رعایت شیوه نامه‌های بهداشتی کرونا موثرتر بر آنفلوانزا

به گزارش خبرگزاری صداوسیما دکتر ابراهیم قادری در برنامه صبح بخیر ایران به بررسی علائم، درمان و راهکارهای پیشگیری از آنفلوانزای فصلی پرداخت.
مشروح گفتگو با ایشان را در ادامه می خوانید:

مجری: آقای دکتر در ایام آنفلوآنزا چه باید کرد؟
میهمان برنامه دکتر ابراهیم قادری رئیس اداره مراقبت مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت: خوب الان فصل سرماخوردگی است و سرماخوردگی دلایل بسیار زیادی دارد شاید مثلا توی دسته ویروس‌ها بیش از ۱۵ نوع ویروس می‌تواند سرماخوردگی ایجاد بکنند یکی از مهم ترینشون همین آنفلوانزا هست که الان شایع شده و تقریبا نیم کره شمالی دنیا، چون آنفلوانزا فصل شروعش در نیم کره شمالی و جنوبی جهان فرق می‌کند.

الان فصلی است که در نیم کره شمالی است هر چند امسال تغییراتی هم در نیم کره جنوبی هم حتی داشتیم یعنی این نشان می‌دهد که بحث آنفلوانزا امسال یک مقدار جدی‌تر از سال‌های گذشته هست به دلیل اینکه این دو سه سال خیلی این ویروس به گردش نیفتاده و سطح ایمنی مردم خصوصا کودکان نسبت به آنفلوانزا کمتر شده و این باعث می شود که یک مقدار مشکلاتی را هم با آنفلوانزا و هم با سایر ویروس‌هایی که می‌توانند سرماخوردگی ایجاد بکنند داشته باشیم در حال حاضر آنفلوانزا در طول چند هفته اخیر یک مقداری افزایش پیدا کرد و در طول هفته گذشته تقریبا هزار و ۹۹ مورد قطعی تشخیص دادیم هفته قبلش ۴۵۵ مورد بود.

مجری: این آمار مال تهران است یا کل کشور؟
دکتر قادری: این کل کشور البته افرادی هست که به شکل قطعی تشخیص داده شدند؛ قطعا خیلی بیشتر از این است، ولی آنچه را که رصد می‌کنیم روند بیماری را کل تعدادش را نمی‌شمریم، چون اصولا خیلی‌ها ممکن است به پزشک مراجعه نکنند یا اصلا تست ندهند یا تست نداشته باشیم، ولی چیزی که مهم است روند آن است این که آیا روند افزایشی هست یا کاهشی؟

آنفلوانزا وقتی که به این شکل می‌آید خوب طبیعتا ممکن است درصد بالایی از مردم را هم درگیر بکند در طول این چند ماه پس طبیعتا تعداد خیلی بیشتر از هزار وخورده‌ای است من فقط خواستم روندش رو عرض بکنم که نسبت به هفته قبلش تقریبا دوبرابر شد.

مجری: یعنی با توجه به اون شاخص و متر و عیاری که دارید برای اندازه گیری نسبت به هفته قبل بیشتر شده است یعنی با توجه به اون میزان جمعیت آماری که دارید دوبرابر شده این دو برابر شدن پیام دارد یعنی اینکه ما خیلی این شیوه‌ها نامه‌ای بهداشتی که ایام کرونا خیلی بهش توجه داشتیم را انگار داریم فراموش می کنیم!
دکتر ابراهیم قادری: حالا چیزی که جالب است این شیوه نامه‌های بهداشتی که برای کرونا استفاده می‌کنیم برای آنفلوانزا بسیار اثر بخش‌تر است یعنی اگر کسی ماسک استفاده بکند یا شستن دست‌ها یا مثلا  رعایت تهویه اماکن و خیلی از این چیز‌ها یا آداب تنفسی اگر کسی سرفه یا عطسه می‌کند جلوی دهان خودش را بگیرد این‌ها در مورد آنفلوانزا خیلی بهتر عمل می‌کند.

