بیماری سنگ کلیه در کمین افراد مختلف جامعه

• به گزارش خبرگزاری صدا و سیمای مرکز همدان ؛ دکتر سید حبیب الله موسوی بهار گفت: تمام جوامع در نقاط مختلف دنیا از دیرباز با سنگ کلیه درگیر بوده، بنابراین این بیماری قدمت زیادی داشته و حتی از فسیل‌های به دست آمده می‌توان به سابقه وجود این بیماری در غارنشینان پی برد.

وی افزود: در کتاب قانون بوعلی سینا راهکار‌های تسکین و کاهش درد ناشی از سنگ کلیه و راه‌های درمان آن عنوان شده، این موضوع نشان دهنده سابقه این بیماری در سالیان دراز است.

این متخصص کلیه و مجاری ادراری با اشاره به بروز سنگ کلیه در حیوانات، تصریح کرد: این بیماری در حیوانات نیز دیده می‌شود که گاهی در آن‌ها منجر به مرگ می‌شود چرا که حیوانات امکان بیان درد را نداشته و نمی‌توانند درد را ابراز کنند که این شرایط برای حیوانات غیر اهلی نیز بیشتر است که بر اثر این بیماری ساده جان خود را از دست می‌دهند.

میانسالی، سن بروز سنگ کلیه

دکتر موسوی بهار با بیان اینکه بروز سنگ کلیه یکی از بیماری‌های شایع است، تصریح کرد: متاسفانه بروز سنگ کلیه در تمامی سنین دیده می‌شود، اما بیشترین سن بروز این بیماری دوران میانسالی است.

وی افزود: سنگ سازی در کلیه‌ها به یک سری عوامل ایجاد کننده بستگی دارد که این عوامل ایجاد کننده تحت عنوان ریسک فاکتور در نظر گرفته می‌شود، سنگ سازی کلیه‌ها تحت شرایط قابل تغییر و غیر قابل تغییر ایجاد می‌شود.

متخصص کلیه و مجاری ادراری گفت: همانگونه که سنگ کلیه در مردان بیشتر از زنان است و علت آن ناشی از هورمون‌های جنس مذکر بوده و این عامل غیر قابل تغییر محسوب می‌شود، همچنین سنگ کلیه به سوابق خانوادگی بستگی دارد که تحت تاثیر ژنتیک فرد مستعد ابتلا به سنگ سازی در کلیه بوده و این نوع ریسک فاکتور نیز جزو عوامل غیر قابل تغییر است.

دکتر موسوی بهار با بیان اینکه باید عوامل قابل تغییر را اصلاح کنیم تا بتوانیم احتمال بروز سنگ کلیه را کاهش دهیم، تصریح کرد: برخی عوامل از جمله رژیم غذایی، اصلاح مصرف مواد غذایی، تغییر شغل و سایر مصادیق از جمله موارد قابل تغییر هستند که می‌توان با اجرایی کردن آن‌ها احتمال بروز سنگ کلیه را کاهش داد.

ارتباط شغل و سنگ کلیه

رئیس مرکز تحقیقات اورولوژی علوم پزشکی همدان گفت: برخی شغل‌ها در بروز سنگ کلیه موثر بوده و به این ترتیب مشاغلی که در معرض گرمای بیشتری هستند افراد شاغل در این نوع حرفه‌ها بیشتر مستعد ابتلا به سنگ کلیه هستند که افراد با تغییر شغل می‌توانند این ریسک فاکتور را حذف کنند، به این ترتیب این عوامل جزو موارد قال تغییر محسوب می‌شود.

وی افزود: افرادی که در معرض گرمای بیشتر هستند به علت تعریق بدن و در نهایت از دست دادن آب بدن از طریق تنفس و پوست، کلیه‌ها دچار کم آبی شده و ادرار غلیظ می‌شود و به این ترتیب کلیه‌ها مستعد سنگ سازی می‌شوند.

دکتر موسوی بهار با اشاره به تأثیر محل زندگی بر بروز سنگ کلیه گفت: بروز سنگ کلیه در دشت‌ها و مناطق کوهستانی بیشتر بوده و این افراد با تغییر محل زندگی می‌توانند این ریسک فاکتور را حذف کنند بنابراین این عوامل ایجاد کننده قابل تغییر محسوب می‌شود.

