ایران یکی از ۱۰ کشور برتر صاحب بزرگ‌ترین تلسکوپ‌های جهان

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، دستیار معاونت علمی و فناوری رئیس جمهور با حضور در برنامه گفتگوي ويژه خبري درخصوص پروژه رصد خانه ملی ایران گفت: طرح‌های کلان ملی طرح‌هایی هستند که معمولاً میراث هماهنگی چند دستگاهی یا چند بخشی است یعنی ممکن است که ورود بخش خصوصی خیلی امکانش وجود نداشته باشد بنابراین معاونت علمی و فناوری محور خواهد شد و با همکاری سایر دستگاه‌ها این کار انجام می‌شود حوزه‌هایی است که به هر حال از طرف فناوری برتر یا هایتک هم محصولی برخوردار است یکی از این پروژه‌ها، پروژه رصدخانه است که به هر حال شگفتی ساینس را دربر داشته است خروجی‌هایی که از عکس‌های منتشر شده، اینگونه نبود که بگویند ایران هم این تلسکوپ را دارد، تلسکوپ‌های بزرگ دنیا که الآن مثلاً ۱۰ تای اولش بالای ۴ متر هستند ما جزو ۱۰ تای دنیا می‌شویم با این تلسکوپ، ولی بزرگترین تلسکوپی هست که می‌تواند برای پژوهشگران و دانشگاهیان و دانشجو‌يان ما کمک شایانی باشد و ما را از ظرفیت‌هایی که ممکن است قبلاً نداشتیم، بی نیاز کند.

دکتر علیرضا دلیری افزود: همه فعالیت‌های دانش بنیان فناورانه و طرح‌های کلان زیرساخت شان نیروی انسانی برجسته است بچه‌های فارغ التحصیلان دانشگاه‌های برتر، جوان‌های برتر ما آدم‌هایی هستند که سن خاصی را دارند و ممکن است به سن من دلیری خیلی کمتر یعنی اساتید برتر دانشگاه بالای سر این‌ها هستند در این زمینه کمک می‌کنند، ولی کسانی که وقت شبانه روزی می‌گذارند جوان‌هایی هستند که فارغ التحصیل دانشگاه هستند تا الآن در این چند سال گذشته در هر موضوعی فوکوس کردند جواب گرفتند.

دکتر حبیب خسروشاهی مجری طرح رصدخانه ملی در ارتباط تلفنی با این برنامه گفت: همانطور که در اخبار هم منعکس شد در چند روز گذشته تلسکوپ سه و چهار دهم متری رصدخانه ملی ایران به مرحله ثبت اولین روز رسیده لازم است توضیح بدهم که ثبت اولین روز بیشتر جنبه مهندسی دارد تا جنبه علمی و درست است که به هر حال تلسکوپ وقتی که کوچک کند کار رصدیش را و تصویر ضبط می‌کند می‌خواهم بگویم هنوز ما بیشتر اندازه گیری‌های مهندسی داریم روی آن انجام می‌دهیم تا اندازه گیری‌های علمی می‌خواستم تأکید بکنم که هنوز به مرحله بهره برداری علمی نرسیدیم و این در چند ماه آینده انجام خواهد شد. وي ادامه داد: انتظار ما این است که تا پایان سال تمام فرآیند تنظیمات و کالیبره کردن به اتمام برسد و از حدود اردیبهشت سال آینده بتوانیم کار بهره برداری علمی را شروع بکنیم باز آن هم به صورت فاز بندی خواهد بود ابتدا بخش درصدش شاید ۵۰ درصد از وقت تلسکوپ اختصاص داده می‌شود به رصد، ولی به مرور زمان افزایش پیدا خواهد کرد این میزان و در نهایت تا پایان سال آینده ۹۰ درصد، ۹۵ درصد خواهد بود این از برنامه ما.