مجری: یعنی به قول یک استادی که جایی می‌خوندم می گفت اگر ماسک بتواند ۸۰ درصد جلوی کرونا بگیرد شما مطمئن باشید بیش از ۹۰ درصد می‌تواند پیشگیری کند از آنفلوانزا
رئیس اداره مراقبت مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت: تقریبا یک همچین چیزی است یعنی اثر بخشی ماسک و سایر پروتکل‌ها در آنفلوانزا خیلی خیلی بیشتر از کرونا هست، چون سرایت پذیری آنفلوانزا از کرونا کمتر است البته این یکی دوسال اخیر احتمالا سرایت پذیری آنفلوانزا با اون چیزی که قبلا بوده یک مقدار متفاوت‌تر خواهد بود.

مجری: چرا؟
دکتر ابراهیم قادری: احتمالا سرایت پذیریش هم بیشتر می‌شود، چون ایمنی ما کمتر شده است، چون ایمنی کمتر شده نه فقط آنفلوانزا سایر ویروس‌هایی که بیماری‌های تنفسی ایجاد می‌کنند در واقع باعث ایجاد سرایت پذیری بیشتر می‌شوند.

مجری: هوابرد هستند
دکتر ابراهیم قادری: بعضی هاشون از طریق قطرات تنفسی هست و در فاصله کمتر از یک متر مستقیم می‌تواند کسی را آلوده کند و در فاصله‌های بیشتر اون قطرات تنفسی ممکن روی زمین بیفتد، چون سنگین هستند، ولی اون‌هایی که هوابرد هستند نه هوابرد به این مفهوم است که اگر فرض کنید یک بیماری در این اتاق حضور داشته باشد حتی فاصله هم داشته باشیم در هوا می‌مانند و افراد را آلوده می‌کنند اون چیزی که در این فصول مهم است با توجه به اینکه ماهم بحث کرونا را داریم البته همونطوری که فرمودین خیلی کمتر شده و فعلا مشکل عمده‌ای با کرونا نداریم، ولی خوب رعایت اون تهویه هوا توی اماکن خصوصا مدارس، کلاس‌های درس و. خیلی ارزشمند است، چون علاقه‌ای نداریم دوباره مدارس و دانشگاه‌ها تعطیل شوند.

مجری: برخی از استان‌ها مجبور شدند به دلیل افزایش شیوع این کار را انجام بدهند اگر تو این حوزه جزئیات بیشتری هم می‌توانید بگویید به ویژه حالا معلمان و پدر ومادر‌ها می‌توانند تاکید بیشتری داشته باشند به دانش آموزان بفرمایید
رئیس اداره مراقبت مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت: بله اون چیزی که هم دولت و هم وزارت خانه‌های مختلف رویش اتفاق نظر دارند این است که تا حد امکان نباید کلاس‌ها تعطیل شوند و کلاس‌های حضوری بعد از این دو سه سال به شکل خیلی جدی‌تر دنبال بشود.

البته ما دست سیستم بهداشتی را همدر دستورالعمل‌هایی که گفتیم باز گذاشتیم. یعنی اگر جایی کلاسی به شکل حادی درگیر می‌شود طبق اون دستورالعمل می‌توانند برای چند روز فقط اون کلاس را تعطیل بکنند یا اگر کل یک مدرسه‌ای در گیر می‌شود ان مدرسه را تعطیل بکنند، ولی این‌ها به شکل خیلی پراکنده وموردی اتفاق می‌افتد و همه جا را که تعطیل نکنند، چون به هرحال مساله‌ای وجود دارد همه که واکسن نمی‌زنند و خیلی از بیماری‌های ویروسی دیگر که ما بیماری‌های تنفسی را می گیریم واکسن یا ندارد یا نمی‌زنیم یعنی جزو سیستم واکسیناسیون ما نیست.

