به گزارش خبرگزاری صدا و سیما ، رادیو اقتصاد در برنامه شهر من به بررسی موضوع کاهش آثار بلایای طبیعی پرداخت. مهمان این گفتگو خانم مهندس سیده الهام عزیزی رئیس گروه تغییر اقلیم مرکز ملی هوا بود. که مشروح این گفتگو به شرح زیر است.
خانم مهندسی با گرم شدن زمین و تغییر اقلیم ما این روزها شاهد تکرار بلایای و حوادث طبیعی در گوشه و کنار دنیا هستیم واین امری اجتنناب ناپذیر است برای اینکه ما بتوانیم اقتصاد خرد و کسب و کارهای کوچک خودمون را از این بلایای طبیعی در امان نگه داریم یا حداقل آسیب آنها را کم بکنیم چه باید کرد؟
در خصوص بلایای طبیعی و تغییر اقلیم که شما به آن اشاره کردین کلاً ما بعد از اینکه دنیا به روی صنعتی شدن رفت و با استفاده از انرژی ها وسوخت های فسیلی افزایش پیدا کرد دنیا و جهان با یک پیامدهایی روبه رو شد یک سری پیامدهایی که آلودگی هوایی همه تقریبا شاهد آن هستیم یک سری پیامدهای مستقیم دارد ویک سری پیامدهای غیر مستقیم دارد از عوارضی که استفاده از سوخت های فسیلی دارد و جهان با آن در ارتباط هست بحث تغییر اقلیم هست تغییر اقلیم ما ما بلایای طبیعی را نمی توانیم همه اش را به تغییر اقلیم نسبت بدهیم و بعضی از بلایای طبیعی ناشی از تغییر اقلیم هستند و بعضی بلایای طبیعی به صورت روتین بودند اصلا از ابتدای وجودش با یک سری بلایا درارتباط بوده وکشور ما هم بین حداقل سالانه حدود 40 رخداد کوچک و بزرگ بلایای طبیعی را داشته باشد از بین بلایای طبیعی شناخته شده در جهان مثل سیل،زلزله حالا بحث خشکسالی، طوفان اینها همه را کشور ما دچارش هست یک سری ازمباحث بلایای طبیعی مستقیما به بحث تغییر اقلیم هست که بحث گرد و غبار هست که ناشی از خشکسالی های تغییر اقلیم هست یکی بحث سیل هست یکی بحث زلزله هست و زلزله رو نمی توان آن قدر به تغییر اقلیم ربطش داد ولی بحث سیل و گرد و غبار مباحثی هستند که مستقیم با بحث تغیر اقلیم مرتبط هستند و هر کدامشان هم می تواند یک پیامد برای کشور داشته باشد.
نقش مردم در کاهش آثار بلایای طبیعی چی هست چطور می توانیم با کم کردن تغییرات اقلیمی و همچنین کاهش آثار گازهای گلخانه ای کمک کنیم که حداقل بلایای طبیعی از این دست که به تازگی به نوعی به فعالیت های بشری مربوط می شوند را کاهش بدهیم؟
ببینید در کل در خصوص یک پدیده تغییری اگر ما می خواهیم مبحثمون را سوق دهیم به سمت تغییر اقلیم تغییر اقلیم پیامدی هست که به وقوع پیوسته یعنی اینکه در بازه زمانی مثلا بعد از صنعتی شدن جهان افزایش انتشار گازهای گلخانه ای سبب یک سری تغییرات شده و چیزی که مواجهه اش هستیم الان ودر جوامع عامون هم می بینیم که یک باران شدید رو می گویند ناشی از تغیر اقلیم خشسکسالی را می گویند ناشی از تغییر اقلیم و در مورد این موضوع هم بسیار اختلاف عقیده و اختلاف نظر بین افراد حتی در سطح دانشمندان وجود دارد.مبحث تغییر اقلیم را اگر بخواهیم در نظر داشته باشیم کشور خود ما جزو کشورهایی هست که آسیب پذیری ناشی از تغییر اقلیم را دارد و پدیده هایی مثل سیل و زلزله که حالا بلایای طبیعی باشند می توانند در ابعاد ملی تاثیر گذار باشند حالا آیا ما به عنوان جوامع ملی و محلی مون می توانند در کاهش اثرات این موضوع موثر باشیم یا این که خیر این مبحثی است که الان دنیا دارد به این رویکرد می پردازد ما فقط نمی توانیم بگوییم که متاثر از تغییر اقلیم باشیم بحث شهرهای پایدار را ما داریم بحث تاب آوری را داریم و اینکه بتوانیم جوامع مان را ،ساختارهامون را براساس این بحث تغییر اقلیم داشته باشیم یعنی اینکه ما الان کشوری هستیم که مواجه هستیم با این تغییر اقلیم ولی در نهایت باید کاری بکنیم که کمترین تاثیر را بگذاریم اگر بخواهیم آسیب پذیری بالای کشور پیامدهای تغییر اقلیم رو اشاره کنیم خشکسالی های مداوم و طولانی می تواند باشد که افت شدید روان آب های سطحی مون را داریم و حتی رشد مهاجرت درون سرزمینی مون را داریم آسیب پذیری زیرساخت هامون می تواند باشد افزایش میانگین دما باشد این اثرات تغییر اقلیم حالا هم می تواند هزینه های مستقیم داشته باشد هم هزینه های غیر مستقیم و هزینه های مستقیم آن کاهش محصولات کشاورزی می تواند باشد که رو اقتصاد تاثیر بگذارد هزینه های مستقیم آن مثلا خسارت به تولید برقآوری مثلا کشور داشته باشد ،ضرر و زیان شرکت های حمل ونقل آبی مثلا به خاطر بحث کشتی رانی ،رودخانه هایی که مثلا سطح آب آنها پایین می آید داشته باشیم از نظر بحث تغییر اقلیم دنیا را هم روی بحث سازگاری این موضوع دارد رویکردش رو انجام می دهد.