وي در خصوص قابل قبول بودن فرآيند پروژه نيز گفت: اگر فرآیند قابل قبول نبوده خب طبعاً متخصصینی که پیش از این سابقه ساخت این تلسکوپ‌ها را داشتند، با این اطمینان اظهار نظر نمی‌کردند طبعاً​ که ما در دوره ساخت یعنی در تقریباً​ در ۴ ـ ۵ سال گذشته بسیار با هم با شتاب عمل کردیم هم دقیق عمل کردیم یادمان باشد که وقتی می‌گوییم که با شتاب عمل کردیم به این معنی نیست که چیزی را فدای به اصطلاح سرعت کرده باشیم تلسکوپ از یک سری ویژگی‌های فنی برخوردار است که تمامی آن چیز‌هایی که ما تا این لحظه توانستیم چک کنیم و امکان کنترل آن‌ها بود همه منطبق بر، ساده‌تر از آن چیزی است که انتظارش را داشتیم و، اما این تلسکوپ یک کار علمی تمام طراحی آن هم همانطور که گفتیم طراحی از پایه بوده توسط مهندسین و دانشمندان خودمان انجام گرفته، اما در این پروژه از روز اول کارشناسان خارجی یا کسانی که مشاوره دادند حضور داشتند و همیشه این ارتباط برقرار بوده با متبحرترین متخصصان در این حوزه در دنیا سؤالی که فرمودید که برنامه آینده مان چیست؟؛ هنوز پروژه مان هنوز کار دارد با تلسکوپ، یک بخش مهمی از رصدخانه است، اما تمام رصدخانه نیست ابزار‌های نجومی که باید به تلسکوپ متصل بشوند تا کار تصویربرداری حرفه‌ای همینطور طیف گیری و ... سنجی را انجام بدهند هنوز بایستی آماده بشوند بر روی این تلسکوپ نصب بشوند این‌ها هم نیاز به سرمایه گذاری دارد ما ضمن اینکه تشکر می‌کنیم از معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری که در این سال‌ها به خصوص در دوره ساخت از سال ۱۳۹۵ ـ ۱۳۹۶ همراه این پروژه بودند و خیلی کمک کردند و پیش از این هم این کار را انجام داده بودند، اما خواستم تأکید بکنم که این پروژه هنوز به اتمام نرسیده و هنوز بایستی سرمایه گذاری بیشتری روی این پروژه انجام بگیرد تا به آن هدف برسیم.

آقای خسروشاهی درباره شگفتی رسانه‌های علمی جهان خاطر نشان کرد: آن چیز، دو فاکتور بود که در مجله ساینس هم روی آن داوران بین المللی نظر داشتند؛ یکی سرعت انجام این کار هست، یکی فناوری‌هایی که به کار گرفته مثلاً​ به فناوری خلأ و لایه نشانی اشاره کرده بودند که با سرعت انجام گرفته همین طور در واقع استفاده از اُپتیک فعال که در واقع اشاره مستقیم کرده بودند که این خب آخرین فناوری است که در تلسکوپ‌های سایز ۴ متر مورد استفاده قرار می‌گیرد بنابراین هم از نظر زمان اجراء و هم از نظر به اصطلاح فناوری و سطح فناوری که در تلسکوپ استفاده شده مورد توجه شان قرار گرفته است.

آقای محمد حسین بهشتی دبیر ستاد طرح‌های کلان معاونت علمی و فناوری رئیس جمهور در ارتباط تلفنی با این برنامه گفت: هم اکنون ما ۱۷۰ طرح جاری فعال داریم و البته این‌ها ۳۳ موردش در ابتدای سال ۱۴۰۱ آغاز شده و مابقی آن مربوط می‌شود به سال ۱۴۰۰ بنابراین ما در حال حاضر ۱۷۰ مورد طرح فعال داریم که اعتبار کلی این‌ها چیزی حدود هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان است که ۴۵ درصد آن که چیزی می‌شود حدود ۷۹۲ میلیارد تومان سهم معاونت علمی است که خوشبختانه تاکنون پرداخت شده است. وي افزود: بیشترین مقدار آن برمی گردد به حوزه سلامت است که بیشتر تجهیزات و ملزومات پزشکی است که خب، چون خیلی نیاز جدی جامعه است حدود ۳۷ درصدش در این بخش است بعد از آن حوزه کشاورزی و صنایع غذایی است، چون به هر جهت امنیت غذایی بسیار حائز اهمیت است ما ۲۲ درصد طرح هایمان در آن بخش است بعد در حوزه انرژی باز تعداد طرح‌های باز قابل توجهی را داریم و همچنین در حوزه مواد و تجهیزات ماشین آلات ...

