آلودگی بیشتر هوا در کمین کلانشهرها

به گزارش خبرگزاری صدا وسیما، داریوش گلعلی زاده سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست همراه آقایان محمدنژاد مدیر توسعه نیروگاههای مقیاس کوچک تجدیدپذیر و سالاری معاون وزیر نفت و مدیر عامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی کشور در برنامه میز اقتصاد شبکه خبر خسارت‌هایی که در بحث عمل نکردن به تکالیف قانون هوای پاک به کشور، مردم، زیرساخت‌ها، اختلال در بنگاه‌های اقتصادی اختلال در پرواز‌ها و... وارد شده را بررسی کردند.

مشروح این گفتگو را در ادامه می خوانید.

مجری: همانطور که در عناوین بخش خبری ۱۴ به اطلاع شما رسید طبق آخرین گزارش سازمان حفاظت محیط زیست اجرا نشدن  کامل قانون آلودگی هوا خسارت ۳۳۰ هزار میلیارد تومانی را برای کشور به همراه داشت این در حالیست که ما اگر بخواهیم قانون هوای پاک را به صورت کامل در کشور اجرا کنیم نزدیک ۵۰ هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز است.
قانون هوای پاک اگر بخواهم خلاصه‌ای توضیح بدهم از سال ۹۶ تصویب و ابلاغ شد که البته این قانون هم که در سال ۹۶ ابلاغ شد جایگزین قانون آلودگی هوای مصوب سال ۷۴ است.
این قانون ۳۴ ماده دارد ۱۳ آیین نامه اجرایی و چند دستور العمل دارد که با اجرای آن قرار بود ما شاهد هوای پاک و بدون آلودگی در کشور مان باشیم.
۱۷۴ تکلیف در این قانون برای ۲۳ دستگاه اجرایی مشخص شده است و اگر بخواهم خلاصه‌ای از تکالیف را که طبق این قانون باید انجام شده باشد عرض کنم به شرح ذیل است.
توزیع سراسری سوخت استاندارد، نصب تجهیزات کنترلی در نیروکاه‌های حرارتی به ویژه نیروگاه‌های مازوت سوز، توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر، از رده خارج کردن خودرو‌های فرسوده، توسعه و نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی، اجرای طرح کهاب، معاینه فنی موتورخانه‌ها، تامین اعتبارات مورد نیاز و جلوگیری از تردد خودرو‌های فرسوده.
از سال ۹۶ تا الان حدود ۵ سال است که از کارشناسان و مسئولان تا خود مردم اصرار بر اجرای قانون هوای پاک دارند، اما هر سال اوایل فصل سرد سال که می‌شود و فصل سرد سال و وارونگی هوا چندباری درباره این قانون بحث می‌شود و بعد به فراموشی سپرده می‌شود تا الان که بعد از ۵ سال هنوز خبر‌هایی می‌رسد که عرض کردم حدود ۳۳۰ هزار میلیارد تومان خسارت فقط در سال گذشته از عدم اجرای این قانون بوده است.

در میز اقتصاد امروز بررسی می‌کنیم چه میزان از قانون هوای پاک در کشور به صورت کامل اجرا شده، چه بخش‌هایی چه وظایفی بر عهده دارند و آیا این دستگاه‌ها به وظایف خودشان عمل کردند یا نه، موانع و راهکار‌های اجرای قانون هوای پاک چیست؟ البته که ما حدودا از این ۲۳ دستگاه ۱۰ دستگاه اصلی داریم در برنامه‌های مختلف دستگاه‌های مختلف را بررسی می‌کنیم مثلا در این برنامه قرار است که نمایندگانی از وزارت نیرو و وزارت نفت داشتیم تا ببینیم که چه میزان از تکالیفشان را در قانون هوای پاک اجرا کردند.
داریوش گلعلی زاده سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست

مجری: طبق ماده دو قانون‌های پاک سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان دستگاه ناظر انتخاب شده است چه اقداماتی انجام شده و طبق ارزیابی شما در سال ۱۴۰۱ چند درصد از این قانون اجرا شده تا به امروز؟
گلعلی زاده: ۱۷۴ تکلیف دستگاه در قانون هوای پاک و ۱۳ آیین نامه اجرایی اش پیش بینی شده است و ۲۳ دستگاه مکلف هستند و ده دستگاه، دستگاه اصلی هستند سازمان محیط زیست در راستای اجرای تکالیف نظارتی خودش یک سامانه‌ای را طراحی کرد این سامانه کلیه این تکالیف به تفکیک هر دستگاه بارگذاری شد و دستگاه‌های اجرایی گزارشات عملکرد خودشان را به همراه مستندات در این سامانه بارگذاری کردند پس از صحت سنجی این گزارش منتشر شد و در اختیار دولت و نهاد‌های نظارتی قرار گرفت.