وی با بیان اینکه برخی افراد همیشه سوال دارند که چرا محل زندگی و حتی در یک خانواده همه افراد دچار سنگ کلیه نمی‌شوند، در حالیکه در یک منطقه زندگی می‌کنند، تصریح کرد: بیان این موراد به عنوان یک قاعده مطرح می‌شود و نباید انتظار داشته باشیم که تمامی افراد مانند یکدیگر باشند.

تاثیر رژیم غذایی در بروز سنگ کلیه

این متخصص کلیه و مجاری ادراری با اشاره به تاثیر آب مصرفی و رژیم غذایی در بروز سنگ کلیه گفت: افرادی که رژیم غذایی پروتئین دار داشته و از گوشت قرمز بیشتر استفاده می‌کنند مستعد ابتلا به سنگ کلیه هستند همچنین آب مصرفی اگر از آب‌های زیر زمینی باشد افراد بیشتر در معرض ابتلا به سنگ کلیه هستند که توصیه می‌شود این افراد از آب سبک استفاده کنند.

دکتر موسوی بهار با تاکید بر اندازه مصرف گوشت در حد وسط تاکید کرد و افزود: مصرف گوشت قرمز باید در حد تعادل باشد چرا که بیش از یک مقدار برای کلیه، کبد و قلب و عروق مضر بوده و سلامت افراد را به خطر می‌اندازد.

وی تصریح کرد: مصرف دو وعده پی در پی از گوشت قرمز اشتباه بوده و باید افراد در حد تعادل گوشت قرمز مصرف کنند چرا که این مواد غذایی اگر بیش از حد باشد در کلیه رسوب کرده و شانس بروز سنگ کلیه افزایش می‌یابد.

آب سبک بخورید

این متخصص کلیه بر استفاده از آب سبک توصیه کرد و گفت: آب‌های آسمانی جزو آب‌های سبک محسوب می‌شوند که در مسیر ممکن است به علت آلودگی هوا که توسط انسان‌ها ایجاد شده آلوده شوند، اما در مجموع آب آسمانی سبک است و بهترین آب برای جلوگیری از بروز سنگ کلیه آب سبک است.

وی افزود: آب موجود در سد‌ها آب سبک بوده، اما آب‌های زیر زمینی که از چاه‌ها به دست می‌آید جزو آب‌های سنگین بوده و املاح زیادی دارد که در مجموع توصیه می‌شود آب به صورت تصفیه شده استفاده شود.

دکتر موسوی بهار تصریح کرد: جوشاندن آب در طولانی مدت اثر مخرب بر روی بدن داشته چرا که بدن انسان نیاز به الکترولیت داشته و استفاده مداوم از آب جوشیده، سرد شده مناسب نیست.

وی بر استفاده از آب در طول روز برای سلامت کلیه‌ها تاکید کرد و افزود: افراد بزرگسال باید به طور متوسط در طول روز هشت لیوان آب بنوشند همچنین در رژیم غذایی خود مصرف نمک را در سفره غذا حذف کنند چرا که نمک مصرفی هنگام پخت غذا کافی است.

این متخصص به رنگ ادرار اشاره کرد و گفت: افراد هنگام دفع ادرار باید به رنگ ادرار خود توجه داشته باشند، در صورتیکه رنگ ادرار آن‌ها پر رنگ باشد نشان دهنده کم بودن میزان آب کافی در بدن است و این افراد باید نسبت به مصرف آب به شکل‌های مختلف اقدام کنند، همچنین اگر رنگ ادرار رقیق باشد و به بی رنگ بودن تمایل داشته باشد به این معناست که آب مصرفی بدن مناسب است.

رابطه چاقی و ابتلا به سنگ کلیه

دکتر موسوی بهار با بیان اینکه افراد چاق مستعد ابتلا به سنگ کلیه هستند، گفت: تناسب قد و وزن بدن که به آن BMI گفته می‌شود بسیار مهم بوده و افرادی که به سنگین وزنی و چاقی مبتلا هستند ریسک ابتلا به سنگ کلیه در آن‌ها بیشتر است و توصیه می‌شود افرادی که به سنگ کلیه مبتلا هستند در صورت چاقی نسبت به کاهش وزن اقدام کنند.

متخصص کلیه و مجاری ادراری با بیان اینکه اگر کلیه‌ای یک مرتبه سنگ سازی کند به عنوان کلیه سنگ ساز تلقی می‌شود و باید این افراد تمامی فاکتور‌های قابل تغییر را اصلاح کنند تا بتوانند احتمال بروز سنگ را کاهش دهند همچنین فردی که در سن ۱۲ سالگی به سنگ سازی کلیه مبتلاست با فردی که در ۵۰ سالگی به سنگ سازی دچار شده، متفاوت است و نمی‌توان کلیه‌های این دو را از نظر استعداد سنگ سازی یکسان تلقی کرد.