دستیار معاونت علمی و فناوری رئیس جمهور درخصوص شرکت هاي نوپا نيز گفت: در حوزه بحث‌های شرکت‌های نوپا اقدامات خوبی شده و دانشگاهيان رفتند رو ریل شتاب دهنده‌ها قرار گرفتند و به شما مراکز ناباروری این نقش را بازی کردند ما الآن برنامه امسالمان بیشتر بحث تحرک در صنایع بزرگ است منابع زیادی آنجا هست نیاز‌های زیادی هم هست ما بتوانیم صنایع بزرگ را یک تحرکی درونشان ایجاد کنیم و شرکت‌های دانش بنیان جدید که به آن آماری که مقام معظم رهبری فرمودند برسیم با تحرک در صنایع بزرگ و رسوخی که بتوانیم در این حوزه ایجاد کنیم که فرآوری محصول صورت بگیرد سرمایه گذاری آن‌ها در شرکت‌ها صورت بگیرد بتوانیم این اتفاق، اتفاق میمونی باشد قطعاً مسیر‌های جدیدی که قطعاً​ معاون علمی و فناوری جدید هم ممکن است در برنامه خودش داشته باشد کمک کننده باشد.

در ادامه برنامه آقای پیمان صالحی دبیر شورای عتف در ارتباط تلفنی با این برنامه گفت: همانگونه که استحضار دارید صندوق شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری مورد تصویب قرار گرفته اساسنامه‌ای صندوق تهیه شده و در نوبت تصویب نهایی در هیئت محترم دولت است. بعد از اینکه این صندوق منابع مالی اش تأمین شد یک بخشی از وظایف این صندوق حمایت از طرح‌های کلان ملی است. وي افزود:بعد از اینکه صندوق تصویب بشود باید آن شورایی که صندوق را راهنمایی کند و کارهایش را انجام بدهد هیأت عاملش تعیین بشود من فکر می‌کنم تا سه چهار ماه دیگر کار‌های اداری صندوق تمام بشود همانجور که در اساسنامه ذکر شده منابع مالی اش هم مشخص شده و به محض اینکه هیأت عامل صندوق تعیین بشود منابع مالی اش هم از طریق قوانینی که در بودجه سال ۱۴۰۱ و بعد در سال ۱۴۰۲ تأمین می‌شود و منابعی که دولت باید تأمین بکند.

در خبر‌ها تصاویری از رصدخانه ملی ایران منتشر شده که باعث شگفتی مجله‌های معتبر علمی جهانی شده و اخترشناسان معتبر جهان از این تصاویر ابراز امیدواری کردند که ایران وارد عرصه جدیدی شده، مجله ساینس هم در مقاله اي به این تصاویر اشاره کرده که این تصاویر موجب شگفتی شده است. طرح رصدخانه ملی و همین طرح خودرویی یکی از طرح‌های کلان ملی کشور ما است که در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تعریف شده و تاکنون حدود ۴۶۰ طرح کلان ملی در معاونت علمی و فناوری تعریف شده، طرح‌های کلانی که تعریف می‌شود بر اساس نیاز کشور در رفع حوزه‌هایی هستند که حوزه‌های راهبردی و حوزه‌های مرز دانشی مي باشند و باید به سمت بومی شدن پیش بروند این حوزه‌ها را هم نخبگان و شرکت‌های دانش بنیان تعریف می‌کنند. نخبگان در این پروژه‌ها نقش اساسی دارند و تلاش می‌کنند که طرح‌های کلانی که به آنها واگذار شود بر اساس ظرفیت‌هایی که دارند حوزه‌هایی که در آن فعالیت می‌کنند این طرح‌ها را به اجرا برسانند و در حقیقت برای کشور ما دستاورد بزرگی همراه داشته باشند.