مجری: یعنی بر اساس خوداظهاری؟
گلعلی زاده: خود اظهاری و بعد صحت سنجی. یعنی ابتدا دستگاه می گفت این اقدامات را من انجام دادم و مستنداتش را بارگذاری کرد و ما در سال گذشته این را توسط دفاتر تخصصی معاونت انسانی صحت سنجی کردیم. در سال ۱۴۰۰ حتی این را توسعه استانی دادیم یعنی سطح دسترسی تعریف کردیم برای استان‌ها، یک بخش استانی هم صحت سنجی شد. اگر وزارت نیرو مثلا ادعا می‌کرد من نیروگاه‌های تجدیدپذیر اجرا کردم در فلان استان همکاران ما می‌رفتند بررسی می‌کردند و این بارگذاری یک صحت سنجی اولیه داشت.

و این گزارش دقیق‌تر در واقع تکالیفی که در سال‌های گذشته انجام شده بود از این سامانه خارج شد و تکالیفی که بر زمین مانده را ما پیگیری کردیم گزارش هم امسال در اختیار کلیه دستگاه‌های دولتی قرار دادیم.

مجری: چند درصد اجرا شده مثلا؟
گلعلی زاده: خوشبختانه تکالیف اصلی و اثرگذار در قانون هوای پاک عموما از جنس تکالیف هزینه‌ای بودند چیزی، حدود ده تا بیست درصد محقق شد. آسیب شناسی هم شد گزارش آسیب شناسی هم در اختیار دولت و هم نهاد‌های نظارتی قرار گرفت.
همان طوری که ریاست محترم سازمان اشاره کردند ما برخی از منابعی که الان در دستگاه‌های اجرایی موجود است می‌شد اولویت بندی کرد و هدفگذاری کرد این تکالیف را تا حدود زیادی انجام داد و د رکنار این باید‌ها ما به نباید‌ها هم باید توجه می‌کردیم یک جا‌هایی نباید کاری انجام می‌دادیم تا باعث تشدید آلودگی هوا شود.

ما متاسفانه، چون من روند آلودگی کلانشهر‌ها به ویژه تهران را نگاه می‌کنیم تقریبا یک روند ثابتی دارد مگر این که شرایط جوی خیلی پایدار را داشته باشیم در نیمه دوم سال یا در نیمه اول امسال بحث گرد و غبار را داشته باشیم روزهایمان بیشتر آلوده شود.

مجری: اگر بخواهیم با دولت گذشته مقایسه کنیم دولت سیزدهم تغییر سیاستی داشته؟
گلعلی زاده: بله خوشبختانه با ورود جدی سازمان بازرسی کل کشور پیرو جلسه‌ای که ریاست محترم سازمان با ریاست قوه قضاییه داشتند الان کلیه دستگاه‌ها برنامه‌های اجرایی خودشان را در دولت سیزدهم ارائه کردند این دستگاه اگر محقق شود به ویژه در توزیع و تولید سوخت استاندارد و توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر فکر می کنم شاهد اتفاق‌های خوبی خواهیم بود البته کلیه این تکالیف باید مستمر باشد.

شما اشاره کردید ۵۰ هزار میلیارد برآورد هزینه این صرفا برای ۶۲ تا حکم بود اعتبارات مورد نیاز، چون مستمر خیلی بیشتر است و خسارتی که شما اشاره کردید ۳۳۰ هزار میلیارد این گزارش بر اساس گزارش وزارت بهداشت از بعد مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا در ۲۷ شهر با جمعیت حدود ۳۵ میلیون و حدود ۲۷ هزار مرگ منتسب به آلودگی هوا برآورد شد.

مجری: یعنی در واقع این ۳۳۰ هزار میلیارد تومان هزینه جانی و مالی رعایت نشدن قانون آلودگی هوا بود.
گلعلی زاده: هوا در ۲۷ شهر با جمعیتی حدود ۳۵ میلیون نفر اگر برای کل کشور و کلیه خسارت‌ها را بگیریم عدد واقعا عدد خیلی نگران کننده‌ای است.