افراد در کودکی ممکن است مبتلا بشوند و کم کم مقاوم می‌شوند و ایمن می‌شوند یعنی راهش ایمنی طبیعی است که اتفاق بیفتد ما باید سرعت این گردش ویروس‌ها را کم بکنیم که در زمان کوتاه حجم بالایی از مردم را درگیر بکند این هم به ما زمان می‌دهدطوری که این ویروس هم فرصت درمان بیماران را میدهد و هم اینکه به هر حال ممکن است درجاتی از ایمنی ایجاد بشود.

اما مساله‌ای که هست بعضی وقت‌ها این ویروس‌ها خیلی می‌توانند خطرناک باشند آنفلوانزا درسته خیلی ما به شکل عادی می‌گوییم سرما می‌خوریم می گوییم آنفلوانزا گرفتیم، اما بعضی وقت‌ها مرگ و میر هم دارد؛ مثلا در طی هفته گذشته ۵ نفر فوت شدند.

مجری: این می‌آید مزید برعلت می شود، یعنی کسی سیستم وسامانه ایمنی بدنش به قول پزشکان گلبول سفیدش خوب کار نمی‌کند این مزید بر علت می‌شود که به دلیل بیماری زمینه‌ای که دارد و بدن را ضعیف‌تر حد معمول می‌کند، این اتفاق می‌افتد
دکتر ابراهیم قادری: دقیقا بله، یک قسمت ناشی از این است که سطح ایمنی بدن افرادی که بیماری مزمن دارند یک مقدار پایین‌تر است و یک مقداری هم کسی که بیماری مزمن دارد ارگان‌های داخلی بدن اون کارایی کامل را ندارند و همین باعث می‌شود خیلی در اثر حمله ویروس آسیب پذیر شوند و زود‌تر باعث شود اون ارگان از بین برود وهمین باعث می‌شود باعث ایجاد یک چرخه معیوبی در بدن شود.

ممکن است که در نهایت منجر به بستری فرد یا بیماری شدید یا خدایی نکرده فوت شود لذا بیمارانی که سرماخوردگی را می‌گیرند حتی اگر خفیف باشد با پزشک خودشان ارتباط داشته باشند و این خیلی مهم است و اجازه بدهد که دکتر تشخیص بدهد که فرد اقدام درمانی خاصی نیاز دارد یا نه همان درمان‌های معمولی که در سرماخوردگی انجام می دهیم انجام بدهد این را پزشک می‌تواند براساس شرح حال بیمار و براساس شرایط بیمار تشخیص بدهد.

مجری: آقای دکتر یک نکته است ما هم بار‌ها اعلام کردیم مخصوصا در ایامی که آنتی بیوتیک در کشور کم بود حالا با اقداماتی که انجام می گیرد هم افزایش تولید و هم واردات دارد جبران می شود بار‌ها هم صنف‌های محترم شما خود حضرتعالی تاکید کردید که در آنفلوانزا آنتی بیوتیک به کار نمی‌آید خیلی از همکارانتان تجویز می‌کنند یعنی می‌گی آنفلوانزا گرفتی این آزیترومایسین و این آنتی بیوتیک رامصرف کن حتما و خیلی هاشون هم حالا دوز بالاتری را می‌گویند مثلا می‌گویند که شما هر روز دوتا بخور واقعیت این امر است که این دوگانگی هست یعنی می‌گویند تا آنتی بیوتیک نخوری خوب نمی‌شود یعنی اگر گلو یا سینوس چرکی شده اگر آنتی بیوتیک مصرف نکنی خوب نمی‌شوی این را یک بار برای همیشه آقای دکتر توضیح بفرمایید واقعا بدانیم که نیاز هست بخوریم یا نه؟

رئیس اداره مراقبت مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت: آنتی بیوتیک در شرایطی باید مصرف کرد نوع بیماری طوری باشد ناشی از باکتری و نه ویروس البته ویروس‌ها هم آنتی بیوتیک‌های خاص خودشان را دارند مثلا ما برای آنفلوانزا ضد ویروس خاصی داریم مثلا یکی از آنتی بیوتیک‌ها که برای ویروس‌ها استفاده می‌کنیم بسیار هم موثر است و این هم در سیستم بهداشتی موجود است ما الان به اندازه سیصد هزار بیمار الان در سیستم بهداشتی اسلتامیویر(ضد ویروس)داریم.

