منحصر به فرد بودن اثر انگشت (برجستگی‌ها یا خطوط لایه اپیدرم پوست) بیش از دو هزار سال پیش تشخیص داده شده است. اثر انگشتان بیش از دو هزار سال پیش از نظر علمی بررسی شده‌اند. اما، به رغم دانش تجربی و عملی فراوان در این زمینه، هنوز هیچ توضیح قابل قبولی درمورد نحوه‌ شکل‌گیری خطوط روی انگشتان، کف دست‌ها و کف پاها ارائه نشده است.

فرایند شکل گیری اثر انگشت جنین

 هرچند دانشمندان موافقند که اثر انگشتان از حدود هفته‌ دهم بارداری شروع شده و تا آخر ماه چهارم کامل می‌شوند، اما هیچ کس از فرآیند دقیق شکل‌گیری اثر انگشتان آگاه نیست. 

نتایج مطالعات گسترده‌ انجام شده در این زمینه نشان داده‌اند که الگوهای موجود روی انگشتان در اثر بی ثباتی چروک‌های سلول‌های لایه‌ بازال پوست جنین تشکیل می‌شوند. بررسی معادلات یک دانشمند معروف نشان می‌دهد که جهت ایجاد چروک‌ها، عمود بر جهت فشار روی لایه بازال پوست است.

 لایه‌ میانی پوست، که لایه بازال نامیده می‌شود، بین لایه‌ درونی (درم) و لایه‌ بیرونی (اپیدرم) قرار دارد. زمانی که لایه‌ی بازال که رشد سریع‌تری دارد بر لایه‌های مجاور خود فشار وارد می‌کند، این فشار باعث چروکیدگی و خمیدگی پوست و تشکیل چین‌هایی از لایه‌ اپیدرم روی لایه‌ درم و ایجاد طرح‌های پیچیده‌ای روی انگشتان می‌شود. گفته می‌شود که اعصاب نیز در ایجاد این الگوها نقش مهمی دارند زیرا دانشمندان فرضیه‌ای دارند که می‌گوید منشا فشارهای وارده به لایه اپیدرم، اعصاب هستند.

جالب است بدانید از آنجا که الگوهای انگشتان در قسمت مشترک بین لایه درم و اپیدرم شکل گرفته‌اند، تقریبا دائمی بوده و با ایجاد آسیب‌ها و جراحت‌های پوستی تغییر نمی‌کنند.

ارتباط فرم اثر انگشت با محیط پیرامونی آن در دوران جنینی

تشکیل اثر انگشت در قالب زیست شناسی تکاملی می گنجد. اثر انگشت ما منعکس کننده محیطی است که هنگامی که حیاتمان را آغاز می کردیم با آن مواجه بوده ایم. برخی از دانشمندان معتقدند اثر انگشت یک فرد حتی می تواند درباره سلامتی کلی ما چیزهایی بگوید.

خلاصه این که ایجاد الگوی خطوط در بالای انگشتان ما نه فقط به عوامل ژنتیکی مربوط است بلکه به شرایط فیزیکی منحصر بفردی مانند محل دقیق جنین در رحم مادر و همچنین چگالی مایع آمنیوتیک (مایعی که جنین را احاطه می کند) بستگی دارد.

همین نکته می تواند توضیح دهد که چرا دوقلوهای مشابه دارای کد ژنتیکی مشابهند اما اثر انگشتشانشان با هم متفاوت است. همچنین، شرایط پزشکی جالب توجهی مانند بیماری ژنتیک آدرماتُگلیفیا (adermatoglyphia) وجود دارد که در اثر آنها بعضی از افراد در واقع اثر انگشت ندارند.