بررسی نشست علمی جایگاه اعتراض در جامعه در اهواز

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز خوزستان ، در این نشست حجت الاسلام رضا حیدری پژوهشگر حوزه فقه و علوم دین گفت: اعتراض به معنای امروز یعنی انتقاد که در آن درشتی هم وجود دارد و صدا بالا رفتن دارد و این گاهی واجب می‌شود و حاکم حق دارد اعتراض بشنود.
وی افزود : اگر واژه اعتراض را در کتب فقهی جستجو کنیم این واژه پیدا نمی‌شود لذا این واژه گرچه عربی است اما متاخرا ایجاد شده است مثل واژه حجاب که در ۱۰۰ سال قبل به این معنی که امروز در نظر گرفته می‌شود، نبود بلکه به جای آن از کلمات عفاف، ستر و... استفاده می‌شد.

حجت الاسلام حیدری ادامه داد :  معنای واژه اعتراض، نوعی انتقاد و اعلام مخالفت و برنتافتن با سخن یا روش مدیریت است. در حوزه امر به معروف و نهی از منکر موضوع اعتراض به یک منکر مطرح است همچنین امر به معروف در واقع اعتراض به این است که چرا ترک فعل شده است. عنوان تظلم‌خواهی یکی از عناوینی است که ذیل اعتراض قرار دارد و اگر کسی مظلوم واقع شد می‌تواند فریاد بکشد. البته جهر به سوء یعنی درشت‌گویی و فریاد زدن ناپسند است مگر برای کسی که مظلوم واقع شده است.

 کاهش اعتماد یکی از عوامل اصلی اعتراض 

دکتر عامری گلستانی ، عضو هیات علمی  دانشگاه آزاد اسلامی واحد  اهواز گفت: کاهش اعتماد در جامعه می‌تواند از عوامل اصلی اعتراض باشد که از نظر سیاسی، به خاطر کارکرد و کاهش اثربخشی نهادها است.
وی افزود : وقتی اعتراضی صورت می‌گیرد، شکل گرفتن این اعتراض یک روزه یا یک شبه نیست بلکه یک روند یا یک سری اتفاقات می‌افتد که انسان‌ها شورش و اعتراض می‌کنند و بیان‌شان انتقادی می‌شود.
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز ادامه داد : در دانش سیاست، رهیافت‌های مختلفی برای مطالعه قدرت داریم؛ علم سیاست، علمی مربوط به قدرت است و اگر آن را کنار گذاشت دیگر موضوعیتی پیدا نمی‌کند. یکی از رهیافت‌های مهم و قدیمی، رهیافت نهادگرایی است؛ حکومت‌ها نهادهایی دارند و این نهادها حاکمان و اثراتی دارند و در قانون اساسی تعریف شده‌اند.

دکتر عامری گلستانی بیان کرد : مساله اثربخشی رهیافت مهم است؛ مثلا نهادی به نام دانشگاه ساخته می‌شود که اثر و کارکردی دارد. وقتی اعتراض به وجود می‌آید لابد یک مشکل وجود دارد. وقتی نهاد نمی‌تواند اثری در جامعه داشته باشد، اشکال در اثربخشی دارد. این موجب می‌شود که از طرفی خود نهاد نیز دچار اشکال در کارکرد شود. مثلا در بحث مجلس شورای اسلامی که قانون‌گذاری می‌کند، این قانون برای ایجاد نظم و احقاق حق است و در عین حال، نظارت بر قوه مجریه را نیز برعهده دارد. اگر این اثربخشی کم باشد و نظارت درستی نداشته باشد، اندک اندک جامعه اعتماد خود را به آن نهاد از دست می‌دهد.

 ضرورت تعریف دچارچوب  مطالبات و خواسته‌ها بین دولت و جامعه   

عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز در این نشست علمی با بیان اینکه باید به تکثرگرایی در چارچوب فرهنگ مذهبی و شرعی خود قائل باشیم، گفت: باید فرصت اعتراض را که نوعی مطالبه و خواسته قانونی است برای مردم در چارچوب قانون، ارزش‌ها و شرع فراهم کنیم.

