بررسی آیین نامه اجرایی پرداخت کمک هزینه دانشجویی به حافظان و قاریان قرآن

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، در صد و بیست و هشتمین نشست مجمع مشورتی شورای توسعه فرهنگ قرآنی، که به میزبانی مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه برگزار شد، همچنین گزارشی از ستاد راهبری طرح ملی حفظ قرآن کریم ارائه شد.

در دستور کار نخست صد و بیست و هشتمین نشست مجمع مشورتی شورای توسعه فرهنگ قرآنی، برخی مطالبات مطرح شد. از جمله اینکه سقف پرداختی به حافظان قرآن ۲۰ درصد رشد داشته باشد و این افزایش مشمول حافظان قرآنی که به صورت روزانه تحصیل می‌ کنند نیز شود. افزون بر این، پیشنهادی مطرح شد که اتباع خارجی حافظ قرآن نیز بتوانند از این تسهیلات استفاده کنند.

این مطالبات توسط برخی حاضران در نشست مورد نقد و بررسی قرار گرفت. از جمله، رئیس مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه گفت: در این سال‌ ها پرداخت تسهیلات به حافظان کاهش نیافته و دلیلش هم این نیست که حافظان قرآن کم شده باشند بلکه منابع کافی وجود دارد، اما مسئله مهم مدیریت این بودجه است. یعنی در سازمان ردیفی به نام مسابقات و ردیفی به نام تسهیلات تحصیل رایگان به حافظان قرآن وجود دارد که معمولاً بودجه مربوط به تسهیلات حافظان، بودجه مسابقات را هم تحت‌ الشعاع قرار می‌ دهد از این رو مجبور می‌ شویم که برای مسابقات به سراغ منابع اختصاصی سازمان اوقاف برویم.

حمید مجید‌ی‌مهر در ادامه افزود: باید تلاش شود این بودجه‌ ها از منابع دولتی تقویت شوند. ضمن اینکه قبولی در دانشگاه‌ ها نیز بسیار راحت شده است. به خصوص قبولی‌ هایی که سازمان اوقاف باید تمام هزینه‌ ها را پرداخت کند که قبولی در دانشگاه‌ های آزاد، غیر انتفاعی و ... را شامل می‌ شود؛ بنابراین باید تدبیری صورت گیرد که بودجه مسابقات هم تحت‌ الشعاع قرار نگیرد. درباره نحوه پرداخت‌ ها در سال جاری هم باید بگویم که دو مرحله پرداخت شده و اکنون در حال پرداخت مرحله سوم هستیم.

در بخش دیگری از این نشست، رئیس کمیته تخصیص اعتبارات صندوق مشارکت توسعه فرهنگ قرآنی به انتقاد از این طرح پرداخت.

محمدعلی خواجه‌ پیری گفت: قرار نیست با این طرح‌ ها با بودجه بیت‌ المال بازی شود. در حال حاضر هر سال سه میلیارد تومان برای تحصیلات رایگان حافظان در نظر گرفته شده است که در چهار سال عدد ۱۲ میلیارد تومان به دست می‌ آید. حال پرسش این است که اگر این مبلغ برای تربیت حافظان در نظر گرفته شود، بهتر است یا به شیوه فعلی خرج شود؟ با چنین بودجه‌ ای در چهار سال می‌ توان ۴۰۰ حافظ تربیت کرد.

وی تصریح کرد: حمایت‌ هایی که انجام می شود هدفمند نیست و اطلاعی نداریم که بهره‌ مندان این طرح چه فعالیتی دارند و الان در کدام بخش اشتغال دارند؟ آیا برای قرآن قدمی برمی‌ دارند؟ و...

در راستای این بحث، گفته شد که برای تربیت حافظان قرآن مشکل بودجه‌ ای وجود ندارد و می‌ توان از مجلس بودجه را تأمین کرد. بر این اساس نمی‌ توان به این دلیل طرح اعطای تسهیلات به حافظان را متوقف کرد. از سوی دیگر باید توجه داشت این کار در راستای تربیت حافظان قرآن هم هست و این افراد با چنین راهبردی که تعریف‌ شده است می‌ توانند مقاطع تحصیلات تکمیلی را پشت سر بگذارند و در مکان‌ هایی نظیر دانشگاه به عنوان عضو هیئت علمی مشغول به کار شوند. پس اینکه در سال سه میلیارد تومان هزینه می‌ شود بدون اشکال است و برای تربیت حافظان باید به فکر طرح‌ های دیگر بود.

یکی دیگر از مطالباتی که توسط نماینده جامعه‌ المصطفی العالمیه مطرح شد، این بود که این طرح برای حافظان قرآن خارجی هم اجرا شود؛ زیرا این تکریم و حمایت، اثرات تربیتی بسیار زیادی دارد. چه‌ اینکه این کار سیره نبوی هم هست. حافظان خارجی سربازان بین‌ المللی قرآن نیز محسوب می‌ شوند و می‌ توانند در کشور‌های دیگر نقش‌ آفرین باشند. از طرفی باید توجه داشت که این کار هزینه‌ ای هم برای جمهوری اسلامی ندارد.