البته به همه افراد که تجویز نمی‌کنیم، چون خود این باعث ایجاد مقاومت در بیمار می‌شود اون موقع یک داستان دیگری خواهیم داشت این را برای افراد آسیب پذیر نگه داشتیم و توی مراکز بهداشتی برای کسانی که آسیب پذیر هستند و پزشک تشخیص میدهد که این فرد بهتره حتما ضد ویروس را دریافت کند پس ما خوشبختانه فعلا کمبودی نداریم در سیستم بهداشتی موجود است و برای بیمارانی که نیاز واقعی دارند.

برای بیمارانی که شرایطتشون حاد هست حتی رایگان هم ما آنجا می‌دهیم، اما بحث آنتی بیوتیک یک قسمت ناشی از این است که والدین عزیز و خود بیماران اصرار می‌کنند یک آنتی بیوتیک مصرف بکنند و تا مصرف نکنند احساس می‌کنند بهبودی پیدا نمی‌کنند در صورتی که الان بیماری‌های در گردش بیماری‌هایی ویروسی هست و اصولا آنتی بیوتیک روی آن تاثیری ندارد یک قسمت از پزشکان ما تجویز می‌کنند به این دلیل است که نگران عوارض آنفلوانزا هستند یکی از عوارض آنفلوانزا و سایر عفونت‌های ویروسی تنفسی این است که عفونت می‌تواند به سینوس و یا گوش میانی بدهد. عفونت ریه عفونت‌های باکتریال می‌آیند روی این آنفلوانزا یا بیماری ویروسی سوار می‌شوند، ولی اون در همون روز‌های اول که اتفاق نمی‌افتد معمولا بعد از هفته اول اتفاق می‌افتد.

مجری:علائمش چی هست که باید برای این که احساس می‌کنم این عفونت باکتریایی ایجاد می‌شود به پزشک مراجعه کنند؟
رئیس اداره مراقبت مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت: یکیش این است که ما آنفلوانزا را دو سه روز فرد تب می‌کند و البته تب‌های شدیدی هم ممکن بدهد در کودکان این تب‌های شدید خطرناک است در بزرگسالان هم همین طور باید کنترل شود حتما به هیچ وجه نباید اجازه بدهند تب زیاد بشود و این را به عنوان یک مساله مهم در کودکان والدین باید رعایت بشود که تب را به شدت کنترل کنند که روش هایش را بحث استامینوفن هست یا پاشویه با آب ولرم با آب سرد هم نباید این کار را بکنند، چون خودش ممکن باز هم مشکلاتی را ایجاد بکنند کنترل تب خیلی مهم است.

ولی معمولا بعد از مثلا سه روز، ۴۸ ساعت این تب از بین می‌رود کسانی که عفونت دیگری روی این بیماری سوار می‌شود بعد از یک هفته که مثلا سیر بهبودی طی بشود و کم کم فرد حالش بهتر می‌شود علائم درد بدن، درد عضلانی، سردرد این‌ها کم می‌شود، اما در این افراد ممکن دوباره بروز پیدا کند و دوباره ممکن است تب بالا برود و دوباره ممکن است بعد از چند روز سرفه هایشان بدتر شود خلط پیدا می‌کنه و ترشحات چرکی پیدا می‌کند این‌ها نشان می‌دهد که این آنفلوانزا که ممکن است سیرش در واقع طی شده باشد و بهبود پیدا کرده باشد یک چیز دیگری شروع شده باشد.