مجری: ولی قبول کنید اگر همان ۵۰ هزار میلیارد هم هزینه شده بود الان کلی از قسمت‌های اصلی حکم اجرا شده بود.
گلعلی زاده: بله ما وقتی خودرو‌های فرسوده را از چرخه تردد خارج کنیم با توجه به سهم بالای منابع متحرک در آلودگی هوا از ۳۰ تا ۶۰ درصد به تناسب شهر‌های مختلف سهم دارند ۴۰ درصد آلودگی هوا مربوط به تردد خودرو‌ها و موتورسیکت‌های فرسوده است شاخص آلودگی‌ها در کلانشهر‌های ما ذرات معلق کمتر از ۲ و نیم میکرون است منابعشان حاصل شده ما مطالعه داشتیم در ۹ کلانشهر و در کلانشهر اصفهان هم به صورت مشارکتی با سایر کلانشهرها.

مجری: حالا نمی‌خواهیم در بحث خودرو‌ها وارد شویم، چون بحث وزارت صنعت است امروز در خدمتشان نیستیم در وزارت صنعت. اگر بخواهید تیتر وار بگویید عمده دلایلی که در این ۵ سال قانون هوای پاک به صورت کامل اجرا نشده است.
گلعلی زاده: قانون هوای پاک متاسفانه در هزینه‌هایی که پیش بینی شده بود و درآمد‌هایی که برایش پیش بینی شده بود درآمد‌های قانون هوای پاک بود. ذیل ماده ۶ قانون هوای پاک عدم معاینه فنی، که پلیس باید جریمه می‌کرد. اگر ما دوربین پوشش کامل نداشته باشیم در کلانشهر‌ها ما خیلی عدم النفع داریم یعنی فکر کنم بیش از دو سه هزار میلیارد تومان به دلیل نبود زیرساخت لازم برای شناسایی خودرو‌های فاقد معاینه فنی خیلی از کلانشهر‌های ما عدم النفع دارند یعنی پولی که باید دریافت می‌کردند صرف تکالیف معاینه فنی می‌شد متاسفانه انجام نشده است و یکی هم بحث فروش برگه‌های طرح‌های ترافیک است این‌ها هم جزو درآمد‌های قانون هوای پاک است.

ولی متاسفانه این هم در صندوق ملی محیط زیست واریز نمی‌شود در قانون پیش بینی شده است اگر ۲۰ درصد این درآمد‌ها در صندوق ملی محیط زیست برای انجام تکالیف قانون هوای پاک متاسفانه کلا ما ۹۰ میلیون تومان پول آمد در صندوق ملی محیط زیست و امسال خوشبختانه در قانون بودجه ۱۴۰۱ ردپای قانون هوای پاک را گذاشتیم در قانون.

مجری: پس اگر بخواهم جمع بندی کنم اول عدم بودجه کافی و عدم زیرساخت مناسب و ترک فعل‌ها و همان بحث اراده است و خلا قانونی؟
گلعلی زاده: و عدم اراده جدی، مشکل ما الان خلا قانونی نیست. قانون هوای پاک آیین نامه یک جا‌هایی ایراد‌هایی دارد، ولی مشکل ما این نیست.

مجری: بحث خلا قانونی از این نظر می‌گویم شما الان دستگاه ناظرید، اما الان فقط آمدند به شما خوداظهاری کردند و شما صحت سنجی کردید، اما قدرت برخورد و ضمانت اجرا ندارید درست است؟ پس خودش می‌شود خلا قانونی؟
یعنی ما نمی‌توانیم الان از شما سوال کنیم که چرا پیگیری نکردید و چرا نخواستید که آن ۲۳ دستگاه و یا آن ده دستگاه اصلی وظیفه شان را انجام بدهند؟
گلعلی زاده: خلا قانونی که شما اشاره کردید اتفاقا با ورود دستگاه‌های نظارتی مثل سازمان بازرسی کل کشور و دیوان محاسبات اتفاقا قوه قضاییه ورود پیدا کرده و الان مدیرانی که ترک فعل داشتند اگر اثبات شده باشد در مراجع ذیربط عملکردشان بررسی می‌شود در قانون پیش بینی نشده است در قانون هوای پاک که اگر دستگاه دولتی به تکالیف خودش ملزم نشد مشمول مجازات قانون اصلاح می شود.

مجری: پس این می‌شود خلا قانون دیگر!
گلعلی زاده: نه، ولی دادستانی به عنوان مدعی العموم می‌تواند ورود پیدا کند و ورود هم پیدا کرده است.

