ضرورت جدی گرفتن غربالگری‌های بینایی در سنین مختلف

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، «صهبا فکری» متخصص جراحی بیماری‌های چشمی به بهانه روز جهانی نابینایی یا عصای سفید با تاکید بر اهمیت غربالگری برای پیشگیری از بیماری‌های چشمی، گفت: طیف وسیعی از بیماری‌ها از بدو تولد تا سنین میانسالی ممکن است منجر به کم بینایی و درنهایت نابینایی شوند و این عوارض با تشخیص بموقع و درمان صحیح قابل پیشگیری هستند.

وی افزود: یکی از رایج‌ترین بیماری‌هایی که با غربالگری بموقع و دخالت مناسب می‌توان از بروز عوارض جبران ناپذیر آن جلوگیری کرد، رتینوپاتی (آسیب شبکیه) نوزادان نارس (Retinopathy of Prematurity – ROP) است. بسیاری از نوزادان نارس در گذشته، به علت نبود دانش کافی بر اثر این عارضه با آسیب‌های جدی بینایی یا حتی نابینایی مواجه می‌شدند، اما اکنون با پیشرفت علم غربالگری این بیماری در مراحل اولیه قابل تشخیص و کنترل است.

استادیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به برخی بیماری‌های چشمی در بدو تولد همچون، آب مروارید (congenital cataract) یا گلوکوم، آگاهی والدین نسبت به این اختلالات را ضروری دانست و گفت: والدین باید با توجه به مولفه‌های رشد کودک و نحوه برقراری ارتباط و عکس العمل نشان دادن به محیط اطراف، اجسام و چهره‌ها، نسبت به علائم این اختلالات هوشیار باشند تا تشخیص به موقع صورت گیرد و از تنبلی پیشرفته و کم بینایی جلوگیری شود.

فکری افزود: تومور‌های چشمی از دیگر بیماری‌های اطفال در سنین شیرخوارگی است که باید به موقع تشخیص داده شود، البته این بیماری نادر است و انحراف چشمی، تغییر اندازه چشم یا سابقه خانوادگی از جمله علائم آن است.

وی در ادامه بیماری‌های ارثی شبکیه، به ویژه بیماری شب کوری (Retinitis pigmentosa-RP) را از دیگر اختلالات شایع اعلام کرد که علائم آن ممکن است از سنین شیرخوارگی تا دهه‌های اول، دوم، سوم و سنین بزرگسالی بر حسب نوع بیماری بروز کند.

متخصص جراحی بیماری‌های چشمی گفت: این دسته از بیماری‌ها علائم بالینی وسیعی دارد و بیش از صد‌ها نوع ژن شناخته شده که با بروز این بیماری درگیر می‌شوند و تاکنون درمان قطعی برای آن گزارش نشده است. البته مطالعات زیادی در زمینه درمان این بیماری‌ها از طریق پیوند سلول‌ها بنیادی صورت گرفته و نتایج قابل قبولی نیز داشته است، با این حال این اختلالات با کمک ابزار‌های توانبخشی بینایی قابل کنترل است و دید قابل قبولی به بیماران می‌دهد.

فکری افزود: علی‌رغم نبود درمان قطعی برای این بیماران، برخی از عوارض این بیماری قابل درمان است و منجر به ارتقای کیفیت زندگی این افراد خواهد شد.

وی ادامه داد: اهمیت شناخت این بیماری‌ها در ارتقای آگاهی نسبت به وجود ژن‌های درگیر، احتمال بروز آن در سایر افراد جدید خانواده و در نهایت کاهش آمار ابتلا نیز وجود دارد.

متخصص جراحی بیماری‌های چشمی درباره یکی از شایع‌ترین اختلالت چشمی در کشور و دنیا، آسیب شبکیه دیابتی (Diabetic retinopathy) گفت: با صنعتی شدن جوامع، کم شدن تحرک و گرایش به سمت مصرف غذا‌های آماده منجر به شیوع دیابت به طور نگران‌کننده‌ای در دنیا شده است، با شیوع این بیماری عوارض این بیماری روی سایر ارگان‌های بدن از جمله عوارض چشمی، افزایش می‌یابد.

فکری، رتینوپاتی دیابت را یکی از معضلات اصلی در همه جوامع دانست و افزود: این اختلال نیز با غربالگری مناسب پیش از پیشروی و بروز آسیب‌های برگشت ناپذیر چشمی قابل کنترل است، البته به دلیل ناآگاهی بیماران دیابتی از ضرورت انجام معاینات منظم چشمی، بیشتر بیماران زمانی به پزشک مراجعه می‌کنند که این عارضه با کاهش بینایی همراه بوده است و در اینصورت درمان نیز نتایج مطلوبی نخواهد داشت.

وی، تاکید کرد: دژنراسیون ماکولا وابسته به سن (Age-related macular degeneration- AMD) نیز از اختلالاتی است که در دهه‌های شش، هفت و هشت زندگی افراد بروز می‌کند و همراه با کم بینایی در افراد سالمند است.

متخصص جراحی بیماری‌های چشمی گفت: افرادی که سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری‌های چشمی نظیر گلوکوم یا بیماری‌های ارثی شبکیه مثل شب کوری دارند یا مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای نظیر دیابت یا پرفشاری خون هستند، باید اهمیت غربالگری و معاینات مستمر چشمی را در نظر داشته باشند؛ والدینی هم که نمره‌های چشم بالایی دارند و عینکی هستند باید در خصوص بینایی سنجی فرزندان خود حساس باشند که البته غربالگری در سنین ۴ تا ۶ سالگی سال‌هاست در کشور به صورت اجباری انجام می‌شود، البته در حالت کلی افرادی که هیچ کدام از این علایم را نداشته باشند، نیاز به غربالگری ندارند.