مشکلات صادرات پسته ایران و افرایش قاچاق آن

 قاچاق صادرات پسته از قاچاق مواد مخدر هم بیشتر شده است

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، مشکلات صادرات پسته و افزایش قاچاق آن با حضور آقای دکتر علیزاده، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی و آقای مهندس شریعتی، عضو محترم اتاق بازرگانی در برنامه صبح و گفتگو بررسی شد. 

مجری: سلام عرض می کنم خدمت شما و وقت شما بخیر

اصل خبر را جویا شویم از جناب علیزاده، در رسانه ها خبرهای زیاد و متعددی دست به دست شده است برای قاچاق پسته. بفرمایید چرا این اتفاق افتاده است صادرات پسته ای که درکنار فرش , حجم بالایی از ارزآوری ما را به خودش اختصاص می داد؟

مهندس علی شریعتی، عضو اتاق بازرگانی: در سال های اخیر خصوصاً با توجه به بحث های تحریمی که داریم و مشکلات کرونایی که در دنیا شد هم اینها دست به دست هم داد تا صادرات غیرنفتی یک مقداری دشواری های خاص خودش را بگیرد , البته بحث پسته و محصولات کشاورزی به دلیل 2 عامل اساسی می توانیم بررسی کنیم , یکی از مسائل که از قبل هم بوده بحث باقیمانده سموم و استانداردها و گواهی های لازم بهداشتی از ......

مجری: ما حتی در مردادماه هم یکی از مشکلات و دلایل افت شدید صادرات پسته را بررسی می کردیم.

مهندس علی شریعتی، عضو اتاق بازرگانی: عرض می کردم یکی از مسائلی که در بحث تخصصی محصولات کشاورزی است خصوصاً پسته باقیمانده سموم است و استانداردهای سختگیرانه است که  کشورهای مقصد دارند که از دیرباز بوده و در این یکی دو سال اخیر با توجه به شدت گرفتن بحث تحریم ها به نوعی سمومی که استفاده می شود رد شدن از خان این محموله ها و آزمایش ها برای محموله های صادراتی ایران خیلی سخت شده و با یک ریسک بالایی صادرکننده را مواجه می کند , من یک مرور کوچک کنم فرآیند صادرات را که شنوندگان با صادرات آشنا شوند , بحث تأمین مالی به کنار که در ایران با نرخ های بهره و تورمی که در ایران داریم , صادرکننده ای که باید یک فرآیندی را بین شش تا هشت ماه انجام دهد باید تأمین مالی از بازار گران اینجا کند در صورتی که ما در پسته، بر خلاف زرشک که در دنیا تنها صادرکننده زرشک هستیم ,  در پسته رقبایی داریم مخصوصاً در مغز پسته ترکیه، ایالت کالیفرنیای امریکا هم که یک شهری به نام کرمان دارد و صادرکننده پسته هستند و اینها رقبای بین المللی ما هستند و ما می خواهیم در بازار اروپا بجنگیم این جنگ باید برابر باشد ,اولین رقابت تأمین مالی است که به نوعی از بحث بازار سرمایه و نرخ تورم 20 درصد ایران و تورم های تسهیلاتی بانکی اروپایی ها و امریکایی بخواهیم مقایسه کنیم قابل مقایسه نیست آنها عددهایشان تک رقمی است و ما دو رقمی، پسته را پیدا کردیم و پسته را می گیریم و محموله خوب پیدا کرده ایم که این استانداردهای شکل ظاهری سموم را داشته باشیم می فرستیم. نکته مهم این است که فرآیند حمل مان در ایران مخصوصاً بعد از کرونا و گرانی سوخت در اروپا فرآیند راحتی نیست، الان پیدا کردن کامیون برای مقصد اروپا از ایران کار سختی است مخصوصاً در این یکی دو ماه اخیر، یا ما باید دریایی بفرستیم از طریق ترکیه یا از طریق خلیج فارس ولی آن هم متأسفانه مستلزم این است که یکی دو بار مقصد و مدارک را عوض کند ما تحریم ظالمانه هستیم و محموله های ما به صورت مستقیم صادر نمی شود. مهمترین فرقی که با اروپایی ها داریم اینجاست که اگر کالای ما برسد و به هر علتی در محموله 20 تنی مثلاً 10 درصد هم آلوده باشد مجبوریم در این محموله گران قیمتی که آنجا داریم را عودت بدهیم یا بفرستیم یک جای دیگر که ریسک ذاتی است که این کار دارد ] همیشه می گویند مثل هندوانه درب بسته است می رود آنجا در مسیر یا آلودگی یا اتفاقی برایش بیفتد که اینها مهمترین مسائل ما است.

مجری: بفرمایید چطور می شود صادرکننده پسته را حمایت کرد؟

دکتر علیزاده، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی: آقای شریعتی مطالب بسیار خوبی را فرمودند. حقیقت قضیه این است که بالاخره پشت این قضایا یک جنگ اقتصادی بسیار شدید و بی رحمانه ای است که غرب در حوزه اقتصادی با ایران دارد سعی می کند در تمام موارد دست ما را ببندد ما یک مشکلی که در بحث پسته داشتیم تمام آن هدف صادراتی خودمان را عمدتاً غربیها هستند  که اصلی ترین دشمن اقتصاد و به تبع آن صادرات ما است ما باید در این قضیه یک بازنگری کنیم .