مجری: مسیر را برای یک بیماری باکتریایی باز کرده است
دکتر ابراهیم قادری رئیس اداره مراقبت مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت: بله نه این که خودش آنتی بیوتیک بخواهد، ولی عرض کردم این که در چند روز اول اتفاق نمی‌افتد معمولا چند روز طول می کشد لذا شروع آنتی بیوتیک در روز‌های اول ابتلا به سرماخوردگی در فصلی که سرماخوردگی‌های ویروسی وجود دارد، متاسفانه استفاده می شود.

مجری:یعنی یک هفته صبر بکند کسی که بیمار شده و بعد اگر علائم بهبوی دارد اصلا آنتی بیوتیک استفاده نکند؟
رئیس اداره مراقبت مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت: روال این است که اگر کسی سرماخوردگی داشت با پزشک خودش مشورت بکند اصلا هیچ مشکلی ندارد، ولی اصرار بر تجویز آنتی بیوتیک نکند اجازه بدهد پزشک تشخیص بدهد، چون خیلی از پزشکان میدانم دیگر ما خودمان هم پزشک بودیم فشار می‌آورند والدین خصوصا در خصوص کودکان خیلی اتفاق می‌افتد والدین حساس هستند.

مجری:زمان ما که می‌گفتند یک پنی سیلین ۱۲۰۰ بهش بزنید که فردا برود در کوچه بازی کند این جوری بود
دکتر ابراهیم قادری: حالا ما گلودرد‌های چرکی داریم که پنی سیلین نیاز دارد، چون اگر درمان نشود عوارض روی کلیه و قلب ممکن بگذارد، ولی در کل براساس نوع بیماری پزشک تا حدودی از نظر بالینی می‌تواند تشخیص بدهد بر اساس شرایط اپیدمیولوژیک کشور الان این عفونت‌های ویروسی هستند که در گردش هستند و فعلا آنتی بیوتیک نیاز ندارد، ولی اگردیدند بعد از دو سه روز فرد شرایط بهبودی را طی نمی‌کند و ممکن است تبش قطع نشود یا تبش قطع شده دوباره شروع میشود اون رو دوباره با پزشک صحبت بکنند همون رو توضیح بدهند پزشک خودش متوجه می‌شود که یک عفونت باکتریال روی این عفونت ویروسی سوار شده و ممکن است فرد به آنتی بیوتیک نیاز داشته باشد.

واقعا این حجم از آنتی بیوتیک خطرناک است که استفاده می شود، چون باعث می‌شود میکروب‌های مقاوم به آنتی بیوتیک به وجود بیایند که بعد‌ها با هاشون معضل خواهیم داشت متاسفانه این وضعیت در کشور ما مصرف آنتی بیوتیک را عرض می‌کنم اصلا وضعیت خوبی نداریم در مورد سرم هم مشکل داریم ماالان مصرف سرممون زیاد است.

مجری: برخی از درمانگاه های خصوصی که می گویند تا سرم نزنید و ۵ تا آمپول داخلش نزنیم شما خوب نمی‌شوی این القا رو ایجاد می‌کنن
دکترقادری: بله متاسفانه، ولی در این شرایط توصیه مون است که کسی که سرماخوردگی پیدا می‌کند خود مراقبتی بکند خیلی مهم است که کسی که بیمار میشود به دیگران منتقل نکند در مورد آنفلوانزا این کار ساده است شاید در مورد کرونا سخت بود، ولی در مورد آنفلوانزا اگر فرد رعایت بکند ماسک بزند دستهایش را بشوید، فاصله گذاری را رعایت کند، می‌تواند به دیگران منتقل نکند این خیلی مهم است یعنی یکی از مسائلی که در کنترل آنفلوانزا باید تاکید بکنیم این هست که اگر افرادی که علامت دار هستند بیشتر مراقب باشند که دیگران را آلوده نکنند.