مجری: بله، ولی اگر این خلا قانون نبود خود سازمان محیط زیست می‌تواند ورود کند و پیگیری کند و برخورد کند درست است دستگاه قضا وظایف خودش را دارد، اما دستگاه قضا و سازمان بازرسی بعد ۵ سال تازه سال گذشته به این مسئله ورود پیدا کرده است.
گلعلی زاده: ما ماده ۶۸۸ قانون مجازات اسلامی تحت عنوان تهدید بهداشت عمومی، وزارت بهداشت برای مرگ‌های منتصب به آلودگی هوا می‌تواند اعلام جرم کند یعنی این قوانین هست منتها چقدر به این قوانین عمل می‌شود و این موضوعی است که باید پیگیری کنیم.
در حال حاضر مشکل ما همان طوری که اشاره کردم خود قانون و مجازات‌ها نیست ما الان دستگاه اجرایی ورود خیلی خوبی داشتند در سال جدید هم برنامه‌های خیلی خوبی را احصا کردیم امیدواریم با توجه به تعهداتی که دادندما بتوانیم شاهد بهبود هوایمان باشیم.

مجری: فکر می‌کنید مهم‌ترین اقدامی که باید در اولویت قرار بگیرد چه اقدامی است؟
گلعلی زاده: با توجه به بررسی‌های انجام شده توزیع سوخت استاندارد میزان اثربخشی اش در بهبود کیفیت هوا خیلی بالاست ما امسال پرسشنامه تهیه کردیم از نظرات کارشناسان و صاحبنظران در حوزه آلودگی هوا استفاده کردیم و تکالیف قانون هوای پاک را وزن دهی کردیم در سال جدید همان سامانه‌ای که اشاره کردیم وزن این تکالیف برای این که ما هدفگذاری کنیم و اولویت بندی کنیم هم اعتبارات و هم برنامه هایمان را. یکی بحث سوخت استاندارد، بحث نوسازی و توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی. بیش از ۵۰ درصد ناوگان حمل و نقل عمومی ما فرسوده است.

با توجه به پیمایش زیادی که این حمل و نقل عمومی به ویژه حمل و نقل عمومی درون شهری در سطح شهر دارد و با توجه به هم فرسوده بودن خود حمل و نقل عمومی و هم سوخت نامرغوب این تشدید آلودگی‌ها را شاهد هستیم.

مجری: بحث سوخت شد من توضیح بدهم خدمت شما ما امروز قرار بود از میان دستگاه‌های که در قانون هوای پاک مسئولیت دارند در خدمت نمایندگان وزارت نفت و وزارت نیرو باشیم همکاران من هم هماهنگ کردند در نهایت قرار شد آقای سالاری معاون وزیر نفت و مدیر عامل شرکت ملی پالایش و پخش در این برنامه ما به صورت تلفنی در خدمتشان باشیم همچنین آقای محمدنژاد مدیر دفتر توسعه نیروگاه‌های مقیاس کوچک تجدیدپذیر ساتبا یا وزارت نیرو، اما تا این لحظه دوستان تلفن همراهشان را خاموش کردند و پاسخگو نبودند. ما تقریبا حدود بیست دقیقه تا پایان برنامه زمان داریم از این دوستان دعوت می کنیم که نسبت به وظایف و تکالیف خودشان در برنامه پاسخگو باشند.

مجری: الان یک بحث خیلی جدی که هست یعنی هر سال این وقت سال که می‌شود بحث مازوت سوزی نیروگاههاست بفرمایید در این یکی دو سال اخیر چه اتفاقی افتاده آیا تغییراتی را داشتیم یا خیر؟
گلعلی زاده: تمام نیروگاه‌های حرارتی مان تقریبا گازسوز شدند پیگیری‌هایی که سازمان داشت ما ۱۶ نیروگاه بخاری داریم که این نیروگاه‌های بخاری قابلیت مصرف سوخت گاز، نفت گاز و مازوت را دارند بحث مازوت سوزی که مطرح می‌شود در این نیروگاههاست در سه چهار سال اخیر هم قانون هوای پاک پیش بینی کرده ماده ۲۳ آیین نامه فنی ماده دو قانون هوای پاک نیروگاه‌های مازوت سوز را مکلف کرده بود که اگر ۳۰ روز بیشتر مازوت مصرف کنند و حد مجاز را رعایت نکنند بیایند از سیستم‌های کنترل استفاده کنند.