وی با بیان اینکه روزانه با جراحی سنگ کلیه در کودکان درگیر هستیم، گفت: سنگ کلیه در تمامی سنین اتفاق می‌افتد و تا جایی که امکان داشته باشد از روش‌های غیر جراحی برای درمان و دفع سنگ کلیه اقدام می‌کنیم که یکی از آن‌ها سنگ شکنی برون اندامی است و باید بدانیم که عملیات سنگ شکنی هیچ تاثیری بر تنبلی کلیه نداشته و این تفکرات مبنی بر تنبلی کلیه‌ها بعد از سنگ شکنی اشتباه است.

سنگ صفرا و کلیه به هم ارتباطی ندارند

دکتر موسوی بهار در بخش دیگری به عدم ارتباط سنگ کلیه و سنگ کیسه صفرا اشاره کرد و گفت: سنگ کیسه صفرا بر اثر تجمع چربی و کلسترول ایجاد می‌شود که مبتلایان به سنگ کیسه صفرا باید به متخصصان این حوزه مراجعه کنند.

رئیس مرکز تحقیقات اورولوژی همدان با بیان اینکه افرادی مستعد ابتلا به سنگ کلیه هستند که عوامل غیر قابل تغییر دارند، باید عوامل قابل تغییر را اصلاح کنند، افزود: حذف نمک از سفره غذا به سلامت افراد کمک زیادی می‌کند و همان نمکی که هنگام طبخ غذا استفاده می‌شود کافی بوده در غیر این صورت سلامت کلیه، کبد، قلب و عروق به خطر می‌افتد.

وی بر نحوه صحیح مصرف لبنیات اشاره و تصریح کرد: باید تا حد امکان از مصرف لبنیات در شب هنگام خودداری کنیم، چرا که شب هنگام به علت عدم نوشیدن آب کافی کلسیم مصرفی در داخل کلیه رسوب کرده و فرصت دفع ندارد، بنابراین بهتر است لبنیات در طول روز مصرف شود.

دکتر موسوی بهار با اشاره به اهمیت مصرف لبنیات برای سلامت استخوان‌ها تاکید کرد: حذف این ماده غذایی مهم اشتباه بوده و بهتر است زمان مصرف آن را اصلاح کنیم و مصرف مایعات را افزایش دهیم تا امکان رسوب کلسیم در داخل کلیه کاهش یابد.

وی ضمن توصیه بر ورزش و تحرک گفت: انجام ورزش که کم هزینه‌ترین آن پیاده روی در طول روز است، بهترین راهکار برای محافظت از کلیه هاست.

این متخصص با بیان اینکه اگر خانمی قصد بارداری داشته باشد و همزمان مبتلا به سنگ کلیه باشد، تصریح کرد: این افراد باید قبل از اقدام به بارداری به پزشک متخص کلیه مراجعه کنند و نوع سنگ و جای سنگ مورد بررسی قرار گیرد و سپس اقدام به بارداری کنند چرا که در هنگام بارداری پزشکان امکان تجویز هر دارویی برای درمان و تسکین درد مادر باردار ندارند و جان مادر و جنین به خطر می‌افتد.

وی افزود: برخی سنگ‌ها که تحت عنوان سنگ‌های بی خطر تلقی می‌شوند، در کالیس کلیه جاگیز شده و شانس حرکت ندارند بنابراین این افراد در دوران بارداری هیچ مشکلی نخواهند داشت.

دکتر موسوی بهار با بیان اینکه هیچ دارویی برای له کردن و آب کردن سنگ در هیچ جا دنیا وجود ندارد، گفت: سنگ‌ها تا زمانیکه در کلیه قرار دارند هیچ آزاری نداشته، اما با خروج از کلیه دردناک می‌شوند.

وی به ارتباط سنگ کلیه و سنگ مثانه اشاره کرد و افزود: برخی سنگ‌ها از کلیه خارج شده و وارد مثانه می‌شوند، اما برخی اوقات به علت کاهش یافتن ظرفیت مثانه به علت افزایش سن و بروز یائسگی در خانم‌ها ادرار به طور کامل از مثانه تخلیه نمی‌شود، بنابراین سنگ مثانه ایجاد می‌شود.