مجری: ما اگر محصول مان به لحاظ سموم مشکل نداشته باشد بازهم نمی خواهند از ما بخرند. روسیه هم محصولات کشاورزی ما را مرجوع کرد.

دکتر علیزاده، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی: خیلی خوب رفتیم صحبت کردیم استانداردهای خودمان را با آنها مطرح کردیم توافق حاصل شد، الان خیلی راحت صادرات فلفل دلمه ای و بقیه موارد به روسیه انجام می شود و کار هم به سرعت پیش می رود اروپا نمی خواهد قضایا حل شود .

مجری: ما همه تقریباً می توانیم بگوییم بیگانه نیستیم با این مقولات، ما می خواهیم ضمانت صادرات بگیریم ضمانت نامه از بانک بگیریم بهره چند درصدی هم مربوط به این است؟ الان بانکهای مان هم اگر با این ترکیبی که شما فرمودید بانک های ما هم با دشمن هم راستا هستند.

جناب آقای دکتر علیزاده، عضو محترم کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی: چطور؟

مجری: بخاطر اینکه هزار و یک سنگ بر سر صادرکننده می اندازند بر سر راه تولیدکننده می اندازند.

دکتر علیزاده، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی: این یک بحث است, الان صادرکننده ما با همه این مشکلات جنس را به اروپا می برد و تحویل نمی گیرند. بسیاری از موارد اینطور نیست. الان هند بحث کیوی را داشتیم طرف وقتی بخواهد واقعاً بهانه ای نداشته باشد اینها یک بحث علمی دو دوتا چهارتا است وقتی بروید در آزمایشگاه مشکل حل می شود اما اروپا جنس سالم ما را هم دنبال این است که ضربه ای بزند برای اینکه بازاری که قبلاً ما داشتیم برای خودش یا کشورهای رقیبی که با آنها کار می کنند نگه دارد. ما باید در بازارهای هدف یک بازنگری کنیم آن مطالبی را هم که فرمودید در داخل کشور واقعاً آن مشکلات را هم حل کنیم پسته الان جزء ده قلم صادراتی برتر کشور که شاید 8 تا 9 تا مربوط می شوند به نفت و فرآورده های نفتی باواسطه یک قلم غیرنفتی است آن هم پسته است یعنی پسته یک طلای سبزی است که ارزآور است برای کشور اما باید بازار هدف را اصلاح کنیم.

مجری: من برداشتی که از رسانه داشتم و می خوانیم، ما چند تیپ مشکل داریم بحث بازار و استانداردهای غربی یک طرف است بحث دیگر یکی بحث تأمین مالی خودمان است اگر ما بخواهیم سه مؤلفه را مطرح کنیم یکی از آنها استانداردهای ورودی است حالا بحث برگشت پول هم به کنار ,اینکه ارز صادراتی می خواهد برگشت داده شود این هم باز یک معضل بر سر صادرکننده ما است که صادرکننده ما الان چند سال است درگیر ارز حاصل از صادرات است این هم یک مشکل است و نمی توانیم بیندازیم بعهده غربی ها و نکته بعدی الان فرآیند صدور یک محصول از کشور حضرتعالی می دانید که چقدر طولانی است اگر یک صادرکننده محصول مرغوبی پیدا کند و مطابق با استاندارد بخواهد پیدا کند وارد پروسه مرحله و عملیات صادرات شود همان فرآیند به نحوی وقت تلف می کند که این محصول یا از بین می رود و یا موعد تحویل اش از دست رفته است این هم معضل دیگری است. جناب شریعتی نکاتی را که می خواهید مطرح کنید را بفرمایید.

مهندس علی شریعتی، عضو اتاق بازرگانی: همانطور که حضرتعالی هم اشاره کردید و مهمان عزیزمان هم اشاره کردند یک فرآیندی است که مباحث آن باید یکی یکی بررسی شود با یک فرمان نمی توانیم این را حل کنیم. حالا منفی صحبت نکنیم. یک نکته مثبت این است که در این زنجیره مشکلی که خصوصاً دو سال قبل داشتیم درخصوص ارز صادراتی و اینها الان تسهیل گری که سازمان توسعه تجارت و بانک مرکزی راجع به این مهم کرده این قسمت که کاری ازشان برمی آمده یک مقداری تسهیل گری شده است که خوب است ولی در بحث استانداردها دو نکته است یکی اینکه استانداردهای آنها واقعاً سختگیرانه است.

مجری: این سختگیرانه برای همه است و یا فقط برای ما است؟

مهندس علی شریعتی، عضو اتاق بازرگانی: این را نمی توانیم بگوییم اصلاً مغرضانه نیست در آنجایی که می گویند ما همه دموکراسی داریم بله هست.

مجری: اگر مغرضانه هست و شما هم همراه هستید با آقای علیزاده راست می گویند ایشان چرا مقصد را عوض نمی کنید.