ما دنبال این هستیم که اگر از مازوت استفاده شود به دلیل این که سوخت پست تری است، ولی سیستم‌های کنترلی مناسب شود که حد مجاز را رعایت کنند متاسفانه هیچ یک از نیروگاه‌های بخاری ما در حال حاضر مازوت ندارند و همکاران ما در ادارت کل محیط زیست استان بر اساس وظایف نظارتی خودشان هم پایش می‌کنند و هم طرح حقوقی می‌کنند در اختیار مراجع قضایی می‌گذارند، ولی یک مشکلی که در چند سال اخیر وجود داشته وقتی که در نیمه دوم سال با افزایش مصرف حدودا ۱۵ تا ۲۰ درصدی گاز در بخش خانگی و تجاری مواجه می‌شویم به دلیل این که میزان گاز تحویلی به شبکه داخلی مشخص است حدودا ۸۵۰ تا ۸۷۰ میلیون متر مکعب روزانه است از این میزان در اوج حدود ۶۵۰ میلیمتر مکعب در بخش خانگی و تجاری مصرف می‌شود و نیروگا‌ها به دلیل این که اختلال ایجاد نشود به سمت سوخت مازوت می‌روند.

ولی ما باید بپذیریم که وضعیت آلودگی هوای ما به گونه‌ای است که اگر منابع جدید با حداقل انتشار آلودگی هم بخواهند افزایش بدهند این شرایط را ما در شرایط اضطرار و اگر هم اقدام نکنیم در شرایط بحران آلودگی هوا قرار می‌گیریم. خسارت‌هایی که در بحث عمل نکردن به تکالیف قانون هوای پاک تحمیل می‌شود به کشور، به مردم، در بحث زیرساخت‌ها، بحث اختلال در بنگاه‌های اقتصادی اختلال در پرواز‌ها و بحث خسارت به زیرساخت‌های کشور این‌ها واقعا عدد بزرگی است و باید به اندازه اهمیت آلودگی هوا به آن پرداخته شود.

مجری: فکر می‌کنید عمده دلیل عمل نکردن دستگاه‌های مثلا وزارت نیرو و وزارت نفت چیست؟
گلعلی زاده: به نظر من در اولویت برنامه‌های دستگاه‌ها قرار ندارد ما تجربیات خیلی خوبی در کشور داشتیم بحث کرونا نشان داد، ما اگر بخواهیم خیلی راحت ذیل یک برنامه‌ای همراه با قرارگاه امنیتی می‌توانیم کار را انجام بدهیم خوشبختانه از سال گذشته وزارت کشور را ما درگیر این موضوع کردیم که دستگاه‌های هماهنگ کننده اجرای قانون هوای پاک در استان‌ها باشد، چون استانداران عزیز استان‌های ما روسای کارگروه‌های آلودگی هوا هستند خیلی از تکالیف در استان‌ها باید انجام شود امسال هم بخشنامه کردیم که پیش از ورود به شرایط اضطرار یک سری اقدامات پیشگیرانه انجام بدهیم ما نباید بایستیم که شرایط به سمت بحران برود.

اقدامات کوتاه مدتی که می‌شود در نیمه دوم امسال انجام داد یکسری اقدامات، اقدامات میان مدت و دراز مدت است ما بحث معاینه فنی موتورخانه‌ها و سامانه‌های احتراقی را که اشاره داشتیم موضوع ماده ۱۷ قانون هوای پاک هم از منظر اقتصادی به نفع مردم است، چون بهینه سازی مصرف انرژی می‌شود.

مجری: یعنی نفع چند بعدی دارد؟
گلعلی زاده: هم بحث بهداشتی و محیط زیستی دارد. شدت مصرف انرژی مان در کشور سه برابر دنیاست، چون پایه تولید برق ما در کشور حدود ۹۴ درصد وابسته به سوخت‌های فسیلی است اگر در این شرایط ما در شهرهایمان آلودگی هوا نداشته باشیم در زمانیکه وارونگی هوا داریم باید تعجب کنیم به دلیل این که انباشت آلاینده‌ها را داریم ما بارگذاری‌های بیش از حد در کلانشهرهایمان انجام دادیم یعنی هم از بعد جمعیت فعالیت و مصرف انرژی اشاره کردم .

در بحث نباید‌ها کلیه دستگاه‌های اجرایی حتی در قوه قضاییه و مجلس محترم شورای اسلامی که در آستانه تدوین برنامه هفتم هستیم باید توجه کنیم قوانینی که در تضاد با سیاست‌های کاهش آلودگی هوا هستند در آن‌ها بازنگری کنیم و شرایط تشدید نبخشیم.