دکتر حسین زاده افزود : اگر بپذیریم که اعتراض، نوعی مخالفت با گزاره‌های عملی و نظری یک جامعه محسوب می‌شود و اگر بخواهیم تفاوتش را از اغتشاش جدا کنیم و جنبه خشونت‌ آمیز بودن یک مخالفت نیز وجود داشته باشد، دیگر از مفهوم اعتراض خارج می‌شود.

وی ادامه داد : در جامعه‌شناسی سیاسی، بحثی وجود دارد که ما رابطه دولت و جامعه را چگونه تنظیم می‌کنیم یعنی این ارتباط چگونه باید تعادل داشته باشد تا پیامد آن نظم اجتماعی پویا باشد. با توجه به اینکه محور مهم دولت، البته نه در مفهوم قوه مجریه، قدرت است؛ در ارتباط با جامعه برنامه‌ها، خواسته‌ها، سیاست‌های و مطالبات را به راحتی و با توجه به رابطه هژمونی که دارد، می‌تواند در جامعه پیاده‌سازی کند اما برای جامعه به دلیل مکانیزم‌ها و ویژگی‌های خود، امکان اینکه مطالبات و خواسته‌ها را به دولت دیکته کند، امکان‌پذیر نیست و باید در فرآیندی، مطالبات و خواسته‌ها در یک چارچوب بین دولت و جامعه تعریف شود.

دکتر عبدالکریم شاحیدر،  عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور خوزستان نیز در این نشست گفت :  آزادی به این معنی نیست که هر فردی هر کاری دوست دارد بکند،  اینکه دست به کاری بزنیم که ربطی به آزادی و انسانیت ندارد، بعد بگوییم می‌خواهیم آزادی داشته باشیم، درست نیست.
وی افزود :  پیام قرآن این است که همگی از در صلح وارد شوید. موضوع مطرح شده، حق اعراض مدنی است؛ این مساله را می‌توان در حقوق اساسی جمهوری اسلامی بررسی کرد و در بحث حقوق بین‌الملل نیز می‌توان بررسی کرد.

حرکت کردن در مسیر قانون 

عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور خوزستان ادامه داد : حقوق بشر حقوقی ذاتی و مجموع حقوق و آزادی است که می‌خواهد از کرامت ذاتی انسان صیانت کند. بر اساس گفته کانت، انسان دارای کرامت ذاتی است و این کرامت غایت است و این غایت بودن در نزد خویشتن ارزش است. پس بر اساس چنین ارزشی است که انسان نباید وسیله و ابزار اهداف و منافع دیگران باشد لذا دیگران به رعایت حرمت انسان مکلف هستند. بر اساس گفته کانت، انسان‌ها با یکدیگر برابری ارزشی دارند.

دکتر شاحیدر بیان کرد :  ما باید در چارچوب قانون حرکت کنیم. قانون اساسی داریم که ام‌القوانین است و در قانون اساسی نیز این مشخص شده است. بنابراین اینکه دست به کاری بزنیم که ربطی به آزادی و انسانیت ندارد، بعد بگوییم می‌خواهیم آزادی داشته باشیم، درست نیست.

وی گفت : مگر در دانشگاه‌ها کرسی آزاداندیشی نداشتیم دانشجویان ما فعال نبودند؟ همه چیز هم بیان می‌شد و هیچ مشکلی پیش نیامد؛ این می‌شود آزادی بیان. کسی هم نیامد دیگری را دستگیر کند. اما اینکه بانک‌ها را به آتش بکشیم، جوان مردم را از بین ببریم و به نیروی امنیتی آسیب بزنیم، نیروی امنیتی که آمده از ما حفاظت کند که دشمن نیاید و آسیب بزند، هیچ ربطی به حقوق بشر و آزادی بیان ندارد.