریم مگر در موارد خاص که این موارد شامل اندازه سنگ بیش از سه سانتی متر است که فاکتور خطر سرطان کیسه صفرا را به دنبال خواهد داشت، سنگ کیسه صفرا همراه با پولیپ کیسه صفرا باشد و اگر در جداره کیسه صفرا رسوب کلسیم وجود داشته باشد در این موارد کیسه صفرا نیاز به جراحی دارد.

برنامه ضربان همه روزه از شنبه تا پنجشنبه ساعت ۱۶ به صورت زنده از شبکه سلامت سیما پخش می‌شود.