در این زمینه، محمدمهدی بحرالعلوم دبیر ستاد طرح ملی حفظ قرآن کریم گفت: تسهیلات به حافظانی اعطا می‌ شود که یا در مسابقات اوقاف مقام آورده باشند یا مدارک تخصصی سازمان دارالقرآن را اخذ کرده باشند. بر این اساس مشخص نیست که اتباع خارجی هم بتوانند در این سازوکار وارد شوند یا خیر و نمی‌ توانیم در این نشست در این زمینه تصمیم خاصی اتخاذ کنیم.

سپس از درخصوص منع قانونی نداشتن برای اجرای این پیشنهاد صحبت و بیان شد: از حیث اخذ مدرک تخصصی یا مسائل مربوط به بودجه محدودیتی وجود ندارد، اما ساز وکار آن هنوز عملیاتی نشده است و باید در این زمینه تدابیر لازم اندیشیده شود.

در بخش دیگری از این نشست نیز، محمدحسین محمدزاده، عضو حقیقی شورای توسعه فرهنگ قرآنی گفت: اگر حمایت از حافظان قرآن به صورت حداکثری باشد، می‌ تواند جنبه اطلاع‌ رسانی و تبلیغات هم پیدا کند؛ یعنی این حمایت‌ ها صرفا مشمول حافظان نمی‌ شود بلکه در خانواده‌ های دیگر نیز انگیزه ایجاد می‌ کند.

در بخش دیگری از این نشست، ارائه گزارش از ستاد راهبری طرح ملی حفظ قرآن کریم در دستور کار قرار گرفت.

بحرالعلوم در این زمینه گفت: در اردیبهشت‌ سال ۱۳۹۸ مسئولیت ستاد به مدت دو سال به سازمان اوقاف داده شد و در تاریخ ۲۳ مهر ۱۴۰۰ نیز این مسئولیت سه سال دیگر تمدید شد. این ستاد در ماه‌ های گذشته هم‌ طراز با کمیسیون‌ های تخصصی ذیل شورای توسعه فرهنگ قرآنی تصویب شد؛ یعنی اکنون هم‌ طراز کمیسیون است. ریاست آن با رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه است و نایب رئیس آن نیز معاون پژوهشی و فرهنگی وزیر آموزش و پرورش است. همچنین رئیس مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف نیز دبیری ستاد را بر عهده دارد.

وی در ادامه به اهم اقدامات انجام شده در این ستاد اشاره کرد و افزود: فعال‌ سازی کارگروه طرح و برنامه و برگزاری نشست های هفتگی با حضور نمایندگان دستگاه‌ ها و کمیسیون‌ های تخصصی و صندوق مشارکت توسعه فرهنگ قرآنی برای جمع‌ بندی برنامه‌ های سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱، تهیه طرح‌ های تفصیلی برنامه‌ ها و همچنین جدول برآورد هزینه‌ ها با همکاری دستگاه‌ های عضو ستاد و ارائه به صندوق مشارکت توسعه قرآنی و بررسی دستورالعمل‌ ها و آیین‌ نامه‌ های اجرای برنامه‌ های مصوب در کارگروه طرح و برنامه ستاد از جمله اهم اقدامات بوده‌ اند.

افزون بر این، تعیین ضوابط کلی تشویق حافظان، مراکز و مؤسسات فعال حفظ (دولتی و غیردولتی) و مربیان حفظ بر اساس آزمون‌ های حفظ عمومی قرآن، پیگیری ایجاد کارگروه تولید مضامین گفتمان حفظ قرآن کریم به میزبانی کمیسیون تبلیغ و ترویج، انجام دومین دوره پایش عملکرد دستگا‌ه‌ های عضور ستاد راهبری طرح ملی حفظ قرآن کریم بر اساس اقدامات مصوب و پیگیری استفاده از ظرفیت‌ های مساجد کشور در زمینه توسعه حفظ قرآن کریم نیز از دیگر اقدامات بوده است.

در بخش دیگری از این گزارش نیز از چالش‌ های اساسی بر سر راه حفظ قرآن سخن گفته شد؛ از جمله مهم‌ ترین چالش‌ ها می‌ توان به نبود انگیزه برای حفظ قرآن کریم در فرهنگ عمومی جامعه، عدم توجه کافی رسانه‌ ها به موضوع حفظ، ناکافی بودن تولیدات رسانه‌ ای در زمینه حفظ و عدم تأمین منابع مالی مورد نیاز پایدار برای توسعه حفظ قرآن اشاره کرد.