مجری: ارتباط تلفنی با اقای محمدنژاد مدیر توسعه نیروگاه‌های مقیاس کوچک تجدیدپذیر
مجری: می‌دانم کل بحث اجرای قانون هوای پاک به حوزه شما و سازمان متبوع شما بر نمی‌گردد، اما بفرمایید چه مقدار از قانون هوای پاک از بحث تکالیف در حوزه شما اجرایی شده است؟
محمدنژاد: همانطور که جناب اقای گلعلی زاده توضیح دادند و بینندگان محترم برنامه هم استحضار دارند قانون هوای پاک به نظر من یکی از قانون‌های مترقی در حوزه بحث کنترل آلاینده‌های هوا است که مصوبه سال ۹۶ است و همانطور که اشاره کردند دستگاه‌های اصلی متولی متعددی لازم بوده که بعد از ابلاغ این قانون تکالیف خودشان را انجام بدهند.

در حوزه وزارت نیرو در کلان دو تا تکلیف مستقیم بر عهده وزارت نیرو است یکی بحث استاندارد سازی سوخت مصرفی نیروگاه‌ها است که به نظرم یک تکلیف غیرمستقیم است، چون ارتباط با وزارت نفت دارد که من اعتقاد دارم همکاران ما د رحوزه نیروگاه‌های سوخت فسیلی و کلان وزارت نیرو این آمادگی را دارند که پاسخ بدهند، اما در بحث توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیرکه جناب اقای گلعلی زاده هم اشاره کردند من نمی‌خواهم برگردم به عقب، چون در برنامه قانون پنجم و ششم تکالیفی را بر عهده وزارت نیرو گذاشتند در حوزه انرژی‌های تجدید پذیر و شما هم می‌دانید عدم تحقق در برنامه‌ها وجود دارد، ولی آن چیزی که ما امروز دنبال می‌کنیم.

یکی از دلایل اصلی که شاید در برنامه قبلی بوده است به نظرم می‌رسد که فارغ از مسائل مالی که باید محقق می‌شده در برنامه که بخشی از آن را هم از طریق ماده ۱۲ وزارت نفت باید محقق می‌کرد این‌ها جزء عمده دلیل‌ها است، ولی به نظر می‌رسد که الان با توجه به برنامه ریزی خوبی که صورت گرفته یعنی بحث ده هزار مگاوات نیروگاه‌های تجدیدپذیر و زیرساخت‌های خوبی که شکل گرفته و وزارت نیرو به صورت جدی این بخش را دنبال می‌کند همین الان که با شما صحبت می‌کنم ما برای ۴ هزار مگاوات نیروگاه‌های خورشیدی برنامه جدی داریم.

مجری: این نگاه، نگاه به آینده است طبق قانون هوای پاک ۳۰ درصد افزایش سالانه توسعه برق کشور باید از تجدیدپذیر‌ها تامین می‌شده است بفرمایید یک عدد بگویید از این سی درصد چند درصد تامین شده است؟
محمدنژاد: عددی که من دارم در بحث قانون عدد ۵ درصد بوده است که حدود ۵ یا در برنامه بعدی حدود ۵ هزار مگاوات بوده است.

مجری: عدد چیست آقای گلعلی زاده؟
گلعلی زاده: ۳۰ درصدتوسعه سالانه، ولی در مجموع این چندسالی که قانون هوای پاک آمده ۶.۵ درصد تکالیفشان را انجام دادند. 

مجری: یعنی شما الان جواب سوال من را دادید یعنی از سی درصد ۵ درصد؟
گلعلی زاده: بله
محمدنژاد: عدد مگاواتی را من عرض کنم قرار بوده که ۵ هزار مگاوات نیروگاه‌های تجدیدپذیر توسعه پیدا کند فکر می‌کنم جناب اقای گلعلی زاده از آن ۵ هزار مگاوات درصدش را اشاره می‌کنند ما الان حدود هزا رمگاوات هستیم یعنی هزار مگاوات از ۵ هزار مگاواتی که در برنامه تکلیفی وزارت نیرو بوده است.

مجری: یعنی با محاسبه شما بیشتر از این است؟ بیشتر از ۵ درصد شما به وظایفتان عمل کردید؟
محمدنژاد: ما سرجمع ۵ هزار مگاوات عرض می‌کنم که در تکلیف قانونی برنامه پنجم و تفهیم شده در برنامه ششم در سرجمعش ۵ هزار مگاوات ما الان هزار مگاواتش را انجام دادیم، ولی آن چیزی که شما سوال می‌فرمایید که دلیلش چیست؟ دلیل عمده این بحث به نظر می‌رسد که تامین منابع مالی هست که باید هم در فصل بودجه و هم از طریق ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید محقق می‌شد.