یا حتی وقتی که ما انتشار گردو غبار و افزایش گرد و غبار را در یک منطقه در یک استان و یاحتی چند استان در کشور داریم ما حالا به طور غیرمستقیم با کاهش بهره وری نیروی انسانی مواجه می شویم وقتی نیروی انسانی ما نتواند توی یک فضای سالم فعالیت بکند یا عده زیادی از کسانی که دارند تو اون فضا تنفس می کنند به بیمارستان ها مراجعه بکنند این خودش در واقع آسیب بسیار بزرگی است به اقتصاد کشور ؟
بله ما یک سری مطالعات هم در مورد استان خوزستان در سال های گذشته انجام دادیم که میزان روزهای تعطیل و میزان مسائل اقتصادی یعنی اون بار اقتصادی ،هزینه های اقتصادی که کشور متحمل می شود از این موضوع را بررسی کردیم الان که ما شرایط کرونا و بحث مدارس آنلاین را داریم شما ببینیدبا هر موضوع گرد و غبار تعطیلی مدارس رو داریم حتی در بحث آلودگی هوا اینها حالا تغییر اقلیم نپردازیم ولی حالا بحث یک سری مسائل زیست محیطی که مواجه هستیم اینها تمام هزینه های مستقیم و غیر مستقیم دارد یک سری هزینه های مستقیم آن این است که شما یک زمانی را مهیا کردین مثلا برای تحصیل دانش آموزان یا حضور افراد سرکار و به هر صورت هزینه ای برای این موضوع پیش بینی شده ولی بهره وری نداشته و یک سری در دراز مدت شما باید این را جایگزین بگذارید یعنی زمانی را برای جایگزینی این.
یعنی جبران این خسارت؟
بله جبران این خسارت ،اصلا ببینید ما یک بخشی را یک گزارشاتی که در مورد تغییر بحث اقلیم روی گزارشات ملی داریم بحث خسارت پذیری ناشی از این پدیده ها را دنیا می آید محاسبه می کند یک سری الگوها ومدلهایی هستند برای محاسبه این موارد که می گوید یک کشور چه قدر می تواند تحت تاثیر باشد اما در گزارش برنامه مشارکت ملی کاهش انتشار گازهای گلخانه ای هم که سازمان محیط زیست تهیه کرده این موضوع بررسی شده میزان خسارتی که کشور می تواند متحمل باشد و چگونه ما الان ما میتوانیم این خسارت را کاهش بدهیم رویکردمون برای همین من خدمتتون گفتم روی شهرهای پایدار باید باشد روی تاب آوری جوامع محلی باشد و مثل الگوهایی که در کشورهای دیگر هم داریم کار شدنی هست یعنی کاری نشدنی نیست .بحث اینکه حالا کشورهای دیگر چگونه می آیند راجب این موضوع می توانند تحمل و تاب آوریشون را بیشتر کنند زیرساخت هایشان را متناسب می کنند مثلا ما در کشوری هستیم که می دونیم با کاهش منابع آب طرف هستیم باید الگو سازی کنیم باید مشارکت مردمی داشته باشیم برای کمبود ،کمتر مصرف کردن یعنی مصرف بهینه.
الگوهای کشاورزی مون را تغییر بدهیم الگوهای کشت را؟
بله شاید الان ما محصولات کشاورزی تولید کنیم که خیلی به منابع آب نیاز دارند ولی می توانیم آن را تغییر بدهیم وجایگزین کنیم یا اینکه بیاییم بحث توی سازگاری خدمت شما بگویم مثلا ما یک برنامه سازگاری ملی داریم یعنی این خودش چندتا بحث را مورد تاثیر قرار میدهد.یکی بحث کشاورزی مان هست،منابع آب مان هست،مناطق ساحلی،جنگل ها و اکوسیستم ها،بحث بهداشت شما ببنیید منابع اقتصادی که ناشی از بیماریهای تغییر اقلیم هست این خودش یک بار اقتصادی دارد ما زیرساخت هایمان را بتوانیم متناسب با تغییر اقلیم داشته باشیم گردشگری مون اینها عناصر کلیدی هستند که در بحث سازگاری می توانند موثر باشند.
خانم مهندس عزیزی بحث شهر پایدار اشاره کردید بفرمایید که ویژگی های یک شهر پایدار چی هست؟
شهر پایدار شهری هست که ما چون عوامل جوی را که نمی توانیم تغییر بدهیم مثلا الان ما الان نمی توانیم الگوهای بارشی رو نمی توانیم تغییر بدهیم کنترل داشته باشیم مثلا در شهری که مثلا کمبود بارش دارد نوع اون محصولی که تولید می کنیم را متناسب با اقلیم منطقه داشته باشیم حالا در مورد ساخت و سازهای مناطق مسکونی مون می توانیم روی این شهر پایدار مثلا شهری که چه از نظر بحث زلزله و چه بحث بلایای طبیعی دیگر باشد که تغییر اقلیم باشد زیرساخت های مان را متناسب با شرایط محیطی اون شهر قرار بدهیم .
یعنی بیاییم همه عوامل آسیب زا را در یک گروه قرار بدهیم و درکنارش و در مقابلش راهکارهایی را در نظر بگیریم که این عوامل آسیب زا را به حداقل برسانیم.