مهندس علی شریعتی، عضو اتاق بازرگانی: یک مقداری مغرضانه است اما یک درصدی هم باید علت ها را دید.

مجری: اگر من بخواهم وارد درب سازمان صداوسیما بشوم یا آفیش شده یا کارت ورود دارم نمی توانیم بگوییم آن کسی که در درب نشسته است مغرضانه به من نگاه می کند الان با اینکه کارت دارم بنده را راه نمی دهد. الان بازار اروپایی یا مغرضانه رفتار می کند فرمایش آقای علیرضا درست است و مقصد را عوض کنیم اگر نه استاندارد آن درست است و خشک و محکم است خب برویم استاندارد را درست کنیم و به دست بیاوریم کدام یک از اینها است.

مهندس علی شریعتی، عضو اتاق بازرگانی: دوتا نکته هم است. اروپا که یک کشور نیست مثلاً می گوید در 100 کیس که بررسی می شود شاید در حالت مساوی اگر باشد شانس موفقیت مان از ترکیه و امریکا کمتر است در شرایط برابر این یک درصدی است و همه اش نیست که بگوییم آنجا نابرابری است درصدی شانس مان کمتر است ریشه این است که در سال های گذشته متأسفانه این ارز 4 هزار و 200 تومانی که در کار آمد به بحث سموم هم رسید من کلی می گویم متأسفانه می گویند کسانی که در واردات سموم کار می کردند سمومی که وارد کردیم سموم بی کیفیتی بود که متأسفانه روی کالاها خصوصاً پسته هم اثر گذاشت یعنی رد شدن ما از استانداردها تقصیر خودمان هم بود. اینکه ما بخواهیم راجع به مقاصد کالاهای صادراتی تغییر دهیم این می شود مصداق بازارسازی و مطابقت با فرهنگ یا فرهنگ مصرف یا ذائقه مردم یک کشور که  کار بسیار هزینه بری است , ما که پیاده نظام صادرات هستیم توانایی مالی و کاری که بخواهیم برویم جایی بازار بسازیم و حضور پیدا کنیم را نداریم .

مجری: یک تاجر وظیفه اش این است که هر لحظه بازار را رصد کند و ببیند کجا امکان حضور دارد.

مهندس علی شریعتی، عضو اتاق بازرگانی: یک نکته ای است که شما راجع به درجه و وزن کالا صحبت می کنید. این کالایی که صادر می شود و جزء کالاهای تاپ غیرنفتی است ,  این تغییر اقلیم صادراتی به این راحتی نیست که زوم کنیم. در بحث های نفتی هم این است که چرا کشورهایی به نفت کشورهای دیگر وابسته می شود چون تنظیمات پالایشگاهی و کار براساس نفت یک کشور است اینطور نیست که مثلاً صبح از ایران می خرد بعد برود از جای دیگر بخرد تغییر سخت است. این اتفاق یک شبه نمی افتد.

مجری: جناب علیزاده بفرمایید.

دکتر علیزاده، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی: بررسی هایی که داشتم مجموعاً بالاخره ما یک وضعیتی را به لحاظ سیاسی در عالم داریم شما می بینید هر روز تحریم های جدید اتحادیه اروپا این را شما داشته باشید انواع و اقسام تحریم ها در پتروشیمی و نفت ما اما آنجایی که نیاز دارند مثل گاز دنبال می کنند آن هم نامردانه نه اینکه برابر بیایند صحبت کنند یعنی اگر ما دست دادیم به یک اروپایی باید انگشتان مان را بشماریم که یک وقت ندزدیده باشند. این حقیقتی است که الان هست. یکی بگوید غلط است یکی می گوید درست است آن جای بحث دیگری این مطلب وقتی هست ما باید در راهبرد و استراتژی خودمان در زمینه محصولات کشاورزی تجدیدنظر کنیم باید دنبال بازارهای هدف جدید بگردیم فرمایش آقای شریعتی درست است این کار یک شبه نمی شود اما به نظر می آید در آن رده ای که باید این تصمیمات را بگیرند آرام آرام طی یک برنامه چند ساله ما بازارهایمان را تغییر دهیم یعنی پسته ای که در داخل کشور داریم و عزیزان تولید می کنند از مرغوب ترین پسته های جهان است اما می بینید با چه موانعی این عزیزان روبرو می شوند این یک مطلب کلی یک مطلبی هم که آقای شریعتی فرمودند بحث زنجیره ارزش مطلب درست است , تا الان  نظام ما نظام وارداتی بود و صادرکننده ها عده ای بودند که واقعاً در مظلومیت بودند یک تغییراتی ایجاد شده اما تا به نقطه مطلوب برسیم فاصله داریم اما زنجیره ارزش چیزی نیست که بشود یک شبه یا چند ماهه تغییرش داد این اصل اگر پذیرفته شود و برنامه ریزی کنیم چند سال دیگر می توانیم هم به صادرات پسته رونق بیشتری دهیم هم مشکلات درون مان را حل کنیم و هم بازارهای  هدف مطمئنی را داشته باشیم .

مجری: ممنون