استحضار دارید و همین طور حتما اقای گلعلی زاده هم استحضار دارند آن چیزی که در مجموعه وزارت نیرو و در معاونت تخصصی عموم در حوزه تجدید پذیر شکل گرفته و به نظرم وضعیت خوبی دارد بحث تکنولوژی، عزم و اراده سازمانی برای این کار این کاملا شکل گرفته به نظرم این دلیل، دلیل عدم تحقق نیست آن چیزی که می‌تواند کمک کند که قبلا باعث شده این تکالیف انجام نشده بحث منابع مالی بوده که از طریق نهاد‌های مختلف هم در بودجه‌های سنواتی و هم قوانینی که کمک می‌کرده باید محقق می‌شده است ما الان زیرساخت‌های خوبی داریم که می‌تواند به نظر می‌رسد که حتی جبران عقب ماندگی کند و شما هم استحضار کامل دارید.

مجری: البته این عددی که آقای محمدنژاد گفت بحث تامین برق کشور از منابع تجدیدپذیر را به صورت کل گفتند، اما بحث ما این است که از آن افزایش سالانه‌ای که هر سال به مورد نیاز ما اضافه می‌شود و سی درصدش باید از تجدیدپذیر تامین می‌شد که گفتید از آن سی درصد ۵ درصدش تامین شده است.
گلعلی زاده: در طول تاریخ وزارت نیرو ۹۷۴ مگاوات انرژی تجدیدپذیرما توانستیم توسعه بدهیم یعنی کمتر از یک درصد کل بخش انرژی مان و موضوع این است که اینجا از آن مواردی است که نیاز به هزینه کرد دولت نبود اگر ما سیاست گزاری درستی می‌کردیم برای جذب سرمایه گذاری بخش خصوصی متاسفانه وزارت نیرو در این بخش مدل مالی مناسبی که تفاوت قائل شود بین نیروگاه‌هایی که سوخت فسیلی دارد و نیروگاهی که برق تولید می‌کند از انرژی‌های تجدیدپذیر.
کشورما رتبه یک است از نظر ظرفیت انرژی‌های خورشیدی، ولی ما متاسفانه کمترین بهره را از انرژی خورشیدی می‌گیریم. اینجا نیاز به اعتبار دولت هم نبود.

مجری: ما برنامه‌ای داشتیم که اگر به این انرژی‌های تجدیدپذیر توجه و عمل می‌شد سالانه یک هزینه‌های بسیار سنگینی از هزینه‌های کشور کاهش پیدا می‌کرد.
گلعلی زاده: ما آنقدر انرژی مصرف می‌کنیم که آینده کشور با این شرایط واقعا نگران کننده خواهد بود ما می‌توانیم از این ظرفیت استفاده کنیم و صادرات برق داشته باشیم.

مجری: از حق نگذریم ما در برنامه قبلی از ابتدای دولت سیزدهم با توجه به پرداخت طلب شرکت‌های خصوصی و بخش خصوصی در حوزه تجدیدپذیربهرحال سرمایه گذاری و فعالیت بخش خصوصی در انرژی‌های تجدیدپذیر یک تغییر و تحرک قابل توجهی پیدا کرده که با توجه به صحبت‌های آقای محمدنژاد امیدواریم آینده خیلی بهتر از گذشته باشد.

مجری: صحبت کنیم با اقای سالاری معاون وزیر نفت و مدیر عامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی کشور
خلاصه بفرمایید وزارت نفت در حوزه وظایفش در قانون هوای پاک چه کرده و چند درصد توانسته به وظایف خودش عمل کند؟
سالاری: ما در حوزه تامین سوخت کشور اقدامات مهمی انجام دادیم نزدیک ۱۵ میلیارد دلار سرمایه گذاری شده در بخش شرکت‌های پالایشی و بحمدالله ما الان این را اقای گلعلی زاده هم در جلساتی هستند که خدمتشان هستیم ما در واقع اتفاقاتی که افتاد چهارمین واحدی است که در حوزه تولید نفت و گاز به بهره برداری رسیده در واقع با گازوئیل مشخصات دو پی پی ان یعنی بالاتر از یوروی ۵ حتی و بحمدالله با توجه به ۵۵ میلیونی که در بخش حمل و نقل ما داریم مصرف نفت و گاز داریم عملا کل نفت و گاز حوزه حمل و نقل را بر اساس استاندارد یوروی ۴ و ۵ قابل پوشش است.

پس این بخش تامین نفت و گاز را به موازاتش حوزه نیروگاهی در شرایط ناترازی زمستان که هست ما عمدتا نفت و گاز را داریم تامین می‌کنیم و مخازن آنجا بالای دو و نیم میلیارد ذخیره سازی انجام شده است در حوزه بنزین باز با اتفاقاتی که در شرکت‌های پالایشی انجام شده ما نزدیک ۴۸ تا ۵۰ میلیون لیتر با استاندارد داریم عرضه می‌کنیم طرح‌هایی را به شرکت‌های پالایشی علیرغم این که این شرکت‌ها واگذار شدند به بخش خصوصی ابلاغ کردیم که سی درصد سود عملیاتی شان را در حوزه کیفی فرآورده‌ها انجام بدهند در بخش نفت کوره اقداماتی را انجام دادیم برای این که ما بتوانیم استاندارد‌های ما را پوشش بدهیم در این بخش هم همه شرکت‌های پالایشی ما الان دارای طرح هستند.

مجری: در خصوص طرح‌های کهاب که طرح خیلی مهمی است توضیح بدهید. من بگویم طرح کهاب کنترل و هدایت انتقال و بازیافت بخار‌های بنزین است در مخازن در انتقال و در نیروگاه‌ها در جایگاه‌ها. بفرمایید چه اقداماتی در این حوزه‌ها انجام شده است؟
سالاری: طرح کهاب را در بخش انبار‌های ما ما ۴ انبار تجهیز شدند به طرح کهاب و در بخش مجاری عرضه ما در جایگاه جدید یکی از تکالیفی که گذاشتیم برای بخش‌های خصوصی این که طرح را حتما باید مجهز به تجهیز شود به طرح کهاب و این طرح کهاب در آنجا یکی از الزامات انجام شده است از شرکت‌های دانش بنیان هم پتانسیل داخلی استفاده کردیم طرح‌های پایلوت را یک بخشش که انجام شد در گذشته از منابع بیرونی بود امروز از منابع داخلی و دانش بنیان‌ها تفاهم نامه‌ای انجام شده که برای پایلوت انجام شود و اگر بر اساس پایشی که انجام می‌شود این طرح اگر جواب بدهد.

مجری: آن چه در گزارش‌ها به اطلاع ما رسیده از مجموع بیش از ۳۰ انبار سوخت کمتر از ده عدد آن‌ها و از مجموع ۱۲ هزار نفت کش حمل سوخت در کشور حدود ۷۰ درصد آن‌ها و از ۴۲۰۰ جایگاه عرضه سوخت در کشور ۱۲۰ جایگاه به تجهیزات و الزامات این طرح مجهز شدند چرا این قدر کم آنهم بعد از ۵ سال؟
سالاری: در بخش انبار‌های ما، چون ما یک انبار‌های تدارکاتی داریم یک سری انبار‌های پشتیبان داریم انبار‌های اصلی ما در همجوار پالایشگاه‌ها هستند که این‌ها وظیفه جابجایی فرآورده را دارند با موازاتش مجاری عرضه را عمدتا ما از طریق ناوگان ما داریم انجام می‌دهیم.

لذا انبار‌های اصلی ما که محل تمرکز بنزین هستند به نوعی دارد تجهیز انجام شده است در حوزه مجاری عرضه، چون مجاری عرضه در اختیار بخش خصوصی است در این بخش هم تکلیف هم تکلیف کردیم که جایگاه جدید طرح کهاب مجهز حتما باشد یکی از تکلیف‌ها است که هر جایگاهی که به بهره برداری می‌رسد باید تواما طرح کهاب داشته باشد در بخش جایگاه‌های موجود هم از پتانسیل‌های منابع داخلی داریم استفاده می‌کنیم که با آن عددی که انجام شد الباقی اش را از پتانسیل دانش بنیان‌ها استفاده می‌شود که پایلوتش انجام شده و انشاالله بقیه اش هم عملیاتی خواهد شد.

گلعلی زاده: روزانه ۳۰۰ هزار لیتر بنزین به دلیل عدم اجرای طرح کهاب دارد تبخیر می‌شود خسارت اقتصادی روزانه حداقل ۵ هزار میلیارد تومان یعنی این می شود عدم النفع. یک پولی را باید دریافت می‌کردیم، ولی عملا این را به راحتی هدر می‌دهیم ضمن این خسارت‌های اقتصادی بحث تبخیر بخارات بنزینی باعث انتشار ترکیبات عالی فرار می‌شود که یکی از عوامل تشکیل آلاینده ثانویه ازن است که سالانه کلانشهر‌های ما دچار آن هستند.